Τις τελευταίες μέρες οι εκπομπές στην τηλεόραση έχουν «ξεφύγει» εντελώς και έχουν επιδοθεί σε ένα κρεσέντο αναπαραγωγής αισχρών σεξιστικών και ρατσιστικών αντιλήψεων και μοιάζουν σχεδόν σαν να ανταγωνίζονται μεταξύ τους για το ποια εκπομπή θα μας προκαλέσει μεγαλύτερη αηδία.
Δε φτάνει που ξεριζώνεσαι, έχεις το θράσος και να γεννοβολάς!
Η αρχή έγινε πολύ δυναμικά, με ένα γνωστό εμετικό τηλεοπτικό ζευγάρι, τη Σταματίνα Τσιμτσιλή και τον Δήμο Βερύκιο που αποφάσισαν να σχολιάσουν το προσφυγικό ζήτημα σε συνδυασμό με την ελληνική υπογεννητικότητα. Φυσικά οι λίγο πιο «ψαγμένοι» ξέρουν με ποιόν τρόπο συνδυάζονται αυτά τα δύο θέματα πριν ακούσουν την έκρηξη οργής της Σταματίνας. Αλλά ακόμα και αυτοί, μάλλον ξαφνιάστηκαν με τον οχετό μίσους που εκτόξευσε.
«Οι μετανάστες μπορεί να μην έχουν να φάνε αλλά θα κάνουν πέντε και έξι παιδιά. Ο Έλληνας στην περίοδο της κρίσης έκανε ένα παιδί το πολύ. Οι μετανάστες με την κοιλιά στο στόμα και μπαίνουν σε μία βάρκα, ενώ ο Έλληνας κάνει προγραμματισμό (…) πριν να κάνει δεύτερο παιδί».
Πού πας κυρά μου με την κοιλιά τούρλα; Είναι γνωστό τοις πάσι εξάλλου, πως αν μία γυναίκα είναι έγκυος, ό,τι και να συμβαίνει στη χώρα της, πόλεμος, εμφύλιος, πείνα, κλπ, τότε εκείνη οφείλει να μείνει στη χώρα της και να γεννήσει! Επ’ ουδενί δεν πρέπει να επιχειρήσει να φύγει για να σώσει τόσο τη ζωή της, όσο και το έμβρυό της! Και τελικά, αν μη τι άλλο, αν δεν τη νοιάζει το δύσκολο ταξίδι και το ρίσκο που παίρνει μπαίνοντας σε μία βάρκα, οφείλει να σκεφτεί την αλλοίωση του πολιτισμού που «θα προκαλέσει» στη χώρα στην οποία θα καταλήξει! Αλλά έτσι είναι οι ξένες γυναίκες: εγωίστριες, αναίσθητες και εγωπαθείς. Ε, είναι να μη γίνει έξαλλη η Σταματίνα μετά;
Εμείς απλά θα θέλαμε να παραθέσουμε στη Σταματίνα τη μαρτυρία μίας γυναίκας που έφυγε ως παιδάκι με την οικογένειά της από τη Μικρά Ασία, για όσα αναγκάστηκαν να ζήσουν και να κάνουν οι τότε γυναίκες -και άντρες- πρόσφυγες:
«Βγήκαμε στην παραλία. Ώσπου να ξημερώσει, καθούμασταν εκεί. Στη νύχτα άκουγες τις φωνές των ανθρώπων που πήγαιναν οι Τούρκοι να ψάξουν για καμιά κοπέλα, για χρήματα. Σα ρίχναν τα βαπόρια φωτοβολίδες, σταματούσαν για λίγο, ύστερα πάλι συνέχιζαν∙ αυτή η δουλειά γίνουνταν ώσπου να ξημερώσει ο Θεός τη μέρα. Πολλές αναγκάστηκαν και πνίξαν τα παιδιά τους για να μη φωνάζουν και φανερώσουν τους κρυμμένους. Σφάζαν όπου μπαίναν. Τ’ ακούγαμε κι εμείς πως μια πατριώτισσά μας έχασε μ’ αυτό τον τρόπο ένα παιδάκι».
Η αναφορά στην παραπάνω μαρτυρία δεν αποσκοπεί στο να συγκρίνει καταστάσεις ή πράξεις ανθρώπων υπό διωγμό. Αλλά να αναδείξει πως κάτω από εξαιρετικά αντίξοες και βάρβαρες συνθήκες, οι άνθρωποι αναγκάζονται να λειτουργήσουν με τρόπο που όσοι δεν έχει χρειαστεί να βιώσουμε αντίστοιχες εμπειρίες, δεν μπορούμε να τις συνειδητοποιήσουμε. Και ακριβώς για αυτόν το λόγο, μπροστά σε ανθρώπους ξεριζωμένους, που έχουν βιώσει τον φόβο και την αγωνία της επιβίωσης, οφείλουμε να στεκόμαστε με αλληλεγγύη και να προσφέρουμε όση βοήθεια μπορούμε.
Έρχονται κύματα προσφύγων, παρακαλούμε να κλειδώσετε τις πόρτες σας…
Τη σκυτάλη παρέλαβε ο Τάσος Αρνιακός. Ένας μετεωρολόγος γνωστός για το χαμόγελό του, που δίνει την εντύπωση ενός πολύ συμπαθή ανθρώπου. Η εικόνα που έχτιζε χρόνια τώρα ο Αρνιακός ήρθε να γκρεμιστεί μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα ενός δελτίου καιρού. Ξεκινώντας να περιγράψει τα επαναλαμβανόμενα κύματα νοτιάδων που «χτυπάνε τη χώρα», τα παρομοίασε με τα «κύματα των προσφύγων» που έρχονται από τα ανατολικά. Γιατί ναι, αν δε συγκρίνεις καιρικά φαινόμενα με ανθρώπους που θαλασσοπνίγονται στη Μεσόγειο, τί σόι μετεωρολόγος είσαι; Συνέχισε λέγοντας πως βρισκόμαστε ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά: τις βροχές και τους πρόσφυγες!
Καταρχήν, ποιος σε ρώτησε; Από πού και ως πού ένας τύπος που λέει τον καιρό σε ένα κανάλι, σχολιάζει (χωρίς να χάσει ούτε στιγμή το χαμόγελό του) ένα ζήτημα όπως το προσφυγικό, παρουσιάζοντάς το μάλιστα σαν μεγάλη καταστροφή για τη χώρα; Στην τελική αν ήθελε με κάποιον τρόπο να θίξει το προσφυγικό ζήτημα, θα μπορούσε να αναφέρει το γεγονός πως σήμερα, χιλιάδες πρόσφυγες είναι εκτεθειμένοι στις κακές καιρικές συνθήκες στα στρατόπεδα κράτησης, στους δρόμους που έχουν γίνει το σπίτι τους κοκ. Αντί γι’ αυτό, ο «χαμογελαστός μετεωρολόγος» επέλεξε να ακολουθήσει τον εύκολο δρόμο των αφεντικών του και των δημοσιογράφων: να παρουσιάσει τους πρόσφυγες σαν απειλή και καταστροφή. Άξιος ο μισθός του!
Τίποτα δε μας φτιάχνει το κέφι όσο μία σεξουαλική παρενόχληση!
Φυσικά, από μία συζήτηση για τα μαύρα χάλια της τηλεόρασης, δε θα μπορούσε να λείπει ο πλέον σιχαμένος του είδους Γιώργος Λιάγκας, μαζί με τον περιπλανώμενο θίασό του. Όλοι και όλες τον θυμόμαστε από το μονόλογό του ενάντια στις χοντρές που έχουν το θράσος να κυκλοφορούν στην παραλία και να χαλάνε την αισθητική του. Με τέτοιο δείγμα απόψεων, κανένας μας δεν ξαφνιάστηκε από τον τρόπο που αντιμετώπισε την είδηση πως φοιτητής εκσπερμάτισε στην πλάτη μίας φοιτήτριας στη βιβλιοθήκη του ΑΠΘ. Όλοι/ες όμως εξοργιστήκαμε.
Γιατί τόσο ο Λιάγκας όσο και οι υπόλοιποι/ες στο πάνελ, θεώρησαν πως αυτή η είδηση είναι μία εξαιρετική ευκαιρία να σπάσουν πλάκα. Πάμε πάλι: μία νέα κοπέλα διαβάζει σε δημόσια βιβλιοθήκη και ένας τύπος αποφασίζει πως μπορεί να παραβιάσει το σώμα, την προσωπικότητα και την ψυχή της απλά «γιατί μπορεί». Στη συνέχεια, 5-6 γελοία υποκείμενα επιδεικνύουν την άποψή τους, πως αυτό το περιστατικό μπορεί να αξιοποιηθεί για να κάνουν χαβαλέ!
Έτσι, γελάνε καθ’ όλη τη διάρκεια της περιγραφής. Όταν αυτός που περιγράφει λέει για την κοπέλα «Αισθάνθηκε κάτι στην πλάτη της», οι υπόλοιποι/ες αναρωτιούνται ανάμεσα στα γέλια τους «Χέρι;», «Έσταζε το ταβάνι;» και ξανά χάχανα σαν παιδιά γυμνασίου που έχουν ακούσει το πρώτο τους «πονηρό» ανέκδοτο. Πέρα όμως από το γεγονός ότι δε δείχνουν κανενός είδους σεβασμό στο θύμα της παρενόχλησης, συνεχίζουν αναπαράγοντας επικίνδυνες αντιλήψεις που συνοδεύουν τη σεξουαλική παρενόχληση και τον βιασμό, στιγματίζοντας και τραυματίζοντας τα θύματα:
«Υπήρχε συναίσθημα;» γέλια. Πρόκειται για «ακραία πράξη εκδήλωσης θαυμασμού» κι άλλα γέλια. «Έκανε το λάθος, τόλμησε να εκτονωθεί» ας γελάσουμε λίγο ακόμα. Την ίδια ώρα που τα γέλια δίνουν και παίρνουν, περνάει έμμεσα και ανώδυνα και το μήνυμα πως όποιος παρενοχλεί είναι και λίγο γενναίος και τολμηρός, πως η παρενόχληση είναι «ακραία πράξη» αλλά εντάξει, αφού σε θαυμάζει, μήπως θα έπρεπε τελικά να νιώθεις κολακευμένη; Και φυσικά πως έχει σημασία αν «υπήρχε συναίσθημα», αν δηλαδή το θύμα γνώριζε τον θύτη, αν είχε προηγηθεί κάτι ανάμεσά τους γιατί σε αυτήν την περίπτωση, η είδηση αλλάζει. Δεν έχει την ίδια βαρύτητα (αν της άφησαν και καθόλου βαρύτητα με τόσα γέλια), δεν πειράζει και τόσο…
Και η αηδία δε σταματάει εδώ: κάπου ανάμεσα στα γέλια και τις απείρου κάλλους ατάκες, ένας άλλος συντελεστής της εκπομπής αποφασίζει να πετάξει νερό στην πλάτη της μίας πανελίστριας, προκαλώντας νέα έκρηξη γέλιων από τον θίασο.
Μία μέρα μετά το περιστατικό και τις αντιδράσεις που προκάλεσε η εκπομπή, ο Λιάγκας και το πάνελ του αποφάσισαν να «εξηγήσουν» τη συμπεριφορά τους. Τί είπαν; Πως η πράξη είναι απόλυτα καταδικαστέα και βίαιη αλλά πως οι ίδιοι πήραν την «αστεία διάσταση» της είδησης και πως το αντιμετώπισαν σαν μία παρέα στο καφενείο που συζητάει! Έτσι κι αλλιώς, η συμπεριφορά τους δε δικαιολογείται και δε συγχωρείται. Ο τρόπος όμως που επέλεξαν να «παραδεχτούν το λάθος τους» το έκανε ακόμα χειρότερο. Κι αυτό γιατί το γυναικείο κίνημα έχει βαρεθεί να λέει πως ο σεξισμός, ο βιασμός, η σεξουαλική παρενόχληση δεν είναι ποτέ και με κανέναν τρόπο αστεία! Το να αναπαράγουν σεξιστικά στερεότυπα και στη συνέχεια να τα απενοχοποιούν με τη συγκάλυψη της «πλάκας» χειροτερεύει την κατάσταση, δεν την καλυτερεύει!
Δεν είναι μόνο ο Λιάγκας, η Τσιμτσιλή και ο Αρνιακός
Μπορεί οι τρεις προαναφερθέντες να μας χάρισαν μία εβδομάδα απείρου κάλους, αλλά το πρόβλημα μας δεν είναι αυτοί οι τρεις και οι απόψεις τους. Σίγουρα δε μπορούν να μας γίνουν συμπαθείς, αλλά δυστυχώς αυτοί αποτελούν μόνο το αποτέλεσμα και όχι την αιτία. Σε μία γενική τακτική των ΜΜΕ να μας πείσουν πως «για όλα φταίνε οι ξένοι», θα βρεθεί μία Σταματίνα που θα απογειώσει αυτή την προπαγάνδα κατηγορώντας τις έγκυες γυναίκες πρόσφυγες. Και όταν τα ΜΜΕ πλουτίζουν αναπαράγοντας τον σεξισμό και αντικειμενοποιώντας τις γυναίκες, θα βρεθεί ένας Λιάγκας που θα μετατρέψει σε αστείο την παρενόχληση μίας νέας κοπέλας. Και σε αυτό το γενικό πλαίσιο θα βρεθεί και ένας μετεωρολόγος που πιθανότατα χωρίς καν να του ζητηθεί θα εκφραστεί ξενοφοβικά.
Η αιτία όλων αυτών όμως βρίσκεται τελικά στο καπιταλιστικό σύστημα και στον τρόπο που χρησιμοποιεί τα αστικά μέσα ενημέρωσης για να δημιουργήσει συνειδήσεις, να επηρεάσει και να αναπαράξει τις αντιλήψεις που το εξυπηρετούν. Σίγουρα, σε αυτήν τη διαδικασία θα βρεθούν περισσότερο και λιγότερο πρόθυμοι υπάλληλοι, κάποιοι θα ξεχωρίσουν και θα «λάμψουν».
Και την ίδια ώρα που έχει σημασία να απαντάμε σε τέτοιου είδους περιστατικά και να μην τους αφήνουμε ανενόχλητους να προσβάλλουν ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, πρέπει να μας είναι ξεκάθαρο πως ΜΜΕ σημαίνει συμφέροντα, κέρδη, προπαγάνδα. Και πως για να απαλλαγούμε μία και καλή από τέτοιου είδους δημόσιες τοποθετήσεις, πρέπει παράλληλα να απαλλαγούμε από αυτούς που σήμερα κερδίζουν μέσω αυτής της διαδικασίας, τους καπιταλιστές, τους πολιτικούς που τους εκπροσωπούν, το σύστημα της διαφθοράς.
