Πολλή συζήτηση γίνεται το τελευταίο διάστημα για τον Ρουβίκωνα και τις επιθέσεις του. Είτε πρόκειται για το ΣτΕ, είτε για καταλήψεις σε γραφεία κομμάτων, είτε βάζοντας πανό στην Ακρόπολη, ο Ρουβίκωνας παρουσιάζεται από τα μίντια και τα κόμματα της άρχουσας τάξης σαν «νούμερο ένα κίνδυνος»· και φυσικά τον χρησιμοποιούν με κάθε τρόπο προκειμένου να μας πείσουν, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι για όλα τα στραβά στην ελληνική πραγματικότητα φταίει ο Ρουβίκωνας…
Πώς προέκυψε όμως αυτή η ομάδα που τόσο φαίνεται να ανησυχεί τους κυβερνώντες και τα ΜΜΕ;
Είναι γνωστό ότι μετά το ξεπούλημα του ΣΥΡΙΖΑ και μετά την ήττα των μεγαλειωδών αγώνων που έδωσε, το κίνημα στην Ελλάδα μπήκε σε μια φάση υποχώρησης και παθητικότητας, η οποία κρατάει έως σήμερα. Αυτό ήταν κάτι αναπόφευκτο, στη βάση των ηττών που δέχτηκε και της απογοήτευσης από την υποταγή του ΣΥΡΙΖΑ στις απαιτήσεις των δανειστών και της Τρόικα.
Παρόλα αυτά, το κίνημα δεν έχει απωλέσει τη δυνατότητα του να παλέψει και να αντισταθεί! Αλλά δεν υπάρχουν ηγεσίες (ούτε συνδικαλιστικά ούτε πολιτικά) που να μπορούν να το βοηθήσουν να το κάνει! Ένα καλό παράδειγμα του πόσο δυναμικά κινήματα μπορούν να προκύψουν ακόμα και σε μια τέτοια περίοδο γενικευμένης ήττας, είναι το παράδειγμα του Βόλου, με την μαζική πορεία στις 5 Μάη ενάντια στην καύση σκουπιδιών, που λόγω της δυναμικής του υποχρέωσε όλες τις δυνάμεις της Αριστεράς στην περιοχή να το στηρίξουν.
Τις περισσότερες φορές όμως, η Αριστερά γίνεται τελικά εμπόδιο στους αγώνες, κυρίως γιατί δεν λειτουργεί ενωτικά, συνεργαζόμενη με άλλες δυνάμεις, προκειμένου να απαντήσει σε συγκεκριμένα ζητήματα που απασχολούν τους εργαζόμενους και να βοηθήσει στην ανασυγκρότηση των δυνάμεων του κινήματος.
Το κλίμα υποχώρησης δεν σημαίνει ότι βελτιώθηκαν οι συνθήκες ζωής ούτε ότι η πλειοψηφία της κοινωνίας είναι ευχαριστημένη με τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, αλλά δεν υπάρχει στον ορίζοντα η προοπτική μιας πειστικής εναλλακτικής που να κάνει τους ανθρώπους να βγουν ξανά στους δρόμους. Τα εργαζόμενα στρώματα δεν βλέπουν προοπτική ούτε συγκεκριμένο σχέδιο δράσης από τις επίσημες ηγεσίες της Αριστεράς.
Σε αυτό ακριβώς το κλίμα είναι που προέκυψε και η ομάδα του Ρουβίκωνα, ξεκινώντας τις δράσεις της το 2015.
Μόλις άρχισε να υποχωρεί το κίνημα και οι μεγάλες απεργίες και κινητοποιήσεις, βρέθηκε ο χώρος για κάποιες ομάδες να κάνουν «ηρωικές ενέργειες», μην μπορώντας απλά να παρακολουθούν αυτή την κατάσταση υποχώρησης και θεωρώντας ότι με αυτό τον τρόπο μπορεί να καταφέρουν να κινητοποιήσουν την εργατική τάξη στο όνομα της οποίας μιλάνε. Ακριβώς όμως αυτό το «μούδιασμα» του κινήματος είναι που έδωσε χώρο και απήχηση στις δράσεις του Ρουβίκωνα, κυρίως σε ένα κομμάτι της κοινωνίας που νιώθει πως πλέον δεν μπορεί να κάνει τίποτα σε επίπεδο μαζικών-συλλογικών αγώνων για να βελτιωθεί η καθημερινότητά του και βλέπει σε αυτές τις δράσεις μια «εκδίκηση» προς το σύστημα.
Τελικά όμως το ζήτημα είναι αν μπορούν οι πράξεις του Ρουβίκωνα να φέρουν αποτελέσματα, αν μπορούν να φέρουν νίκες για το κίνημα ή αν μπορούν να προκαλέσουν κάποια ουσιαστική ζημιά στην άρχουσα τάξη. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι αρνητική και μάλιστα αυτές οι μέθοδοι πάλης τελικά προκαλούν ζημιά στο κίνημα αντί για ζημιά στο σύστημα, όπως εξηγούμε στη συνέχεια.
Τι πλήγματα μπορεί να προκαλέσει τελικά στον ταξικό εχθρό;
Στην πραγματικότητα μιλάμε για ανώδυνες υλικές ζημιές και για μια «συμβολική αντίσταση» στο σύστημα.
Το σπάσιμο τζαμαριών στη Novartis, οι φθορές σε υπολογιστές της ΜΚΟ Oxfam, οι μπογιές και τα φέιγ βολάν σε κυβερνητικά κτίρια, κλπ., που προκαλούνται από μια ομάδα 20-50 ανθρώπων που μιλούν στο όνομα της (απογοητευμένης) κοινωνίας και των άθλιων συνθηκών της κρίσης, είναι σαφές ότι αποτελούν αστείες υλικές ζημιές για τους καπιταλιστές.
Αλλά ακόμα και σε επίπεδο συμβολισμού δεν καταφέρνουν τελικά και πολλά, αφού από τη μία δεν είναι δράσεις που έχει επιλέξει το ίδιο το μαζικό κίνημα και επομένως δεν το αντιπροσωπεύουν πραγματικά και από την άλλη, παρόλο που δεν προκαλούν ουσιαστική ζημιά στο σύστημα, τα ΜΜΕ και η άρχουσα τάξη παρουσιάζουν αυτές τις επιθέσεις σαν πολύ σοβαρότερες, προκειμένου να παρουσιαστούν σαν «αυτοαμυνόμενοι» και να ενισχύουν τελικά τα μέσα καταστολής ενάντια στα κοινωνικά κινήματα.
Η πραγματικότητα είναι πως όσο μεγαλύτερη απήχηση έχουν οι δράσεις του Ρουβίκωνα στην κοινωνία, τόσο χειρότερα θα είναι τα πράγματα για μαζικές κοινωνικές διεκδικήσεις και αγώνες. Αυτό θα συμβαίνει γιατί εύκολα θα προκύπτει το συμπέρασμα πως οι αφού οι μαζικοί αγώνες δεν ωφελούν, αρκεί να έρθει κάποιος σούπερ ήρωας για να δράσει αντί για εμάς.
Σε ανακοινώσεις του ο Ρουβίκωνας καταφέρεται ενάντια στην ύπαρξη «Ζορό» που θα δρουν εκ μέρους του κινήματος, αλλά στην πράξη λειτουργεί σαν ένας σύγχρονος «Ζορό». Τι νόημα έχει να οργανωθείς στο σωματείο σου, στη σχολή σου, στη γειτονιά σου, σε ένα πολιτικό φορέα της Αριστεράς, αν θεωρείς πως τελικά η δράση μιας οποιαδήποτε αναρχικής ομάδας καταφέρνει να πλήξει με κάποιο τρόπο το σύστημα;
Δηλαδή, η αλήθεια είναι πως αντί αυτές οι δράσεις να κινητοποιούν τα εργατικά στρώματα, όπως θέλουν να πιστεύουν αυτές οι ομάδες, όσο πιο «επιτυχημένες» είναι τόσο περισσότερο τα «παραλύουν» μετατρέποντάς τα σε απλούς θεατές των γεγονότων.
Αυτό ισχύει σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό για τις ανοιχτά τρομοκρατικές οργανώσεις, όπως ήταν η 17Ν, που τελικά όταν οι τρομοκρατικές τους ενέργειες είχαν απήχηση (και υπήρξαν εποχές που η 17 Νοέμβρη και αντίστοιχες οργανώσεις στο εξωτερικό απολάμβαναν πραγματικά μαζικής υποστήριξης ή τουλάχιστον συμπάθειας) στην πραγματικότητα βοηθούσαν στον αποπροσανατολισμό του κινήματος. Όλοι οι κλασσικοί του μαρξισμού (Μαρξ, Λένιν, Τρότσκι, Λούξεμπουργκ, κλπ.) εξηγούν πολύ αναλυτικά γιατί ήταν ενάντια στην ατομική τρομοκρατία και πόσο αυτή έβλαπτε τους αγώνες της εργατικής τάξης. Όπως λέει χαρακτηριστικά ο Τρότσκι:
«όσο ”αποτελεσματικότερες” είναι οι πράξεις των τρομοκρατών, όσο η προσοχή των μαζών συγκεντρώνεται πάνω σε αυτές, τόσο περιορίζεται το ενδιαφέρον των μαζών στην αυτοοργάνωση και την αυτοδιαπαιδαγώγηση» γιατί «ελαττώνει στις μάζες την ίδια την αυτοεκτίμησή τους».
Όπως προαναφέρθηκε, οι δράσεις του Ρουβίκωνα, από την κατάληψη των κεντρικών γραφείων του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι τη ρίψη φέιγ βολάν ή μπογιάς σε πρεσβείες και κυβερνητικά κτίρια, δεν προκαλούν καμία ζημιά στο σύστημα αλλά ίσα ίσα το σύστημα χρησιμοποιεί αυτές τις επιθέσεις προκειμένου να αποπροσανατολίσει την κοινωνία από σοβαρότερα ζητήματα ή για να μπορέσει με μεγαλύτερη ευκολία να χτυπήσει τα κινήματα και την Αριστερά, είτε με τη χρήση τρομονόμων είτε με την αναπαραγωγή της θεωρίας των δύο άκρων. Το μόνο που μπορεί να ταρακουνήσει την άρχουσα τάξη είναι τα μαζικά κινήματα και οι μαζικές απεργίες όπως έχει αποδειχθεί και στο παρελθόν.
Αποπροσανατολισμός μαχητικών νέων ανθρώπων
Δεν χωράει αμφιβολία ότι οι δράσεις του Ρουβίκωνα είναι ελκυστικές σε μαχητικά στρώματα νεολαίας που δεν αντέχουν την «παθητικότητα» που επικρατεί και αναζητούν τρόπους αντίστασης. Και οι δράσεις που προσφέρει ο Ρουβίκωνας αποτελούν μια άμεση και ελκυστική διέξοδο. Πέρα όμως από το να εκτονώνουν το θυμό που νοιώθουν πολλοί νέοι άνθρωποι, δεν προσφέρουν κάτι περισσότερο. Παρόμοιο ρόλο (παρά τις διαφορές) έπαιξαν την προηγούμενη περίοδο οι ομάδες των μπαχαλάκηδων που έσπαγαν βιτρίνες καταστημάτων και τραπεζών ή ξεκινούσαν «ανταρτοπόλεμο» με τα ΜΑΤ, με αποτέλεσμα να διαλύονται οι μαζικές πορείες όταν άρχιζαν να πέφτουν βροχή τα δακρυγόνα. Το τελικό αποτέλεσμα όμως είναι αδιέξοδο και σε πολλούς από τους πρωταγωνιστές αυτών των δράσεων προκύπτει μια αναπόφευκτη απογοήτευση.
Έτσι, ένα ακόμα σημαντικό σημείο είναι πως οι μέθοδοι του Ρουβίκωνα στρέφουν μαχητικούς νέους ανθρώπους στην ατομική δράση – και με αυτό τον τρόπο τους αποσπούν από το μαζικό κίνημα.
Αυτοί οι νέοι άνθρωποι μετά από κάποιο χρονικό διάστημα αναπόφευκτα θα καταλάβουν ότι οι δράσεις τους είναι αναποτελεσματικές και τότε, κάποιοι που έχουν μπει μαχητικά σε τέτοιου είδους δράσεις, θα περάσουν στην αποστράτευση, απογοητευμένοι ότι «δεν γίνεται τίποτα». Έτσι το κίνημα θα στερηθεί σοβαρούς, δυνητικά, αγωνιστές.
Ακόμα χειρότερα, κάποιοι άλλοι, και μάλιστα οι πιο μαχητικοί, μπορεί να περάσουν πάνω στην απελπισία τους, στην ανοικτή τρομοκρατία, τύπου ΣΠΦ (Συνομωσία Πυρήνων της Φωτιάς), κλπ.
Υπεράσπιση εργαζομένων – κόντρα στα αφεντικά
Δεν αμφισβητεί κανείς ότι τα ζητήματα με τα οποία ασχολείται ο Ρουβίκωνας είναι πολύ σημαντικά – είτε είναι η εναντίωση του στα σύμβολα της εξουσίας του κεφαλαίου, είτε είναι εργατικά ατυχήματα, απολύσεις, το ασφαλιστικό, κ.α.. Όμως, οι μεμονωμένες δράσεις δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα, ούτε καν για τους άμεσα ενδιαφερόμενους (πχ απολυμένους εργαζόμενους ή συνταξιούχους).
Πώς μπορεί να αντιμετωπίσει ο Ρουβίκωνας τη δίωξη, για παράδειγμα, ενός συνδικαλιστή της βάσης του κινήματος; Ή την άδικη απόλυση ενός εργαζόμενου; Πηγαίνοντας να «τραμπουκίσει» το αφεντικό; Και τι αποτέλεσμα θα έχει αυτό; Θα επαναπροσληφθεί ή θα δικαιωθεί ο εργαζόμενος; Θα αποκατασταθεί ο διωκόμενος συνδικαλιστής στη θέση του; Το πολύ πολύ να ενισχύσει τα μέτρα ασφαλείας με μπράβους ή κάμερες.
Κι όταν τα αντεργατικά μέτρα δεν τα περνάει ένας μικρός εργοδότης αλλά μια μεγάλη, και συνεπώς απρόσωπη διοίκηση, πολύ περισσότερο όταν αυτή είναι πολυεθνική, ποιον θα «τραμπουκίσει» ο Ρουβίκωνας και τι αποτέλεσμα μπορεί να έχει;
Πώς θα αντιμετωπίσει την επίθεση ενάντια στις συντάξεις που θα έρθει στις αρχές του 2019 και τη μείωση του αφορολόγητου που θα έρθει στις αρχές του 2020; Σε όλα αυτά είναι αδύνατο να υπάρξουν απαντήσεις από τον Ρουβίκωνα.
Από την άλλη όταν ένα ζήτημα επίθεσης ενάντια στο κίνημα ή ακόμα και σε μεμονωμένους εργαζόμενους παίρνει μαζικό χαρακτήρα, μέσα από εκστρατεία, συμμετοχή των εργαζόμενων και της τοπικής κοινωνίας σε αυτό, κλιμάκωση του αγώνα, συμμετοχή ευρύτερων δυνάμεων της Αριστεράς κοκ έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι νικηφόρο! Έτσι μπορεί να δώσει ώθηση και ελπίδα και σε άλλες διεκδικήσεις άλλων εργαζομένων ή στρωμάτων.
Ας δούμε κάποια συγκεκριμένα παραδείγματα εργατικών εκστρατειών που πήραν μαζικό χαρακτήρα και τελικά νίκησαν, από την εμπλοκή που είχαμε σαν «Ξ» σε τέτοιες μάχες.
Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι η νίκη που σημείωσε ο αγώνας του Π.Γ. ο οποίος απολύθηκε από την αλυσίδα εστιατορίων Ελιά Λεμόνι στη Θεσσαλονίκη. Το «Ξ» Θεσσαλονίκης προχώρησε σε εκστρατεία για να αναδείξει το ζήτημα, απαιτώντας μαζί με τον απολυμένο εργαζόμενο την επαναπρόσληψή του στο κατάστημα.
Με παρεμβάσεις έξω από τα εστιατόρια και ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας για το ζήτημα ένα μήνα μετά οριστικοποιήθηκε η επαναπρόσληψη του. Αλλά στη συνέχεια η εργοδοσία τον απέλυσε ξανά, γιατί ο συνάδελφος αρνιόταν να σταματήσει να μιλά για το θέμα σε άλλους συναδέλφους. Ξεκίνησε νέα εκστρατεία, με βασικό αίτημα την αποπληρωμή των δεδουλευμένων υπερωριών κλπ που χρωστούσε η εταιρεία που πλησίαζαν τις 2.000 €. Η εταιρεία αρχικά αρνιόταν την ύπαρξη των χρεωστούμενων, στο τέλος όμως αναγκάστηκε να τα πληρώσει! Ο αγώνας κράτησε ένα χρόνο, από τον Απρίλη του 2017 μέχρι το τέλος του Μάρτη του 2018! (Δείτε: https://xekinima.org/Ελιά-Λεμόνι)
Άλλο ένα σημαντικό παράδειγμα είναι η απόλυση δύο «ενοικιαζόμενων» εργαζόμενων από τη Vodafone του Χάρη Σιδέρη και της Βίκυς Κωστοπούλου. Ξεδιπλώθηκε μια μεγάλη εκστρατεία συμπαράστασης η οποία πήρε διεθνείς διαστάσεις, με τακτικές παρεμβάσεις έξω από τα καταστήματα της Vodafone, με δυο εξαιρετικά πετυχημένες 24ωρες απεργίες, με μεγάλη δημοσιότητα γύρω από το θέμα με πολλά ψηφίσματα αλληλεγγύης και συμπαράστασης από σωματεία, παρατάξεις και συνδικαλιστές της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού κλπ. Τελικά, οι δύο απολυμένοι κατάφεραν έναν πρωτοφανή εξωδικαστικό διακανονισμό, με αποζημίωση 14.000 ευρώ στη Βίκυ και 8.000 στο Χάρη, κάτι που όπως έλεγαν οι δικηγόροι τους δεν έχει προηγούμενο. Αυτός ο αγώνας κράτησε ενάμιση χρόνο!
Υπάρχουν και πολλά άλλα παραδείγματα – από το Πλαίσιο μέχρι Diamant την H&M κλπ.
Η περίπτωση της Η&Μ είναι επίσης εξαιρετικά διδακτική: μετά από μια εντατική εκστρατεία έξω από τα καταστήματα της εταιρείας στις διάφορες πόλεις η Η&Μ απέσυρε τις αντεργατικές ατομικές συμβάσεις με τις οποίες επιχείρησε να αντικαταστήσει τη συλλογική σύμβαση των εργαζομένων! Μια νίκη καθόλου ασήμαντη!
Επομένως το ζήτημα της μεθόδου πάλης είναι ιδιαίτερα σημαντικό αν θες να πετύχεις νίκες. Τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη μαζική ενωτική και συλλογική δράση των εργαζομένων. Τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την συνδικαλιστική και πολιτική οργάνωση των εργαζομένων σε επίπεδο βάσης, αν είναι οι αγώνες τους να έχουν σοβαρές δυνατότητες επιτυχίας!
Τα όρια της συνωμοτικής δράσης
Τα όρια της συνομωσιολογικής δράσης του Ρουβίκωνα είναι επίσης πολύ περιορισμένα.
Αυτές οι ομάδες που δρουν συνωμοσιολογικά δεν μπορούν να πάνε πολύ μακριά γιατί μετά από έναν αρχικό πυρήνα 20-30 ανθρώπων καταρρέει και η ασφάλεια και η μυστικότητα των αποφάσεών τους. Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη παρακολουθούνται οι δράσεις τους ακόμα και από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ούτε ότι στην προσπάθεια κατάληψης του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη που επιχειρήθηκε στις 11 Ιουνίου, ο Ρουβίκωνας βρήκε τις δυνάμεις ασφαλείας να τον περιμένουν απ’ έξω και τελικά τα μέλη του προσήχθησαν στη ΓΑΔΑ.
Όσο «μεγαλώνει» ο Ρουβίκωνας τόσο τα θέματα ασφάλειας θα τον υποσκάπτουν. Είναι εξάλλου θέμα χρόνου προτού ασφαλίτες αναλάβουν δράση – είναι γνωστό σε όλους, ότι ήδη ομάδες των αναρχικών-μπαχαλάκηδων είναι διάτρητες από ασφαλίτες που το παίζουν «επαναστάτες».
Μαζικό κίνημα και Αριστερά
Η Αριστερά οφείλει να απαντά πολιτικά στο ζήτημα της ατομικής βίας, είτε πρόκειται για τρομοκρατικές οργανώσεις όπως η ΣΠΦ και πιο παλιά η 17Ν είτε πρόκειται για ομάδες όπως ο Ρουβίκωνας, που δεν είναι τρομοκρατικές αλλά επιλέγουν ατομικές λύσεις ή την «προπαγάνδα της δράσης» μικρών ομάδων, ξεκομμένων από το μαζικό κίνημα και τις αντικειμενικές συνθήκες.
Καμιά τέτοια μεμονωμένη ομάδα ποτέ στην ιστορία δεν κατάφερε να εκβιάσει με τεχνητό τρόπο την επανάσταση.
Μάλιστα όποτε είχαμε πραγματικά μαζικές εξεγέρσεις και επαναστάσεις οι ομάδες αυτές ήταν στο περιθώριο ανίκανες να παίξουν κάποιο σημαντικό ρόλο. Αντίθετα, οι εποχές που βγαίνουν στην επιφάνεια είναι όταν το κίνημα είναι σε υποχώρηση και αντανακλούν την ανυπομονησία που υπάρχει σε τμήματα της κοινωνίας.
Πολλοί, κυρίως νέοι/νέες, βλέπουν σε αυτές τις δράσεις έναν άμεσο τρόπο να χτυπήσουν το σύστημα, να το εκδικηθούν. Δεν έχουν όμως εντέλει κανένα αποτέλεσμα, ούτε άμεσο ούτε έμμεσο. Ο μόνος τρόπος να «χτυπηθεί» το σύστημα, ο μόνος τρόπος να αλλάξουν τα πράγματα είναι μέσα από τη μαζική δράση της βάσης της κοινωνίας. Είναι ο δύσκολος, υπομονετικός δρόμος, της οργάνωσης των πλατιών λαϊκών στρωμάτων, του συντονισμού του αγώνα και της επαναστατικής πάλης, με τελικό στόχο την εργατική δημοκρατία και τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.
