Δημοσιεύουμε μετάφραση συνέντευξης από το σάιτ της διεθνούς πρωτοβουλίας Internationalist Standpoint με τον Τούρκο αγωνιστή Ισμέτ Άκτσα (İsmet Akca). Ο Ισμέτ αναφέρθηκε στην εντεινόμενη κρίση του καθεστώτος Ερντογάν, τον πόλεμο στην Ουκρανία και πώς αυτός επηρέασε την τουρκική πολιτική, τις εξελίξεις στην Αριστερά γενικά και πιο συγκεκριμένα τις εξελίξεις γύρω από το TIP (Εργατικό Κόμμα Τουρκίας).
Ο Ισμέτ είναι μέλος της αριστερής συλλογικότητας Başlangıç, τα περισσότερα μέλη της οποίας αποφάσισαν πρόσφατα να ενταχθούν στο TIP.
• Ισμέτ, μπορείς να μας δώσεις μια εικόνα της κατάστασης που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι της εργατικής τάξης στην Τουρκία αυτήν την περίοδο; Ποια είναι τα κύρια ζητήματα που επηρεάζουν την καθημερινότητά τους;
Η τουρκική οικονομία περνάει μια βαθιά κρίση. Η δυναμική της κρίσης που ξέσπασε στον παγκόσμιο καπιταλισμό μετά το 2008 πυροδότησε μια νέα και παρατεταμένη περίοδο κρίσης για την τουρκική οικονομία. Ξεκινώντας από το 2018, η τρέχουσα κρίση ώθησε την κυβέρνηση να κάνει μια πιο ξεκάθαρη επιλογή στήριξης διαφορετικών καπιταλιστικών συμφερόντων. Το ηγετικό μπλοκ του Ερντογάν προτίμησε μια πληθωριστική στρατηγική οικονομικής ανάπτυξης, βασισμένη στη μείωση του κόστους εργασίας στη μεταποιητική παραγωγή και τις υπηρεσίες. Αυτό κατέληξε σε μείωση του μεριδίου των εργαζομένων στο ΑΕΠ, οδήγησε σε μείωση των πραγματικών μισθών, φτωχοποίηση, αύξηση των ωρών εργασίας, επιδείνωση των συνθηκών εργασίας, αύξηση της ανεργίας – ιδιαίτερα της ανεργίας των νέων.
Ωστόσο, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις της τουρκικής εργατικής τάξης έχουν ατονήσει και το συνδικαλιστικό κίνημα δεν μπόρεσε να ανανεωθεί και να ενσωματώσει τα νέα στρώματα της εργατικής τάξης. Ως αποτέλεσμα, σήμερα η τουρκική εργατική τάξη στερείται των ίδιων των ταξικών οργανώσεων που χρειάζεται σε μια τέτοια περίοδο. Παρόλα αυτά, υπάρχει αυξανόμενη δυσαρέσκεια της εργατικής τάξης για την κυβέρνηση και τις οικονομικές πολιτικές. Τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν αντιστάσεις και αγώνες με οικονομικά αιτήματα σε διάφορους χώρους εργασίας και τομείς. Ωστόσο, αυτοί δεν έχουν ακόμη βρει κοινό βηματισμό και οι εργαζόμενοι δεν έχουν βρει ακόμη την πολιτική τους εκπροσώπηση.
• Ο Ερντογάν φαίνεται να χάνει έδαφος στις δημοσκοπήσεις και το CHP (κεμαλιστές) παρουσιάζεται σαν να οδεύει προς τη νίκη στις επόμενες εκλογές. Ποιες πιστεύεις ότι είναι οι κύριες προοπτικές;
Κάποιες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η υποστήριξη προς το ΑΚΡ (κόμμα του Ερντογάν) έχει πέσει στο 30% (ή και χαμηλότερα σύμφωνα με κάποιες άλλες), ενώ η υποστήριξη προς τον Ερντογάν δεν είναι αρκετή για να εκλεγεί πρόεδρος. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι η κοινοβουλευτική αντιπολίτευση είναι αδύναμη, καθώς αποτελείται από το κεντροαριστερό CHP και άλλα 5 δεξιά κόμματα. Αυτά τα κόμματα μέχρι τώρα υπόσχονται στους ψηφοφόρους απλώς μια επιστροφή στο «κανονικό» κοινοβουλευτικό καθεστώς, βάζοντας τέλος στο σημερινό αυταρχικό πολιτικό καθεστώς. Παρά το γεγονός ότι έχουν ένα αδύναμο πρόγραμμα, κερδίζουν διαρκώς υποστήριξη, αλλά δεν είναι ακόμη σαφές αν θα λάβουν την υποστήριξη των ολοένα και περισσότερων αναποφάσιστων πρώην ψηφοφόρων του ΑΚΡ.
Παρ’ όλα αυτά, είναι απολύτως σαφές το γεγονός ότι ο συνασπισμός γύρω από το CHP, χρειάζεται τις ψήφους του κουρδικού κινήματος προκειμένου να κερδίσει την εξουσία, ιδίως στις προεδρικές εκλογές. Είναι επίσης προφανές ότι ακόμη και αν αυτός ο συνασπισμός κερδίσει τις εκλογές, δεν μπορεί να προσφέρει μια εναλλακτική λύση σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο για την εργατική τάξη και τα υπόλοιπα καταπιεσμένα κοινωνικά στρώματα.
• Πώς επηρέασε ο πόλεμος στην Ουκρανία και η «ουδέτερη» στάση του Ερντογάν τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα;
Ένας από τους σημαντικούς τομείς στους οποίους γίνεται σαφής η κρίση της ηγεμονίας του Ερντογάν εντός του κυβερνητικού μπλοκ, είναι η εξωτερική πολιτική. Η τουρκική εξωτερική πολιτική είναι σαν ένα συνεχές ζιγκ-ζαγκ, με βάση και τους ϊμπεριαλιστικούς στόχους του καθεστώτος. Η πολιτική αυτή απέκτησε πρόσφορο έδαφος ιδιαίτερα μετά την Αραβική Άνοιξη και συνεχίζει να επιδιώκει να επωφεληθεί από τις ρωγμές στην παγκόσμια στρατιωτικο-πολιτική κατάσταση, παρόλο που στην πραγματικότητα έχει αποτύχει. Με δεδομένο τον ανταγωνισμό για την παγκόσμια κυριαρχία, το καθεστώς της Τουρκίας προσπαθεί να επιβιώσει με εξαιρετικά ασταθείς και ασυνεπείς σχέσεις με τις παγκόσμιες δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η ΕΕ και η Κίνα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία χρησιμοποιείται επίσης εργαλειακά προκειμένου να διαπραγματευτεί τις σχέσεις της τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με τη Ρωσία.
• Φαίνεται ότι υπάρχουν συζητήσεις στην Αριστερά για το πώς θα συμμετάσχει σε αυτές τις εκλογές. Πώς μπορεί να επιτευχθεί ενότητα και σε ποια βάση;
Στην Τουρκία, η σοσιαλιστική-αντικαπιταλιστική Αριστερά είναι εξαιρετικά κατακερματισμένη και η κοινωνική και εκλογική της βάση είναι πολύ αδύναμη. Ωστόσο, εξακολουθεί να διατηρεί τις δυνάμεις της. Εκτός από τη σοσιαλιστική Αριστερά, είναι απαραίτητο να υπογραμμίσουμε τη σημασία του HDP, του πολιτικού κόμματος του κουρδικού κινήματος, το οποίο βασίζεται σε μια πολύ ισχυρή λαϊκή βάση και κίνημα. Το HDP πήρε πάνω από 10% στις τελευταίες εκλογές. Ορισμένα σοσιαλιστικά κόμματα συμμετέχουν στο HDP, ενώ κάποια άλλα συνεργάζονται με αυτό.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δύο κύριοι κοινοβουλευτικοί συνασπισμοί δεν μπορούν να υποσχεθούν τίποτα στις καταπιεσμένες τάξεις της Τουρκίας, μια τρίτη συμμαχία που θα σχηματιστεί από το HDP και την αντικαπιταλιστική Αριστερά έχει μεγάλη σημασία για τον αγώνα για δημοκρατία, εργατικά δικαιώματα και ειρήνη. Επιπλέον, η εφαρμογή μιας σοσιαλιστικής πολιτικής στην Τουρκία είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να αλλάξει ο κοινωνικοπολιτικός ταξικός συσχετισμός δύναμης στη χώρα. Επομένως, η δημιουργία μιας εκλογικής και μετεκλογικής συμμαχίας σύμφωνα με αυτούς τους βραχυπρόθεσμους και μεσοπρόθεσμους πολιτικούς και οικονομικούς στόχους είναι σημαντική τόσο για τη διάλυση του αυταρχικού πολιτικού καθεστώτος του Ερντογάν όσο και για τον αγώνα για την αλλαγή των ταξικών συσχετισμών δύναμης.
• Η συλλογικότητα Başlangıç συμφώνησε πρόσφατα να ενταχθεί στο Εργατικό Κόμμα Τουρκίας (TIP). Τι μπορείς να μας πεις για αυτό το κόμμα και την προοπτική του;
Η σοσιαλιστική συλλογικότητα Başlangıç δημιουργήθηκε αμέσως μετά του κινήματος αντίστασης του πάρκου Γκεζί. Είχε βασικά δύο στόχους:
α) Την ενίσχυση των κινημάτων στους τομείς των κοινωνικών αγώνων όπως οι εργαζόμενοι, οι γυναίκες, τα ΛΟΑΤ άτομα, η πόλη, η οικολογία κ.λπ. και την ενίσχυση των θέσεων της Αριστεράς σε αυτούς τους τομείς.
β) Την οικοδόμηση μιας σοσιαλιστικής-αντικαπιταλιστικής αριστερής πολιτικής δύναμης, η μακροχρόνια έλλειψη της οποίας έγινε ακόμη πιο αισθητή στο κίνημα του Γκεζί – να συμβάλλει δηλαδή στην οικοδόμηση ενός τέτοιου πολιτικού κινήματος.
Για διάφορους λόγους, όπως η ριζική αλλαγή του πολιτικού καθεστώτος, η ένταση της κρατικής καταστολής υπό καθεστώς εξαίρεσης, η εσωτερική δυναμική του Başlangıç και η γενική κρίση της σοσιαλιστικής Αριστεράς, δεν μπόρεσε να επιτύχει αυτόν τον στόχο, παρόλο που δημιουργήθηκε μια σημαντική πολιτική-ιδεολογική συσσώρευση και εμπειρία από την εμπλοκή στους αγώνες.
Πιστεύω ότι οι προαναφερθέντες στόχοι εξακολουθούν να ισχύουν για τους σοσιαλιστές στην Τουρκία. Το TİP κατάφερε να εκλέξει βουλευτές στο κοινοβούλιο χάρη στη συμμαχία του με το HDP. Το TİP αναπτύχθηκε λόγω ενός συνδυασμού υποκειμενικών και αντικειμενικών ζητημάτων. Οι υποκειμενικοί λόγοι συμπεριλαμβάνουν τις πετυχημένες παρεμβάσεις των βουλευτών του και την ανοιχτή πολιτική του κόμματος σε όλη την Αριστερά, στην κατεύθυνση χτισίματος του κόμματος. Οι αντικειμενικοί λόγοι ήταν η απουσία άλλων πολιτικών εναλλακτικών, γεγονός που σήμαινε ότι το TIP μπορούσε να ελκύσει την στήριξη και τη συμμετοχή των καταπιεσμένων τάξεων και στρωμάτων (εργαζόμενοι, γυναίκες, ΛΟΑΤ άτομα, ανένταχτοι ακτιβιστές, νεολαία κ.λπ.). Έτσι, προέκυψε μια ευκαιρία για την οικοδόμηση μιας σοσιαλιστικής πολιτικής δύναμης. Η πλειοψηφία της συλλογικότητας Başlangıç, μετά από μια καλά οργανωμένη πολιτική συζήτηση, επέλεξε να συνεχίσει τον αγώνα της μέσα από το TİP. Το TİP είναι ένα κόμμα που παλεύει για να γίνει το σοσιαλιστικό κόμμα όλων των καταπιεσμένων τάξεων και στρωμάτων, ιδιαίτερα της εργατικής τάξης, και να ενισχύσει τον αγώνα για εργατικά δικαιώματα, ειρήνη και δημοκρατία στη χώρα και για τον σοσιαλισμό. Από αυτή την άποψη, νομίζω ότι το TİP προσφέρει μια μεγάλη ευκαιρία για την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής Αριστεράς της Τουρκίας.
