Τον περασμένο Ιούνη του 2021 η ελβετική τράπεζα Credit Suisse δημοσίευσε την ετήσια έκθεσή της για τον παγκόσμιο πλούτο, στην οποία περιέχονται αποκαλυπτικά στοιχεία και για την κατάσταση στην Ελλάδα.
Η έρευνα μάς ενημερώνει ότι τα «ελληνικά νοικοκυριά» έγιναν κατά 25 δισ. δολάρια (22 δισ. ευρώ) πλουσιότερα στην πανδημία. Πριν τρέξουμε να δούμε αν αυξήθηκαν ξαφνικά τα υπόλοιπα των τραπεζικών μας λογαριασμών, ας δούμε και τα υπόλοιπα ευρήματα… Αν και η μελέτη δεν ασχολείται με το «που» πήγε αυτό το ποσό, η κατανομή του πλούτου στη χώρα δεν αφήνει παρανοήσεις.
Κατανομή πλούτου
Σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 8,5 εκατομμύρια ενήλικες. Από αυτούς, κατέχει πλούτο (σελ. 116 & 137):
- Κάτω από 10.000 δολάρια, το 22,1% (1,9 εκ. άτομα)
- 10.000-100.000 δολάρια, το 49,3% (4,2 εκ. άτομα)
- 100.000-1 εκ. δολάρια, το 27,7% (2,3 εκ. άτομα)
- Πάνω από 1 εκ. δολάρια, το 0,9% (72 χιλ. άτομα)
(σημ: 1 ευρώ αντιστοιχεί σε 1,13 δολάρια)
Η έννοια «πλούτος» δεν αναφέρεται μόνο στα χρήματα αλλά και στα περιουσιακά στοιχεία, επομένως όποιος/α κατέχει έστω και ένα μικρό διαμέρισμα ή κτήμα αυτομάτως συμπεριλαμβάνεται στη 2η κατηγορία.
Το σημαντικό βέβαια είναι το πώς κατανέμεται αυτός ο πλούτος (σελ. 136):
- Το πλουσιότερο 1% (οι 72.000 εκατομμυριούχοι) κατέχει το 20,4% του πλούτου!
- Ενώ το πλουσιότερο 10% του πληθυσμού κατέχει το 51,1% του πλούτου!
Δηλαδή 1 στους 10 Έλληνες/ίδες κατέχει τόσο πλούτο όσο οι υπόλοιποι 9 μαζί!
Με τα λόγια ενός τραπεζικού στελέχους
Αν και τέτοιου είδους στοιχεία δεν εμφανίζονται για πρώτη φορά, καθώς όλα τα τελευταία χρόνια παρατηρείται όξυνση των ανισοτήτων, έχει ενδιαφέρον ότι ακόμα και άνθρωποι του συστήματος αρχίζουν να σημειώνουν με κάποια ανησυχία αυτές τις εξελίξεις.
Ο Γιώργος Στούμπος, πρώην κεντρικό στέλεχος της Τράπεζας της Ελλάδος, έγραψε στην Καθημερινή:
«Οι μη συμμετέχοντες στο “παιχνίδι” αυτό –το παραδοσιακό εργατικό δυναμικό δηλαδή– δεν έχουν κέρδη να καταγράψουν. Το συμπέρασμα προφανές: τα τελευταία χρόνια έχουμε μια σταθερή αύξηση της συγκέντρωσης και ανισοκατανομής πλούτου, με δυσοίωνες επιπτώσεις και προοπτικές για το μέλλον της μισθωτής εργασίας. […] Αντιμετωπίζουμε ένα νέο παράδοξο. Αυξημένη παραγωγή πλούτου, αυξημένη ανισοκατανομή εισοδήματος και μειωμένη κοινωνική ευημερία. Αυτό δεν είναι καλό νέο για κανέναν.»
Αυτό που μας λέει ο πρώην υψηλόβαθμος τραπεζίτης, είναι ότι η όξυνση των ανισοτήτων, το γεγονός ότι οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι, δεν πρόκειται να έχει κάποιο θετικό αντίκτυπο για τους εργαζόμενους. Τι κι αν διάφορα κυβερνητικά στελέχη και παπαγαλάκια προσπαθούν να μας πείσουν για το αντίθετο: ότι είναι καλό για όλους να συγκεντρώνεται ο πλούτος, γιατί έρχονται οι επενδύσεις και θα ανοίξουν οι δουλειές, ο πλούτος θα κυλίσει προς τα κάτω και θα είμαστε κερδισμένοι όλοι… Η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική – κι αυτό πια δεν το λένε κάποιοι «ακραίοι», αλλά ακόμα και αναλυτές του συστήματος.
Ασφαλώς αυτό για το οποίο ανησυχούν οι άνθρωποι του συστήματος δεν είναι η ευημερία της εργατικής τάξης. Ανησυχούν γιατί λόγω της όξυνσης των ανισοτήτων κινδυνεύουν να πληγούν και τα συμφέροντα των ίδιων των καπιταλιστών. Είτε μέσω των προβλημάτων στην αγορά που δημιουργεί η διαρκής συρρίκνωση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων, είτε μέσω της αστάθειας που προκύπτει όταν η οργή για την ανυπόφορη αδικία ξεχειλίζει.
Πλούτη για το 1% – φτώχεια για τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού
Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα δεν είναι μια υποανάπτυκτη χώρα του νέο-αποικιακού κόσμου, αλλά ανήκει στο 20% των πλουσιότερων χωρών παγκοσμίως με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνα του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) για την κατανομή του πλούτου και της φτώχειας στην Ελλάδα, η χώρα κατατάσσεται σε πολύ υψηλά επίπεδα συνολικής ανισότητας και στέρησης σε σχέση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
- Το 13% του συνολικού πληθυσμού (1,4 εκ.) έχει εισόδημα κάτω από το όριο της φτώχειας
- Ενώ ένα επιπλέον 55% (5,9 εκ.) θεωρείται «οικονομικά ευάλωτο», δηλαδή σε κίνδυνο να πέσει κάτω από το όριο της φτώχειας σε περίπτωση απώλειας της εργασίας του
Για να έχουμε μια εικόνα, το όριο της φτώχειας στην Ελλάδα είναι το εισόδημα των 5.266 ευρώ ετησίως ανά μονοπρόσωπο νοικοκυριό, δηλαδή λιγότερα από 440 ευρώ τον μήνα.
Ύστερα από τόσα χρόνια σκληρής λιτότητας, η πανδημία απέδειξε με τον πιο σκληρό -αλλά ταυτόχρονα και ξεκάθαρο- τρόπο ότι όταν κινδυνεύουν τα κέρδη της Aegean, της Fraport, των ΜΜΕ, των εργολάβων των αυτοκινητοδρόμων και κάθε μεγάλης επιχείρησης, βρίσκονται εκατομμύρια ευρώ σε άμεσο χρόνο. Όταν πρόκειται για τις ανάγκες των εργαζομένων και της κοινωνίας, όμως, «δεν υπάρχουν λεφτόδεντρα».
Με αυτόν τον τρόπο, μια οικτρή μειοψηφία 72.000 εκατομμυριούχων μπορεί να συνεχίσει να ζει μέσα σε αμύθητα πλούτη, την ίδια στιγμή που η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού, 6,3 εκατομμύρια άνθρωποι ή το 68%, ζουν ή να κινδυνεύουν να ζήσουν στη φτώχεια και την ανασφάλεια. Και αυτό φυσικά δεν πρόκειται να αλλάξει όσο η συγκεκριμένη ελίτ κατέχει τα μέσα παραγωγής. Γιατί προφανώς ο πλούτος δεν πέφτει από τον ουρανό αλλά συσσωρεύεται όλο και περισσότερο στα χέρια όσων ήδη κατέχουν το κεφάλαιο. Και επίσης είναι προφανές ότι ο πλούτος των μεν τροφοδοτείται από την φτώχεια των δε.
Αυτή είναι η «ευημερία» που μας έχει εξασφαλίσει ο καπιταλισμός, αυτός είναι ο λόγος που πρέπει να τον ανατρέψουμε!
