Οι εικόνες είναι γνωστές εδώ και χρόνια: δεκάδες χιλιάδες αναπληρωτές εκπαιδευτικοί, που καλύπτουν κάθε χρόνο πάγιες ανάγκες του εκπαιδευτικού συστήματος αλλά η εκάστοτε κυβέρνηση αρνείται πεισματικά να προχωρήσει σε μόνιμους διορισμούς, κάθε Σεπτέμβρη (και σε άλλες φάσεις μέσα στη χρονιά) ετοιμάζουν βαλίτσες και φεύγουν για έναν νέο προορισμό, νέα σχολεία και νέους/ες μαθητές/τριες.
Μια οδύσσεια χωρίς Ιθάκη
Δεν είναι τυχαίο ότι σε πολλά ρεπορτάζ, η αναζήτηση κατοικίας για τους αναπληρωτές χαρακτηρίζεται ως «οδύσσεια». Στην πραγματικότητα, όλη η εργασιακή ζωή των αναπληρωτών αποτελεί «οδύσσεια». Κι αυτό γιατί είναι υποχρεωμένοι να τρέχουν από τόπο σε τόπο για να μαζέψουν μόρια, να πληρώσουν για σεμινάρια και μεταπτυχιακά για να συγκεντρώσουν κι άλλα μόρια, έτσι ώστε σε κάποια στιγμή της ζωής τους να καταφέρουν να φτάσουν στην πολυπόθητη «Ιθάκη», τον διορισμό τους, εάν και όταν η εκάστοτε κυβέρνηση αποφασίσει να προχωρήσει σε διορισμούς.
Κάθε χρόνο οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί προσπαθούν να προσαρμοστούν σε νέο τόπο, να γνωρίσουν ξανά από την αρχή συναδέρφους και μαθητές/τριες, να αφήσουν στη μέση ό,τι έχτισαν την προηγούμενη χρονιά με τους προηγούμενους μαθητές τους σε εκπαιδευτικό επίπεδο. Αφήνουν πίσω τους την κοινωνική ζωή τους, τις οικογένειες τους και προσπαθούν ξανά από την αρχή να χτίσουν νέες –βραχύπνοες– κοινωνικές σχέσεις. Η συνδικαλιστική ζωή τους, ακριβώς επειδή πρέπει να ξεκινήσει ξανά από την αρχή, είναι σχεδόν αδύνατη και χωρίς αυτήν η οργάνωση για να διεκδικήσουν συλλογικά διορισμούς, καλύτερες συνθήκες εργασίας κοκ γίνεται ακόμα πιο δύσκολη (κάτι εξαιρετικά βολικό για την κυβέρνηση).
Παράλληλα, έχουν να επωμιστούν κάθε χρόνο το κόστος μιας νέας μετακόμισης, των μετακινήσεων, των νέων συνδέσεων για ρεύμα, τηλέφωνο κλπ.
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, τα τελευταία χρόνια βρίσκονται αντιμέτωποι με τη συνολική στεγαστική κρίση, τις εκτοξευμένες τιμές στα ενοίκια και τα σπίτια-τρώγλες, ειδικά στους τουριστικούς προορισμούς.
Σκηνές, αυτοκίνητα και σχολεία (!) η στέγη των αναπληρωτών
Όσο διαρκεί η τουριστική περίοδος, που πλέον επεκτείνεται και στο φθινόπωρο, οι αναπληρωτές και οι νεοδιορισμένοι εκπαιδευτικοί σε νησιά, βρίσκονται αντιμέτωποι με τις τρομακτικές απαιτήσεις των ιδιοκτητών που νοικιάζουν διαμερίσματα ή δωμάτια.
Ειδικά σε νησιά όπως οι Κυκλάδες, η Κρήτη, η Κέρκυρα κ.α., οι τιμές των ενοικίων είναι «άπιαστες». Ενδεικτικά, ένα διαμέρισμα 20 τ.μ στη Μύκονο μπορεί να ενοικιάζεται για 460 ευρώ. Στην Πάρο νοικιάζουν δωμάτια από 70 έως 110 ευρώ τη βραδιά! Οι εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζονται σαν τουρίστες που επισκέπτονται το νησί για ολιγοήμερες διακοπές!
Η αδυναμία των εκπαιδευτικών να πληρώσουν τέτοια ποσά για στέγαση έχει σαν αποτέλεσμα να αναγκάζονται κατά διαστήματα να μένουν 3 ή 4 άτομα μαζί σε μικρά δωμάτια, να κοιμούνται σε κάμπινγκ ή στα αυτοκίνητά τους, ενώ υπήρξε και περίπτωση εκπαιδευτικού στη Σαντορίνη που κοιμήθηκε στο σχολείο γιατί δεν έβρισκε δωμάτιο που να το αντέχει η τσέπη του! Η κατάσταση είναι τόσο πιεστική για τους εκπαιδευτικούς που συχνά αναγκάζονται να βρουν και δεύτερη απογευματινή δουλειά για να τα βγάλουν πέρα.
Υπάρχουν βέβαια κάποιοι Δήμοι που νοικιάζουν καταλύματα για να φιλοξενηθούν οι εκπαιδευτικοί, αυτά όμως είναι πολύ λιγότερα από ότι οι πραγματικές ανάγκες, ενώ συχνά είναι και σε άθλια κατάσταση. Στη Μύκονο για παράδειγμα, ο δήμος έχει νοικιάσει ένα συγκρότημα 10 κατοικιών που μπορούν να στεγάσουν 16 άτομα, ενώ το νησί πρέπει να στεγάσει 60 με 80 άτομα, σύμφωνα με τον Πολύκαρπο Ξενίδη, αντιπρόεδρο λειτουργών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Μυκόνου.
Την ίδια ώρα τα πράγματα δεν είναι πάντα ευκολότερα για τους μόνιμα διορισμένους εκπαιδευτικούς στα νησιά, αφού υπάρχουν οι περιπτώσεις που τους νοικιάζουν σπίτια μόνο μέχρι τον Μάιο, ώστε με την έναρξη της τουριστικής σαιζόν να τα διαθέτουν για τους τουρίστες! Οι εκπαιδευτικοί αναγκάζονται έτσι να μεταφέρουν τα πράγματά τους σε αποθήκες για όλη την τουριστική σαιζόν και να επιστρέψουν στα σπίτια τους στο τέλος της!
Ο κυνισμός και η αδιαφορία της Κυβέρνησης
Αυτές οι συνθήκες οδηγούν ένα μέρος των εκπαιδευτικών σε παραίτηση ή στο να μην αποδεχτούν τον διορισμό τους, αφού δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο κόστος διαμονής και διαβίωσής.
Η απόφαση αυτή όμως, έχει μεγαλύτερο κόστος από το να μείνουν έναν χρόνο χωρίς εργασία: το υπουργείο Παιδείας έχει ήδη μεριμνήσει να επιβάλλει «τιμωρία» για τους εκπαιδευτικούς που δεν αποδέχονται τον διορισμό τους, αφού αυτοί οι εκπαιδευτικοί δεν θα μπορούν να κάνουν αίτηση διορισμού για τα επόμενα δύο χρόνια!
Τον φετινό Ιούλη (2022) μάλιστα, το υπουργείο Εσωτερικών ανακοίνωσε την απόφασή του να κόψει την ειδική επιχορήγηση προς του νησιωτικούς Δήμους ώστε να παρέχουν επίδομα στέγασης-σίτισης σε Δημοσίους υπαλλήλους, ανάμεσα στους οποίους και στους αναπληρωτές εκπαιδευτικούς.
Βλέπουμε δηλαδή ότι η κυβέρνηση όχι μόνο δεν παίρνει κανένα μέτρο στήριξης των εκπαιδευτικών, αλλά αντίθετα κόβει ακόμα και τα ελάχιστα μέτρα ανακούφισης που τους παρέχονταν και στη συνέχεια μεταφέρει την ευθύνη στις δημοτικές αρχές για να τα συνεχίσουν ή όχι.
Σε αυτό το κλίμα ο υφυπουργός Παιδείας, Άγγελος Συρίγος, μιλώντας σε εκπομπή της ΕΡΤ για τα προβλήματα στέγασης που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί δήλωσε
«Ας έχουμε κατά νου ότι το κράτος πατερούλης δεν μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματα από την Αθήνα», ρίχνοντας το μπαλάκι στους Δήμους που «βγάζουν αρκετά χρήματα από τον τουρισμό».
Φυσικά, οι Δήμοι πράγματι οφείλουν να πάρουν πρωτοβουλίες, όπως το να παρέχουν δωρεάν ή φτηνά καταλύματα για τους εκπαιδευτικούς (κάτι που αποτελεί αίτημα και των ίδιων των εκπαιδευτικών). Η δήλωση αυτή του Συρίγου όμως, είναι εξοργιστική αφού αποκαλύπτει την πλήρη αδιαφορία και την αλαζονεία με την οποία αντιμετωπίζει όχι μόνο τους εκπαιδευτικούς, αλλά συνολικά την κοινωνία, αδιαφορώντας για τον καθημερινό αγώνα επιβίωσης των ανθρώπων της εργασίας και για τις εκπαιδευτικές ανάγκες των τοπικών κοινωνιών.
Σε μια σειρά από νησιά, τοπικές ΕΛΜΕ έχουν οργανώσει συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας σε σχέση με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αναπληρωτές και νεοδιορισμένοι εκπαιδευτικοί. Με αιτήματα προς τους δήμους και την κυβέρνηση, διεκδικούν λύσεις στο ζήτημα της στέγασης για τους εκπαιδευτικούς. Αυτές οι είναι ο μόνος τρόπος για να πιεστεί η κυβέρνηση και οι δήμοι να πάρουν ουσιαστικά μέτρα για τη βελτίωση των συνθηκών για τους εκπαιδευτικούς. Χρειάζονται την ενεργή στήριξη των τοπικών κοινωνιών και του συνόλου της εκπαιδευτικής κοινότητας.
