Την Τρίτη 2 Οκτώβρη, η εταιρεία Amazon ανακοίνωσε ότι οι εργαζόμενοί της στις ΗΠΑ θα αμείβονται πλέον με 15 δολάρια την ώρα. Η αύξηση αυτή υπολογίζεται ότι θα ωφελήσει περίπου 350.000 από τους 575.000 εργαζομένους της εταιρείας. Στην Amazon ο μέσος μισθός είναι στα 13 δολάρια την ώρα, ενώ ο μισθός των εργατών στις αποθήκες ξεκινάει από τα 10 δολάρια την ώρα. Μιλάμε δηλαδή για αύξηση έως και 30% του ωρομισθίου για κάποιους εργαζόμενους! Η αύξηση επίσης αφορά και τους εργαζόμενους της εταιρείας στην Βρετανία. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική νίκη που θα ανακουφίσει σε μεγάλο βαθμό τους κακοπληρωμένους εργαζόμενους της πολυεθνικής – γαλέρα.
Πως κέρδισαν οι εργαζόμενοι αυτή την αύξηση; Μήπως οφείλουν ευγνωμοσύνη στον «φιλάνθρωπο» Τζέφ Μπέζος, τον ιδιοκτήτη της Amazon που είναι και ο πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη; Ή μήπως άλλοι παράγοντες οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα;
Amazon: φτώχεια και εντατικοποίηση
Ας ρίξουμε πρώτα μια σύντομη ματιά στις εργασιακές συνθήκες της εταιρείας.
Οι εργαζόμενοι της εταιρείας διεθνώς, βιώνουν μια φριχτή καθημερινότητα. Σε περιοχές των ΗΠΑ όπως το Οχάιο και η Πενσυλβάνια, περίπου το 10% των εργαζομένων της εταιρείας, εξαιτίας των χαμηλών μισθών τους, αδυνατούν να αγοράσουν βασικά είδη διατροφής, με αποτέλεσμα να είναι αναγκασμένοι να καταφεύγουν σε «τράπεζες τροφίμων».
Στη Βρετανία, οι εργαζόμενοι της εταιρείας, φοβούμενοι να κάνουν διάλειμμα για τουαλέτα, προκειμένου να μην κατηγορηθούν ότι «χασομερούν» κατά τη διάρκεια της εργασίας τους, προτιμούν να κατουράνε σε μπουκάλια! Ένα κρυφό ρεπορτάζ δημοσιογράφου στην Amazon στη Βρετανία, κατέληξε στην εξής περιγραφή από τον δημοσιογράφο-«εργαζόμενο»:
«Μόνος σε ένα μεταλλικό κλουβί, 3 μέτρα μακριά από τον κοντινότερο συνάδελφο, ένα ρομπότ με πλησιάζει και σπρώχνει προς το μέρος μου έναν πύργο από ράφια. Έχω 9 δευτερόλεπτα να αρπάξω και να στείλω ένα αντικείμενο για πακετάρισμα – με στόχο 300 αντικείμενα την ώρα, για ατελείωτες ώρες. Όσοι δεν μπορούν να πλησιάσουν αυτούς τους στόχους, κινδυνεύουν με απόλυση, ενώ κάποιοι που λύγισαν από το βάρος έπρεπε να φύγουν με ασθενοφόρο…».
(Mirror, 25/11/2017)
Ταυτόχρονα, οι εργαζόμενοι της εταιρείας παρακολουθούνται από ηλεκτρονικά συστήματα, προκειμένου να μη χάνουν χρόνο και να μην κάνουν «λανθασμένες» κινήσεις. Μια από τις πατέντες της εταιρείας, είναι το ηλεκτρονικό βραχιολάκι το οποίο φοράνε οι εργαζόμενοί της και τους ενημερώνει με δόνηση αν κάνουν κάποια λάθος κίνηση.
Πως προέκυψαν οι αυξήσεις;
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, οι εργαζόμενοι της εταιρείας σε μια σειρά χώρες, έχουν προχωρήσει σε δυναμικές απεργιακές και άλλες κινητοποιήσεις, όπως πχ η τριήμερη διεθνική απεργία στην Ισπανία, τη Γερμανία και την Πολωνία το περασμένο καλοκαίρι. Και στις ΗΠΑ όμως, τα τελευταία χρόνια οι εργαζόμενοι της εταιρείας έχουν οργανώσει σκληρές κινητοποιήσεις. Το Δεκέμβρη του 2017, είχαμε τις μαζικές διαδηλώσεις στο Μανχάταν, από εργαζόμενους της εταιρείας και αλληλέγγυους, ενάντια στους χαμηλούς μισθούς και τις άθλιες συνθήκες εργασίας. Οι κινητοποιήσεις αυτές συνέβαλαν σημαντικά στις προσπάθειες οργάνωσης των εργαζομένων στους χώρους τους, παρά το καθεστώς παρακολούθησης και τρομοκρατίας.
Οι συνθήκες εργασίας, οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων καθώς και η δημοσιοποίηση των στοιχείων ότι η Amazon είναι η μεγαλύτερη εταιρεία λιανικού εμπορίου στον κόσμο, και ο ιδιοκτήτης της είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος στην ιστορία (!) προκάλεσαν μεγάλη κοινωνική κατακραυγή.
Είναι ενδεικτικό ότι ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς κατέβασε πρόταση νόμου με τίτλο «Stop BEZOS Act», η οποία πήρε μεγάλη δημοσιότητα. Η πρόταση προβλέπει ότι οι μεγάλες εταιρείες που δίνουν χαμηλούς μισθούς με συνέπεια οι εργαζόμενοί τους να βασίζονται σε κρατικά προγράμματα πρόνοιας για να ζήσουν, θα φορολογούνται στο ύψος του ποσού που το κράτος δίνει για να στηρίζει τους υπαλλήλους τους.
Ταυτόχρονα, σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ υπάρχουν ενεργά κινήματα που διεκδικούν την καθιέρωση βασικού μισθού 15$/ώρα. Ήδη σε πολιτείες όπως το Σιάτλ και η Μινεάπολη τα κινήματα κατάφεραν να περάσουν νόμους που να καθιερώνουν την αύξηση του βασικού μισθού, ενώ σε πολλές άλλες πολιτείες η μάχη συνεχίζεται.
Όλα τα παραπάνω έστειλαν σαφή μηνύματα στα αφεντικά της Amazon. Ο Μπέζος κατάλαβε ότι αν δεν έκανε κάποιες κινήσεις υποχώρησης, θα ρίσκαρε να προκαλέσει σημαντικούς εργατικούς αγώνες στην εταιρεία του και ταυτόχρονα θα κινδύνευε να χάσει η εταιρεία του το «καλό εμπορικό της όνομα».
Το σκάνδαλο της φορολόγησης και το κίνημα στο Σιάτλ
Εκτός από τα παραπάνω, σημαντικό ρόλο στην τωρινή εξέλιξη έπαιξε και η μάχη για την φορολόγηση της Amazonσ το Σιάτλ.
Το Σιάτλ, έδρα της εταιρείας, βιώνει τα τελευταία χρόνια μια τεράστια στεγαστική κρίση εξαιτίας της παρουσίας της Amazon στην περιοχή. Οι τιμές αγοράς και ενοικίασης σπιτιών έχουν εκτοξευθεί στα ύψη, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι και οι φτωχοί να αδυνατούν να βρουν αξιοπρεπείς κατοικίες. Χαρακτηριστική της κατάστασης, είναι μια φράση από άρθρο εργαζομένου της εταιρείας, σύμφωνα με την οποία:«δεν μπορούμε να ζήσουμε στις πόλεις που κατασκευάζουμε».
Όλα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που η Amazon πληρώνει μηδενικούς φόρους σε ομοσπονδιακό επίπεδο! Η πρόσφατη εκστρατεία με τίτλο «Φορολογείστε την Amazon» (που ξεκίνησε η «Σοσιαλιστική Εναλλακτική», αδερφή οργάνωση του Ξ στις ΗΠΑ) διεκδικεί τη φορολόγηση της Amazon και άλλων μεγάλων εταιρειών. Στόχος της εκστρατείας είναι να προκύψουν οι απαραίτητοι πόροι προκειμένου να χρηματοδοτηθεί ένα πρόγραμμα κατασκευής δημόσιων, φτηνών και ποιοτικών κατοικιών για τους άστεγους και τους φτωχούς.
Η εκστρατεία έφερε τα πρώτα αποτελέσματα τον περασμένο Μάη, όταν το Συμβούλιο της πόλης του Σιάτλ, αποφάσισε να επιβάλει φόρο στην Amazon, προκειμένου να χρηματοδοτήσει το στεγαστικό πρόγραμμα. Περίπου ένα μήνα αργότερα, μετά από αφόρητες παρασκηνιακές πιέσεις της εταιρείας, το Συμβούλιο πήρε πίσω το φόρο στην πολυεθνική, «εξηγώντας» ότι αυτή η απόφαση θα οδηγούσε σε τερματισμό μιας σειράς κατασκευαστικών προγραμμάτων της εταιρείας. Αυτή η υποχώρηση εξόργισε τα λαϊκά στρώματα της πόλης και οδήγησε σε διεθνή κατακραυγή. Βλέποντας την εικόνα του να καταρρέει, ο Μπέζος προσπαθεί σήμερα να επιδείξει ένα «φιλεργατικό» προφίλ, ανακοινώνοντας την αύξηση των μισθών στα 15 δολάρια την ώρα.
Τελικά μπορούν οι πολυεθνικές να δίνουν αξιοπρεπείς μισθούς;
Το πιο συνηθισμένο επιχείρημα από την πλευρά των απανταχού αφεντικών, είναι ότι θα ήθελαν πολύ να μπορούν να δίνουν καλύτερους μισθούς, αλλά δυστυχώς «δε βγαίνουν». Το γεγονός ότι ο Μπέζος ανακοίνωσε μια αύξηση που φτάνει για κάποιους εργαζόμενους μέχρι και τα 5 δολάρια την ώρα, χωρίς αυτό να απειλήσει την «βιωσιμότητα» της επιχείρησης, δείχνει ακριβώς το αντίθετο. Τα τεράστια κέρδη τους επαρκούν και με το παραπάνω για να πληρώνουν αξιοπρεπείς μισθούς και να παρέχουν εργασιακά δικαιώματα, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι τα κέρδη αυτά θα είναι ελαφρώς μικρότερα. Εξάλλου, ο Μπέζος βάζει στην τσέπη του κάθε 10 λεπτά (!) όσο ο μέσος εργαζόμενος της Amazon σε ένα χρόνο!
Η μεγάλη αυτή νίκη των εργαζομένων της Amazon αφορά όλους τους εργαζόμενους στις ΗΠΑ. Αποτελεί στην ουσία μια νίκη του κινήματος «15 now», μιας εργατικής καμπάνιας στη βάση της κοινωνίας, που αγκαλιάστηκε κυρίως από τα πιο καταπιεσμένα στρώματα της εργατικής τάξης. Μιας καμπάνιας που ανάγκασε ολόκληρες πολιτείες και πολυεθνικές επιχειρήσεις να υποχωρήσουν και να αυξήσουν τους μισθούς των πιο κακοπληρωμένων υπαλλήλων.
Η νίκη αυτή μπορεί να «ανοίξει την όρεξη» όλο και περισσότερων εργαζομένων στις ΗΠΑ να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους. Η σχετική ανάπτυξη της αμερικάνικης οικονομίας και η πολύ χαμηλή ανεργία δημιουργούν μια ευνοϊκή συγκυρία για τέτοιες διεκδικήσεις. Τα κινήματα στην Αμερική τα τελευταία χρόνια έχουν οδηγήσει στο προχώρημα της συνείδησης μαζικών εργατικών στρωμάτων και έχουν συμβάλλει στην οργάνωση των αντιστάσεων. Μια δυναμική επάνοδος του εργατικού κινήματος στις ΗΠΑ μπορεί να ασκήσει τεράστιες πιέσεις και να επιβάλλει το αίτημα για 15 δολάρια την ώρα βασικό μισθό για όλους τους εργαζόμενους!
