Σχόλιο από το «Ξ»
Όλα τα δεδομένα δείχνουν ότι αυτές τις ημέρες γράφονται οι τίτλοι τέλους για την Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων (ΕΛ.Β.Ο.) -όπως την γνωρίζαμε μέχρι σήμερα- στην Θεσσαλονίκη. Στις 14 Φεβρουαρίου άνοιξε ο δημόσιος πλειοδοτικός διαγωνισμός για την πώλησή της, που θα διαρκέσει μέχρι τις 3 Μαρτίου. Είναι ο τρίτος σε σειρά διαγωνισμός για την πώληση της ΕΛΒΟ, αφού ο πρώτος διαγωνισμός που έγινε στις αρχές του 2017 κηρύχτηκε άκυρος λόγω μη υποβολής νομότυπων προσφορών και ο δεύτερος, επίσης το 2017 κηρύχτηκε άγονος αφού δεν υποβλήθηκε καμία προσφορά. Σήμερα, σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχουν τέσσερις ενδιαφερόμενοι, η αραβική Mubadala (ΗΑΕ), η τσεχική Excalibur Army, η γαλλική Nexter και η νοτιοαφρικανική Paramount. Είναι πολύ πιθανό τελικά μία από τις ενδιαφερόμενες εταιρείες να αγοράσει την ΕΛΒΟ, με την Κυβέρνηση να έχει φροντίσει να την απαλλάξει από τα «βαρίδια», δηλαδή τα οικονομικά βάρη της μισθοδοσίας ή των αποζημιώσεων των εργαζόμενων.
Οι 320 εναπομείναντες εργαζόμενοι (σε ένα εργοστάσιο που τα χρόνια της πλήρους ανάπτυξης του απασχολούσε 1200 άτομα) αυτές τις μέρες συμπληρώνουν τις αιτήσεις τους για μετατάξεις σε άλλες θέσεις του Δημοσίου. Ενώ τους έχει δοθεί η επιλογή να παραμείνουν στην ΕΛΒΟ και μετά την πώλησή της, η πλειοψηφία των εργαζομένων επέλεξε να κάνει αίτηση για μετάταξη, αφού τα τελευταία χρόνια έχει ζήσει στην ανασφάλεια και την αγωνία για το μέλλον του εργοστασίου και μία δουλειά σε άλλη θέση του Δημοσίου φαντάζει «ασφαλέστερη». Πώς όμως φτάσαμε στο σημείο ένα από τα μεγαλύτερα -στο παρελθόν- εργοστάσια της Ελλάδας να πωλείται όσο-όσο, έχοντας προηγουμένως απαξιωθεί πλήρως και οικονομικά και στα μάτια των εργαζομένων της;
Το ιστορικό
Μέχρι το 2000 η ΕΛΒΟ, που αποτελεί τη μοναδική αυτοκινητοβιομηχανία στην Ελλάδα, ήταν ιδιοκτησία το δημοσίου και ήταν κερδοφόρα εταιρεία. Κατασκεύαζε διαφόρων τύπων οχήματα, αλλά κυρίως στρατιωτικά οχήματα, συνάπτοντας συμβόλαια με τον Ελληνικό Στρατό. Είχε δηλαδή όλα τα χαρακτηριστικά που την έκαναν ελκυστική στο ιδιωτικό κεφάλαιο.
Έτσι το 2000, επί κυβέρνησης Σημίτη, η ΕΛΒΟ ιδιωτικοποιείται και ο Μυτιληναίος αγοράζει το 43% των μετοχών και το μάνατζμεντ της εταιρείας. Ο Μυτιληναίος, αφού πήρε ότι ήθελε από την εταιρεία, καταφέρνει να την ρίξει στα βράχια. Από το 2008 και μετά η εταιρεία γίνεται ζημιογόνα και το 2010 ο Μυτιληναίος αποχωρεί από την επιχείρηση 5 χρόνια πριν τη λήξη της σύμβασής του.
Το 2014 η ΕΛΒΟ μπαίνει σε καθεστώς εκκαθάρισης, αφήνοντας μέχρι και σήμερα σε αγωνία και αβεβαιότητα τους εργαζόμενους, που δεν γνώριζαν ούτε το μέλλον της επιχείρησης, ούτε φυσικά το δικό τους. Τα χρόνια που ακολούθησαν την έναρξη της εκκαθάρισης, οι εργαζόμενοι έμειναν συχνά απλήρωτοι για μήνες, βλέποντας το εργοστάσιο να παρακμάζει, να μην αναλαμβάνει σχεδόν καμία νέα παραγγελία παρά μόνο επιδιορθώσεις και συντηρήσεις οχημάτων που κατασκεύασε στο παρελθόν.
Υποσχέσεις
Όλα αυτά τα χρόνια, και οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ-ΝΔ, αλλά κυρίως η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, υπόσχονταν ότι θα βρουν λύση για την ΕΛΒΟ και θα δώσουν ένα τέλος στην περιπέτεια των εργαζόμενων, με την ΕΛΒΟ να αποτελεί σταθμό κάθε προεκλογικής εκστρατείας για τα μεγάλα κόμματα.
Μάλιστα, στα τέλη Ιουνίου του 2018 ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σπίρτζης είχε προαναγγείλει τον εφοδιασμό του ΟΑΣΘ με 100 – 150 νέα λεωφορεία, δηλώνοντας ότι «δεν γίνεται να είναι η ΕΛΒΟ σε εκκαθάριση και να κλείνει, και να αναζητήσουμε πάλι το σύνολο των λεωφορείων που χρειάζεται η Θεσσαλονίκη, η Αθήνα και όλη η Ελλάδα από το εξωτερικό, χωρίς να έχουμε στη χώρα μας μία στοιχειώδη παραγωγική δομή για τη συμπαραγωγή των λεωφορείων».
Κατά την επίσκεψή του στην ΔΕΘ του 2018, ο Τσίπρας είχε αναφερθεί επίσης στις ανάγκες του ΟΑΣΘ για περισσότερα λεωφορεία και στην δυνατότητα της ΕΛΒΟ να τα κατασκευάσει, ενώ την 1η Σεπτεμβρίου είχαν δηλώσει μαζί με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης Στέργιο Πιτσιόρλα σε σύσκεψη που είχαν με τους παραγωγικούς φορείς της Βόρειας Ελλάδας ότι αναμένονται θετικές προοπτικές για την ΕΛΒΟ και τη Hellenic Steel.
Για να μην πάμε ακόμα πιο πίσω, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ πριν γίνει κυβέρνηση έλεγε ότι η ιδιωτικοποίηση της ΕΛΒΟ είναι εγκληματική… Τώρα αποφάσισε να γίνει συνένοχος στο έγκλημα.
Ευθύνες συνδικαλιστικών ηγεσιών
Περίπου 5 χρόνια τώρα, η ΕΛΒΟ βρίσκεται σε καθεστώς εκκαθάρισης και αβεβαιότητας. Έτσι, η σημερινή κατάληξη, με την δυνατότητα να μεταταχθούν οι εργαζόμενοι σε άλλους δημόσιους φορείς, στα μάτια πολλών εργαζομένων που ζούσαν καθημερινά στην αγωνία για το μέλλον τους φαντάζει σαν το «μικρότερο κακό». Το ερώτημα όμως που τίθεται είναι αν τελικά θα μπορούσε να υπάρξει άλλη λύση με την διατήρηση της ΕΛΒΟ στο δημόσιο και τους εργαζόμενους στις θέσεις τους.
Πέρα από τις ευθύνες των κυβερνήσεων, που θα μπορούσαν να κρατήσουν την ΕΛΒΟ ανοιχτή, υπάρχουν τεράστιες ευθύνες και στην συνδικαλιστική ηγεσία των εργαζομένων της ΕΛΒΟ που όλα αυτά τα χρόνια δεν κινήθηκε αποφασιστικά και με σχέδιο ώστε να ασκήσει πιέσεις και να υπερασπιστεί τον δημόσιο χαρακτήρα της εταιρίας. Αντιθέτως, η ηγεσία του σωματείου διατηρούσε άριστες σχέσεις με τον εκκαθαριστή, και λειτουργούσε ως ντε φάκτο διοίκηση του εργοστασίου. Την ίδια στιγμή, αποτελούσε μόνιμο στήριγμα της διοίκησης του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας δηλαδή που μονίμως ξεπουλάει τους αγώνες.
Η ηγεσία του σωματείου της ΕΛΒΟ (που προέρχεται από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ) οργάνωσε διαμαρτυρίες για «τα μάτια του κόσμου», χωρίς επί της ουσίας να επιδιώξει ποτέ την σύνδεση με άλλα αγωνιζόμενα στρώματα και την επαφή με την κοινωνία της Θεσσαλονίκης.
Το κλείσιμο της ΕΛΒΟ ήταν μονόδρομος;
Αν το σωματείο ενδιαφερόταν πραγματικά για την σωτηρία της ΕΛΒΟ, όφειλε να οργανώσει μία μεγάλη εκστρατεία, προς άλλους εργασιακούς χώρους και προς το σύνολο των κατοίκων της πόλης!
Έπρεπε να εξηγήσει καταρχήν ότι η ΕΛΒΟ, αν και περισσότερο γνωστή για τα στρατιωτικά οχήματα που κατασκεύαζε, έχει δυνατότητα να φτιάχνει και να επισκευάζει ασθενοφόρα, πυροσβεστικά, φορτηγά, αστικά λεωφορεία, γεωργικά μηχανήματα, οχήματα αεροδρομίων και τραμ. Επίσης, έχει δυνατότητα να κατασκευάζει και ανταλλακτικά για αυτά τα οχήματα σε χαμηλές τιμές. Μάλιστα στο παρελθόν παρήγαγε ακόμα και ποδήλατα! Όλα τα παραπάνω δείχνουν πως η ΕΛΒΟ θα μπορούσε να λειτουργεί σήμερα και να καλύπτει τις ανάγκες του κράτους και των δήμων (σε απορριμματοφόρα, ασθενοφόρα, λεωφορεία κοκ), αλλά και τις ανάγκες ιδιωτών σε φτηνά ποδήλατα, τρακτέρ για τους αγρότες κλπ.
Έπρεπε να εξηγήσει παράλληλα ότι η σωτηρία της ΕΛΒΟ δεν αφορά μόνο τους εργαζόμενους σε αυτήν αλλά ότι έχει υπολογιστεί πως για κάθε θέση εργασίας στη ΕΛΒΟ συντηρούνται άλλες 4 έξω από αυτήν σε εξωτερικές βιομηχανίες που συνδέονται με την παραγωγή της.
Έπρεπε να έρθει σε επαφή με άλλα εργοστάσια που κινδυνεύουν με λουκέτο, να ζητήσει να οργανωθούν δράσεις αλληλεγγύης σε άλλους εργασιακούς χώρους, να οργανώσει κινητοποιήσεις, καταλήψεις στο εργοστάσιο, να ασκήσει πιέσεις και να κάνει γνωστή την κατάσταση που αντιμετώπιζαν οι εργαζόμενοι όλα αυτά τα χρόνια.
Αντί αυτών, η ηγεσία του σωματείου προτίμησε να συμμετέχει σε πορεία με τους εργαζόμενους της Eldorado Gold και τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία του προέδρου του Εργατικού Κέντρου Τσαραμπουλίδη, κόβοντας το νήμα με τα αγωνιστικά στρώματα των εργαζομένων. Επέλεξε να οργανώσει περιορισμένες διαμαρτυρίες μόνο με τους εργαζόμενους της ΕΛΒΟ χωρίς να καλεί άλλα σωματεία να συμμετέχουν, και χωρίς η ΕΛΒΟ να βρίσκεται συμπαραστάτης σε αγώνες άλλων εργαζομένων.
Στην πραγματικότητα, η συνδικαλιστική ηγεσία της ΕΛΒΟ, όλα αυτά τα χρόνια αποτέλεσε και αυτή συνένοχο στο έγκλημα.
Οι τίτλοι τέλους αναμένεται να πέσουν σύντομα για την ΕΛΒΟ, κλείνοντας μία ιστορία που το σενάριό της περιέχει όλα τα «κλισέ» του καπιταλιστικού συστήματος: μία κερδοφόρα δημόσια επιχείρηση πέφτει στα χέρια ενός άπληστου ιδιώτη, καταστρέφεται οικονομικά, επιστρέφει στο κράτος το οποίο μετά από ψεύτικες υποσχέσεις πως όλα θα πάνε καλά, την εγκαταλείπει αδιαφορώντας πλήρως για τις συνέπειες. Το εργατικό κίνημα χρειάζεται να αντλήσει συμπεράσματα από την εξέλιξη της ιστορίας της ΕΛΒΟ, ώστε να μην επαναληφθούν τα ίδια λάθη.
