Την Τετάρτη 13 Απρίλη, ο εισαγγελέας στη δίκη για τη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου, Σωτήριος Μπουγιούκος, ανακοίνωσε την πρόταση του σε σχέση με τους κατηγορούμενους Δημόπουλο (κοσμηματοπώλης), Χορταριά (μεσίτης) και τους τέσσερις αστυνομικούς.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της δίκης, οι συνήγοροι υπεράσπισης των κατηγορούμενων προσπάθησαν να παρουσιάσουν τον Ζακ σαν να ήταν αυτός κατηγορούμενος, έκαναν λόγο για «επικίνδυνο» άνθρωπο, αναφέρθηκαν στο γεγονός πως ήταν οροθετικός* με σκοπό να ρίξουν τις ευθύνες για τον θάνατό του σε προηγούμενα προβλήματα υγείας κοκ.
Παράλληλα, οι κατηγορούμενοι κατά τη διάρκεια των καταθέσεών τους κράτησαν μία στάση που απεδείκνυε πως είναι αμετανόητοι για όσα συνέβησαν στις 21 Σεπτέμβρη του 2018.
Οι αντιφάσεις και η… «αμέλεια»
Έτσι, κατά τη διάρκεια της αγόρευσης του εισαγγελέα, δεν μπορούσε παρά να προκαλέσει ικανοποίηση το γεγονός πως αυτού του είδους η υπερασπιστική γραμμή που ήθελε τον Ζακ να είναι ο «θύτης» και όχι το θύμα δεν πέρασε.
Αντιθέτως, ο εισαγγελέας, αναφερόμενος στον κοσμηματοπώλη και τον μεσίτη, ανάμεσα σε άλλα αναγνώρισε ότι οι κατηγορούμενοι ενήργησαν
«με πρόθεση, επιδεικνύοντας μένος και τιμωρητική διάθεση»
και πως
«Ήθελαν να προκαλέσουν και αφετέρου γνώριζαν και ήθελαν τις περιστάσεις ως δυνάμενες να προκαλέσουν θάνατο».
Για να συνεχίσει λίγο παρακάτω λέγοντας:
«Ο θάνατος οφείλεται σε αμέλεια του πρώτου και δευτέρου κατηγορουμένου που, αν και είδαν ότι εντός του κοσμηματοπωλείου βρισκόταν σε κατάσταση πανικού, αν και είδαν ότι αιμορραγούσε, αν και γνώριζαν ότι μπορούσαν να προκαλέσουν το θάνατο του παθόντος, και εξαιτίας της ηλικίας τους, είχαν τη δυνατότητα να προβλέψουν το βαρύτερο αποτέλεσμα, έδρασαν απερίσκεπτα και έπληξαν τον παθόντα με τρόπο που επέφερε το θάνατο».
Κατά τη διάρκεια της αγόρευσής του δηλαδή, ο εισαγγελέας σε κάποια σημεία αναγνώρισε πως οι κατηγορούμενοι γνώριζαν και είχαν την πρόθεση να προκαλέσουν τον θάνατο του Ζακ και πως ο Ζακ δεν αποτελούσε κίνδυνο!
Στη συνέχεια όμως, το αφήγημα του αλλάζει:
«Επίσης θα πρέπει να επισημανθεί ότι αν και η δράση των κατηγορουμένων δεν είναι κοινωνικά αποδεκτή, αν και ενέχει στοιχεία τιμωρητικής διάθεσης θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι η βασική επιδίωξη των κατηγορουμένων ήταν η παραμονή του και η σύλληψή του, γεγονός που καταδεικνύεται και από τη συμπεριφορά τους όταν ο Κωστόπουλος βρισκόταν στο πεζοδρόμιο.
Κατά τη γνώμη μου δεν προέκυψαν στοιχεία που να καταδεικνύουν ότι επιδίωκαν και ήθελαν την πρόκληση βαριάς σωματικής βλάβης ή έτι δε περισσότερο τον θάνατο, ώστε να συντρέχει η περίπτωση της μετατροπής κατηγορίας, όπως αιτούνταν η οικογένεια του θύματος».
Καταλήγοντας, πρότεινε την ενοχή των δύο κατηγορούμενων για άσκηση θανατηφόρας σωματικής βλάβης, αντί της κατηγορίας για ανθρωποκτονία, που ζητούσε τόσο η οικογένεια του Ζακ, όσο και ΛΟΑΤΚΙ** κ.α. ομάδες και ακτιβιστές/τριες σε όλη τη διάρκεια της δίκης.
Το να παραδέχεται αρχικά πως οι δράστες γνώριζαν και μάλιστα ήθελαν να προκαλέσουν θάνατο, αλλά στη συνέχεια να αποδίδει τον θάνατο του Ζακ σε «αμέλεια» και «απερισκεψία» των δραστών, είναι τουλάχιστον παράδοξο!
Και οι αθώοι αστυνομικοί
Παράλληλα, ο εισαγγελέας απέρριψε όσα ακούστηκαν στις δικαστικές αίθουσες για την κατάσταση της υγείας του Ζακ ή το ενδεχόμενο το ισχαιμικό επεισόδιο που προκάλεσε τον θάνατό του να είχε ξεκινήσει νωρίτερα από το λιντσάρισμά του στη Γλάδστωνος.
Αντιθέτως, κατέληξε στο συμπέρασμα πως ο θάνατος του Ζακ προήλθε από τα χτυπήματα των κατηγορουμένων, όπως εξάλλου αναφέρει και το ιατροδικαστικό πόρισμα. Με μία όμως διαφορά.
Το πόρισμα των ιατροδικαστών, όσο και οι καταθέσεις τους κάνουν σαφές πως δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο χτύπημα που προκάλεσε τον θάνατο του Ζακ, αλλά πως όλα τα χτυπήματα του προκάλεσαν έντονο στρες και τελικά το ισχαιμικό επεισόδιο που τον οδήγησε στον θάνατο.
Σε αυτό το σημείο όμως, ο εισαγγελέας κάνει έναν διαχωρισμό, ρίχνοντας την ευθύνη στα χτυπήματα που δέχτηκε ο Ζακ από τον κοσμηματοπώλη και τον μεσίτη και όχι σε αυτά που δέχτηκε στη συνέχεια από τους αστυνομικούς.
Αντιθέτως, για τους αστυνομικούς αναφέρει ότι
«Οι ως άνω αστυνομικοί ενήργησαν στο πλαίσιο των καθηκόντων τους, η δράση τους, δεν ενέχει στοιχεία υπερβολής και δεν υπερβαίνει το αναγκαίο μέτρο, συνεκτιμώντας ορθώς ότι σε ένα μικρό στενό είχε συσσωρευτεί πλήθος κόσμου, δεν μπορούσαν να ενεργήσουν διαφορετικά και δεν έκαναν χρήση αδικαιολόγητης βίας».
Τελικά πρότεινε την απαλλαγή τους.
Η αθώωση ή οι ελαφριές ποινές σε αστυνομικούς που εμπλέκονται σε περιστατικά άγριας βίας, είναι μάλλον ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Για αυτό και η πρόταση του εισαγγελέα αν και προκαλεί θυμό, δεν προκαλεί μεγάλη έκπληξη.
Ο αγώνας για δικαίωση συνεχίζεται
Στην πραγματικότητα η αγόρευση του εισαγγελέα δείχνει σε μεγάλο βαθμό τα όρια της αστικής δικαιοσύνης. Καταδεικνύει κάποιους ενόχους για τον θάνατο του Ζακ, την ίδια ώρα αποφεύγει να προτείνει τη βαρύτερη κατηγορία για αυτούς (ανθρωποκτονία), ενώ απαλλάσσει από τις κατηγορίες τους αστυνομικούς που συμμετείχαν στο λιντσάρισμα.
Ο εισαγγελέας δίνει την εντύπωση πως προσπαθεί να πατήσει ταυτόχρονα σε δύο βάρκες. Να ικανοποιήσει εν μέρει την οικογένεια του Ζακ και όσες/ους αγωνίζονται όλα αυτά τα χρόνια για δικαίωση, αλλά παράλληλα να διατηρήσει και την αντίληψη πως ο ρόλος των αστυνομικών είναι να προστατεύουν, πως η βία που ασκείται από την αστυνομία πάντα δικαιολογείται και ότι ασκείται μόνο όταν είναι αναγκαία.
Ακόμα όμως και αυτή η εντελώς «κουτσουρεμένη» δικαίωση που προτείνει ο εισαγγελέας, δεν ήταν σε καμία στιγμή της δίκης εγγυημένη. Ήταν αποτέλεσμα του πείσματος και της επιμονής της οικογένειας του Ζακ να δοθούν απαντήσεις και να τιμωρηθούν οι ένοχοι, όπως και των ΛΟΑΤΚΙ και φεμινιστικών ομάδων, οργανώσεων της Αριστεράς κλπ που όλα αυτά τα χρόνια κρατούν τη μνήμη του Ζακ και των γεγονότων του θανάτου του ζωντανά.
Η εμπειρία έχει δείξει πως οι εισαγγελικές προτάσεις δεν λειτουργούν σε κενό αέρα. Το είδαμε στη Δίκη της ΧΑ όταν μέσα από τη δράση του αντιφασιστικού κινήματος και τη μαζική ανταπόκριση της κοινωνίας η εισαγγελική πρόταση για αθώωση των φασιστών ανατράπηκε. Το είδαμε και στην περίπτωση του Ζακ. Η αρχική προσπάθεια δολοφονίας χαρακτήρα του Ζακ και η κατασυκοφάντησή του από τα κανάλια, η προσπάθειά τους να ξεπλύνουν τόσο τους εμπλεκόμενους όσο και την αστυνομία ανατράπηκε στην πορεία. Και αυτό έγινε μέσα από την πίεση του κινήματος που μίλησε για τη δολοφονία του, που ανέδειξε το θέμα, που προχώρησε σε κινητοποιήσεις και απαίτησε την τιμωρία των ενόχων. Ασφαλώς η αναλογία των εισαγγελικών προτάσεων δεν είναι η ίδια, ούτε και η κατάσταση στην οποία βρίσκεται το κίνημα.
Σήμερα, αυτοί που σταθήκαμε απέναντι στον κανιβαλισμό των ΜΜΕ τότε, αυτοί που σηκώσαμε το ζήτημα του Ζακ και προσπαθήσαμε να αναδείξουμε την αλήθεια, είναι σημαντικό να συνεχίσουμε. Να πιέσουμε για τη δικαίωσή του με τη φυσική μας παρουσία έξω από τα δικαστήρια κατά τις επόμενες δικάσιμες, κρατώντας το θέμα στην επικαιρότητα και διεκδικώντας να τιμωρηθούν με τις βαρύτατες κατηγορίες όλοι όσοι συμμετείχαν στη δολοφονία του.
