Ρεπορτάζ με βάση πληροφορίες από το chinaworker.info, σάιτ του τμήματος της CWI σε Κίνα/Χονγκ Κονγκ/Ταιβάν
Στις 9 Ιουνίου, ένα εκατομμύριο άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους, εκδηλώνοντας την οργή τους απέναντι στο νομοσχέδιο της κυβέρνησης που θα επιτρέπει την έκδοση υπόπτων στην Κίνα. Η πορεία ήταν η μαζικότερη κινητοποίηση από το 1997 που το Χονγκ Κονγκ παραδόθηκε στην Κινέζικη κυριαρχία (προηγουμένως ήταν βρετανική αποικία) και μπορεί να συγκριθεί μόνο με την πορεία τον Ιούνη του 1989 μετά τη σφαγή στην πλατεία Τιεν Αν Μεν στο Πεκίνο. Το Χονγκ Κονγκ είναι γνωστό για τις συχνές διαδηλώσεις, αλλά τα γεγονότα των τελευταίων ημερών είναι άλλου επιπέδου, αφού ένας στους εφτά κατοίκους συμμετείχε στην πορεία!
Επίθεση στα δικαιώματα
Οι τροποποιήσεις της επικεφαλής της κυβέρνησης Carrie Lam στον νόμο περί έκδοσης καταζητούμενων στην Κίνα, στην πραγματικότητα οδηγούν στο να μπορεί το κινέζικο καθεστώς να απαιτήσει την έκδοση οποιουδήποτε θεωρεί ότι είναι πολιτικός του αντίπαλος. Θεωρούνται ως η σοβαρότερη επίθεση ενάντια στα ευάλωτα και ιδιαίτερα «κουτσουρεμένα» δημοκρατικά δικαιώματα του Χονγκ Κονγκ, κερδισμένα μέσα από δεκαετίες μαζικής πίεσης και αγώνων. Στο δικαστικό σύστημα της Κίνας δεν υπάρχει η έννοια της «δίκαιης δίκης» και το 99% των καταδικαστικών αποφάσεων βασίζεται σε ομολογίες που αποσπώνται πολύ συχνά με τη βία και όχι σε αποδεικτικά στοιχεία.
Το Χονγκ Κονγκ αυτές τις μέρες βρίσκεται σε κατάσταση κυβερνητικής κρίσης και μαζικών αναταραχών. Η επιμονή της κυβέρνησης να περάσει το νόμο παρά τις αντιδράσεις κατάφερε να δημιουργήσει ένα μαζικό κίνημα, κάτι που οι περισσότεροι δεν θα πίστευαν ότι ήταν δυνατό σε λιγότερο από πέντε χρόνια μετά την ήττα της Επανάστασης της Ομπρέλας.
Η αυταρχικότητα και η καταστολή ήταν η βασική πολιτική που εφάρμοσε η κυβέρνηση μετά την ήττα της Επανάστασης της Ομπρέλας του 2014, ήττα που οφείλεται στην εξάντληση του κινήματος και στην έλλειψη στρατηγικής για το πώς να προχωρήσει. Παρόλα αυτά, το κίνημα αυτό διατηρεί το ρεκόρ ως η μεγαλύτερης διαρκείας κατάληψη δημόσιου χώρου σε μεγάλη πόλη σε όλον τον κόσμο (79 ημέρες).
Σκληρή καταστολή
Την ίδια ώρα το κίνημα αυτό παρά την ήττα του έχει αφήσει σημαντικές παρακαταθήκες και έτσι οι σημερινές κινητοποιήσεις δεν ξεκινούν από το μηδέν. Πολλοί διαδηλωτές ενώ συμμετείχαν στην πορεία της 9ης Ιουνίου, γνώριζαν πως από μόνη της αυτή η πορεία δεν θα εξαναγκάσει την κυβέρνηση να αποσύρει το νομοσχέδιο.
Αυτό επιβεβαιώθηκε απόλυτα. Τη νύχτα της διαδήλωσης, με χιλιάδες ακόμα στους δρόμους, η κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να προχωρήσει και έχει σκληρύνει τη θέση της περαιτέρω από τότε. Η αξιοπιστία της καταρρέει, αλλά γνωρίζει ότι δεν κινδυνεύει να πέσει, αφού αφενός τα κόμματα που τη στηρίζουν έχουν αρκετές ψήφους ώστε να εξασφαλίσουν την ψήφιση του νομοσχεδίου και αφετέρου έχει την υποστήριξη της πιο ισχυρής δικτατορίας στον κόσμο, της κινέζικης.
Έτσι, η απάντηση της κυβέρνησης στις διαδηλώσεις ήταν η επίσπευση της ψήφισης του νομοσχεδίου για τις 20 Ιουνίου. Υπολογίζει πως η ζημιά που ήταν να γίνει έγινε και τώρα πρέπει να περάσει το νόμο, θέλοντας να στείλει το μήνυμα ότι η μαζική πίεση δεν έχει καμία αξία και είναι μάταιη.
Την ίδια ώρα, η σύγκρουση και ο εμπορικός πόλεμος του Κομουνιστικού Κόμματος Κίνας με τις ΗΠΑ βρίσκεται σε εξέλιξη και το κινέζικο καθεστώς δεν έχει καμία διάθεση να φανεί αδύναμο στην άσκηση εξουσίας στο Χονγκ Κονγκ, όπου και ξένες επιχειρήσεις διαμαρτύρονται για το νομοσχέδιο.
Επίδειξη πυγμής
Οπότε πλέον, το νομοσχέδιο πρέπει να περάσει, όχι μόνο για το περιεχόμενό του, αλλά επειδή είναι κρίσιμο για την κεντρική κυβέρνηση της Κίνας να αποδείξει την πυγμή της. Η κεντρική κυβέρνηση στο Πεκίνο είναι εγκλωβισμένη σε συνεχείς αντιπαραθέσεις με τις οικονομικά ισχυρές περιοχές της Κίνας, πολλές από τις οποίες είναι μεγαλύτερες από ολόκληρες χώρες.
Η τεράστια συγκέντρωση εξουσίας δίνει μεγάλα πλεονεκτήματα στο κινέζικο καθεστώς, αλλά η έλλειψη ενός συστήματος «αστικής δημοκρατίας» σημαίνει ότι δεν υπάρχουν «βαλβίδες ασφαλείας» που να εκτονώνουν την πίεση όπως γίνεται στις δημοκρατίες της Δύσης. Η συγκέντρωση εξουσίας στα χέρια του προέδρου Σι Τζινπίνγκ, μπορεί να θεωρηθεί ένδειξη δύναμης και αποφασιστικότητας αλλά ταυτόχρονα ενισχύει τις φυγόκεντρες τάσεις, που η ηγετική ομάδα του Σι αγωνίζεται να ελέγξει.
Έτσι, κάθε «αδυναμία» στο Χονγκ Κονγκ, ή υποχώρηση στις κοινωνικές πιέσεις, θα λειτουργούσε ως ένα κακό προηγούμενο για την μάχη των εσωτερικών αντιθέσεων στην Κίνα. Και αυτό χωρίς να υπολογίσουμε το τί θα σήμαινε για τις κινεζικές μάζες, όπου η δυσαρέσκεια τους είναι πιθανότατα μεγαλύτερη σήμερα από ό,τι το 1989.
Άρα η μόνη «λογική» απάντηση της κυβέρνησης στο μαζικό κίνημα που γεννιέται ήταν η βίαιη καταστολή. Στις 12 Ιουνίου, που θα συζητιόταν το νομοσχέδιο στη Βουλή, δεκάδες χιλιάδες κόσμου, κυρίως νέοι και νέες προχώρησαν σε συγκέντρωση έξω από τη Βουλή ώστε να εμποδίσουν την διαδικασία. Η απάντηση της αστυνομίας ήταν σφαίρες από καουτσούκ, γκλομπ και δακρυγόνα ενάντια στον συγκεντρωμένο κόσμο, ιδίως τη νεολαία!
Το κάλεσμα σε απεργία θα παίξει καθοριστικό ρόλο
Η καταστολή όμως πάντα έχει και το ρίσκο να εξαγριώσει αντί να τρομάξει τον κόσμο και να τον πεισμώσει να συνεχίσει τον αγώνα. Ήδη η απάντηση για τα γεγονότα της 12ης Ιουνίου ήταν το κάλεσμα απεργίας από το σωματείο των εκπαιδευτικών, ενώ μικροί επιχειρηματίες, καλλιτέχνες, κοινωνικοί λειτουργοί καλούσαν σε απεργιακές δράσεις μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μόλις λίγες ώρες μετά την πορεία της 9ης Ιουνίου.
Αυτή η εξέλιξη είναι εξαιρετικής σημασίας για την κοινωνία του Χονγκ Κονγκ, που δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ το όπλο της απεργίας στον αγώνα ενάντια στην απολυταρχία. Το «Μέτωπο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα», η «ομπρέλα» οργανώσεων που κάλεσε στις διαμαρτυρίες ενάντια στο νομοσχέδιο, έχει καλέσει να οριστεί η 17η Ιουνίου σαν ημέρα απεργίας «για τους εργαζόμενους, τους φοιτητές και τα καταστήματα των μικρών επιχειρήσεων». Το κάλεσμα αυτό αποτελεί ένα απαραίτητο βήμα για το εργατικό κίνημα στο Χονγκ Κονγκ που «υποφέρει» από χαμηλή αυτοπεποίθηση και την αίσθηση ότι δεν είναι αρκετά δυνατό για να απεργήσει.
Οι τελευταίες εξελίξεις λοιπόν και η στάση που θα κρατήσουν τα συνδικάτα, είναι κομβικής σημασίας για το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, αλλά και συνολικότερα για την κοινωνία του Χονγκ Κονγκ καταρχήν και της Κίνας στη συνέχεια.
Ο αγώνας για δημοκρατικά δικαιώματα κρίσιμης σημασίας
Για τους σοσιαλιστές και το εργατικό κίνημα ο αγώνας ενάντια στους νόμους καταστολής και η προάσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων στο Χονγκ Κονγκ είναι αποφασιστικής σημασίας. Συνδέεται με τον αγώνα στην ηπειρωτική Κίνα για την υποστήριξη του εκκολαπτόμενου εργατικού κινήματος και για μια πολιτική εναλλακτική λύση στον αυταρχικό καπιταλισμό του ΚΚΚ.
Ο αγώνας για δημοκρατικά δικαιώματα στο Χονγκ Κονγκ, που διεξάγεται εδώ και πάνω από 30 χρόνια, είναι ένα κλασικό παράδειγμα «διαταξικού» κινήματος. Στη βάση του κινήματος υπάρχουν εργαζόμενοι, συνταξιούχοι, φοιτητές και μικρομεσαίοι επαγγελματίες, αλλά στην ηγεσία βρίσκονται αστοί και μικροαστοί φιλελεύθεροι, τα κόμματα της αντιπολίτευσης και διάφορες ΜΚΟ. Και το γεγονός ότι ο αγώνας αυτός φαίνεται «κολλημένος» τα τελευταία χρόνια οφείλεται ακριβώς σε αυτή την ηγεσία, που θέλει έναν «ελεγχόμενο» αγώνα με «ταβάνι» κάποιες στοιχειώδεις ελευθερίες, χωρίς να συνδέει τα δημοκρατικά ζητήματα με τα ταξικά.
Αντιθέτως η παρουσία συνδικάτων είναι περιορισμένη στο ελάχιστο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πορεία της 9ης Ιουνίου, με ένα εκατομμύριο κόσμο, που είχε ελάχιστα πανό συνδικάτων. Ο βασικός λόγος είναι ότι το μόνο που κάνουν οι συνδικαλιστικές ηγεσίες είναι να ακολουθούν πιστά τα αστικά κόμματα και δεν παλεύουν για ανεξάρτητες εργατικές πολιτικές.
Αν σήμερα τα συνδικάτα αποφασίσουν να εμπλακούν στο κίνημα και να παίξουν τον ηγετικό ρόλο που τους αντιστοιχεί, θα πρόκειται για ιστορικό βήμα μπροστά, που θα δημιουργήσει την προοπτική να είναι νικηφόρο αυτό το κίνημα. Ταυτόχρονα, τα προβλήματα τόσο της φιλελεύθερης-αστικής ηγεσίας του κινήματος, όσο και της ηγεσίας των συνδικάτων ανοίγουν την συζήτηση για την ανάγκη της ανεξάρτητης πολιτικής οργάνωσης της εργατικής τάξης. Την ανάγκη για την δημιουργία ενός κόμματος των εργαζομένων, της νεολαίας και των λαϊκών στρωμάτων, με ένα πρόγραμμα ανατροπής του καπιταλισμού, που θα μπει μπροστά να οργανώσει τις σκληρές μάχες ενάντια στο δικτατορικό καθεστώς της Κίνας.
