Ελένη Μπέκου, Μαχητικές και Ελεύθερες Βόλου
Femicidio ή Feminicidio (=γυναικοκτονία): Η εκούσια δολοφονία μιας γυναίκας επειδή είναι γυναίκα
«Femicidio» – ένα ντοκιμαντέρ γροθιά στο στομάχι Ελένη Μπέκου, Μαχητικές και Ελεύθερες Βόλου “Femicidio ή Feminicidio…
Δημοσιεύτηκε από Μαχητικές και Ελεύθερες Βόλου στις Τρίτη, 10 Μαΐου 2022
Το Σάββατο 7 Μαΐου, το Cinedoc στο Βόλο έκανε προβολή του ντοκιμαντέρ «Femicidio» της Νίνας Μαρίας Πασχαλίδου. Η προσέλευση του κόσμου, κυρίως αλλά όχι μόνο γυναικών, ήταν μεγάλη, κάτι που δείχνει ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι ευαισθητοποιούνται για το ζήτημα της έμφυλης βίας και των γυναικοκτονιών. Οι Μαχητικές και Ελεύθερες Βόλου ήμασταν στην προβολή για να παρακολουθήσουμε την ταινία, να συμμετέχουμε στη συζήτηση που ακολούθησε και να μοιράσουμε υλικό.
Η ταινία διαδραματίζεται στην Ιταλία όπου μια γυναίκα δολοφονείται κάθε 2,5 μέρες. Παρουσιάζονται υποθέσεις γυναικοκτονιών που συγκλόνισαν την χώρα όπως αυτή της Alba Chiara Baroni και της Nunzia Maiorano, ενώ κεντρικό πρόσωπο της ταινίας είναι η Laura Roveri, η οποία δέχτηκε 15 μαχαιριές από το σύντροφό της, σήμερα ζει από θαύμα και μας αφηγείται την ιστορία της. Στο συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ μελετάται ολιστικά το ζήτημα της έμφυλης βίας ως κοινωνικό φαινόμενο, καθώς παρουσιάζονται συνεντεύξεις από ειδικούς όπως κοινωνιολόγοι, καθηγητές πανεπιστημίου και πολιτικοί που ασχολούνται με αυτό το θέμα. Το πιο συγκλονιστικό κομμάτι, όμως, είναι οι μαρτυρίες των συγγενικών προσώπων των θυμάτων που προσπάθησαν να μετατρέψουν το πένθος και τον πόνο τους σε κάτι θετικό: την ευαισθητοποίηση του κόσμου. Πρόκειται για μια ταινία επίκαιρη, καθώς πριν λίγες μέρες είχαμε την 4η γυναικοκτονία για το 2022 στην Ελλάδα, ενώ το 2021, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τις Γυναικοκτονίες (Ελληνικό Παράρτημα), καταγράφηκαν συνολικά 30 γυναικοκτονίες.
Στη συζήτηση που ακολούθησε στη συνέχεια ήταν παρούσα η σκηνοθέτρια, η δημοσιογράφος Μαρία Λούκα (η οποία είναι πολύ ενεργή στο φεμινιστικό και ΛΟΑΤΚΙ κίνημα) και δυο εργαζόμενες από τον Ξενώνα Φιλοξενίας Κακοποιημένων Γυναικών του Δήμου Βόλου.
Γύρω στις 15 γυναίκες όλων των ηλικιών από τις Μαχητικές και Ελεύθερες κάναμε μια παρέμβαση πριν την έναρξη της προβολής, μοιράζοντας στον κόσμο το υλικό μας που αφορούσε το αποτέλεσμα της δίκης του/της Ζακ/Ζάκι, όπως και τις θέσεις και τα αιτήματά μας για το φεμινιστικό κίνημα.
Την προβολή της ταινίας ακολούθησε μια εποικοδομητική συζήτηση. Σημειώθηκαν οι ομοιότητες μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας (αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο) σε σχέση με το πώς αντιμετωπίζονται οι γυναίκες ως κατώτερες και ως αντικείμενα που ο δράστης θεωρεί ότι έχει δικαίωμα να τις κακοποιήσει, μέχρι και να τις σκοτώσει. Έγινε ιδιαίτερη αναφορά στον όρο γυναικοκτονία και γιατί ονομάζεται έτσι, επειδή ο λόγος της δολοφονίας είναι το φύλο του θύματος.
Από τον Ξενώνα Φιλοξενίας θυμάτων βίας του δήμου Βόλου έγινε αναφορά στη δυνατότητα φιλοξενίας για 3 μήνες 20 γυναικών που έχουν υποστεί σωματική ή ψυχολογική κακοποίηση μαζί με τα παιδιά τους. Η φιλοξενία αυτή περιλαμβάνει ανωνυμία, ψυχολογική ενδυνάμωση και προσπάθεια εύρεσης εργασίας. Εκεί μπορούν να βρουν καταφύγιο άτομα τρανς αλλά και προσφύγισσες. Σημειώθηκε πάντως ότι, μετά το πέρας της φιλοξενίας, χρειάζεται το θύμα να βρεθεί σε ένα ασφαλές περιβάλλον, μακριά από τον κακοποιητή, για να νιώθει ασφάλεια και να γίνει ανεξάρτητο.
Σε αυτή την κατεύθυνση βέβαια, όπως αναφέρθηκε στην κουβέντα, είναι απαραίτητη η επαρκής και σωστή λειτουργία του κρατικού μηχανισμού, ώστε να υπάρχει άμεση οικονομική, νομική και ψυχολογική υποστήριξη. Πώς μια κακοποιημένη γυναίκα με παιδιά, χωρίς εργασία, χωρίς οικονομική βοήθεια (π.χ. κάποιο επίδομα) θα μπορέσει να σταθεί στα πόδια της, αφού ξεφύγει από τον κακοποιητή;
Ως συλλογικότητα αναδείξαμε το πόσο σημαντικό είναι οι γυναίκες να έχουν κάπου να απευθυνθούν, μια ομάδα που θα τις ακούσει και θα τις στηρίξει -κάτι που έχουμε παρατηρήσει από τότε που ξεκινήσαμε τη λειτουργία μας τον Σεπτέμβριο του 2021. Σημειώσαμε ότι η κοινωνία μας είναι δομημένη με πατριαρχικό τρόπο, με αποτέλεσμα τα στερεότυπα να είναι βαθιά ριζωμένα σε άντρες και γυναίκες. Έτσι χρειάζεται όλοι μαζί να αγωνιστούμε για την αλλαγή της συνείδησης και τη λήψη μέτρων προς τη μείωση της έμφυλης βίας.
Στη συζήτηση, τέθηκαν ερωτήσεις προς την σκηνοθέτρια κυρία Πασχαλίδου. Μια ερώτηση που κάναμε ήταν εάν θα σκηνοθετούσε μια παρόμοια ταινία για την Ελλάδα. Η απάντηση της δημιουργού ήταν ότι τα δεδομένα στην Ελλάδα είναι παρόμοια με της Ιταλίας (οι γυναικοκτονίες εξάλλου είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο) και η ίδια θα ήθελε να ασχοληθεί με κάτι διαφορετικό στη συνέχεια. Στην ερώτησή μας που αφορούσε τους άντρες και τι προγράμματα θα μπορούσαν να υπάρξουν για τη δική τους ευαισθητοποίηση, απάντησε η δημοσιογράφος Μαρία Λούκα. Επισήμανε ότι υπάρχει ανεπάρκεια για το συγκεκριμένο θέμα από την πολιτεία. Σύμφωνα με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, που επικύρωσε και το ελληνικό κράτος το 2018, είναι υποχρεωτικό να λειτουργήσουν προγράμματα για την πρόληψη της έμφυλης βίας αλλά και συμβουλευτικά /θεραπευτικά προγράμματα για τους κακοποιητές, τόσο για να νιώσουν το αίσθημα της ευθύνης γι’ αυτό που έκαναν και να μην το επαναλάβουν, αλλά και για να βγουν στην κοινωνία ως μη επικίνδυνοι και λειτουργικοί άνθρωποι.
Τα βασικά συμπεράσματα που βγήκαν από αυτή τη συζήτηση είναι η ανεπάρκεια της πολιτείας όσον αφορά την αντιμετώπιση, την πρόληψη και την καταπολέμηση της έμφυλης βίας. Όσον αφορά τη νομοθεσία, τονίστηκε το πόσο σημαντική είναι η νομική κατοχύρωση του όρου γυναικοκτονία, η αναγνώριση του έμφυλου κινήτρου σχετικά με αυτό και, φυσικά, η ίδια η εφαρμογή του νόμου. Παρότι διεκδικούμε αυτές τις αλλαγές, γνωρίζουμε ότι, για να εξαλειφθούν ο σεξισμός, η γυναικεία καταπίεση και η πατριαρχία που οδηγούν στις γυναικοκτονίες, είναι απαραίτητο να υπάρξει συνολική κοινωνική αλλαγή.
Είναι πολύ σημαντικό να γίνονται τέτοιες προσπάθειες και να αναδεικνύονται τα έμφυλα ζητήματα σε εθνικό, αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Σαν φεμινιστικό κίνημα θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για την κατοχύρωση αυτών και δε θα σταματήσουμε να παλεύουμε για έναν κόσμο όπου θα μιλάμε για πραγματική ισότητα των φύλων. Για έναν κόσμο χωρίς καταπιέσεις και διακρίσεις. Για έναν κόσμο χωρίς γυναικοκτονίες. Αυτό προϋποθέτει να συντονιστούν και να μαζικοποιηθούν οι διεκδικήσεις και τα κινήματα των γυναικών σε παγκόσμιο επίπεδο. Μαζί με τα υπόλοιπα κοινωνικά κινήματα χρειάζεται να συμβάλουν στη ριζική αλλαγή του κοινωνικού και οικονομικού συστήματος, του καπιταλισμού, που βασίζεται στο διαίρει και βασίλευε και γι’ αυτό διαιωνίζει την πατριαρχία.
