Το GameStop είναι μια αμερικανική αλυσίδα καταστημάτων ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Σε μια αγορά, που κυριαρχείται ολοένα και περισσότερο από διαδικτυακές πωλήσεις παιχνιδιών, μια τέτοιου τύπου επιχείρηση φαντάζει ξεπερασμένη κι εδώ και καιρό φλερτάρει με την χρεοκοπία. Αυτό ίσχυε μέχρι πριν από λίγο καιρό.
Η GameStop απέκτησε μέσα σε λίγα 24ωρα χρηματιστηριακή αξία 10,3 δισ. δολαρίων, αν και από το 2019 θεωρείται η πιο «σορταρισμένη» (το τι σημαίνει αυτό το εξηγούμε στη συνέχεια) μετοχή της Γουόλ Στριτ (το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης) με περίπου 30% των μετοχών της να βρίσκονται στα χέρια διάφορων κερδοσκοπικών hedge funds (αμοιβαία κεφάλαια υψηλού κινδύνου).
Τι είναι το σορτάρισμα
Το 2005 ο κερδοσκόπος Michael Burry αντιλήφθηκε ότι η αγορά κατοικίας των ΗΠΑ, η οποία βασιζόταν σε στεγαστικά δάνεια υψηλού κινδύνου, είχε φτάσει στα όρια της κατάρρευσης. Η κατάρρευση όντως συνέβη το 2007-2008 και συμπαρέσυρε στην δίνη της κρίσης όλο τον πλανήτη. Ο Michael Burry λοιπόν, αποφάσισε, κόντρα στο κλίμα της εποχής, να τζογάρει ενάντια στην αγορά κατοικίας. Να ποντάρει ή να «σορτάρει», όπως συνηθίζεται να λέγεται στην γλώσσα των χρηματιστών, πάνω στην πτώση των τιμών των ασφαλίστρων που σχετίζονταν με αυτού του τύπου τα στεγαστικά δάνεια.
Το «Big Short», ταινία του 2015 που εμπνεύστηκε απ’ αυτή την ιστορία, έφερε στο προσκήνιο τον όρο σορτάρισμα συνδέοντας τον με την παράνοια της χρηματοπιστωτικής φούσκας.
Η κλασική αρχή του χρηματιστηρίου είναι: «αγοράζεις μετοχές σε χαμηλή τιμή και τις πουλάς σε υψηλή». Το σορτάρισμα είναι μια αντίστροφη διαδικασία. Η προοπτική κέρδους μπορεί να είναι πολύ μεγάλη, αλλά εξίσου μεγάλο είναι και το ρίσκο, κάτι που στον κόσμο των «λύκων της Wall Street», κάνει το σορτάρισμα σχεδόν ακαταμάχητο.
Το σορτάρισμα ή «ανοιχτή πώληση» είναι το στοίχημα που βάζει ένας πωλητής ότι η μετοχή μιας εταιρείας θα πέσει.
Ο «επενδυτής» δανείζεται τις μετοχές μιας εταιρείας για ένα τίμημα, κι έπειτα τις πουλά αναμένοντας η τιμή τους να έχει ραγδαία πτώση. Ο σκοπός είναι να τις επαναγοράσει σε χαμηλότερη τιμή από ό,τι τις πούλησε και να τις επιστρέψει έπειτα στον αρχικό τους ιδιοκτήτη, κρατώντας για τον εαυτό του τη διαφορά. Με άλλα λόγια, ο κερδοσκόπος αντί να επενδύσει στην ανάπτυξη μιας εταιρείας, ποντάρει στην χρεοκοπία της. Έχει επομένως κάθε λόγο να επιθυμεί να συμβεί αυτό. Ο καπιταλισμός της καταστροφής σε όλο του το μεγαλείο!
Για παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι η μετοχή μιας εταιρείας έχει αξία 10 ευρώ. Ο «επενδυτής» δανείζεται 10.000 μετοχές, τις πουλά και εισπράττει 100.000 ευρώ. Αν οι εκτιμήσεις του επιβεβαιωθούν και η τιμή της μετοχής πέσει π.χ. στα 8 ευρώ, τις επαναγοράζει δαπανώντας 80.000 ευρώ και τις επιστρέφει στον αρχικό τους ιδιοκτήτη. Έτσι, του μένει κέρδος 20.000 ευρώ.
Κάποιες φορές όμως τα πράγματα δεν πάνε όπως τα έχεις σχεδιάσει…
Τι συνέβη ακριβώς με την GameStop;
Η ομάδα ακτιβιστών-μικροεπενδυτών WallStreetBets του δημοφιλούς ιστοτόπου Reddit αποφάσισε να τρολάρει συντονισμένα τον παράλογο κόσμο του χρηματιστηρίου.
Πραγματοποίησαν εκατομμύρια μικροσυναλλαγές, αγοράζοντας «δικαιώματα αγοράς» μετοχών της GameStop με αποτέλεσμα την άνοδο της τιμής της μετοχής.
Η συγκεκριμένη κοινότητα των WallStreetBets αριθμεί πάνω από 2 εκατομμύρια μέλη, οπότε το αποτέλεσμα ήταν η μετοχή της GameStop να πραγματοποιήσει ένα εξωφρενικό ράλι ανόδου, αυξάνοντας την τιμή της κατά περισσότερο από 800% εντός του 2021.
Όπως είπαμε παραπάνω, όμως, τα αρπακτικά του χρηματιστηρίου είχαν ποντάρει στην πτώση της τιμής της μετοχής. Η ανατροπή της πρόβλεψής τους προκάλεσε πανικό στις αγορές.
Το σημαντικότερο αποτέλεσμα της δράσης των μικροεπενδυτών της WallStreetBets ήταν οι απώλειες που είχαν τα διάφορα hedge funds τα οποία από τις 11 Ιανουαρίου βρέθηκαν να έχουν χάσει περίπου 5 δισ. δολάρια. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή του κερδοσκοπικού ομίλου Melvin Capital, ενός εκ των μεγαλύτερων στις ΗΠΑ, ο οποίος εξαναγκάστηκε να δαπανήσει 2,75 δισ. δολαρίων για να καλύψει τις απώλειές του.
Πώς θα ανατρέψουμε τη δικτατορία των hedge funds;
Η πιο πάνω ιστορία βγάζει στην επιφάνεια με τον πλέον γλαφυρό τρόπο την πλήρως αντικοινωνική, αντιπαραγωγική, παρασιτική και ασταθή φύση της σύγχρονης καπιταλιστικής οικονομίας, όπου η κυριαρχία των χρηματοπιστωτικών ομίλων είναι παραπάνω από προφανής.
Τα πακέτα στήριξης στις οικονομίες, που ρέουν από το 2008 και μετά, δεν κατευθύνονται στην πραγματική οικονομία αν και επιβαρύνουν τα κράτη με δημόσια χρέη, δεν φτάνουν στις τσέπες των εργαζομένων αλλά λιμνάζουν στα χρηματοκιβώτια των μεγάλων εταιρειών. Χρησιμοποιούνται για βραχυπρόθεσμες κερδοσκοπικές επιθέσεις και όχι για μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Ως αποτέλεσμα, ενώ οι μισθοί μειώνονται, τα χρηματιστήρια σπάνε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Το χάσμα μεταξύ ελίτ και κοινωνικής πλειοψηφίας διευρύνεται συνεχώς.
Ο «διασυρμός» της Melvin Capital και των άλλων hedge funds από τους μικροεπενδυτές προκάλεσε κύμα ενθουσιασμού σε όλο τον πλανήτη, καθώς το μίσος για τους κερδοσκόπους αυξάνεται ραγδαία.
Παρόλα αυτά, για να μπορέσουμε να τους νικήσουμε στην πραγματικότητα και ουσιαστικά, οφείλουμε να οργανώσουμε πολιτικά τις αντιστάσεις μας.
Να κινηθούμε συντονισμένα, μαζικά και αποφασιστικά απέναντι στα αρπακτικά που τζογάρουν το μέλλον μας, να παλέψουμε για κοινωνικοποίηση (κρατικοποίηση κάτω από εργατικό και κοινωνικό έλεγχο και διαχείριση) των χρηματοπιστωτικών ομίλων και να σχεδιάσουμε την οικονομία με βάση τις ανάγκες της κοινωνικής πλειοψηφίας.
Να εξαλείψουμε την κερδοσκοπία και να υλοποιήσουμε παραγωγικές δημόσιες επενδύσεις για το καλό της οικονομίας και της κοινωνίας.
Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να απαλλαγούμε από τους κερδοσκόπους, μόνο έτσι θα μπορέσουν οι «μέλισσες» να κερδίσουν τους «λύκους».
