Ρεπορτάζ από το διεθνές site internationaliststandpoint.org
Τα τελευταία χρόνια, η 8η Μάρτη, η Διεθνής Ημέρα για τα Δικαιώματα των Γυναικών, αποτελεί σημαντικό γεγονός σε πολλές χώρες του κόσμου. Καθώς οι κρίσεις του συστήματος πλήττουν τα στρώματα των εργαζόμενων και οι συνθήκες διαβίωσης επιδεινώνονται σε πολλές περιοχές του πλανήτη, καθώς γεννιούνται νέα κινήματα, οι γυναίκες νιώθουν πιο δυνατές και ριζοσπαστικοποιούνται περισσότερο. Το φεμινιστικό κίνημα έχει ενισχυθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία και αυτό αντικατοπτρίστηκε και στις φετινές συγκεντρώσεις, δράσεις και διαδηλώσεις στις 8 Μαρτίου.
Τουρκία
Παρά το χτύπημα που δέχτηκε το κίνημα στην Τουρκία μετά το πραξικόπημα του 2015, τους τελευταίους μήνες είδαμε μια αναζωπύρωση των αγώνων και των διαδηλώσεων. Το φεμινιστικό κίνημα δεν αποτέλεσε εξαίρεση, αφού και οι γυναίκες αντιμετωπίζουν πολύ σκληρές συνθήκες στην καθημερινότητά τους. Η Τουρκία εξάλλου βρέθηκε στην 133η θέση μεταξύ 160 χωρών στον Παγκόσμιο Δείκτη Ανισότητας των Φύλων το 2021.
Πρόσφατα πραγματοποιήθηκαν αρκετές διαδηλώσεις ενάντια σε έναν νέο νόμο σχετικά με τη διατροφή μετά το διαζύγιο, ο οποίος θα επηρεάσει χιλιάδες γυναίκες που ζουν σε αντίξοες συνθήκες.
Οι διαδηλώσεις καλέστηκαν κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου 5 και 6/3, αλλά και το βράδυ της 8ης Μαρτίου, σε συνδυασμό με διάφορες δράσεις που οργανώθηκαν από συνδικάτα, ΜΚΟ και φεμινιστικές οργανώσεις. Η αστυνομία επιτέθηκε βάναυσα στις διαδηλώσεις και πολλές γυναίκες συνελήφθησαν στην Αττάλεια, τα Άδανα και το Ντιγιαρμπακίρ.
Αρκετές ώρες πριν από τη διαδήλωση στην Κωνσταντινούπολη, η κυκλοφορία των αυτοκινήτων και του μετρό διακόπηκαν. Παρά τα αυστηρά μέτρα, χιλιάδες γυναίκες συγκεντρώθηκαν γύρω από την περιοχή Ταξίμ. Η κεντρική ανακοίνωση των διοργανωτών διαβάστηκε στα κουρδικά, αραβικά και τουρκικά και ανέφερε μεταξύ άλλων: «Το φεμινιστικό κίνημα δεν θα τελειώσει μέχρι να χτίσουμε έναν ισότιμο και ελεύθερο κόσμο χωρίς πατριαρχία, καπιταλισμό, ρατσισμό, πόλεμο, κατοχή, θρησκευτική καταπίεση και εργασιακή εκμετάλλευση! Ζήτω ο φεμινιστικός μας αγώνας!».
Συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε ταυτόχρονα και στην Άγκυρα. Είχε προγραμματιστεί και πορεία αλλά δεν πραγματοποιήθηκε επειδή η αστυνομία την εμπόδισε. Παρόλα αυτά, χιλιάδες γυναίκες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα και γέμισαν την πλατεία που καλούταν η συγκέντρωση. Παρά το κρύο, η συγκέντρωση είχε πολύ περισσότερες συμμετέχουσες από ό,τι τα προηγούμενα χρόνια. «Το φεμινιστικό κίνημα είναι ένας αγώνας για τη ζωή», ήταν το κεντρικό σύνθημα.
Η οικονομική κρίση και ο πόλεμος ήταν τα βασικά ζητήματα σχεδόν όλων των φεμινιστικών διαδηλώσεων σε όλη την Τουρκία. Φαίνεται ότι αυτά θα κυριαρχήσουν στις κινητοποιήσεις των επόμενων μηνών.
Ισπανία
Δεκάδες χιλιάδες γυναίκες και άντρες διαδήλωσαν στο ισπανικό κράτος στις 8 Μαρτίου, διεκδικώντας τα δικαιώματα των γυναικών, όπως να ζουν με ασφάλεια, αξιοπρεπείς μισθούς και συνθήκες εργασίας, καθώς και τον τερματισμό του ρατσισμού και τον διακρίσεων κατά των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Φέτος φώναξαν επίσης «Όχι στον πόλεμο».
Με περισσότερους από 50.000 διαδηλωτές στη Μαδρίτη και περισσότερους από 60.000 στη Βαρκελώνη -σύμφωνα με τους διοργανωτές- οι διαδηλώσεις της 8ης Μάρτη ήταν και πάλι μαζικές, αν και χωρίς τα θεαματικά νούμερα του 2018 και του 2019. Τότε, στις 8 Μαρτίου είχε προκηρυχθεί επίσης φεμινιστική γενική απεργία, η οποία έδωσε ταξικό χαρακτήρα στο κίνημα και στα αιτήματά του.
Για τη μικρότερη συμμετοχή φέτος, σίγουρα έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι καλέστηκαν δύο διαφορετικές συγκεντρώσεις σε πολλές πόλεις και κωμοπόλεις. Αυτή η διάσπαση οφείλεται, μεταξύ άλλων, στις διαφορετικές θέσεις σχετικά με τον νόμο για τα τρανς άτομα που πρότεινε η κυβέρνηση PSOE – Unidas Podemos (το νομοσχέδιο περιλαμβάνει επίσης το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού του φύλου).
Παρά τις διαφορετικές θέσεις, το μεγαλύτερο μέρος του κινήματος κατανοεί ότι οι τρανς γυναίκες υφίστανται πολύ βάναυσες διακρίσεις και είναι θύματα σεξισμού. Αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα ενός ενωτικού φεμινιστικού κινήματος, που θα συμπεριλαμβάνει τα αιτήματα και τις ανάγκες των τρανς και των μεταναστριών, καθώς και την ανάγκη για ενότητα προκειμένου να διαδοθούν αυτές οι ιδέες και να υπάρξουν νίκες.
Βέλγιο
Οι δράσεις και οι διαδηλώσεις γύρω από την 8η Μάρτη έχουν καθιερωθεί στις Βρυξέλλες από το 2017 και μετά. Η τελευταία μεγάλη διαδήλωση, με περισσότερα από 10.000 άτομα, πραγματοποιήθηκε το 2020, λίγες ημέρες πριν από το πρώτο λοκντάουν. Πέρσι, επετράπη μόνο μια στατική συγκέντρωση με 150 άτομα. Φέτος, όμως, 8.000 άνθρωποι βρέθηκαν ξανά στους δρόμους των Βρυξελλών, αφού δεν υπάρχουν πλέον μέτρα περιορισμού για τον κορονοϊό.
Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι τα δύο μεγάλα συνδικάτα κάλεσαν σε απεργία. Πολλοί/ες συνδικαλιστές/τριες συμμετείχαν με τα ρούχα εργασίας τους. Στο κάλεσμα και στην κεντρική ομιλία, οι διοργανωτές τόνισαν το γεγονός ότι οι φεμινιστικοί αγώνες δεν αφορούν μόνο τις γυναίκες και ότι όλοι/ες, ανεξαρτήτου φύλου, είναι ευπρόσδεκτοι/ες στην πορεία.
Οι κεντρικές ομιλίες στη συγκέντρωση αναφέρθηκαν στις γυναικοκτονίες, στο αίτημα για ίσες αμοιβές στην έμφυλη βία και στην ασφάλεια στους δημόσιους χώρους. Μεγάλη έμφαση δόθηκε στην ανάγκη να δοθούν περισσότερα λεφτά σε τομείς όπως η υγεία και η εκπαίδευση, βασικοί τομείς στους οποίους οι περισσότεροι εργαζόμενοι είναι γυναίκες με χαμηλούς μισθούς.
Συμμετείχαν επίσης πολλές ΛΟΑΤΚΙ* ομάδες και οργανώσεις. Οι περισσότερες από τις οργανώσεις που συμμετείχαν, τόνισαν την ανάγκη να σταματήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, κάνοντας ειδικές αναφορές στις συνέπειες που έχει ο πόλεμος για τις γυναίκες. Η ημέρα έκλεισε με μια μεγάλη διαδήλωση. Συγκεντρώσεις πραγματοποιήθηκαν επίσης στη Λιέγη, στη Γάνδη, στην Αμβέρσα και σε άλλες βελγικές πόλεις.
Νιγηρία
Οι γυναίκες στη Νιγηρία ζουν κάτω από πολύ επικίνδυνες συνθήκες και η οικονομική κρίση έχει επιδεινώσει ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Ο αριθμός απαγωγών, βιασμών και γυναικοκτονιών είναι πολύ μεγάλος. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις στις οποίες γυναίκες απαγάγονται, συχνά βιάζονται ομαδικά και στη συνέχεια δολοφονούνται ώστε να αφαιρεθούν και να πουληθούν τα όργανά τους.
Ένα πρόσφατο νομοσχέδιο που έχει στόχο να εμποδίσει τις γυναίκες να μεταβιβάσουν τη νιγηριανή υπηκοότητα στους αλλοδαπούς συζύγους τους -ενώ αυτό επιτρέπεται για τους άνδρες που παντρεύονται αλλοδαπές γυναίκες- πυροδότησε σημαντικές αντιδράσεις, πρώτα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στη συνέχεια στους δρόμους. Στις 8 Μάρτη χιλιάδες γυναίκες βγήκαν στους δρόμους, ενώ 5.000 κατέλαβαν το κτίριο της Εθνοσυνέλευσης στην Αμπούτζα. Οι διαδηλωτές/τριες διαμαρτυρήθηκαν επίσης για τις σεξιστικές διακρίσεις, καθώς και για την έμφυλη βία και την έλλειψη ασφάλειας στον δημόσιο χώρο.
Γαλλία
Τα συνδικάτα κάλεσαν σε απεργία στη Γαλλία, κάλεσμα που στηρίχθηκε από φεμινιστικές οργανώσεις, με αίτημα τον τερματισμό του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των δύο φύλων. Πορείες οργανώθηκαν σε πολλές πόλεις της χώρας. Στη διαδήλωση στο Παρίσι συμμετείχαν 35.000 άτομα, ενώ αρκετές χιλιάδες κατέβηκαν στους δρόμους στη Μασσαλία, τη Λιλ, τη Ρεν, την Τουλούζη κ.λπ. Εκτός από το μισθολογικό χάσμα και τις σεξιστικές διακρίσεις στην εργασία, οι διαδηλωτές/τριες κατήγγειλαν την αύξηση της έμφυλης βίας και επιτέθηκαν στην κυβέρνηση Μακρόν για τις αντικοινωνικές πολιτικές της, χαρακτηρίζοντας τη θητεία του «5 χαμένα χρόνια».
Ιράν
Λόγω της καταστολής του καθεστώτος του Ιράν απέναντι στα κινήματα και τις διαδηλώσεις, οι περισσότερες οργανώσεις εξέδωσαν ανακοινώσεις για την 8η Μάρτη, αλλά δεν καλέστηκε καμία διαδήλωση.
Ωστόσο, το ιατρικό προσωπικό (με την πλειοψηφία να είναι γυναίκες) διαμαρτυρήθηκε μπροστά από το κτίριο του Υπουργείου Υγείας στην Τεχεράνη, ζητώντας ένα «ειδικό» επίδομα λόγω των πρόσφατων δύσκολων συνθηκών εργασίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας. διεκδικούν επίσης εργασιακή ασφάλεια: να αλλάξει το εργασιακό καθεστώς τους από προσωρινές σε μόνιμες συμβάσεις εργασίας.
Ελλάδα
Το φεμινιστικό κίνημα στην Ελλάδα έχει δυναμώσει τον τελευταίο χρόνο, σε συνέχεια του ελληνικού κύματος #MeToo που ξέσπασε τον Φεβρουάριο του 2021. Ήταν φυσικό οι διαδηλώσεις της 8ης Μαρτίου να είναι μαζικές και δυναμικές φέτος. Το ίδιο και οι διαδηλώσεις της 25ης Νοεμβρίου, καθώς και αυτές που διοργανώθηκαν για να διαμαρτυρηθούν για τις προσπάθειες συγκάλυψης του ομαδικού βιασμού από τα «πλουσιόπαιδα» στη Θεσσαλονίκη.
Στην Αθήνα διαδήλωσαν 5.000 άτομα και στη Θεσσαλονίκη περίπου 1.000. Διαδηλώσεις και άλλου είδους δράσεις οργανώθηκαν και σε πολλές άλλες πόλεις. Περίπου 150 άτομα διαδήλωσαν στον Βόλο, όπου καλέστηκε για πρώτη φορά διαδήλωση για τις 8 Μαρτίου. Αρκετές εκατοντάδες διαδήλωσαν και στην Πάτρα, ενώ σε κάποιες πόλεις, όπως η Μυτιλήνη, παρά το γεγονός ότι δεν έγινε διαδήλωση, πραγματοποιήθηκαν δράσεις και εξορμήσεις.
Κύπρος
Τις ημέρες πριν από την 8η Μάρτη διοργανώθηκαν διάφορες δράσεις τόσο στη Βόρεια όσο και στη Νότια Κύπρο. Στις 8 Μαρτίου, μικρές αλλά πολύ μαχητικές διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν σε όλες τις πόλεις του βόρειου τμήματος και στη Λευκωσία στο Νότο.
Τα συνθήματα κατά του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά και κατά της κατοχής στη Βόρεια Κύπρο και κατά της οικονομικής κρίσης ήταν τα βασικά ζητήματα σε αυτές τις συγκεντρώσεις. Με αυτά τα συνθήματα, οι συμμετέχοντες ανέδειξαν την υποκρισία των κυβερνώντων στον Βορρά, επισημαίνοντας ότι παρά την πραγματική ανάγκη για υποδομές σε υγεία και παιδεία, όπως φάνηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το καθεστώς ξοδεύει χρήματα για τζαμιά και νέα προεδρικά μέγαρα.
Η μεγαλύτερη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στη νότια Λευκωσία. Ήταν μια δράση που συνδύαζε συγκεντρώσεις σε διαφορετικές πλατείες, με μικρές πορείες που μετακινούνταν από το ένα μέρος στο άλλο, ενώ είχαν οργανωθεί ομιλίες, παραστάσεις κλπ που ανέδειξαν τον σεξισμό που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην καθημερινότητά τους.
Όλες αυτές οι δράσεις οργανώθηκαν από την αντικαπιταλιστική Αριστερά και αναρχικές ομάδες. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι το κίνημα ήταν διχασμένο, καθώς οι διάφορες οργανώσεις δεν κατάφεραν να συνεργαστούν και να οργανώσουν μια κοινή συγκέντρωση.
Οι γυναίκες στην Κύπρο έχουν υποφέρει δυσανάλογα από την πανδημία και την οικονομική κρίση που ακολούθησε, ενώ οι γυναικοκτονίες, οι βιασμοί και η ατιμωρησία των δραστών έχουν προκαλέσει πολύ θυμό στην κοινωνία. Οι νέες γυναίκες παρακολουθούν τα κινήματα διεθνώς και εμπνέονται από αυτά.
Ελληνικές ομάδες σε ευρωπαϊκές χώρες
Πριν από ένα χρόνο, ομάδες Ελλήνων μεταναστών που ζουν σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και του εξωτερικού, ενώθηκαν και οργάνωσαν μια κοινή ημέρα διαμαρτυρίας ενάντια στην αυξανόμενη αστυνομική βία και τον αυταρχισμό στην Ελλάδα. Καθώς το φεμινιστικό κίνημα δυναμώνει στην Ελλάδα, ενώ οι γυναικοκτονίες και τα κρούσματα έμφυλης βίας γίνονται όλο και πιο συχνά πρωτοσέλιδα, οι ίδιες ομάδες αποφάσισαν να παρέμβουν στις τοπικές δράσεις της 8ης Μαρτίου των χωρών στις οποίες ζουν, σε μια προσπάθεια να κάνουν γνωστή την κατάσταση στην Ελλάδα και να συνδεθούν με τα τοπικά κινήματα. Στις περισσότερες περιπτώσεις συμμετείχαν στις πορείες που διοργανώθηκαν στις πόλεις τους. Στο Παρίσι, το Λονδίνο, τις Βρυξέλλες και το Γκέτεμποργκ πραγματοποιήθηκαν μεγάλες και πολύ ζωντανές διαδηλώσεις και οι αντίστοιχες ελληνικές ομάδες ήταν παρούσες με τα πανό τους.
Σιέρα Λεόνε
Μερικές εκατοντάδες άνδρες και γυναίκες διαδήλωσαν στο Φριτάουν, πρωτεύουσα της Σιέρα Λεόνε, απαιτώντας να απαγορευτεί η κλειτοριδεκτομή (ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων), η οποία εξακολουθεί να εφαρμόζεται στη χώρα. Την ίδια ώρα, ένας αντίστοιχος αριθμός ατόμων οργάνωσε διαδήλωση υπέρ αυτής της πρακτικής, την οποία χαρακτηρίζουν ως παράδοση της χώρας τους. Η κλειτοριδεκτομή είχε απαγορευτεί προσωρινά στη Σιέρα Λεόνε το 2020, στο πλαίσιο των μέτρων κατά του κορονοϊού, αλλά δεν υπάρχει ακόμη νόμος που να την απαγορεύει οριστικά.
