Δημοσιεύουμε διασκευή άρθρου του σ. JYUN-YAN από την Ταϊβάν, που δημοσιεύτηκε αρχικά στο Internationalist Standpoint.
Από το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού, το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) εφάρμοσε τη σκληρή και απάνθρωπη πολιτική των «μηδενικών κρουσμάτων». Ωστόσο, ενώ τα μέτρα αυτά έπαιξαν ρόλο στην αναχαίτιση της πανδημίας στην Κίνα, έπληξαν σοβαρά στις ατομικές ελευθερίες του κινεζικού λαού, αλλά και την οικονομία της Κίνας.
Η οργή της κοινωνίας για τα αυστηρά λοκντάουν ξέσπασε στις 27 Νοεμβρίου και βρήκε έκφραση σε ένα «κίνημα» που ονομάστηκε «Κίνημα του Λευκού Χαρτιού». Το όνομα αυτό προέκυψε καθώς ο κόσμος κατέβηκε στους δρόμους κρατώντας λευκά φύλλα χαρτιού, σε μια προσπάθεια να διαμαρτυρηθεί για τη λογοκρισία του καθεστώτος, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούσε να αποφύγει να γίνει στόχος της αστυνομίας. Μετά το ξέσπασμα των διαδηλώσεων, η κινεζική κυβέρνηση ανέστειλε τα μέτρα των «μηδενικών κρουσμάτων» και το κίνημα έκτοτε έχει υποχωρήσει.
Η απόφαση της κινεζικής κυβέρνησης να άρει σε σύντομο χρονικό διάστημα τα μέτρα περιορισμού προκάλεσε τεράστια αύξηση των κρουσμάτων. Οι στατιστικές δείχνουν ότι ο αριθμός των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων σε μία μόνο ημέρα (στις 20 Δεκεμβρίου) ξεπέρασε τα 37 εκατομμύρια. Το σύνολο των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων ξεπέρασε τα 250 εκατομμύρια. Η Εθνική Επιτροπή Υγείας της Κίνας (NHC) έχει σταματήσει την ενημέρωση για τα ημερήσια στατιστικά στοιχεία για την πανδημία από τις 26 Δεκεμβρίου. Έτσι, ο πραγματικός αριθμός των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων και των θανάτων μπορεί να είναι πολύ υψηλότερος από τις εκτιμήσεις.
Στην Κίνα, όπου η συμμετοχή στην πολιτική και η ελευθερία του λόγου απαγορεύονται πλήρως και οι διαμαρτυρίες στους δρόμους αποτελούν κίνδυνο για την ασφάλεια όσων συμμετέχουν, το κίνημα του Λευκού Χαρτιού εξαπλώθηκε σε όλες τις μεγάλες πόλεις και τις πανεπιστημιουπόλεις. Γιατί συνέβη αυτό; Γιατί η κινεζική κυβέρνηση υπαναχώρησε σε αυτό και ήρε τα μέτρα προστασίας; Γιατί το κίνημα εξασθένησε; Και το πιο σημαντικό ερώτημα, τι θα συμβεί στην κινέζικη κοινωνία μπροστά στο νέο ξέσπασμα της πανδημίας;
Η σπίθα που πυροδότησε το κίνημα του «Λευκού Χαρτιού»
Στις 24 Νοεμβρίου ξέσπασε μια πυρκαγιά σε ένα κτίριο κατοικιών στο Ουρούμτσι της Σιντζιάνγκ. Οι κάτοικοι αντέδρασαν γρήγορα αλλά οι έξοδοι και οι δρόμοι έκτακτης ανάγκης ήταν κλειστοί, λόγω των μέτρων περιορισμού, καθιστώντας αδύνατη τη διαφυγή τους. Όταν έφτασαν οι πυροσβέστες, οι φράχτες στην άκρη του δρόμου, επίσης λόγω των περιοριστικών μέτρων, εμπόδισαν τα πυροσβεστικά οχήματα να προσεγγίσουν το κτίριο και η επιχείρηση διάσωσης καθυστέρησε. Η πυρκαγιά που ξεκίνησε από τον 15ο όροφο έφτασε μέχρι τον 21ο. Οι επίσημοι απολογισμοί αναφέρουν συνολικά 10 νεκρούς και 9 τραυματίες (ανεπίσημες αναφορές μιλούν για 44 νεκρούς).
Η προσπάθεια της τοπικής κυβέρνησης να αποποιηθεί τις ευθύνες της για την τραγωδία αυτή, πυροδότησε την οργή του κόσμου σε όλη τη χώρα.
Οι πολίτες του Ουρούμτσι ξεκίνησαν ένα κίνημα διαμαρτυρίας που υποστηρίχτηκε από κατοίκους σε όλη τη χώρα. Το Πανεπιστήμιο Επικοινωνίας της Ναντζίνγκ ήταν το πρώτο που αντέδρασε. Κατά τη διάρκεια της αγρυπνίας για τους νεκρούς από την πυρκαγιά, οι φοιτητές κρατούσαν λευκά χαρτιά σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Πλήθος πολιτών και φοιτητών συγκεντρώθηκαν επίσης στη Γουχάν, το Χανγκτσόου, το Πεκίνο, τη Σαγκάη και άλλες πόλεις, κρατώντας κομμάτια λευκού χαρτιού.
Οι κινητοποιήσεις στο εργοστάσιο της Foxconn τον Οκτώβριο, είχαν επίσης να κάνουν με το ζήτημα των σκληρών μέτρων. Στις 31 Οκτωβρίου, το BBC ανέφερε ένα ξέσπασμα κρουσμάτων κορονοϊού στο εργοστάσιο της Foxconn στο Τσεντσόου της επαρχίας Χενάν. Προκειμένου να μην διακοπεί η παραγωγή, η τοπική κυβέρνηση και η διοίκηση της εταιρείας έλαβαν μέτρα για να πείσουν ή σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και να αναγκάσουν τους εργαζόμενους να παραμείνουν στη δουλειά. Δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι διέφυγαν με τα πόδια και μην μπορώντας να βρουν ξενοδοχείο για να μείνουν, αναγκάστηκαν να βασιστούν σε πολίτες που είχαν τη διάθεση να τους φιλοξενήσουν.
Κάτι άλλο που συγκλόνισε την κινεζική κοινή γνώμη ήταν το Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ. Όταν το Παγκόσμιο Κύπελλο ξεκίνησε στις 20 Νοεμβρίου, οι άνθρωποι μπορούσαν να δουν ζωντανά στην τηλεόραση το κοινό χωρίς μάσκες, γεγονός που φυσικά τους μπέρδεψε. «Έχουν κάνει τεστ;», «γιατί δεν φορούν μάσκες;» ήταν τα ερωτήματα στο μυαλό των ανθρώπων. Ένιωθαν σαν να παρακολουθούν έναν διαφορετικό κόσμο από αυτόν που βίωναν οι ίδιοι καθημερινά με την αυστηρή καραντίνα. Αυτές οι εικόνες ήταν πολύ δυνατές και είχαν μεγάλη επίδραση στην κινέζικη κοινωνία.
Κοιτάζοντας πίσω στα τελευταία τρία χρόνια από το ξέσπασμα της πανδημίας, συνειδητοποιεί κανείς ότι η Κίνα έχει εφαρμόσει μια πολύ αυστηρή πρακτική λοκντάουν. Τεράστιοι αριθμοί Κινέζων έζησαν την καραντίνα κλεισμένοι μέσα στα σπίτια τους. Γειτονιές αποκλείστηκαν, μερικές φορές ολόκληρες πόλεις.
Για παράδειγμα στη Σαγκάη, όταν εκτινάχτηκε ο αριθμός των κρουσμάτων τον Μάρτιο του 2022, η εφαρμογή σκληρής καραντίνας ήταν καταστροφική για τους κατοίκους της πόλης. Ορισμένοι κάτοικοι των αποκλεισμένων γειτονιών δεν μπορούσαν να προμηθευτούν βασικά είδη διατροφής. Η εφοδιαστική αλυσίδα των φαρμάκων και της διανομής τροφίμων βρισκόταν σε απόλυτο χάος.
Το κίνημα του Λευκού Χαρτιού δεν προέκυψε από το πουθενά. Αποτέλεσε έκφραση της απογοήτευσης και του θυμού της κοινωνίας για την κυβερνητική πολιτική σε σχέση με την πανδημία τα τελευταία τρία περίπου χρόνια.
Τα όρια του κινήματος του Λευκού Χαρτιού
Λίγες ημέρες μετά την εξάπλωση των διαδηλώσεων, τόσο η κεντρική όσο και οι τοπικές κυβερνήσεις έδωσαν σήμα για την επιτάχυνση της άρσης της πολιτικής των μηδενικών κρουσμάτων. Στη Σαγκάη, το Πεκίνο και σε άλλα μέρη, τα μέτρα αυτά όντως χαλάρωσαν.
Στη συνέντευξη τύπου του Μηχανισμού Πρόληψης και Ελέγχου του Κινεζικού Κρατικού Συμβουλίου (Joint Prevention and Control Mechanism of the Chinese State Council) στις 29 Νοεμβρίου, ο διευθυντής της Διαχείρισης Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών, ούτε λίγο ούτε πολύ παραδέχτηκε δημόσια ότι η πολιτική των μηδενικών κρουσμάτων ήταν αποτυχημένη.
Κατά τη διάρκεια των διαμαρτυριών και ανάλογα με την περιοχή, οι διαδηλωτές φώναζαν διάφορα συνθήματα όπως «Ζήτω ο λαός! Ειρήνη για τους νεκρούς!», «Κάτω ο Σι Τζινπίνγκ! Κάτω το Κομμουνιστικό Κόμμα!». Αλλά τα πιο συνηθισμένα και κοινά αιτήματα στις κινεζικές πόλεις ήταν αυτά για την άρση των καραντινών και τη χαλάρωση της πολιτικής μηδενικών κρουσμάτων.
Με άλλα λόγια, το κύριο αίτημα των διαδηλώσεων ήταν η «επιστροφή στην κανονικότητα». Δεν περιείχε ιδεολογικές αντιπαραθέσεις, ούτε μια προσπάθεια γενικής πολιτικής μεταρρύθμισης. Συνθήματα που ζητούσαν την παραίτηση του Σι Τζινπίνγκ ή του Κομμουνιστικού Κόμματος ήταν σπάνια, αλλά υπερπροβλήθηκαν από μέσα ενημέρωσης εχθρικά προς το κινεζικό καθεστώς.
Επίσης, η πλειοψηφία των διαδηλωτών στο κίνημα ήταν άτομα από τη μεσαία τάξη και φοιτητές, δηλαδή με εξαίρεση το εργοστάσιο στη Foxconn, δεν υπήρχε μεγάλη συμμετοχή εργαζόμενων.
Παρά τα παραπάνω όρια του όμως, δεν θα έπρεπε να υποτιμήσουμε τον αντίκτυπο που είχε στη συνείδηση το κίνημα του Λευκού Χαρτιού, καθώς ήταν το ευρύτερο και σημαντικότερο κοινωνικό κίνημα από την εποχή του κινήματος της Τιενανμέν το 1989. Αν και δεν είναι δυνατόν να αντιληφθούμε με ακρίβεια αυτόν τον αντίκτυπο ως εξωτερικοί παρατηρητές, με το καθεστώς της Κίνας να μην επιτρέπει τις πληροφορίες να περνούν εύκολα τα σύνορα, είναι σαφές και αναμφίβολο ότι η ηγεσία του ΚΚΚ εκτέθηκε και αποδυναμώθηκε και αυτό θέτει τα θεμέλια για περισσότερα κινήματα στο μέλλον και για την αναζήτηση ριζοσπαστικών ιδεών στο εσωτερικό της εργατικής τάξης και ιδιαίτερα της νεολαίας.
Η τρέχουσα κρίση της πανδημίας
Το κινεζικό κράτος, αποφάσισε να άρει σε μεγάλο βαθμό τις πολιτικές μηδενικών κρουσμάτων, για να διατηρήσει την οικονομική ανάπτυξη, χωρίς όμως παράλληλα να υπολογίσει τις επιπτώσεις ή να φροντίσει να είναι προετοιμασμένο να καλύψει τις ανάγκες σε φάρμακα και νοσηλεία. Ως αποτέλεσμα, η Κίνα πυροδότησε μια νέα κρίση της πανδημίας!
Στις 27 Δεκεμβρίου, η Εθνική Επιτροπή Υγείας και Ιατρικής εξέδωσε ανακοίνωση ότι ο αριθμός των διαθέσιμων κλινών εντατικής θεραπείας σε ολόκληρη τη χώρα έχει φθάσει σε «κρίσιμα χαμηλό επίπεδο». Σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters, τα νοσοκομεία του Πεκίνου είναι υπερπλήρη και το ιατροφαρμακευτικό υλικό έχει σχεδόν εξαντληθεί. Αυτό αντικατοπτρίζει τις επιπτώσεις που έχει η πανδημία στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στην Κίνα. Αμέτρητοι άνθρωποι δεν μπορούν να αγοράσουν φάρμακα, ούτε καν να εξεταστούν από γιατρό. Επιπλέον, η Σεληνιακή (κινέζικη) Πρωτοχρονιά στα τέλη Ιανουαρίου είναι πολύ πιθανό να εξαπλώσει τον ιό στις αγροτικές περιοχές της Κίνας, όπου φάρμακα και γιατροί είναι ακόμη πιο σπάνιοι.
Η άρση της πολιτικής μηδενικών κρουσμάτων ήταν καταστροφική. Το κίνημα του Λευκού Χαρτιού ήθελε μια επιστροφή στην κανονική ζωή, αλλά αυτό που έχουμε κάθε άλλο παρά κανονική ζωή είναι. Ωστόσο, το χάος που έχει δημιουργηθεί από τον τερματισμό της πολιτικής μηδενικών κρουσμάτων δεν έχει οδηγήσει σε ένα νέο κίνημα κατά του ΚΚΚ. Αυτό δείχνει τα πολιτικά όρια του κινήματος, αν και όπως αναφέρθηκε παραπάνω ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπός του στη ριζοσπαστικοποίηση της συνείδησης θα είναι σημαντικός.
Η κατάσταση με την οποία βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη η κοινωνία της Κίνας αποδεικνύει πως το αίτημα για την άρση της καραντίνας πρέπει επίσης να συνδυάζεται με αιτήματα για την επίλυση των προβλημάτων των ιατροφαρμακευτικών ελλείψεων, με μέτρα ώστε να μην καταρρεύσει το σύστημα Υγείας μετά την άρση των πολιτικών μηδενικών κρουσμάτων.
Τι πρέπει να γίνει;
Παρόλο που το κίνημα του Λευκού Χαρτιού έχει υποχωρήσει, θα πρέπει να κρατήσουμε τη σημασία του, να υποστηρίξουμε την ελευθερία του λόγου και της οργάνωσης του κινεζικού λαού και να υπερασπιστούμε την ανθρώπινη ζωή υπό την απειλή του ιού. Θα πρέπει να αποκαλύψουμε τις γραφειοκρατικές πρακτικές πίσω από τη δραστική άρση των αποκλεισμών και να απαιτήσουμε αύξηση της χρηματοδότησης για ιατροφαρμακευτικό υλικό, νοσοκομεία και εμβόλια υψηλής ποιότητας.
Το αυταρχικό καθεστώς του ΚΚΚ εφάρμοσε την πολιτική των μηδενικών κρουσμάτων από φόβο για τις συνέπειες αν τα πράγματα ξέφευγαν από τον έλεγχο και τη χρησιμοποίησε συνειδητά για να ελέγξει τον πληθυσμό. Τώρα, στρέφονται στο άλλο άκρο, διακινδυνεύοντας εκατομμύρια ζωές προκειμένου να διατηρήσουν την οικονομική ανάπτυξη, χωρίς να καταβάλλουν καμία σοβαρή προσπάθεια να επενδύσουν στην ιατρική περίθαλψη.
Αυτές οι εξελίξεις δείχνουν ότι η ανατροπή της κυριαρχίας του ΚΚΚ και η εγκαθίδρυση ενός δημοκρατικά σχεδιασμένου σοσιαλιστικού οικονομικού συστήματος πρέπει να είναι ο πρωταρχικός πολιτικός στόχος του κινεζικού λαού.
