Το παρακάτω άρθρο είναι γραμμένο με βάση πληροφορίες από το site της «Σοσιαλιστικής Εναλλακτικής», (αδελφή οργάνωση του «Ξ» στις ΗΠΑ) γύρω από τη συζήτηση για την ανάγκη ενός «Green New Deal» (Πράσινη Νέα Συμφωνία). Το Green New Deal κατατέθηκε ως πρόταση για ένα πρόγραμμα μαζικών δημόσιων επενδύσεων για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) του ΟΗΕ δημοσίευσε τον περασμένο Οκτώβρη ειδική έκθεση, σύμφωνα με την οποία μέσα στα επόμενα 30 χρόνια, περισσότεροι από 350 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως θα βρίσκονται εκτεθειμένοι σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, ικανές να προκαλέσουν μαζικούς θανάτους.
Στις ίδιες τις ΗΠΑ, οι πυρκαγιές στις Δυτικές πολιτείες εκτιμάται ότι μέχρι το 2050 θα καίνε τουλάχιστον διπλάσιες δασικές εκτάσεις από ότι συμβαίνει σήμερα (μόνο στην Πολιτεία της Καλιφόρνια έχουν καταγραφεί 240 φωτιές για φέτος), ενώ το συνολικό κόστος των καταστροφών σε υποδομές και κτίρια πρόκειται να ανέλθει στο 1 τρισεκατομμύριο δολάρια!
Ακραία καιρικά φαινόμενα παρατηρούνται σε όλο τον πλανήτη και αυξάνονται διαρκώς, χτυπώντας κατά κανόνα τα πιο φτωχά, ευάλωτα στρώματα του πληθυσμού της γης. Επικίνδυνα κύματα καύσωνα, θανατηφόρες πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές όλο και μεγαλύτερης έντασης, είναι μερικά μόνο από τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής, η ύπαρξη της οποίας πλέον δεν αμφισβητείται ούτε καν από το ίδιο το κατεστημένο, με εξαίρεση κάποιες ακραίες του πτέρυγες.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη οδηγεί στο λιώσιμο των παγετώνων στους πόλους και στις μεγάλες οροσειρές, πολύ γρηγορότερα από ότι υπολογιζόταν στο παρελθόν. Επιστήμονες στην Καναδική Αρκτική ανακάλυψαν ότι το παγωμένο υπέδαφος λιώνει 70 χρόνια νωρίτερα από ότι προέβλεπαν σε προηγούμενες φάσεις:
«Είναι μια ένδειξη ότι το κλίμα σήμερα είναι το θερμότερο που έχει υπάρξει ποτέ τα τελευταία 5.000 χρόνια»
δηλώνει ο Βλάντιμιρ Ρομανόβσκι, καθηγητής Γεωφυσικής στο Πανεπιστήμιο Φέρμπανκς της Αλάσκας.
Όλα τα παραπάνω, δεν περνάνε απαρατήρητα από την κοινωνία των ΗΠΑ, που αντιλαμβάνεται όλο και καθαρότερα ότι αυτού του είδους η διαχείριση της τύχης του πλανήτη δεν έχει μέλλον. Όπως και στην Ευρώπη, αλλά και σε πολλές ακόμη χώρες του κόσμου, έτσι και στην Αμερική αναπτύσσεται μια νέα περιβαλλοντική συνείδηση, ιδιαίτερα ανάμεσα στη νεολαία.
Τι είναι το Green New Deal
Σε αυτές τις συνθήκες, το αίτημα για ένα «Green New Deal» (Πράσινη Νέα Συμφωνία) κερδίζει διαρκώς απήχηση. Η πρόταση παρουσιάστηκε αρχικά από τη γερουσιαστίνα των Δημοκρατικών Αλεξάντρια Οκέσιο-Κορτές. Το συγκεκριμένο όνομα αποτελεί μια καθαρή αναφορά στο πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων που εφάρμοσε ο Ρούσβελτ για να αντιμετωπίσει την μεγάλη ύφεση του 1929 (New Deal), προσθέτοντας το περιβαλλοντικό στοιχείο.
Σήμερα, πλατιά στρώματα της αμερικανικής κοινωνίας υποστηρίζουν αυτή την πρόταση, απαιτώντας άμεσα μέτρα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, αλλά και του τερματισμού των σκληρών ανισοτήτων και της φτώχειας. Δυο στόχοι που μπορούν να συνδυαστούν, με μεταρρυθμίσεις που θα ανακουφίσουν τα πιο φτωχά στρώματα της κοινωνίας, βάζοντας παράλληλα τις βάσεις για τον περιορισμό της περιβαλλοντικής καταστροφής.
Η πρόταση της Οκέσιο-Κορτές για το «Green New Deal» περιλαμβάνει:
- Πλήρη στροφή σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
- Εκσυγχρονισμό των υπαρχόντων κτιρίων και κατασκευή καινούργιων με τη μέγιστη ενεργειακή απόδοση.
- Μετατροπή των μηχανών στα μέσα μεταφοράς ώστε να μη μολύνουν το περιβάλλον.
- Δημιουργία εκατομμυρίων ποιοτικών μόνιμων θέσεων εργασίας, με υψηλές αποδοχές για τους εργαζόμενους ώστε να μπορούν να ζουν τις οικογένειες τους.
- Δωρεάν Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για όλους.
- Θέσπιση του δικαιώματος αδειών μετ’ αποδοχών (σημ: η νομοθεσία στις ΗΠΑ δεν προβλέπει καμία μέρα πληρωμένης άδειας για τους εργαζόμενους).
- Συνταξιοδοτική ασφάλιση για όλους.
Πως θα αποκτήσει η πρόταση νόημα και στόχο;
Κανένας λογικός άνθρωπος δεν μπορεί να διαφωνήσει ότι η πρόταση αυτή κινείται στη σωστή κατεύθυνση. Το ψήφισμα όμως που κατέθεσε η Κορτές και άλλοι Δημοκρατικοί καταψηφίστηκε από το Κογκρέσο. Παρόλα αυτά, άνοιξε μια μεγάλη συζήτηση στην αμερικάνικη κοινωνία για το ποιες πολιτικές είναι οι κατάλληλες για το χτύπημα της φτώχειας και της κλιματικής αλλαγής.
Όπως είναι λογικό, η πρόταση συνάντησε σκληρή αντίσταση από τον Τράμπ και ένα μεγάλο μέρος του κατεστημένου, που φυσικά δεν την άφησαν να περάσει.
Οι Δημοκρατικοί από την άλλη, ένα κόμμα επίσης του κατεστημένου που διαφημίζεται απλά ως πιο «ευαίσθητο», δεν έχουν καμία αντίληψη χτισίματος μαζικών κινημάτων στη βάση της κοινωνίας για να επιβάλλουν τέτοιες πολιτικές. Αυτό που θα χρειαζόταν σήμερα είναι να κατατεθούν δημόσια τέτοια αιτήματα με δεσμευτικό χαρακτήρα και να τα επιβάλει η κοινωνία μέσα από μαζικούς και αποφασιστικούς αγώνες.
Ένας κόσμος ανισοτήτων και περιβαλλοντικής καταστροφής
Παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ είναι η πλουσιότερη χώρα στην ιστορία του κόσμου, καμία από τις βασικές ανάγκες που περιγράφονται στην πρόταση για Green New Deal δεν είναι εξασφαλισμένη για τους πολίτες. Σήμερα στις ΗΠΑ, οι τρεις πλουσιότεροι άνθρωποι έχουν συσσωρεύσει τόσο πλούτο, όσον κατέχει αθροιστικά το 50% του πληθυσμού της χώρας.
Συνολικά στον πλανήτη, 100 επιχειρήσεις είναι υπεύθυνες για το 70% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που συμβάλλουν καθοριστικά στην κλιματική αλλαγή από το 1988 και μετά. Ο ανθρώπινος πολιτισμός και ο πλανήτης θυσιάζονται για χάρη μιας χούφτας επιχειρηματιών, που συγκεντρώνουν αμύθητα ποσά στους λογαριασμούς τους σπέρνοντας την καταστροφή.
Από την άλλη, οι πιο διορατικοί εκπρόσωποι του συστήματος, καθώς και ένα κομμάτι των καπιταλιστών καταλαβαίνουν ότι αυτή η κατάσταση είναι μη-βιώσιμη, ότι η περιβαλλοντική κρίση μπορεί να δημιουργήσει τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές πιέσεις στο σύστημα τους και ταυτόχρονα βλέπουν ένα νέο πεδίο κερδοφορίας στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Όλοι αυτοί βέβαια κάνουν «προτάσεις» όχι για να σώσουν τον πλανήτη, αλλά για να σώσουν το σύστημα τους.
Εξάλλου, το New Deal του Ρούσβελτ ήταν μια πολιτική επιλογή για να βγει ο καπιταλισμός από την κρίση του ’29 μέσω δημόσιων επενδύσεων (στη λογική του Κεϋνσιανισμού). Οικονομικά όμως η πολιτική αυτή απέτυχε. Ο καπιταλισμός παγκόσμια κατάφερε να ξεπεράσει την κρίση του ’29 μόνο μέσω της πολεμικής προετοιμασίας και του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου…
Με ποιον τρόπο μπορούμε να τα καταφέρουμε;
Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι το 80% των ψηφοφόρων τάσσεται υπέρ του Green New Deal. Γιατί λοιπόν δεν μπορεί να γίνει άμεσα πραγματικότητα; Εμπόδιο στέκεται από τη μια το πολιτικό κατεστημένο των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικάνων, που προσπαθούν να παρουσιάσουν τις προτάσεις αυτές ως «ουτοπικές» και «ανεφάρμοστες».
Το πιο σημαντικό όμως εμπόδιο είναι οι μεγάλες επιχειρήσεις στον τομέα της ενέργειας, που δεν επιτρέπουν να παρθούν μέτρα σαν αυτά που προτείνονται στο Green New Deal.
Η μετάβαση σε 100% ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είναι κάτι που δεν πρόκειται να δεχτεί ποτέ η βιομηχανία των ορυκτών καυσίμων και οι δισεκατομμυριούχοι που την ελέγχουν, καθώς αποτελεί έναν από τους πιο επικερδείς κλάδους της οικονομίας. Η Exxon έχει δηλώσει πως θα εκμεταλλευτεί και την τελευταία σταγόνα των αποθεμάτων της γης απλά και μόνο γιατί της ανήκουν! Ούτε βέβαια θα δεχτούν οι μεγάλες κατασκευαστικές επιχειρήσεις την δημιουργία δημόσιων, φτηνών, οικολογικών κατοικιών για τους φτωχούς.
Για να είναι ρεαλιστικές οι προτάσεις για το Green New Deal χρειάζεται να θέσουν το αίτημα της εθνικοποίησης των βασικών τομέων της οικονομίας, με πρώτες αυτές των εταιριών στον κλάδο της ενέργειας, των μεταφορών, των επικοινωνιών και της τεχνολογίας. Μόνο με αυτό τον τρόπο μπορούμε να πετύχουμε φιλόδοξους στόχους που να κάνουν άμεσα την διαφορά τόσο στο θέμα του περιβάλλοντος όσο και στο θέμα του βιοτικού επιπέδου.
Ο κεντρικός ρόλος των κινημάτων και των εργαζομένων
Τη μάχη αυτή πρέπει να τη δώσει οργανωμένα η κοινωνία, μέσα από εργατικά σωματεία, περιβαλλοντικές οργανώσεις, κοινωνικά και τοπικά κινήματα. Επιπλέον, δεδομένης της απόλυτης έλλειψης εκπροσώπησης των συμφερόντων της κοινωνίας στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό στις ΗΠΑ, είναι απαραίτητη η μάχη για το χτίσιμο ενός νέου πολιτικού σχηματισμού, των εργαζομένων, των ανέργων, των φτωχών και των μειονοτήτων.
Οι μεγάλες εταιρείες ενέργειας και οι βασικοί τομείς της οικονομίας βρίσκονται στα χέρια μιας υπερπλούσιας μειοψηφίας και λειτουργούν με βάση το κέρδος και τον ανταγωνισμό. Για να σταματήσει αυτό πρέπει να περάσουν στα χέρια της κοινωνίας και των εργαζομένων κάτω από εργατικό – κοινωνικό έλεγχο και διαχείριση. Να σχεδιαστεί δημοκρατικά η παραγωγή με γνώμονα τα συμφέροντα και τις ανάγκες των απλών ανθρώπων και της προστασίας του περιβάλλοντος.
Το κόστος της μετάβασης σε μια «πράσινη» οικονομία υπολογίζεται σε 900 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Οι επικριτές της πρότασης μας λένε ότι δεν «αντέχει» η οικονομία να ξοδέψει αυτό το ποσό. Όμως σήμερα, μόνο οι 15 μεγαλύτερες τράπεζες των ΗΠΑ κατέχουν 13,5 τρισεκατομμύρια δολάρια πλούτο! Τα λεφτά επομένως υπάρχουν. Το στοίχημα είναι αν θα αφήσουμε τον πλανήτη και τις ζωές μας να καταστραφούν για να επιβιώσει μια πλούσια ελίτ, ή αν θα παλέψουμε για την ανατροπή αυτού του συστήματος που απειλεί να εξαφανίσει την ζωή στον πλανήτη!
