Της Κατερίνας Κλείτσα
Δύο ειδήσεις του τελευταίου διαστήματος φέρνουν για άλλη μια φορά στην επιφάνεια τα ακραία καταπιεστικά πρότυπα με βάση τα οποία μεγαλώνουν στη σημερινή κοινωνία κορίτσια και αγόρια. Κυρίως κορίτσια. Ας ρίξουμε μια ματιά στα τελευταία νέα, που δείχνουν καθαρά ότι το σύστημα θέλει τις γυναίκες να μαθαίνουν από μικρή ηλικία, ανάμεσα σ’ άλλα, ότι η θηλυκότητα και η ομορφιά δεν μπορούν να συμβαδίζουν με την εξυπνάδα και τα πνευματικά επιτεύγματα…
Η Έξυπνη
12χρονη μαθήτρια αποβάλλεται από το «Εθνικό Σχολικό Σκακιστικό Πρωτάθλημα 2017» στην Putrajaya της Μαλαισίας, επειδή η επιτροπή θεώρησε το φόρεμα της υπερβολικά «αποπλανητικό», με τον αρχιδιαιτητή της διοργάνωσης να αναφέρει ότι αποτελούσε «πειρασμό από μια συγκεκριμένη μακρινή οπτική γωνία».
Η ίδια η μαθήτρια, πρωταθλήτρια σκακιού της περιοχής της στην Κουάλα Λουμπούρ, με «τεράστιες δυνατότητες», σύμφωνα με τον προπονητή της, είπε πως τα σχόλια των αξιωματούχων σχετικά με το ρούχο της, την άφησαν «εξαιρετικά ενοχλημένη και ντροπιασμένη».
Ποιο συμπέρασμα προκύπτει από μια τέτοια συμπεριφορά; Ότι αν είσαι γυναίκα και καταφέρνεις να αναμετριέσαι στα ίσα με άντρες, αν καταφέρνεις να τους κερδίσεις σε πνευματικά αθλήματα, τότε μάλλον τα έχεις καταφέρει με αθέμιτα μέσα. Δε γίνεται να σε οδήγησε στην επιτυχία το μυαλό σου, σίγουρα με κάποιον τρόπο έχεις χρησιμοποιήσει το σώμα και την εμφάνισή σου, παρασύροντας τα «αθώα θύματα» του άλλου φύλου προκαλώντας τους «πειρασμό» και μάλιστα «από μια συγκεκριμένη, μακρινή οπτική γωνία»!
Ποιος θα είναι ο αντίκτυπος αυτού του «χαστουκιού» σε ένα 12χρονο κορίτσι; Το μήνυμα του ανδροκρατούμενου αθλήματος είναι σαφές: κάτσε στ’ αυγά σου, μην τολμάς να αναμετρηθείς και προπατνών μην τολμάς να νικάς αγόρια και άνδρες.
Υπάρχει όμως και ένας αθέατος κίνδυνος στην -σίγουρα καλοπροαίρετη- υπεράσπιση της μαθήτριας από τον προπονητή της. Ένα από τα βασικά επιχειρήματα του προπονητή ήταν ότι το φόρεμα της μαθήτριας, που έφτανε μέχρι το γόνατο και κάλυπτε και τους δύο ώμους, δεν μπορούσε να θεωρηθεί προκλητικό. Ίσως το γεγονός ότι το φόρεμα δεν έδειχνε πολλή σάρκα να αποτελεί με την πρώτη ανάγνωση το βασικό υπερασπιστικό στοιχείο για την κοπέλα. Και είναι όντως ενδεικτικό και αποδεικτικό του βαθιού σεξισμού που επικρατεί. Είναι όμως λάθος και επικίνδυνο. Σε τέτοιες περιπτώσεις δε πρέπει να στεκόμαστε στο τι φοράει η γυναίκα, γιατί αναπαράγουμε τα στερεότυπα του «προκλητικού» ντυσίματος, της «προκλητικής» συμπεριφοράς, όπου τελικά το θύμα, καταλήγει να απολογείται για τις πράξεις του.
Όταν ακόμα και σε ένα άθλημα που απαιτεί μόνο μυαλό και συγκέντρωση, καταλήγει ένα κορίτσι να απολογείται για την εμφάνιση του, ας σκεφτούμε απλά την αντιμετώπιση των γυναικών σε περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης ή βιασμού, όπου το ζήτημα του «προκλητικού» ή «αποκαλυπτικού» ντυσίματός αποτελεί κριτήριο για την αθώωση του δράστη.
Η Άσχημη
Σε άλλα νέα τώρα, άλλα 12χρονα κορίτσια ή και μικρότερα, μαθαίνουν μέσα από «παιχνίδια» στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, ποια είναι τα πρότυπα ομορφιάς και πως με δύο-τρεις πλαστικές εγχειρίσεις, όλες μπορούμε να τα πλησιάσουμε!
Παιχνίδια όπως τα «Girls Plastic Surgery Doctor», «Mermaid’s Plastic Surgery», «Princess Plastic Surgery» και «Superstar Face», δίνουν στα παιδιά αυτό που περιγράφουν και οι τίτλοι τους: Νυστέρι και σύριγγα ώστε να «διορθώσουν» τα πρόσωπα και τα σώματα γυναικών, μικραίνοντας μεγάλες μύτες, αφαιρώντας επιπλέον κιλά, «ανοίγοντας» το σκούρο χρώμα της επιδερμίδας κλπ.
Μαθαίνουν στα κορίτσια ότι η ομορφιά έχει μόνο μία μορφή, με συγκεκριμένες αναλογίες και χρώμα. Μαθαίνουν στα κορίτσια από μικρά να νοιώθουν ανασφάλεια για την εμφάνισή τους και να νιώθουν μειονεκτικά στα «ατελή» σώματά τους τα οποία θα πρέπει μελλοντικά να διορθώσουν με πλαστικές εγχειρήσεις. Τα μαθαίνουν τελικά ότι η προσπάθεια να «νιώσεις όμορφη», προσαρμοζόμενη σε συγκεκριμένα κριτήρια που αποφάσισαν κάποιοι, αξίζει όλο τον πόνο και τον κόπο που απαιτείται, αφού πολλές από τις εικόνες στα παιχνίδια παρουσιάζουν κορίτσια με φόβο στο βλέμμα, με κόκκινη μύτη ή μελανιασμένο μάτι, χαρακτηριστικά που δηλώνουν ξεκάθαρα πόνο.
Πίσω από αυτά τα παιχνίδια, υπάρχει βέβαια ένας μεγάλος κερδισμένος: η βιομηχανία της αισθητικής χειρουργικής που κάθε μέρα κερδίζει δισεκατομμύρια παγκοσμίως, πατώντας πάνω στις ανασφάλειες των γυναικών και των σκληρών και άπιαστων προτύπων ομορφιάς. Κερδισμένο είναι επίσης το σύστημα που διαιωνίζει την ανισότητα των φύλων.
Η καταπιεσμένη
Έτσι, δύο φαινομενικά άσχετα μεταξύ τους νέα, μας αποκαλύπτουν για μία ακόμα φορά τη σκληρή πραγματικότητα που βιώνουν οι γυναίκες. Την καθημερινή μάχη για να «χωρέσουμε» στους τόσο πολλούς και συχνά αντιφατικούς μεταξύ τους ρόλους:
Αν είσαι γυναίκα, πρέπει από μικρή να μάθεις πώς να γίνεις όμορφη, να σε ενδιαφέρει η εξωτερική σου εμφάνιση, να ματώνεις για να γίνεις αποδεκτή. Πρόσεχε όμως, μην το παρακάνεις, γιατί θα κατηγορηθείς ότι σε ενδιαφέρει μόνο η εξωτερική σου εικόνα και χάνεις την ουσία: τον χαρακτήρα και το μυαλό. Από την άλλη, μην είσαι πολύ έξυπνη, γιατί τότε θέτεις σε αμφισβήτηση το κατεστημένο που σε θέλει πάντα λιγότερο ικανή από έναν άντρα. Και αν καταφέρεις να αμφισβητήσεις το εν λόγω κατεστημένο με τα πνευματικά σου επιτεύγματα, τότε υπάρχει πρόβλημα – μάλλον το κατάφερες χρησιμοποιώντας αθέμιτα μέσα, αξιοποιώντας με κάποιο τρόπο την εξωτερική σου εμφάνιση κλπ. Και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται…
Και θα συνεχίζεται μέχρι να κοπεί! Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερες γυναίκες οργανώνονται, βγαίνουν στους δρόμους, παλεύουν ενάντια στο σεξισμό, διεκδικούν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των σωμάτων τους, αμφισβητούν ό,τι τις καταπιέζει. Και αυτές οι γυναίκες, μαζί με τους άντρες εργαζόμενους, ανέργους, φτωχούς είναι αυτές/οι που θα χτίσουν έναν κόσμο απαλλαγμένο από την ανισότητα και την ασχήμια του σημερινού.
Σχετικά άρθρα
