Του Ανδρέα Παγιάτσου
Τελικά νίκησε ο Τραμπ. Στα διεθνή χρηματιστήρια επικρατεί πανικός. Στις ισοτιμίες νομισμάτων αναταραχή. Μια σειρά πολιτικοί του κατεστημένου μιλούν για σοκ. Τα ρατσιστικά κόμματα στην Ευρώπη επιχαίρουν.
Πολύς προοδευτικός κόσμος, που ανήκει στην Αριστερά ή παλεύει μέσα από τις γραμμές του εργατικού κινήματος νοιώθει παγωμάρα. Αυτός ο φόβος ή ακόμα και η αηδία είναι κατανοητοί αλλά πρέπει να εξηγήσουμε τις αιτίες και όχι να καταφεύγουμε σε εύκολα σχήματα όπως «ηλίθιοι Αμερικάνοι» και «εκφασισμός της κοινωνίας». Στο μέγεθος του κινδύνου που αντιπροσωπεύει ο Τραμπ υπάρχει μια υπερβολή, δημιουργημένη από τα media που ήθελαν να κερδίσει ένας δικός τους και ελεγχόμενος άνθρωπος, όπως η Χίλαρι Κλίντον (παρόμοια υπερβολή μ’ αυτή που είδαμε πχ στο βρετανικό δημοψήφισμα για το Brexit). Από την άλλη, η Αριστερά δεν πρέπει να ξεχνάει: το φαινόμενο του Τραμπ το «δημιούργησαν» οι δυο 4ετίες του «Δημοκρατικού» και μάλιστα Αφροαμερικανού Ομπάμα. Μια ακόμα 4ετία από την Κλίντον είχε ποτέ οποιαδήποτε ελπίδα να αναχαιτίσει φαινόμενα του είδους του Τραμπ ή και χειρότερα; Ασφαλώς όχι.
Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ένας απρόβλεπτος και αντιδραστικός τυχοδιώκτης – γι’ αυτό δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Και κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς να περιμένει από την πολιτική που θα ακολουθήσει γιατί οι θέσεις του είναι τόσο θολές και ασαφείς όσο και δεξιές-λαϊκιστικές.
Αν κάτι είναι σίγουρο όμως είναι ότι δεν πρόκειται να εφαρμόσει πολλά από αυτά τα οποία δήλωνε. Εξάλλου όσο προχωρούσε η προεκλογική εκστρατεία τόσο νέρωνε πολλές από τις διακηρύξεις του, ακόμα και αυτές που αφορούσαν το θέμα των μεταναστών. Σ’ ότι αφορά αυτό, ξεκίνησε με τη θέση ότι θα τους απελάσει όλους για να καταλήξει ότι θα περιορίσει τις ροές.
Τι είναι αυτό που τρομοκρατεί τα επιτελεία
Σίγουρα, αυτό που «τρομοκρατεί» τα διεθνή επιτελεία δεν είναι οι θέσεις του Τραμπ για το μεταναστευτικό. Ούτε είναι η συμπεριφορά του απέναντι στον… γυναικείο πληθυσμό για το οποίο θέμα τα αμερικανικά media ξεσπάθωσαν. Το περιβαλλοντικό κίνημα δικαιολογημένα ανησυχεί για τις συνέπειες της «τρέλας» του Τραμπ στην κλιματική αλλαγή (για την οποία η γνώμη του είναι ότι δεν υφίσταται) – αλλά ούτε αυτό είναι που προκαλεί ταραχή στις γραμμές του κατεστημένου διεθνώς.
Ξέρουν, εξάλλου, πως «μια κουβέντα παραπάνω» στην προεκλογική εκστρατεία (ή για να είμαστε ακριβείς, κατάφωρα ψέματα) αποτελούν συνηθισμένα, αν όχι απαραίτητα, πράγματα… Στη συνέχεια, τα επιτελεία του κεφαλαίου, όπως και ο κρατικός μηχανισμός, θα αναλάβουν να «εξηγήσουν» στο νέο πρόεδρο την απαραίτητη ισορροπία που χρειάζεται όταν τελειώσει η προεκλογική εκστρατεία και θα πρέπει να ασχοληθεί με την «πραγματική πολιτική»…
Προστατευτισμός
Αυτό που πολύ περισσότερο από όλα τα πιο πάνω ανησυχεί τα «επιτελεία» και το κεφάλαιο είναι οι θέσεις του Τραμπ για τον «προστατευτισμό» της Αμερικανικής οικονομίας. Ότι δηλαδή, θα βάλει φραγμούς στη μαζική εισαγωγή φθηνών εισαγωγών, κύρια από την Ασία, για να προστατέψει θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ.
Οι αναφορές του ενάντια στην εμπορική συμφωνία TPP με τις χώρες της Ασίας (αντίστοιχη της TTIP που συζητιέται ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ευρώπη και της CETA που υπογράφτηκε ανάμεσα στην ΕΕ και τον Καναδά ) δημιουργούν ανησυχία για αντιστροφή των διαδικασιών παγκοσμιοποίησης – τις οποίες το μεγάλο πολυεθνικό κεφάλαιο αγωνιά και πιέζει αφόρητα για να δει να εφαρμόζονται!
Ένα βαρύ πλήγμα για το κατεστημένο
Πάνω απ’ όλα όμως τους ανησυχεί η τεράστια ήττα του πολιτικού κατεστημένου των ΗΠΑ.
Το κατεστημένο έριξε όλες του τις δυνάμεις και όλα τα μέσα που είχε στη διάθεσή του για να στηρίξει την Χίλαρι Κλίντον!
Μέχρι και κορυφαία στελέχη των Ρεμπουπλικάνων στράφηκαν ενάντια στον υποψήφιο του κόμματός τους. Ακόμα και ο πιο άθλιος από τους άθλιους προέδρους των ΗΠΑ στις τελευταίες δεκαετίες, ο Τζώρτζ Μπους junior, δεν ψήφισε τον Τραμπ. Τα δε κυριότερα αμερικανικά media το βράδυ των εκλογών είχαν φτάσει να λειτουργούν σαν επιτελείο της Κλίντον με διαρκείς οδηγίες στους ψηφοφόρους για το τι να κάνουν για να σταματήσουν μια πιθανή νίκη του Τραμπ! Όμως ο Τραμπ κέρδισε.
Για τα εργατικά και λαϊκά στρώματα των ΗΠΑ οι ρατσιστικές ή σεξιστικές ή αντι-περιβαλλοντικές θέσεις του Τραμπ δεν ήταν το καθοριστικό για την επιλογή τους. Το καθοριστικό ήταν ότι ο Τραμπ πρόβαλε τον εαυτό του σαν τον πολέμιο του κατεστημένου.
Ακούγεται οξύμωρο και όντως είναι, ένας δισεκατομμυριούχος, όπως είναι ο Τραμπ, να καταφέρεται ενάντια στο κατεστημένο των πολυεθνικών και των δισεκατομμυριούχων. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι απέναντι στην επίθεσή που εξαπέλυσε ο Τραμπ ενάντια στο κατεστημένο των μεγάλων επιχειρήσεων, των media και των πολιτικών του εκπροσώπων, το κατεστημένο δεν είχε τι να απαντήσει.
Ο Τράμπ επικέντρωσε όλα τα πυρά του ενάντια στην Κλίντον πάνω σ’ αυτό το θέμα: την κατάγγελλε διαρκώς και επίμονα ότι εκπροσωπεί τα κατεστημένα συμφέροντα, ότι χρηματοδοτείται από τις μεγάλες επιχειρήσεις, ότι είναι στην πολιτική σκηνή για δεκαετίες και το μόνο που έχει να επιδείξει είναι κρίση, φτώχεια και ανεργία για το μέσο Αμερικανό.
Η Κλίντον και τα κατεστημένα media δεν είχαν τρόπο να απαντήσουν σ΄ αυτή την επίθεση, απλά γιατί ο Τραμπ αναφερόταν στην πραγματικότητα. Η προσπάθεια τους να στρέψουν την αντιπαράθεση, στη συνέχεια στη συμπεριφορά του Τραμπ απέναντι στο… γυναικείο φύλο προφανώς δεν έπεισε την κοινωνία που έχει «μάθει» από αυτά ακριβώς τα media και από αυτό ακριβώς το κατεστημένο να «υποτιμά» το γυναικείο φύλο και να στηρίζει την ανδροκρατούμενη άνιση κοινωνία.
Ο Τραμπ επέλεξε να απευθυνθεί στον μέσο φτωχό λευκό Αμερικανό που «δεν έχει φωνή» και νιώθει πως το σύστημα τον εξοντώνει. Όπως έγραψε μετά από σχετική έρευνα η εφημερίδα Washington Post (washingtonpost, 15-12-2015) η βάση του Τραμπ ήταν οι φτωχοί λευκοί Αμερικανοί. Ενώ όπως ανάλυσε η The Atlantic (theatlantic.com, 01-03-2016) στην πορεία της προεκλογικής περιόδου:
Το να νιώθει κανείς ανίσχυρος και χωρίς φωνή ήταν πολύ πιο καθοριστικά χαρακτηριστικά των υποστηρικτών του Τραμπ απ’ ότι η ηλικία, η εθνική καταγωγή, η μόρφωση, το εισόδημα, η στάση απέναντι στους Μουσουλμάνους, τους Ισπανόφωνους ή τους παράνομους μετανάστες
Ο Τραμπ τα κατάφερε γιατί αυτοί που ένιωθαν «στυμμένες λεμονόκουπες» από το καπιταλιστικό σύστημα ήταν πολλοί – και γιατί γι’ αυτούς η Κλίντον αντιπροσώπευε ακριβώς αυτό το σύστημα.
Οι συνθήκες που δημιούργησαν τον Τραμπ
Δεν υπάρχει τίποτε προοδευτικό στον Τραμπ. Αυτό δεν αναιρεί το γεγονός όμως ότι είναι δημιούργημα των συνθηκών της κρίσης που έχει κτυπήσει την αμερικάνικη οικονομία και κοινωνία από το 2007 – και στη συνέχεια μετεξελίχθηκε σε διεθνή τραπεζική και οικονομική κρίση (τις συνέπειες της οποίας ζούμε ακόμα).
Η αμερικανική κοινωνία από το 2009 (τον δεύτερο χρόνο μετά το ξεκίνημα της κρίσης) βρίσκεται σε διαδικασία οικονομικής μεγέθυνσης – δηλαδή από άποψη στατιστικών μεγεθών η οικονομία εμφανίζει θετικούς ρυθμούς.
Αυτό όμως δεν ανατρέπει το γεγονός ότι εκατομμύρια φτωχών εργατικών αλλά και μεσαίων οικογενειών έχουν χάσει τα σπίτια τους!
Δεν ανατρέπει το γεγονός ότι παρότι μειώθηκε η ανεργία ο κύριος όγκος των νέων θέσεων εργασίας είναι κακοπληρωμένες, μερικής απασχόλησης, με «ευέλικτες» σχέσεις και επισφαλείς,!
Η αμερικανική κοινωνία «βράζει»
Αποτέλεσμα των πιο πάνω είναι να βράζει η οργή στη βάση της κοινωνίας.
Στη διάρκεια του 2015 η πιο πολυχρησιμοποιημένη λέξη στην αναζήτηση του google στις ΗΠΑ ήταν η λέξη «σοσιαλισμός» (δείτε: ert.gr).
Ενώ εδώ και μερικά χρόνια σε όλες τις έρευνες πάνω από το 50% της νεολαίας των ΗΠΑ ανάμεσα στην επιλογή «σοσιαλισμό» ή «καπιταλισμό» επιλέγουν υπέρ του σοσιαλισμού (δείτε xekinima.org).
Το πιο πάνω, ασφαλώς, δεν σημαίνει ότι όλα αυτά τα στρώματα που δηλώνουν υπέρ του «σοσιαλισμού» έχουν πλήρη κατανόηση του τι σημαίνει η λέξη. Κάθε άλλο! Όμως δείχνει ότι στη χώρα στην οποία μέχρι πριν μερικά χρόνια η λέξη σοσιαλισμός αντιστοιχούσε σε βρισιά, κάτι πάρα πολύ σημαντικό έχει αλλάξει.
Ουσιαστικά, λοιπόν, η νέα συνείδηση που αναπτύσσεται στην αμερικανική κοινωνία δεν είναι μια δεξιά, συντηρητική συνείδηση, όπως εκπροσωπείται σήμερα από τον Τραμπ. Το πιο σημαντικό στοιχείο αυτής της νέας συνείδησης είναι μια αριστερή αναζήτηση – όχι διαμορφωμένη και πλήρης, αλλά μια διαδικασία αριστερής αναζήτησης. Η οποία, μάλιστα δεν έμεινε στο επίπεδο της απλής αναζήτησης.
Η νίκη της Σάμα Σαγουάντ και το φαινόμενο του Μπέρνι Σάντερς
Το 2013 αντανακλάστηκε στην εκλογή της Σάμα Σαγουάντ στο Συμβούλιο του Σιάτλ (δείτε: xekinima.org και xekinima.org) με 93.000 ψήφους – ήταν η πρώτη εκλογή σοσιαλίστριας-μαρξίστριας στο Συμβούλιο του Σιάτλ μετά από 100 χρόνια! Η νίκη της Σάμα Σαγουάντ λειτούργησε στην πραγματικότητα σαν προπομπός στην εμφάνιση του «φαινομένου» Μπέρνι Σάντερς (δείτε xekinima.org, Ποιος είναι ο Μπέρνι Σάντερς).
Ο Σάντερς σοκάρισε το αμερικανικό κατεστημένο προβάλλοντας μια σειρά θέσεις όπως την ανάγκη μιας πολιτικής επανάστασης ενάντια στους δισεκατομμυριούχους, δηλώνοντας σοσιαλιστής και αρνούμενος χρηματοδότηση από τις μεγάλες επιχειρήσεις!
Το «Ξ» έγραψε από την αρχή ότι ο Σάντερς σαν φαινόμενο ήταν εξαιρετικά σημαντικό, γιατί απότελούσε αντανάκλαση των μεγάλων αλλαγών που συντελούνταν στη βάση της κοινωνίας, όμως ο Σάντερς σαν άτομο δεν θα στεκόταν στο ύψος των περιστάσεων.
Αυτό και έγινε, όταν ο Σάντερς στήριξε Κλίντον ενάντια στον Τραμπ, αντί να επιλέξει τη σύγκρουση και με τα δύο κόμματα του κατεστημένου και να βάλει τις βάσεις για ένα νέο κόμμα των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων των ΗΠΑ.
Ο Τραμπ κέρδισε γιατί δεν είχε αριστερό αντίπαλο
Στην πραγματικότητα ο Τραμπ κέρδισε γιατί στο κενό που υπάρχει στην αμερικανική κοινωνία δεν υπήρχε αριστερή υποψηφιότητα. Μια σειρά έρευνες που είχαν γίνει την προηγούμενη περίοδο στις ΗΠΑ, έδειξαν πως αν υποψήφιοι για την προεδρία των ΗΠΑ ήταν οι Σάντερς και Τραμπ, ο Σάντερς θα κέρδιζε εύκολα, ενώ αν ήταν υποψήφιοι οι Κλίντον και Τραμπ θα κέρδιζε ο Τραμπ. (Δείτε: την ελληνική έκδοση της huffingtonpost.gr, 18 Οκτώβρη 2016 και τη βρετανική εφημερίδα Independent, 9 Νοέμβρη 16). Έτσι και έγινε.
Ο Τραμπ δεν μπορεί να ανακόψει τις διαδικασίες ριζοσπαστικοποίησης στην κοινωνία
Ο Τράμπ είναι ένας επικίνδυνος τυχοδιώκτης. Όμως δεν χρειάζεται πανικός. Δεν έχουμε την εγκαθίδρυση ενός φασιστικού καθεστώτος στις ΗΠΑ που θα συντρίψει το κίνημα και ότι κινείται στην κοινωνία.
Είναι αδύνατο ο Τραμπ να ανακόψει τις διεργασίες αναζήτησης και ανάπτυξης μιας ριζοσπαστικής και ταξικής συνείδησης στις ΗΠΑ. Να μην αποκλείσουμε μάλιστα την πιθανότητα να τις επιταχύνει. Στόχος είναι αυτές οι διεργασίες να μετουσιωθούν σε ένα μαζικό αριστερό κόμμα των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων για να σπάσουν το δικομματικό σύστημα των Ρεμπουπλικανών και Δημοκρατικών. Αυτός πρέπει να είναι ένας κεντρικός στόχος για τα κινήματα αλλά και για την επαναστατική Αριστερά στις ΗΠΑ. Σ’ αυτή τη μάχη έχει μπει μαχητικά η Σοσιαλιστική Εναλλακτική, η αδελφή οργάνωση του «Ξ» στις ΗΠΑ.
Την ίδια στιγμή ξέρουμε, κι εμείς εδώ στην Ελλάδα καλύτερα από οποιονδήποτε, ότι το να φτιάξεις ένα νέο μαζικό αριστερό σχηματισμό δεν λύνει από μόνο του το πρόβλημα. Η εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ είναι διδακτική. Το κρίσιμο ζήτημα είναι με τι πρόγραμμα πρέπει να είναι εξοπλισμένη αυτή η νέα Αριστερά. Σ’ αυτό η απάντηση είναι ξεκάθαρη: χρειάζεται ένα πρόγραμμα ρήξης με το σύστημα, ένα πρόγραμμα σοσιαλιστικό-επαναστατικό. Γιατί ο καπιταλισμός οδηγεί στη βαρβαρότητα κι αυτό πια το αντιλαμβάνονται μεγάλες μάζες σε όλο τον πλανήτη. Η πάλη για μια εναλλακτική σοσιαλιστική κοινωνία είναι ο μόνος ρεαλιστικός δρόμος για την πάλη των λαϊκών μαζών – κι αυτό ισχύει στις ΗΠΑ, όσο ισχύει στην Ελλάδα, όσο ισχύει παντού.
Σχετικά άρθρα:
- Τραμπ και σεξισμός: κι άλλα άπλυτα στη φόρα
- Η Αμερική σήμερα – η κρίση και το κίνημα «Black Lives Matter»
- Ντιμπέϊτ ΗΠΑ: Αυτοί οι δύο είναι ό,τι καλύτερο έχει η υπερδύναμη;
- Βίντεο – viral στις ΗΠΑ: Νταρλέτα Σκράγκς VS Νηλ Καβούτο στο «FOX channel»
- ΗΠΑ: Ποιος είναι ο Μπέρνι Σάντερς;
- Σιάτλ – ΗΠΑ: πολιτικός σεισμός η επανεκλογή της Σάμα Σαγουάντ με 55,47%
- «Σεισμός» στο Σιατλ
- Η νίκη του “15 now” στο Σιάτλ, οι εργοδότες και τα ΜΜΕ
- ΗΠΑ: Η Κσάμα Σαγουάντ στην ανάληψη των καθηκόντων της στο δημοτικό συμβούλιο του Σιάτλ
