Του Δημήτρη Πανταζόπουλου, εργαζόμενου στον επισιτισμό
Η φετινή τουριστική σαιζόν τέλειωσε και όλα τα στοιχεία συνηγορούν στο ότι (τουλάχιστον σε επίπεδο τζίρων) ήταν από τις πιο αποδοτικές. Πάρα το γεγονός αυτό όμως η κατάσταση για τους εργαζόμενους στον επισιτισμό-τουρισμό κάθε άλλο παρά ρόδινη είναι.
Σε όλη τη διάρκεια της σαιζόν τα ρεπορτάζ των μεγάλων ΜΜΕ μιλούσαν για το γεγονός ότι στις τουριστικές περιοχές υπάρχει έλλειψη εργαζομένων και ότι όλοι οι ξενοδόχοι ψάχνουν αλλά δε βρίσκουν να καλύψουν τις κενές θέσεις εργασίας. Παρόμοια κατάσταση συναντά κανείς και στην Αθήνα και στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Η «μεγάλη παραίτηση»
Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν επαρκή επίσημα στοιχεία για όλους όσους δουλεύουμε στον κλάδο, είναι σαφές ότι πολλοί συνάδελφοι μας έχουν αποχωρήσει από τον κλάδο γεγονός που κάνει πιο δύσκολη την εύρεση προσωπικού και ειδικά έμπειρου και πιο εξειδικευμένου. Το ερώτημα είναι βέβαια γιατί συμβαίνει κάτι τέτοιο στη «βαριά βιομηχανία» της ελληνικής οικονομίας.
Η πανδημία άλλαξε τα πάντα
Η πρώτη απάντηση βρίσκεται στην πανδημία του κορονοϊού που έφερε τα πάνω κάτω στον κλάδο. Αφενός πολλοί συνάδελφοι μη μπορώντας να επιβιώσουν με τα χρήματα της αναστολής αποφάσισαν να βρουν αλλού δουλειά και παρέμειναν εκεί και μετά το τέλος της πανδημίας.
Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι στα μάτια πολλών εργαζομένων η πανδημία έκανε ξεκάθαρο το μέγεθος της εκμετάλλευσης που συντελείται στον κλάδο. Όλοι αυτοί οι εργαζόμενοι που τα χρόνια προ κορονοϊού έχτισαν το «θαύμα του ελληνικού τουρισμού» βρέθηκαν από τη μία στιγμή στην άλλη επί ξύλου κρεμάμενοι.
Τι έγινε λοιπόν τον καιρό της πανδημίας;
Πολλοί εποχικά εργαζόμενοι έμειναν άνεργοι. Όσοι δουλέψαμε είδαμε τους μισθούς μας να μειώνονται είτε κληθήκαμε να δουλεύουμε όντας σε αναστολή για να γλιτώνουν χρήματα οι εργοδότες. Παράλληλα, η πλειοψηφία των τουριστικών και επισιτιστικών επιχειρήσεων δούλεψε με μειωμένο προσωπικό με αποτέλεσμα το ξεχείλωμα των ωραρίων, τις απέραντες υπερωρίες και την εξοντωτική εντατικοποίηση.
Νέα περίοδος, ίδια κατάσταση
Όλη η παραπάνω κατάσταση όμως δεν άλλαξε προς το καλύτερο μετά το τέλος των λοκντάουν και των περιοριστικών μέτρων λόγω κορονοϊού. Αντίθετα όλα τα παραπάνω παγιώθηκαν και αποτελούν σήμερα την πραγματικότητα του κλάδου.
Τι έγινε φέτος στο πανέμορφο ελληνικό καλοκαίρι;
Όλα τα ξενοδοχεία προσπάθησαν να βγάλουν τη δουλειά με το μόνιμο προσωπικό τους χωρίς να προσλάβουν παρά ελάχιστους εποχικούς. Οι κλαδικές συμβάσεις του κλάδου (μία σε επισιτισμό και μία σε τουρισμό) μπορεί να έχουν κηρυχθεί υποχρεωτικές αλλά πρακτικά δεν εφαρμόζονται, αφού δεν υπάρχει καμία δυνατότητα από τους υποστελεχωμένους ελεγκτικούς μηχανισμούς να ελέγξουν την εφαρμογή τους. Παράλληλα οι μισθοί στον κλάδο έχουν πάρει την κάτω βόλτα, αφού οι εργοδότες υποστηρίζουν ότι οι απώλειες της πανδημίας και τα αυξημένα κόστη σε ενέργεια και πρώτες ύλες περιορίζουν την κερδοφορία τους.
Συλλογικές απαντήσεις η λύση
Απέναντι σε όλα αυτά οι εργαζόμενοι του κλάδου νιώθουν αβοήθητοι και επιλέγουν το δρόμο της αποχώρησης.
Όμως, μπορεί οι μαζικές παραιτήσεις και οι αποχωρήσεις για άλλους εργασιακούς κλάδους να αποτελούν βουβή διαμαρτυρία για την κατάσταση στον κλάδο αλλά από μόνες τους δεν μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση. Μπορεί οι εργοδότες την ερχόμενη σαιζόν να αυξήσουν ίσως κάπως τους μισθούς για να βρουν προσωπικό αλλά χωρίς συλλογικές απαντήσεις το κάτεργο του ελληνικού επισιτισμού-τουρισμού δεν θα αλλάξει.
Οι αναγκαίες συλλογικές απαντήσεις δε θα έρθουν από την πλειοψηφία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στον Επισιτισμό – Τουρισμό (ΠΟΕΕΤ) που ετοιμάζεται να υπογράψει κλαδική σύμβαση με αυξήσεις στα όρια του πληθωρισμού (που σημαίνει καμιά αύξηση του πραγματικού μισθού) ενώ ταυτόχρονα δεν προβάλει καμία μαχητική αντίσταση στο ξεχείλωμα των ωραρίων και την εντατικοποίηση της εργασίας.
Είναι ανάγκη τα πιο μαχητικά σωματεία του κλάδου, από τα δεκάδες επιχειρησιακά και κλαδικά που συμμετέχουν στην ΠΟΕΕΤ, να βγουν μπροστά και να αγωνιστούν για τις πραγματικές ανάγκες των εργαζομένων στις σημερινές συνθήκες. Το παράδειγμα της τοπικής κλαδικής σύμβασης που υπογράφηκε το καλοκαίρι στη Σαντορίνη με πραγματικές αυξήσεις (15-20%, ανάλογα το πόστο) και καλυτέρευση των συνθηκών εργασίας δείχνει ότι μπορούν να υπάρξουν οι συλλογικές απαντήσεις που έχει ανάγκη ο κλάδος.
