Το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα 3 σενάρια για τις προοπτικές της Ελληνικής οικονομίας το 2020. Το χειρότερο από τα 3 σενάρια προβλέπει ότι η ύφεση θα είναι της τάξης του 9,8%, η ανεργία θα φτάσει το 23,1% και το δημόσιο χρέος το 204% του ΑΕΠ λόγω των νέων δανείων που θα χρειαστεί να συναφθούν για να καλυφθεί το έλλειμμα του προϋπολογισμού αλλά και λόγω της ονομαστικής πτώσης του ΑΕΠ. Δεν είναι καθόλου απίθανο ωστόσο ακόμα και αυτό το κακό σενάριο να υποτιμά στην πραγματικότητα την κατάσταση που θα βρεθεί η ελληνική οικονομία μετά το τέλος το καλοκαιριού, όπως και τις συνέπειες ενός δεύτερου κύματος της πανδημίας.
Ο τουρισμός συνεισφέρει στο ελληνικό ΑΕΠ άμεσα 11,7% και έμμεσα 26-30%, ενώ τους μήνες αιχμής η άμεση και έμμεση συνεισφορά του στην απασχόληση φτάνει μέχρι και το 44%.
Φέτος τα έσοδα από τον τουρισμό εκτιμώνται ότι θα φτάσουν στην καλύτερη περίπτωση στα 8 δισ. ευρώ όταν πέρσι ήταν 18,2 δις ευρώ – η εκτίμηση αυτή έγινε πριν ανακοινωθεί η απαγόρευση Αμερικανών τουριστών στην ΕΕ, πριν το κλείσιμο των συνόρων με την Σερβία και μια σειρά άλλες, αρνητικές για την τουριστική βιομηχανία, εξελίξεις.
Επιδοτήσεις στο κεφάλαιο, ψίχουλα στους εργαζόμενους
Την περασμένη δεκαετία οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα κλήθηκαν να πληρώσουν για μια κρίση που δημιούργησαν οι τράπεζες και η κερδοσκοπία του μεγάλου κεφαλαίου. Οι πολιτικές των μνημονίων δεν ήταν τίποτε άλλο από πολιτικές καταλήστευσης των εργαζομένων και μεταφοράς πλούτου από τα λαϊκά στρώματα στις τράπεζες και σε άλλες μεγάλες επιχειρήσεις.
Η πολιτική που ακολουθείται σήμερα δεν διαφέρει στην ουσία της, παρά τις συνεχείς εξαγγελίες του πρωθυπουργού για μέτρα στήριξης. Η ελληνική κυβέρνηση ρίχνει πράγματι κάποια χρήματα στην οικονομία – από προγράμματα της ΕΕ και δάνεια. Η μερίδα του λέοντος πηγαίνει όμως στις μεγάλες επιχειρήσεις (π.χ. 20 εκ. στα ΜΜΕ, 30 εκ. στην ιδιωτική Υγεία, 11 εκατομμύρια στον αυτοκινητόδρομο «Μορέα» κοκ.), ενώ εργαζόμενοι και μικρομεσαίες επιχειρήσεις παίρνουν – αν παίρνουν – ψίχουλα.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην Huggington Post
«Πραγματοποιούνται επίσημες δηλώσεις και εκδίδονται δελτία Τύπου από τους φορείς της ελληνικής Κυβέρνησης, τα οποία λόγω ασάφειας και γενικότητας, δημιουργούν μια εντύπωση στον πολίτη ότι παραδείγματος χάριν είναι δικαιούχος κάποιου επιδόματος ή κάποιας ευνοϊκής ρύθμισης, κάτι το οποίο μόλις εκδίδεται η σχετική εγκύκλιος αναιρείται, καθώς εξειδικεύονται οι περιπτώσεις με τη θέσπιση κριτηρίων, τα οποία τελικά τον θέτουν εκτός δικαιούχων.»
Εργασιακές σχέσεις – στο στόχαστρο
Παράλληλα τα μέτρα για τις εργασιακές σχέσεις που πέρασαν κατά τη διάρκεια του lock down, πολλά από τα οποία ήρθαν για να μείνουν, οδηγούν σε νέες μειώσεις στους μισθούς, περεταίρω εντατικοποίηση και ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων κοκ.
Χαρακτηριστικό είναι το μέτρο της εκ περιτροπής απασχόληση των εργαζομένων με παράλληλη μείωση μισθών που πέρασε η κυβέρνηση στην Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) της Πρωτομαγιάς.
Οι επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από την πανδημία μπορούν να εφαρμόσουν την εκ περιτροπής εργασία σε εργαζόμενους με συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης αναγκάζοντάς τους να εργάζονται 2 βδομάδες τον μήνα με μισό μισθό. Στη συνέχεια ήρθε το πρόγραμμα «Συνεργασία» από την ΕΕ. Σε όσες επιχειρήσεις ενταχθούν στο πρόγραμμα η κυβέρνηση θα επιδοτεί το 60% του υπόλοιπου μισού μισθού των εργαζομένων που έχουν μπει σε καθεστώς εκ περιτροπής απασχόλησης. Με αυτό τον τρόπο οι εργαζόμενοι υπολογίζεται ότι θα χάσουν 17-20% του μισθού τους με την εξαίρεση όσων αμείβονται με το βασικό μισθό.
Πόσο προσωρινή θα είναι όμως αυτή η απώλεια; Στην πραγματικότητα, στα μέσα Οκτώβρη που θα λήξει το πρόγραμμα χιλιάδες εργαζόμενοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με εκβιασμούς εργοδοτών που θα τους ζητάνε είτε π.χ. να επιστρέψουν στην πλήρη απασχόληση αλλά διατηρώντας τους μειωμένους μισθούς είτε να παραμείνουν σε καθεστώς ημιαπασχόλησης – με πιο εντατικούς ρυθμούς εργασίας όμως για να βγαίνει η δουλειά – ενώ πολλοί θα είναι και αυτοί που θα κινδυνεύουν με απόλυση, καθώς δεν υπάρχει καμία ρήτρα για τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας μετά την λήξη του προγράμματος.
Άλλα μέτρα που χτυπούν ευθέως τα δικαιώματα των εργαζομένων, αφορούν τη δυνατότητα της επιχείρησης να μεταβάλει το ωράριο εργασίας τους, να τους έχει σε καθεστώς αναστολής της σύμβασης εργασίας τους αλλά να τους καλεί για δουλειά όταν κρίνεται απαραίτητο, να τους μεταφέρει σε άλλες επιχειρήσεις του ίδιου ομίλου ή να τους «δανείζει» σε άλλες επιχειρήσεις, ενώ όλα αυτά θα δηλώνονται στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη» εκ των υστέρων καταργώντας ουσιαστικά και τη δυνατότητα της Επιθεώρησης Εργασίας να κάνει οποιονδήποτε έλεγχο.
Έκρηξη απολύσεων
Τα μέτρα της κυβέρνησης στα εργασιακά είχαν υποτίθεται ως στόχο τη συγκράτηση των απολύσεων. Τις πρώτες βδομάδες της πανδημίας έγιναν ωστόσο 25.000 απολύσεις ενώ τον Ιούνιο είχαμε έκρηξη απολύσεων, με το σύστημα Εργάνη να καταγράφει 36.500 μέσα σε μία μέρα. Μέχρι το τέλος του χρόνου εκτιμάται ότι στην Ελλάδα θα έχουν χαθεί 160.000-190.000 θέσεις εργασίας. Κι όμως ο πρωθυπουργός είχε το θράσος να δηλώνει δημόσια την περίοδο του lock down ότι «Η Ελλάδα ήταν η πρώτη και η μόνη χώρα που απαγόρευσε τις απολύσεις».
Οι απολύσεις όμως δεν περιορίζονται στον ιδιωτικό τομέα. Το νέο νομοσχέδιο για την παιδεία, αυξάνει τον αριθμό των μαθητών ανά τάξη και οδηγεί σε μείωση των αναπληρωτών που θα προσληφθούν από Σεπτέμβρη. Επιπλέον στο δρόμο θα βρεθούν και οι γιατροί, νοσηλευτές και λοιποί υγειονομικοί που η κυβέρνηση προσέλαβε εκτάκτως όταν η πανδημία βρισκόταν σε έξαρση.
Περιβάλλον, Παιδεία, Νερό, όλα στο στόχαστρο
Οι εργασιακές σχέσεις δεν ήταν οι μόνες επιθέσεις που εξαπέλυσε η κυβέρνηση την τελευταία περίοδο. Ο νέος περιβαλλοντικός νόμος, οι νέοι νόμοι για την παιδεία, η περεταίρω ιδιωτικοποίηση του νερού στην Αττική (ιδιωτικοποίηση του εξωτερικού δικτύου της ΕΥΔΑΠ, των φραγμάτων, αντλιοαστασίων κλπ) αποτελούν χτυπήματα σε κάθε πτυχή της ζωής μας.
Ο νέος περιβαλλοντικός νόμος εγκαινιάζει μια εποχή νέων μεγάλων επιθέσεων στο περιβάλλον και συνδέεται, μεταξύ άλλων, με τα σχέδια για εγκατάσταση Βιομηχανικών ΑΠΕ (Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) παντού.
Σε περιοχές Natura 2000, παρθένες βουνοκορφές, νησιά αλλά και γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας. Στο όνομα του περιβάλλοντος τμήματα δασών και άλλων προστατευόμενων περιοχών θα καταστραφούν για να εγκατασταθούν αιολικά πάρκα, ενώ σε συνδυασμό με τους δρόμους που θα διανοιχτούν για την εγκατάσταση των βιομηχανικών ΑΠΕ ευαίσθητά οικοσυστήματα θα κατακερματιστούν, πράγμα που θα έχει σημαντικές συνέπειες στην άγρια ζωή.
Στα νησιά τα αιολικά πάρκα δεν αναμένεται να επηρεάσουν μόνο το τοπίο και τα μεταναστευτικά πουλιά αλλά και το μικροκλίμα πολλών περιοχών μειώνοντας τις βροχοπτώσεις αυξάνοντας έτσι την λειψυδρία.
Την ίδια στιγμή στον Θεσσαλικό κάμπο αλλά και στη Μακεδονία νοικιάζουν τη γη αγροτών για να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά, γεγονός που θα εντείνει την αποσάρθρωση των αγροτικών κοινωνιών της υπαίθρου και πιθανά θα έχει επιπτώσεις στις διατροφικές δυνατότητες της χώρας.
Οι βιομηχανικές ΑΠΕ, ιδιαίτερα όταν εγκαθίστανται χωρίς σχέδιο και με μοναδικό γνώμονα το κέρδος, καταφέρνουν μεγαλύτερα πλήγματα στο περιβάλλον από τα οφέλη που προσφέρον με την παραγωγή «πράσινης» ενέργειας.
Που θα πάνε οι επιδοτήσεις από την ΕΕ;
Την επόμενη περίοδο τα πλήγματα αυτά αναμένεται να επιδοτηθούν από την ΕΕ. Η Ελλάδα διεκδικεί περίπου 32 από τα 750 δισ. € που η ΕΕ θα διαθέσει για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας με τη μορφή χορηγιών και δανείων.
Τα χρήματα αυτά, τα οποία φυσικά δεν θα δοθούν για τις ανάγκες των εργαζομένων, εκτιμάται ότι θα έχουν συγκεκριμένες κατευθύνσεις ως προς το που θα «επενδυθούν». Στην περίπτωση της Ελλάδας μια βασική κατεύθυνση θα είναι, όπως όλα δείχνουν, οι βιομηχανικές ΑΠΕ καθώς και η επιδότηση της αγοράς ηλεκτρικών αυτοκινήτων – έτσι ώστε να στηριχτεί και η αυτοκινητοβιομηχανία των ισχυρών ευρωπαϊκών οικονομιών.
Επίθεση στα δικαιώματα
Η ευθεία επίθεση στο δικαίωμα της διαμαρτυρίας και της διαδήλωσης, αλλά και οι επιθέσεις στην Παιδεία με την κατάργηση του ασύλου, την αναγνώριση ιδιωτικών κολλεγίων ως ισότιμα με τα δημόσια πανεπιστήμια, την αύξηση των εξεταζόμενων μαθημάτων στα σχολεία, την επαναφορά της διαγωγής, την κατάργηση των καλλιτεχνικών μαθημάτων από το Λύκειο κ.α., ολοκληρώνουν την εικόνα της κοινωνίας που προσπαθεί να δημιουργήσει η κυβέρνηση της ΝΔ: συντηρητικοποίηση, εντατικοποίηση και κατάργηση βασικών δικαιωμάτων και ελευθεριών.
Σταδιακά χτίζονται οι αντιστάσεις
Απέναντι σε όλα αυτά το κίνημα προσπαθεί να βρει το βηματισμό του. Οι εργαζόμενοι και η Αριστερά υποφέρουν ακόμα από τις συνέπειες της ήττας των μαχών της προηγούμενης δεκαετίας. Ήττες για τις οποίες ευθύνονται κατά κύριο λόγο οι προδοσίες των συνδικαλιστικών ηγεσιών και η συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο μια σειρά από μάχες έχουν αρχίσει να δίνονται. Οι κινητοποιήσεις που ξεκίνησαν από την πρώτη μέρα της άρσης του lock down και από το περιβαλλοντικό κίνημα και από τους εκπαιδευτικούς και από τους εργαζόμενους στην τέχνη, τον επισιτισμό και άλλους κλάδους δείχνουν ότι οι δυνάμεις που κρατάνε το νήμα του αγώνα είναι ζωντανές και ότι οι βάσεις για την αναγέννηση του κινήματος υπάρχουν.
