Νερό: ιδιωτικοποίηση και αυξήσεις φωτιά προ των πυλών

Δημοτικός σύμβουλος Βόλου, μέλος της τοπικής «Συμμαχίας για το Νερό»

Τους επόμενους μήνες κάθε λαϊκό νοικοκυριό θα νοιώσει στην τσέπη του τις επιπτώσεις από τις μνημονιακές δεσμεύσεις της κυβέρνησης στον τομέα του νερού (ύδρευση, αποχέτευση, άρδευση). Η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ και η εφαρμογή της Κοινής Υπουργικής Απόφασης για τους «κανόνες κοστολόγησης και τιμολόγησης των υπηρεσιών ύδατος» μετατρέπουν το νερό σε μέσο κερδοσκοπίας για το μεγάλο κεφάλαιο¹.

Αυξήσεις φωτιά

Όπου οι καπιταλιστές απέκτησαν τον έλεγχο του νερού μια από τις πρώτες επιπτώσεις ήταν η κατακόρυφη αύξηση των τιμολογίων². Οι αυξήσεις θα ροκανίσουν κι άλλο το ήδη πετσοκομμένο λαϊκό εισόδημα. Χιλιάδες οικογένειες που δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν θα έρθουν αντιμέτωπες με τις διακοπές υδροδότησης και την εξαθλίωση γιατί κανείς δεν μπορεί να ζήσει με αξιοπρέπεια χωρίς πρόσβαση σε καθαρό νερό.

Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα της Κοινής Υπουργικής Απόφασης για τους «κοινούς κανόνες κοστολόγησης και τιμολόγησης των υπηρεσιών ύδατος» (ΦΕΚ 1751, 22/05/2017) οι αυξήσεις θα πρέπει ενσωματωθούν στα τιμολόγια στις αρχές του 2018.

Ο νέος τρόπος υπολογισμού του κόστους ύδατος εγγυάται σίγουρα και ψηλά κέρδη για τους καπιταλιστές που θα «επενδύσουν» σε υπηρεσίες ύδρευσης και από πάνω χαρατσώνει τον κάθε καταναλωτή με το λεγόμενο «περιβαλλοντικό τέλος».

Το ότι θα υπάρξουν αυξήσεις σαν συνέπεια της εφαρμογής της ΚΥΑ είναι δεδομένο. Για αυτό άλλωστε η ίδια η ΚΥΑ προβλέπει όριο στο ποσοστό των αυξήσεων το διπλάσιο του ποσοστού αύξησης του ΑΕΠ. Διόλου τυχαία η ΚΥΑ έχει ήδη καταγγελθεί από το Σωματείο των Εργαζομένων της ΕΥΑΘ, το οποίο μάλιστα έχει προσφύγει εναντίον της στο Συμβούλιο της Επικρατείας³.

Διακοπές υδροδότησης

Η ΕΥΔΑΠ έχει ήδη προχωρήσει σε 70.000 διακοπές υδροδότησης καταναλωτών που αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς της ύδρευσης (για χρέη άνω των 100 ευρώ!) μέσα στην προηγούμενη χρονιά. Ας φανταστούμε τι θα γίνει όταν αυξηθούν τα τιμολόγια και όταν η διοίκηση της ιδιωτικοποιημένης ΕΥΔΑΠ ή ΕΥΑΘ αποφασίσει μια ακόμη πιο αυστηρή πολιτική διακοπής της υδροδότησης. Αυτή η απειλή αφορά και τις επαρχιακές πόλεις. Στο Βόλο πριν λίγο καιρό η δημοτική αρχή Μπέου προσπάθησε να εφαρμόσει μια πιο σκληρή πολιτική κάνοντας διακοπές υδροδότησης για χρέη άνω των 80 ευρώ⁴!

Πτώση της ποιότητας του νερού

Εκτός από τις αυξήσεις η ιδιωτικοποίηση θα έχει δραματικές επιπτώσεις και στην ποιότητα του νερού. Οι ιδιωτικές εταιρείες δεν δίνουν δεκάρα για επενδύσεις στα δίκτυα, ούτε ενδιαφέρονται για την ποιότητα του νερού. Είναι δε ικανές να υδροδοτούν εν γνώσει τους χιλιάδες ανθρώπους με ακατάλληλο ακόμη και δηλητηριασμένο νερό αρκεί να αυξάνουν διαρκώς τα κέρδη των μετόχων τους. Το παράδειγμα της πόλης Φλίντ των ΗΠΑ, όπου η ιδιωτική εταιρεία υδροδοτούσε χιλιάδες ανθρώπους με ακατάλληλο νερό από τον μολυσμένο ποταμό Φλίντ είναι ίσως ενδεικτικό αλλά όχι το μόνο⁵.

Ένα δυναμικό και μαζικό κίνημα με σχέδιο μπορεί να νικήσει

Είναι λοιπόν σαφές ότι η «μάχη για το νερό» μπαίνει σε μια νέα κρίσιμη φάση. Αν περάσουν οι πολιτικές της κυβέρνησης και των δανειστών η ελληνική κοινωνία θα βρεθεί πιο κοντά στην κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι λαοί σε χώρες του τρίτου κόσμου. Αντίθετα, η ανατροπή αυτών των πολιτικών μπορεί να σηματοδοτήσει την αρχή μιας νέας φάσης ανάτασης και αντεπίθεσης του μαζικού κινήματος.

Είναι δεδομένο ότι το ηθικό της ελληνικής κοινωνίας είναι τσακισμένο μετά από τις απανωτές ήττες των κινημάτων των προηγούμενων ετών σε συνδυασμό με την προδοσία και συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ. Όμως κάτω από την επιφάνεια η οργή κοχλάζει σαν συνέπεια της κατάστασης που αντιμετωπίζουν τα εργατικά-λαϊκά στρώματα. Η οργή κάτω από κάποιες προϋποθέσεις μπορεί να μετατραπεί σε μαζικό κίνημα με αφορμή και αιχμή το θέμα του νερού.

Το παράδειγμα της Ιρλανδίας (και όχι μόνο) δείχνει ότι αν ο αγώνας δοθεί δυναμικά, οργανωμένα και με σχέδιο τότε μπορούμε να πετύχουμε νίκες⁶.

Σε αυτή την κατεύθυνση η «Πανελλαδική Συμμαχία για το Νερό»⁷ και οι τοπικές κινήσεις/ πρωτοβουλίες για το νερό μπορούν να παίξουν καταλυτικό ρόλο. Την ίδια στιγμή είναι ευθύνη όλων των κομμάτων και οργανώσεων της Αριστεράς και ειδικά των μαζικών και ημιμαζικών σχηματισμών (ΚΚΕ, ΛΑΕ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ) να στηρίξουν με ουσιαστικό τρόπο τη μάχη αυτή που βρίσκεται μπροστά μας.

Προτάσεις

Σε αυτή την κατεύθυνση καταθέτουμε τις παρακάτω προτάσεις:

• Από τις αρχές Σεπτέμβρη να ξεκινήσει μια μεγάλη ενημερωτική καμπάνια σε όσο το δυνατόν περισσότερες πόλεις. Αξιοποιώντας όλα τα «όπλα» (φυλλάδια, αφίσες, ραδιοφωνικά σποτ, χρήση του ίντερνετ κοκ) να εξηγήσουμε τι θα σημαίνει η ιδιωτικοποίηση των ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ και οι «κοινοί κανόνες κοστολόγησης και τιμολόγησης του νερού» (ΚΥΑ).
• Η καμπάνια αυτή δεν πρέπει να αρκεστεί στην ενημέρωση αλλά είναι απαραίτητο να προετοιμάζει συντονισμένες και κλιμακούμενες κινητοποιήσεις.
• Η αρχή θα μπορούσε να γίνει με συντονισμένες συμβολικές καταλήψεις κτιρίων όπου στεγάζονται οικονομικές και διοικητικές υπηρεσίες των ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ-ΔΕΥΑ πχ στις 31 Οκτωβρίου (ημερομηνία όπου η Εθνική Επιτροπή Υδάτων θα δημοσιεύσει το «περιβαλλοντικό κόστος» για κάθε περιοχή).
• Η επιτυχία τέτοιου τύπου δράσεων και η δημοσιότητα που θα πάρουν μπορεί να «σηκώσει» το κλίμα και να προετοιμάσει τις επόμενες κινητοποιήσεις. Ένα επόμενο βήμα θα μπορούσε να είναι η οργάνωση μιας ημέρας συντονισμένων και μαζικών κινητοποιήσεων/ δράσεων (συλλαλητήρια, πορείες, συναυλίες, ανοιχτές εκδηλώσεις κλπ) μέσα στο Δεκέμβρη.
• Παράλληλα, να ρίξουμε το σύνθημα για μαζική άρνηση πληρωμή. Το παράδειγμα της Ιρλανδίας έδειξε ότι η μαζική άρνηση πληρωμής μπορεί να εξαναγκάσει την κυβέρνηση σε υποχώρηση. Επιπλέον θα στείλει ένα ξεκάθαρο μήνυμα στις ιδιωτικές εταιρείες που έχουν βάλει στο μάτι με το νερό ότι τα κέρδη τους δεν είναι καθόλου εξασφαλισμένα και ότι θα μπλέξουν σε «άσχημους μπελάδες».
• Η μαζική άρνηση πληρωμής μπορεί να ξεκινήσει σαν άρνηση πληρωμής του «περιβαλλοντικού τέλους» το οποίο θα αναγράφεται αυτοτελώς στους λογαριασμούς. Η επιτυχία αυτής της προσπάθειας θα ανεβάσει την αυτοπεποίθηση του κινήματος και θα το προετοιμάσει για την ολική άρνηση πληρωμής των λογαριασμών ύδρευσης με αίτημα να πάρει πίσω η κυβέρνηση την ιδιωτικοποίηση των ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ και την ΚΥΑ.
• Παράλληλα, είναι σημαντικό να χτιστεί κοινό μέτωπο ανάμεσα στα κινήματα για το νερό, τους εργαζόμενους των ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ-ΔΕΥΑ και όλους τους Δήμους που βρίσκονται στα χέρια Αριστερών κομμάτων. Οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις ύδρευσης μπορούν να διασφαλίσουν ότι κανένα σπίτι δεν θα μείνει χωρίς νερό ενώ οι Δήμοι μπορούν να δώσουν μεγάλη ώθηση στο κίνημα.

Σημειώσεις

1. Δείτε και εδώ https://xekinima.org/prokiruksi-x-to-nero-den-einai-empore/ κι εδώ https://xekinima.org/stauroula-sumeonidou-deua-kindun/

2. https://xekinima.org/to-nero-sta-heria-ton-idioton-ohi/

Βρετανία: από το 1989 (όταν το νερό ιδιωτικοποιήθηκε) ως το 2006, η τιμή του αυξήθηκε κατά 245%! Έτσι, χιλιάδες νοικοκυριά έφτασαν στο σημείο να αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς ύδρευσης. Μέχρι το 1994 είχε διακοπεί η παροχή νερού σε 18.636 νοικοκυριά, ως αποτέλεσμα της αδυναμίας τους να πληρώσουν τους λογαριασμούς. Δεν ήταν όμως μόνο η τιμή του νερού που εκτοξεύτηκε, αλλά και οι κίνδυνοι που προκλήθηκαν για τη δημόσια υγεία, και το περιβάλλον, όταν οι εταιρείες που ανέλαβαν τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης μείωσαν το προσωπικό τους κατά 50% και σταμάτησαν να επενδύουν στην ασφάλεια και τη συντήρηση των δικτύων. Έτσι, τo 2007, τεράστιες ποσότητες υποχλωριώδους νατρίου διέρρευσαν από τις εγκαταστάσεις της Anglian Water στον ποταμό Wandle, σκοτώνοντας υδρόβια ζώα και φυτά σε μια ακτίνα 5 χιλιομέτρων, ενώ το 2009 η Thames Water (θυγατρικής της πολυεθνικής RWE) άφησε να διαρρεύσουν 20.000 τόνοι ανεπεξέργαστων λυμάτων στον ποταμό Τάμεση!

Γαλλία: 30% πιο ακριβό είναι το νερό στις γαλλικές πόλεις όπου τα δίκτυα ύδρευσης ανήκουν σε ιδιωτικές εταιρείες (SUEZ, Vivendi, Veolia κ.α.) από τις πόλεις όπου τα δίκτυα παραμένουν στο Δημόσιο. Στο Παρίσι, το 2008, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να μην ανανεώσει τις συμβάσεις με τις εταιρείες Veolia και Suez, αλλά να δημιουργήσει τη δημοτική εταιρεία ύδρευσης «Eau de Paris». Με τον τρόπο αυτό, ο Δήμος κατάφερε να εξοικονομεί 35 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, παρά μάλιστα το γεγονός ότι μείωσε την τιμή του νερού για τους καταναλωτές κατά 8%!

Πορτογαλία: Η ιδιωτικοποίηση του νερού στην περιοχή Πάσος Ντε Φερέιρα, παρά τις αντιδράσεις των κατοίκων, έχει οδηγήσει σε έναν πραγματικό εφιάλτη την τοπική κοινωνία. Η ποιότητα του νερού έχει πέσει δραματικά, αφού σύμφωνα με τους κατοίκους της περιοχής «δεν πίνεται» πλέον. Όλα αυτά συμβαίνουν την ίδια ώρα που οι λογαριασμοί ύδρευσης έχουν ανέβει κατά 400% μέσα σε λίγα χρόνια, ενώ ο αριθμός των νοικοκυριών που αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς ύδρευσης αυξάνεται διαρκώς.

3. http://sekes-eydap.gr/%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%86%CF%85%CE%B3%CE%AE-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CF%83%CF%84%CE%B5-%CF%83%CF%89%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CE%B6%CE%BF%CE%BC%CE%AD%CE%BD/

4. https://xekinima.org/volos-diakopes-nerou-gia-xrei-ano-ton-80/

5. https://xekinima.org/ipa-to-flint-tha-pinei-dilitirio-gia-all/

6. https://xekinima.org/irlandia-tou-kinimatos-o-foros/

7. https://xekinima.org/summaxia-gia-to-nero-3i-panelladiki-syn/