Σύμφωνα με ένα τμήμα των Ελλήνων διαδηλωτών η κατάσταση στην Ιρλανδία είναι πολύ διαφορετική απ’ ότι στην Ελλάδα – ένα από τα πανώ τους στην τελευταία γενική απεργία έγραφε «Εδώ δεν είναι Ιρλανδία, εδώ θα δώσουμε μάχη».
Ο Ιρλανδός υπουργός οικονομικών, Μπράιαν Λένιχαν, ισχυρίζεται το ίδιο, από μια διαφορετική βέβαια σκοπιά. Επαναλαμβάνει διαρκώς ότι η Ιρλανδία δεν είναι σαν την Ελλάδα, ελπίζοντας πως δεν θα συμβεί και στην χώρα του μια αντίστοιχη οικονομική κατάρρευση, ακριβώς γιατί φοβάται πως ένας μαζικός εργατικός ξεσηκωμός σαν αυτόν που λαμβάνει χώρα στην Ελλάδα θα επαναληφθεί και στην Ιρλανδία.
Τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί ο Λένιχαν είναι τα εξής:
Η Ελλάδα «μαγείρεψε» τα στοιχεία και είπε ψέματα για την οικονομική της κατάσταση και το ύψος του χρέους.
Το δημόσιο χρέος της φτάνει σχεδόν το 130% του ΑΕΠ της.
Η οικονομία της βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία και το χρέος της αυξάνεται.
Οι συνεχείς διαδηλώσεις ενάντια στα μέτρα της κυβέρνησης προκαλούν πολιτική και οικονομική αστάθεια στην χώρα.
Επιπλέον, ο Λένιχαν ισχυρίζεται πως η Ιρλανδία προχωρά στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και της αντιμετώπισης των προβλημάτων στο τραπεζικό σύστημα, σε αντίθεση με την Ελλάδα.
Αλήθεια, η Ιρλανδία δεν «μαγείρεψε» τα στοιχεία; Πρόσφατα, το φετινό έλλειμμα στον προϋπολογισμό εκτινάχτηκε ξαφνικά από το 11.5% του ΑΕΠ στο 14.3%. Γιατί συνέβη αυτό; Διότι η ΕΕ επέμεινε ότι η ιρλανδική κυβέρνηση δεν μπορούσε πλέον να προσποιείται ότι το κόστος της διάσωσης των τραπεζών δεν βάραινε τα δημόσια οικονομικά των κρατών. Όταν στις αρχές του Απρίλη η κυβέρνηση παρενέβη παίρνοντας στα χέρια της τα περιουσιακά στοιχεία και το ενεργητικό των τραπεζών (στην ουσία εθνικοποιώντας τις αλλά χωρίς να το λέει) φάνηκε ξεκάθαρα πως οι τράπεζες είχαν επανειλημμένα πει ψέματα για το μέγεθος του προβλήματος, αναγκάζοντας τελικά την κυβέρνηση να ανακοινώσει μια πολύ μεγάλη αύξηση του κόστους του σχεδίου διάσωσης μέσα σε μια νύχτα. Τι είναι όλα αυτά αν όχι «μαγείρεμα» των στοιχείων;
Είναι αλήθεια ότι το χρέος της Ιρλανδίας, που βρίσκεται στο 85% του ΑΕΠ, είναι σημαντικά μικρότερο από αυτό της Ελλάδας, αλλά το πλησιάζει με ταχύ ρυθμό. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι το 2007 βρισκόταν μόλις στο 25% του ΑΕΠ! Μάλιστα, το έλλειμμα στον φετινό προϋπολογισμό της Ιρλανδίας (14.3%) είναι μεγαλύτερο από αυτό της Ελλάδας!
Αν υπήρχαν σοβαροί λόγοι να πιστεύουμε ότι η ανάπτυξη στην Ιρλανδία είναι πιθανό να απογειωθεί, δίνοντας έτσι μια βάση για την μείωση του χρέους με την δημιουργία νέου πλούτου, τότε ίσως να μπορούσαμε να πούμε ότι η Ιρλανδία βρίσκεται σε διαφορετική θέση από την Ελλάδα. Είναι όμως πιθανό κάτι τέτοιο;
Φαίνεται όντως να υπάρχει μια σταθεροποίηση της οικονομίας, αλλά σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο απ’ ότι πριν, χωρίς να υπάρχει καμία προοπτική επιστροφής στην φρενήρη ανάπτυξη των προηγούμενων ετών – ανάπτυξη που έκανε τους αστούς αναλυτές να χαρακτηρίσουν την Ιρλανδία «Κέλτικο Τίγρη».
Στην πραγματικότητα, η αγορά ακινήτων εξακολουθεί να συρρικνώνεται και κατά συνέπεια το πιθανότερο είναι να έχουμε νέο βάθεμα της κρίσης του τραπεζικού συστήματος οδηγώντας την κυβέρνηση σε ακόμη μεγαλύτερη αύξηση του χρέους προκειμένου να διασωθούν οι τράπεζες.
Νέες και μεγαλύτερες περικοπές;
Σε αυτή την περίπτωση, η επιβολή νέων και σκληρότερων μέτρων λιτότητας θα είναι αναπόφευκτη. Όπως και στην περίπτωση της Ελλάδας, σε κάποια φάση οι περικοπές δεν θα είναι αρκετές για να κατευνάσουν τις «αγορές» και η ιρλανδική οικονομία θα γίνει με την σειρά της στόχος των κερδοσκόπων.
Οι περικοπές, όχι μόνο δεν μπορούν να οδηγήσουν σε λύση, αλλά θα υπονομεύσουν ακόμη περισσότερο την οικονομία οδηγώντας σε βάθεμα της κρίσης και αύξηση του χρέους. Στην πραγματικότητα, ένας από τους λόγους για την πρόσφατη πτώση του ευρώ είναι ο φόβος πως τα μέτρα λιτότητας που εφαρμόζονται σε όλη την Ευρώπη μπορεί να έχουν ήδη θέσει ολόκληρη την ήπειρο στο δρόμο μιας νέας βαθιάς ύφεσης.
Ο λόγος που η ΕΕ κατέληξε στη συμφωνία για τη δανειοδότηση με 750 δις ευρώ των κρατών που αντιμετωπίζουν προβλήματα υπερχρέωσης – πέρα από τα 110 δις που υποσχέθηκαν στην Ελλάδα – ήταν ακριβώς ο φόβος τους για μια πιθανή κατάρρευση στην Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιρλανδία που θα τραυμάτιζε θανάσιμα το ευρώ.
«Είμαστε αποφασισμένοι, όλοι μαζί, να σώσουμε το ευρώ» δήλωσε πρόσφατα η Κριστίν Λαγκάρντ, υπουργός οικονομικών της Γαλλίας. Αφού άργησαν πάρα πολύ να βοηθήσουν την Ελλάδα, ελπίζουν τώρα πως αυτή η προληπτική επίδειξη αποφασιστικότητας θα αποκρούσει τις επιθέσεις στο ευρώ. Μέχρι στιγμής, οι ελπίδες τους αποδείχτηκαν μάταιες καθώς το ευρώ συνεχίζει να βρίσκεται σε πτωτική πορεία.
Η συμφωνία για το πακέτο των 750 δις είναι άλλο ένα τέχνασμα για να δείξουν ότι έχουν αυτοπεποίθηση – αυτό που ελπίζουν στην πραγματικότητα είναι πως δηλώνοντας τι θα κάνουν στην περίπτωση που η κρίση χειροτερέψει, θα αποφύγουν τελικά να το κάνουν. Αλλά η κρίση που προκαλεί η υπερχρέωση και η επενδύσεων κι από την οποία α υποφέρει το καπιταλιστικό σύστημα δεν πρόκειται να αποφευχθεί με ευχές, αντίθετα θα βαθύνει κι άλλο. Το ζήτημα είναι ποιος θα πληρώσει για αυτή την κρίση.
Έχουν πει πως τα 500 από τα 750 δις θα προέλθουν ουσιαστικά από τις 16 χώρες της ευρωζώνης και τα υπόλοιπα 250 από το ΔΝΤ. Η εμπλοκή του ΔΝΤ υπογραμμίζει την μεγάλη ανησυχία των ΗΠΑ για την αστάθεια που προκαλεί η κατάσταση στην Ευρώπη στην παγκόσμια οικονομία. Πολλοί οικονομολόγοι περιμένουν μια σημαντική ύφεση στην κινέζικη οικονομία την επόμενη περίοδο, και νέα πιθανά προβλήματα στην αμερικάνικη οικονομία, όταν οι επιπτώσεις των «πακέτων ρευστότητας» του προέδρου Ομπάμα θα πάψουν να υφίστανται στο τέλος του δεύτερου τριμήνου του 2010.
«Με την συμφωνία για την δημιουργία ταμείου 750 δις ευρώ για την διάσωση της Ελλάδας και την ενίσχυση άλλων ευρωπαϊκών κρατών, η Γερμανία και οι άλλες μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης στην πραγματικότητα κυνηγάν ένα άπιαστο όνειρο – το όνειρο ενός κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος και την περαιτέρω ενοποίηση της Ευρώπης – όνειρο που πολύ πιθανά δεν πρόκειται ποτέ να γίνει πραγματικότητα»
δήλωσε πρόσφατα ο Πίτερ Μορίτσι, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Μέριλαντ.
Η μάχη του ευρώ για επιβίωση
Είναι φανερό πως το ευρώ δίνει μάχη για την επιβίωση του. Αν το ευρωπαϊκό νόμισμα συνεχίσει την ελεύθερη πτώση του, αυτό θα προκαλέσει τεράστιες πιέσεις στην ΕΕ και στην κάθε χώρα χωριστά.
Σε πρώτη φάση η ΕΕ θα προσπαθήσει να παρέμβει δανειοδοτώντας τις πιο αδύναμες οικονομίες των οποίων τα προβλήματα υπονομεύουν το ευρώ. Αλλά για πόσο καιρό οι Γερμανοί καπιταλιστές θα συνεχίσουν να δίνουν χρήματα όταν είναι φανερό πως δεν έχουν πειστεί πως μπορούν να σώσουν την κατάσταση;
Στην Ιρλανδία, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για την πιθανότητα μια νέα, βαθύτερη κρίση να χτυπήσει ξαφνικά την πόρτα μας. Νέα προβλήματα στην ελληνική οικονομία, κακά νέα για την οικονομία στην Ιρλανδία, μια υποβάθμιση των ιρλανδικών ομολόγων από τους οίκους αξιολόγησης – οτιδήποτε από τα παραπάνω θα μπορούσε να επιδεινώσει ακόμη περισσότερο την κατάσταση και να οδηγήσει την Ιρλανδία σε παρόμοια κατάρρευση αξιοπιστίας μ’ αυτή που αντιμετώπισε η Ελλάδα.
Προς το παρόν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν επιλέξει να σταθούν μαζί προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, αλλά είναι πολύ πιθανό σε μια επόμενη φάση να αποφασίσουν να δράσουν χωριστά – αν το κάνουν αυτό τότε όλο το οικοδόμημα της ΕΕ όπως το γνωρίσαμε θα έχει υπονομευθεί.
Υπάρχουν τόσα ρήγματα στην οικονομία της ΕΕ που είναι αδύνατο να προβλέψει κάποιος με ακρίβεια σε ποια χώρα θα παρουσιαστεί το επόμενο μεγάλο πρόβλημα. Αυτό που είναι καθαρό, είναι πως αυτή η κρίση απέχει πολύ από το να τελειώσει.
Ο υπουργός Λένιχαν και τα υπόλοιπα στελέχη της ιρλανδικής κυβέρνησης είναι καλό να αγοράσουν από τώρα ούζο, γιατί τελικά είναι πολύ πιθανό να δούμε και στην χώρα μας απεργίες και διαδηλώσεις σαν τις ελληνικές. Είναι καλό λοιπόν να μπαίνουν σιγά-σιγά στο κλίμα.
