Δημοσιεύουμε μετάφραση άρθρου του Νάιτζελ Σμιθ από τη Βρετανία, που δημοσιεύτηκε αρχικά στο Internationalist Standpoint.
Η Λιζ Τρας κατάφερε να εκλεγεί στη θέση της ηγέτιδας του Συντηρητικού Κόμματος (Τόρηδες) και, επομένως, να γίνει η νέα πρωθυπουργός της Βρετανίας. Θα αντικαταστήσει τον Μπόρις Τζόνσον στην Ντάουνινγκ Στριτ αμέσως μετά την παραίτησή του. Η Τρας, νυν υπουργός Εξωτερικών, έλαβε 81.326 ψήφους έναντι 60.399 του Ρίσι Σουνάκ, νυν υπουργού Οικονομικών.
Αντιδημοφιλείς υποψήφιοι
Όπως φαίνεται από τους παραπάνω αριθμούς, μόνο περίπου το 0,3% του βρετανικού λαού ψήφισε σε αυτές τις εκλογές που τελικά έκριναν τον πρωθυπουργό. Για την πλειοψηφία του βρετανικού λαού, τόσο η Τρας όσο και ο Σουνάκ δεν είναι δημοφιλείς υποψήφιοι. Είναι ενδεικτικό πως μόλις το 5% των ανθρώπων που ψήφισαν τους Τόρηδες το 2019 πιστεύουν ότι η Τρας είναι μια πολιτικός που «παράγει έργο». Με περίπου 160.000 μέλη, το κόμμα των Τόρηδων δεν έχει «λαϊκή εντολή» για τις πολιτικές που είναι πιθανό να ακολουθήσει η Τρας.
Η Τρας φαίνεται να έχει πολύ περισσότερο την «ιδεολογία» μέσα στην πολιτική της σε σχέση με τον Τζόνσον. Ο Τζόνσον ήταν ένας δεξιός λαϊκιστής που άλλαζε τη στάση του σε πολλά ζητήματα ανάλογα με τις καταστάσεις. Η Τρας έχει ως αποστολή να εφαρμόσει ένα νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα και να το επιβάλει στον βρετανικό λαό με τον τρόπο που το έκανε και η Μάργκαρετ Θάτσερ, αλλά χωρίς την πυγμή της προκατόχου της.
Ως υπουργός Εξωτερικών, για παράδειγμα, η Τρας έχει απομακρυνθεί από ένα μεγάλο τμήμα της δημόσιας διοίκησης, όχι μόνο των απλών υπαλλήλων, αλλά και όσων βρίσκονται πολύ πιο ψηλά στις βαθμίδες της υπηρεσίας. Θεωρείται ένα άτομο με παγιωμένες αντιλήψεις που δεν ακούει συμβουλές. Έχει εκφράσει αρνητικές απόψεις για τον Εμμανουέλ Μακρόν, οι οποίες έφεραν σε δύσκολη θέση τους υφιστάμενούς της και επηρέασαν αρνητικά τις σχέσεις στους κύκλους της ευρωπαϊκής ηγεσίας.
Ευρύτερα, θεωρείται ότι έχει περιορισμένες ικανότητες και φαντασία – επαναλαμβάνει απλώς τις ίδιες καπιταλιστικές νεοφιλελεύθερες απόψεις, χωρίς να λαμβάνει υπόψη της την τρέχουσα παγκόσμια κατάσταση. Ο ενθουσιασμός της για μειώσεις φόρων, ιδίως για τους πλούσιους, δεν έχει καμία σχέση με την τρέχουσα οικονομική πραγματικότητα. Η περιφρόνησή της για τους φτωχούς και όσους τα βγάζουν πέρα δύσκολα είναι ολοφάνερη.
Απεργιακό κύμα
Αυτές τις μέρες, το PCS (συνδικάτο εργαζομένων στις δημόσιες υπηρεσίες) έχει προχωρήσει σε μια σειρά απεργιών. Το PCS ηγείται επίσης μιας νομικής μάχης κατά της ρατσιστικής πολιτικής των Συντηρητικών (την οποία στηρίζει και η Τρας) σε σχέση με τις απελάσεις των αιτούντων άσυλο στη Ρουάντα. Δεν αποκλείεται ακόμα και το FDA (συνδικάτο των διευθυντικών στελεχών των δημόσιων υπηρεσιών) να πάρει πρωτοβουλίες κατά μιας κυβέρνησης υπό την ηγεσία της Τρας.
Η υπόσχεσή της ως υπουργός Εξωτερικών να «διεξάγει πόλεμο κατά της σπατάλης του Whitehall» (δηλαδή ενάντια στους μισθούς στον δημόσιο τομέα), άφησε έκπληκτους τους ανώτερους δημόσιους υπαλλήλους. Ο γενικός γραμματέας του FDA, Ντέιβ Πένμαν, δήλωσε ότι:
«Η υπόσχεση της Λιζ Τρας να “διεξάγει πόλεμο κατά της σπατάλης του Whitehall” δείχνει ότι οι προτεραιότητές της είναι εντελώς αποκομμένες από την πραγματικότητα. Το γεγονός ότι δεσμεύτηκε να μετακινήσει περισσότερες θέσεις εργασίας εκτός Λονδίνου, ενώ ταυτόχρονα δεσμεύτηκε να μειώσει τις περιφερειακές αμοιβές για τις ίδιες θέσεις εργασίας είναι απλά εκπληκτικό».
Συνέχισε λέγοντας ότι:
«αντί να διασφαλίσει ότι η δημόσια διοίκηση προσελκύει και διατηρεί τους κατάλληλους ανθρώπους για να παρέχουν τις υψηλής ποιότητας δημόσιες υπηρεσίες στις οποίες βασίζεται η χώρα, η Λιζ Τρας προτιμά να πάρει μια σελίδα από το εγχειρίδιο της ναυτιλιακής P&O (σσ: που έχει προχωρήσει σε ομαδικές απολύσεις) και να ανακοινώσει στον Τύπο περικοπές στους μισθούς και τους όρους και τις προϋποθέσεις».
Αργότερα η Τρας ανακάλεσε πολλές από τις προτεινόμενες περικοπές στις δαπάνες της δημόσιας διοίκησης.
Όπως έχουμε αναφέρει σε προηγούμενα άρθρα, έχει αρχίσει να δημιουργείται μια «καταιγίδα» απεργιών και κινητοποιήσεων σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο. Σιδηροδρομικοί, δημόσιοι υπάλληλοι, δικηγόροι, υπάλληλοι στα ταχυδρομεία, εργαζόμενοι στην καθαριότητα, εργαζόμενοι στην Υγεία κ.λπ. προχωρούν σε κινητοποιήσεις, ζητώντας αυξήσεις στους μισθούς και καλύτερες συνθήκες εργασίας.
Η Τρας δεσμεύτηκε πρόσφατα να κόψει κονδύλια από το εθνικό σύστημα υγείας (NHS), το οποίο ήδη σήμερα είναι υποστελεχωμένο, με πάνω από 140.000 κενές θέσεις εργασίας. Οι κλινικές των νοσοκομείων σε πολλές περιπτώσεις λειτουργούν με το 50% του προσωπικού. Η κοινωνική φροντίδα βρίσκεται επίσης σε κρίση με όλο και μεγαλύτερο αριθμό εργαζομένων στον κλάδο να αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις δουλειές τους λόγω των χαμηλών μισθών. Ο τρόπος αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος, όμως, δεν είναι η λεηλασία των πόρων της Υγείας.
Φαίνεται ότι η Τρας πιστεύει ότι μπορεί να τα βάλει με τα συνδικάτα, όπως έκανε η Θάτσερ τη δεκαετία του 1980. Η κύρια προσέγγιση της Θάτσερ ήταν να συντρίψει τους εργάτες των ορυχείων και ανέπτυξε μια συγκεκριμένη στρατηγική για να το επιτύχει αυτό. Η Τρας θα έχει να αντιμετωπίσει ένα πολύ ευρύτερο μέτωπο και η γενικευμένη ακρίβεια θα ωθήσει όλο και μεγαλύτερο αριθμό εργαζομένων σε αγώνες. Η Τρας είναι ήδη αντιδημοφιλής και στον βρετανικό Τύπο γίνεται λόγος για μια μελλοντική επιστροφή του Τζόνσον. Παράλληλα φημολογείται ότι μια ομάδα βουλευτών των Τόρηδων σχεδιάζει να ενταχθεί στους Εργατικούς. Αν και οι Εργατικοί έχουν περιορισμένη υποστήριξη από τους Βρετανούς εργαζόμενους, μια κυβέρνηση των Τόρηδων υπό την ηγεσία της Τρας θα θεωρηθεί ακόμη χειρότερη επιλογή από μια κυβέρνηση των Εργατικών υπό την ηγεσία του Στάρμερ.
Μια αδύναμη κυβέρνηση
Το πολιτικό πρόγραμμα της Τρας έχει ήδη μετατοπιστεί. Για παράδειγμα, αρχικά μιλούσε για περικοπές στις επιδοτήσεις προς στους πολίτες προκειμένου να αντιμετωπίσουν την αύξηση του κόστους του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος. Τώρα αναγκάστηκε να ταχθεί ξεκάθαρα υπέρ μιας επιδότησης που θα βοηθούσε τους καταναλωτές να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τις νεοφιλελεύθερες καταβολές της.
Η Τρας θα βρεθεί κάτω από έντονες πιέσεις όταν αναλάβει την πρωθυπουργία και δεν φαίνεται να είναι καλά προετοιμασμένη για να μπορέσει να τις αντιμετωπίσει. Η κοινωνική και οικονομική πολιτική της είναι εκτός πραγματικότητας και οι νεοφιλελεύθερες πτυχές τους θα συναντήσουν σοβαρή αντίσταση από τους Βρετανούς ψηφοφόρους και τους ίδιους τους δημόσιους υπαλλήλους της. Τα αγωνιζόμενα συνδικάτα θα τη δουν ως έναν αδύναμο αντίπαλο, χωρίς λαϊκή εντολή. Με την υποστήριξη που έχει το αίτημα για αύξηση των μισθών και καλύτερες συνθήκες εργασίας, η κυβέρνηση Τρας ή η ίδια ως ηγέτιδα θα μπορούσε να αποδυναμωθεί με την πρώτη ευκαιρία.
