Οι εξελίξεις στον τραπεζικό κλάδο είναι πολλές και σημαντικές. Μιλήσαμε με τον Νίκο Παπατριανταφύλλου, που είναι μέλος Εκτελεστικής Γραμματείας ΟΤΟΕ και γραμματέας της Δημοκρατικής Αγωνιστικής Συσπείρωσης (συνδικαλιστική κίνηση εργαζομένων Εθνικής Τράπεζας που κινείται στο χώρο της ριζοσπασικής αριστεράς).Τη συνέντευξη πήρε ο σ. Θανάσης Μαρίνης.
Ερ: Ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών, συγχώνευση Εθνικής- Eurobank, ξεπούλημα της ΑΤΕ στην Πειραιώς, και τώρα το ΤΤ. Πως βλέπεις τις εξελίξεις στον τραπεζικό κλάδο; Ποιο είναι το σχέδιο της Τροίκας για το τραπεζικό σύστημα;
ΝΠ: Εδώ και χρόνια, ειδικότερα μετά και την επιβολή των Μνημονίων στη χώρα, με συνεχείς δημόσιες τοποθετήσεις των κυβερνήσεων και της τρόικας, είχε διαφανεί ότι κεντρική επιδίωξη είναι η διασφάλιση της “βιωσιμότητας” του τραπεζικού συστήματος με συγκέντρωσή του σε 2-3 ιδιωτικούς τραπεζικούς ομίλους.
Οι κινήσεις που αναφέρονται στο ερώτημά σας, καθώς και άλλες που έγιναν, όπως η παραχώρηση της Εμπορικής στην Alpha ή το κλείσιμο 3 συνεταιριστικών τραπεζών, αποτελούν την εφαρμογή του προαναγγελθέντος αυτού σχεδίου. Ένα σχέδιο που είναι προσανατολισμένο, στο να διατηρήσει η λειτουργία του τραπεζικού συστήματος τα χαρακτηριστικά που είχε μέχρι σήμερα.
Ο βασικός στόχος, λοιπόν, είναι η συγκέντρωση του τραπεζικού συστήματος σε ένα κλειστό ολιγοπώλιο, υπό τον έλεγχο των ισχυρών κέντρων του εγχώριου και διεθνούς κεφαλαίου, και στην υπηρεσία των συγκεκριμένων συμφερόντων, των πιστωτών της χώρας και των αγορών. Για να υπηρετηθεί το σχέδιο αυτό, έχουν ήδη φορτωθεί δεκάδες δισεκατομμύρια στις πλάτες του λαού και του δημόσιου χρέους της χώρας.
Ο στόχος αυτός μας βρίσκει διαμετρικά αντίθετους, ως εργαζόμενους, αφού η δική μας επιδίωξη είναι ένα τραπεζικό σύστημα υπό δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο, στην υπηρεσία των αναγκών της κοινωνίας.
Ερ: Τι συμπεράσματα μπορούμε να βγάλουμε από τους αγώνες της προηγούμενης περιόδου; Ποιες μορφές δράσης και ποια τακτική πρέπει να ακολουθήσουμε προκειμένου οι επόμενοι αγώνες του κλάδου να είναι νικηφόροι, δεδομένης της αδράνειας των ηγεσιών;
ΝΠ: Αρχικά θα πρέπει να γίνει η επισήμανση, ότι στη χώρα γενικότερα και στον κλάδο ειδικότερα έχουν δοθεί πολλοί και σημαντικοί αγώνες. Δεν τίθεται, όμως ζήτημα ποσοτικό, αλλά ζήτημα ποιότητας και προετοιμασίας των αγώνων αυτών, ώστε να διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις για να είναι μαζικοί και επιτέλους νικηφόροι.
Στον κλάδο μας παρατηρείται γενικότερα το φαινόμενο της μειωμένης συμμετοχής στις κινητοποιήσεις, σε σχέση με παλαιότερα. Φαινόμενο, που κυρίως οφείλεται στις αγκυλώσεις και τις εξαρτήσεις ενός συμβιβασμένου και γραφειοκρατικού κατεστημένου στις ηγετικές πλειοψηφίες σωματείων και Ομοσπονδίας. Είναι ξεκάθαρος, άλλωστε, ο προσανατολισμός των αντίστοιχων πλειοψηφιών και σε τριτοβάθμιο επίπεδο, να αδρανούν συστηματικά, να εκτονώνουν με “τουφεκιές” την αγανάκτηση των εργαζομένων, να μην αντιπαρατίθενται ουσιαστικά με τις μνημονιακές πολιτικές, να μην προκαλούν βαθιές ρωγμές, που θα δημιουργούσαν όρους ανατροπής.
Σε αντιπαράθεση με τη λογική αυτή, που αποδεδειγμένα οδηγεί σε ήττες και συρρίκνωση δικαιωμάτων, οι δυνάμεις της Αριστεράς στα συνδικάτα προτάσσουν τη λογική του σχεδιασμένου και συντονισμένου αγώνα, με σαφή τα πολιτικά χαρακτηριστικά και σε συμπόρευση με όλο το κινηματικό δυναμικό που υπάρχει και αναπτύσσεται στην κοινωνία.
Στη λογική αυτή, η κάθε μορφή αγώνα που επιλέγεται, από τη στάση εργασίας μέχρι την κινητοποίηση διαρκείας, έχει την αξία της, με την προϋπόθεση ότι υπάρχει αντίστοιχη προετοιμασία, σχεδιασμός για κλιμάκωση και συντονισμό με άλλους αγώνες, μα πάνω από όλα ουσιαστική συμμετοχή των εργαζομένων σε όλη αυτή τη διαδικασία.
Με αυτά τα χαρακτηριστικά δόθηκε τον περασμένο μήνα ένας αγώνας-μοντέλο στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. 12 ημέρες απεργίας με καθολική συμμετοχή, κατάληψη της Κεντρικής Υπηρεσίας που λειτούργησε και ως κέντρο συντονισμού του αγώνα, 2 γενικές συνελεύσεις μέσα σε 2 βδομάδες, μαζική συμμετοχή στα συλλαλητήρια που διοργανώθηκαν.
Αγώνας, που δόθηκε με πυγμή απέναντι σε τρόικα και κυβέρνηση και παρότι δεν κατάφερε να αποτρέψει το “σπάσιμο” και την υπαγωγή του Τ.Τ. στο ΤΧΣ, ανέστειλε προσωρινά την ειλημμένη απόφαση για άμεσες απολύσεις και οδήγησε στην έναρξη συλλογικής διαπραγμάτευσης για τις εργασιακές σχέσεις και τις θέσεις εργασίας.
Ερ: Μπορεί να υπάρξει λύση σε αυτό στο κοινό δράμα τραπεζοϋπαλλήλων, μικροκαταθετών και δανειοληπτών; Ποια πιστεύεις ότι πρέπει να είναι η πρόταση της Αριστεράς για τη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος;
ΝΠ: Το δράμα αυτό, πέρα από τους “πρωταγωνιστές” που αναφέρετε, έχει “σενάριο” και “σκηνοθέτες”. Το “σενάριο” ξεκινάει με τη νεοφιλελεύθερη μονεταριστική σύλληψη, ότι η ενίσχυση του εισοδήματος των εργαζομένων προκαλεί πληθωρισμό και οικονομικά προβλήματα. Άσε που περιορίζει τα κέρδη του κεφαλαίου!
Ως “σκηνοθέτες”, το τραπεζικό κεφάλαιο και οι κυβερνήσεις που το υπηρετούν, σχεδίασαν συνειδητά την αντιμετώπιση των συνεπειών της διαρκούς λιτότητας με την αλόγιστη πιστωτική επέκταση, δηλαδή με δανεικά προς όλους… Διαδικασία που τόνωσε για κάποια χρόνια την κατανάλωση, αποτέλεσε όμως βασική παράμετρο για την εκδήλωση της βίαιης κρίσης στο τραπεζικό σύστημα. Η ουσία είναι, ότι επί μια δεκαετία συντελέστηκε συσσώρευση κολοσσιαίων κερδών πολλών δισεκατομμυρίων από όλες τις τράπεζες στη χώρα. Κι επειδή δεν έχουμε αυταπάτες, αυτή ακριβώς είναι η λειτουργία ενός τραπεζικού συστήματος με ιδιωτικοοικονομικά χαρακτηριστικά στα πλαίσια των αγορών και των επιδιώξεων του χρηματιστικού κεφαλαίου.
Προφανές είναι, ότι ένα τέτοιο μοντέλο τραπεζικής λειτουργίας είναι αντίθετο με τα συμφέροντα των εργαζομένων και τις ανάγκες της κοινωνίας. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος, που επιμένουμε στην πρόταση για μια άλλη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, υπό δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο με εθνικοποίηση-κοινωνικοποίηση των τραπεζών.
Η λειτουργία αυτή θα πρέπει να εξυπηρετεί αποκλειστικά τις κοινωνικές ανάγκες. Οι τράπεζες να μετατραπούν από εργαλεία συσσώρευσης υπερκερδών σε εργαλεία χρηματοδότησης της παραγωγικής ανάπτυξης της χώρας.
Παράλληλα, με τη λειτουργία τους θα προστατεύουν τη λαϊκή αποταμίευση και όχι να τη χρησιμοποιούν στο χρηματιστικό τζόγο, ενώ με βάση κοινωνικά και αντικειμενικά κριτήρια θα λαμβάνεται μέριμνα για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Στην κατεύθυνση αυτή θα χρειαστούν και τράπεζες ειδικού σκοπού με βάση παραγωγικά, λειτουργικά ή περιφερειακά κριτήρια.
Σε μια τέτοια λειτουργία, θα είναι φυσικά αναβαθμισμένος και ο ρόλος των τραπεζοϋπαλλήλων, τόσο στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της εργασίας τους, όσο και στο θεσμικό έλεγχο των διοικήσεων των τραπεζών από μέρους τους. Τέλος, αυτονόητο είναι ότι σε αυτό το τραπεζικό σύστημα, οι εργασιακές σχέσεις θα είναι ρυθμισμένες, οι απολύσεις και η επισφαλής εργασίας θα σταματήσουν.
