Αυτές τις μέρες κατατέθηκε στη Βουλή νομοσχέδιο με στόχο να διευκολύνει και να επιταχύνει τις διαδικασίες αναδοχής ενός παιδιού. Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει και την δυνατότητα σε ζευγάρια που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης να μπορούν να γίνουν ανάδοχοι γονείς. Με αυτό τον τρόπο, και από τη στιγμή που το σύμφωνο συμβίωσης επεκτάθηκε ώστε να περιλαμβάνει και τα ομόφυλα ζευγάρια, προκύπτει για πρώτη φορά στη χώρα μας η δυνατότητα αυτών των ζευγαριών να γίνουν ανάδοχοι γονείς. Αυτό είναι ένα σημαντικό προχώρημα για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ[1] ατόμων.
Δεν έλειψαν φυσικά και οι αντιδράσεις. Όπως όταν άκουγε το καμπανάκι να χτυπάει το στόμα του σκύλου του Παβλόφ γέμιζε σάλια, γιατί ο σκύλος περίμενε φαγητό, με τον ίδιο αυτόματο τρόπο κάθε φορά που ακούνε μία είδηση για την κατοχύρωση δικαιωμάτων για τα ΛΟΑΤ άτομα οι εκφραστές των πιο συντηρητικών και σκοταδιστικών αντιλήψεων σπεύδουν να δηλώσουν την αντίθεσή τους, χρησιμοποιώντας συχνά κακοποιητικό λόγο και ρητορικές μίσους.
Οι «συνήθεις ύποπτοι»
Για άλλη μια φορά οι αντιδράσεις προέρχονται από τους «γνωστούς-αγνώστους» εκπροσώπους του σκοταδισμού στη χώρας μας:
- Η Ιερά Σύνοδος δήλωσε ότι «κάθε μορφή (τεκνοθεσίας ή αναδοχής), που αντίκειται στην ευαγγελική διδασκαλία και στις παραδόσεις του λαού μας σε ό,τι αφορά στον ιερό θεσμό της οικογένειας και του γάμου, δεν μπορεί να έχει την αποδοχή της Εκκλησίας».
Βέβαια, η λαλίστατη κατά τα άλλα Ιερά Σύνοδος, δεν τοποθετήθηκε για την γεμάτη «χριστιανική αγάπη» δήλωση του Αμβρόσιου: «Αν είχα όπλο και μπορούσα από τον νόμο, θα το χρησιμοποιούσα να τελειώνουμε» για τους ομοφυλόφιλους. Ούτε για τις ρατσιστικές δηλώσεις του Άνθιμου για τους πρόσφυγες, που και αυτές έχουν πολύ μεγάλη σχέση με την «ευαγγελική διδασκαλία»…
- Η ΝΔ που δηλώνει κατηγορηματικά αντίθετη και ότι δεν θα ψηφίσει το νομοσχέδιο, πράγμα που δε μας ξαφνιάζει, αφού και κατά την διάρκεια της συζήτησης για το νομοσχέδιο για την ταυτότητα φύλου επιστράτευσε ακόμα και… εξωγήινους για να δηλώσει την αντίθεσή της.
- Ο λαϊκιστής βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Μιχελογιαννάκης που δήλωσε: «Ως γιατρό και ως πολιτικό, με βρίσκει αντίθετο, αφού πιστεύω ότι δεν είναι ώριμη η ελληνική κοινωνία για κάτι τέτοιο».
- Ο γνωστός ποδοσφαιριστής Β. Τσιάρτας, που ανάμεσα σε άλλα είπε: «Φυσικά και σεις οι διαφορετικοί έχετε τα ίδια δικαιώματα όπως όλοι μας. Το να θέλετε όμως να μας επιβάλετε μη φυσιολογικά ήθη, ανωμαλίες και παραλογισμούς πάει πολύ».
Όλοι οι παραπάνω εκπρόσωποι του κατεστημένου λοιπόν «δεν είναι ρατσιστές, αλλά…». Στην πραγματικότητα είναι, αφού διατυπώνουν απόψεις που θέλουν μια κοινωνική κατηγορία ανθρώπων να έχει λιγότερα δικαιώματα από άλλες.
Τα «σωστά πρότυπα»
Αν γενικά τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ ατόμων προκαλούν ποικίλες αντιδράσεις και προβληματισμούς, η τεκνοθεσία[2] (ή η αναδοχή παιδιών) από ομόφυλα ζευγάρια, αποτελούσε ανέκαθεν ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα. Και αυτό γιατί η προπαγάνδα ενάντια στα ΛΟΑΤ άτομα έχει μία ιστορία πολλών δεκαετιών και έχει καταφέρει να ριζώσει στη συνείδηση μεγάλου κομματιού της κοινωνίας.
Η προπαγάνδα αυτή, θέλει τα ομόφυλα ζευγάρια να είναι ακατάλληλα να αποκτήσουν και να μεγαλώσουν παιδιά, με μια σειρά ανυπόστατων επιχειρημάτων.
Ένα από τα πιο σαθρά επιχειρήματα είναι ότι ένα παιδί που μεγαλώνει με δύο ομόφυλους γονείς, δεν παίρνει τα πρότυπα και των δύο φύλων. Αφήνοντας στην άκρη το γεγονός ότι έτσι κι αλλιώς οι ρόλοι που έχουν επιβληθεί από το σύστημα στα δύο φύλα κάθε άλλο παρά υγιείς είναι (οι άντρες είναι κυρίαρχοι, αμείβονται καλύτερα, οι δουλειές του σπιτιού είναι καθήκον της γυναίκας, κοκ) το επιχείρημα είναι αστείο, σε μια εποχή που το 37% των ζευγαριών που παντρεύονται τελικά χωρίζουν!
Μήπως να απαγορεύσουμε και στις μονογονεϊκές οικογένειες να μεγαλώνουν παιδιά γιατί «δεν είναι φυσιολογικό να μην έχουν και τα δύο πρότυπα»;
Μήπως οι κύριοι αυτοί προτιμούν τα παιδιά αυτά αντί να μεγαλώνουν σε μια οικογένεια που θα τους προσφέρει αγάπη, να παραμείνουν στα σχετικά ιδρύματα που σήμερα έχουν πάρα πολλά προβλήματα και ελλείψεις; Αυτό θα ήταν πιο «φυσιολογικό»;
Παράλληλα πρέπει να πούμε σε όσους ανησυχούν «για τα πρότυπα», ότι το παιδί δεν ζει σε μία γυάλα, η οικογένειά του δεν είναι η μοναδική του επαφή με άλλους ανθρώπους. Παίρνει παραδείγματα ανθρώπινων σχέσεων και εμπειρίες από μεγαλύτερο φάσμα, όπως οι υπόλοιποι συγγενείς, το σχολείο, η γειτονιά, η κοινωνία.
Βέβαια, δεν εννοούμε ότι δεν θα υπάρχουν και ομοφυλόφιλοι γονείς που μπορεί να μην είναι θετικά πρότυπα για τα παιδιά τους – το ίδιο ακριβώς όμως ισχύει και με πολλούς ετερόφυλους γονείς. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να δείχνει ότι οι ομοφυλόφιλοι γονείς θα είναι χειρότεροι σε μεγαλύτερο ποσοστό!
Αν έχεις γκέι γονείς θα γίνεις γκέι;
Το επιχείρημα που αγγίζει τα όρια του παραλογισμού είναι ότι ένα παιδί που μεγαλώνει με ομοφυλόφιλους γονείς, θα «γίνει» και αυτό ομοφυλόφιλο.
Αν όμως τα παιδιά των ομοφυλόφιλων «γίνονται» ομοφυλόφιλα, αντίστοιχα θα έπρεπε τα παιδιά των ετεροφυλόφιλων να είναι όλα ετεροφυλόφιλα. Και άρα, οι ομοφυλόφιλοι/ες σε ποιές οικογένειες μεγάλωσαν; Ήταν όλων οι γονείς ομοφυλόφιλοι/ες; Ξαφνικά αντιλαμβανόμαστε πως κάτι τέτοιο μάλλον δεν ισχύει, σωστά;
Και επιπλέον, η ομοφυλοφιλία είναι απλά ένας άλλος σεξουαλικός προσανατολισμός, και δεν βλάπτει κανέναν. Με αυτή την έννοια, τα παιδιά πρέπει να είναι ελεύθερα να εξερευνήσουν την σεξουαλικότητα τους όταν είναι έτοιμα – κανένας γονέας δεν πρέπει να επιβάλλει σε ένα παιδί τον σεξουαλικό του προσανατολισμό, όποιος και αν είναι αυτός.
Δεν είμαι εγώ ρατσιστής, η κοινωνία είναι
Αλλά από όλα όσα μπορεί να ακούσουμε, το πιο «ύπουλο» επιχείρημα είναι αυτό που είπε πάνω-κάτω ο Μιχελογιαννάκης. «Η κοινωνία δεν είναι έτοιμη να το δεχτεί» είπε, άρα απαγορεύοντας τη τεκνοθεσία για τα ομόφυλα ζευγάρια στην ουσία προστατεύει τα παιδιά από το ρατσισμό της κοινωνίας.
Το επιχείρημα αυτό είναι ύπουλο γιατί πατάει πάνω σε ανησυχίες ακόμα και προοδευτικών ανθρώπων που προβληματίζονται για τον ενδεχόμενο ρατσισμό που μπορεί να βιώσουν τα παιδιά ομοφυλόφιλων. Το πρώτο που μπορούμε να απαντήσουμε είναι το εξής: Θα λέγαμε σε μετανάστες/τριες να μην γίνουν γονείς επειδή μπορεί τα παιδιά τους να αντιμετωπίσουν ρατσισμό; Θα λέγαμε σε ζευγάρι ανέργων/φτωχών να μην αποκτήσουν παιδιά γιατί μπορεί να δυσκολευτούν οικονομικά να τα αναθρέψουν; Αν η απάντηση στα παραπάνω είναι αρνητική, γιατί σε ένα ομόφυλο ζευγάρι η απάντηση στην ίδια ερώτηση είναι θετική;
Αλλά ακόμα πιο σημαντικό ερώτημα είναι πότε θα είναι «έτοιμη» η κοινωνία, ή πώς ακριβώς θα «ετοιμαστεί» η κοινωνία αν εξακολουθήσουμε να αντιμετωπίζουμε τα ΛΟΑΤ άτομα σαν πολίτες δεύτερης και τρίτης κατηγορίας, με περιορισμένα δικαιώματα και ανίκανους/ες να μεγαλώσουν παιδιά;
Η πρόοδος της κοινωνίας πάντα προέκυπτε από ριζοσπαστικές αλλαγές που δημιουργούσαν νέα δεδομένα, και ανάγκαζαν και τα πιο συντηρητικά στρώματα να προχωρήσουν. Παλιότερα «η κοινωνία δεν ήταν έτοιμη» να δεχτεί τα ίσα δικαιώματα των μαύρων στις ΗΠΑ, το δικαίωμα να ψηφίζουν οι γυναίκες, το δικαίωμα οι εργαζόμενοι να μπορούν να αντιδρούν στις διαταγές των εργοδοτών, κτλ. Για να μην μιλήσουμε για την Ελλάδα πριν μερικά χρόνια όπου τα παιδιά χωρισμένων οικογενειών ήταν στιγματισμένα ή που ήταν δακτυλοδεικτούμενοι όσοι είχαν κάποια ψυχική νόσο, ακόμα και μια ελαφριά κατάθλιψη.
Τελικά όμως η κοινωνία μέσα από αγώνες προχώρησε, κι έτσι φάνηκε ότι αυτή που δεν ήταν έτοιμη να αποδεχτεί τις αλλαγές αυτές ήταν η εξουσία – γιατί η ανισότητα, οι διακρίσεις και ο ρατσισμός είναι από τα πιο ισχυρά χαρτιά του συστήματος.
Γιατί μισό βήμα;
Τα πράγματα είναι απλά. Για την υγιή του ανάπτυξη, ένα παιδί χρειάζεται να ζει και να μεγαλώνει με γονείς που το αγαπάνε, που του μαθαίνουν τον σεβασμό απέναντι στους υπόλοιπους ανθρώπους, του παρέχουν τα απαραίτητα υλικά και συναισθηματικά εφόδια. Έχοντας εξασφαλίσει τα παραπάνω (που οι αρμόδιες υπηρεσίες οφείλουν να τα ελέγχουν) το φύλο των γονιών δεν παίζει κανέναν απολύτως ρόλο. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, η αναδοχή παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια είναι ένα σημαντικό βήμα μπροστά, τόσο για τα ΛΟΑΤ άτομα που επιθυμούν να δημιουργήσουν οικογένεια, όσο και για τα παιδιά που σήμερα μεγαλώνουν χωρίς γονείς.
Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στους αγώνες του ΛΟΑΤ κινήματος στην Ελλάδα και διεθνώς για ίσα δικαιώματα – και βλέπουμε ότι αυτοί οι αγώνες έχουν αποτελέσματα, καθώς γίνονται βήματα προς τα μπρος, έστω και αργά.
Πρέπει όμως να πούμε, ότι το δικαίωμα των ομοφυλόφιλων ζευγαριών στην αναδοχή παιδιών είναι μεν ένα πρώτο σημαντικό βήμα, αλλά δεν αποτελεί κατοχύρωση ίσων δικαιωμάτων στην τεκνοθεσία.
Η αναδοχή είναι μια μορφή παιδικής προστασίας, κάποιες φορές προσωρινή, όπου το παιδί νομικά δεν ανήκει στους ανάδοχους γονείς, οι οποίοι παίρνουν ένα μηναίο επίδομα από το κράτος γι’ αυτή την διευθέτηση. Στην τεκνοθεσία, αντίθετα, ο θετός γονιός αντικαθιστά τον βιολογικό γονέα πλήρως, δηλαδή όσον αφορά στις υποχρεώσεις και στα δικαιώματα.
Γιατί λοιπόν η κυβέρνηση, ενώ θεωρεί τα ομόφυλα ζευγάρια ικανά να γίνουν ανάδοχοι γονείς, δεν τα θεωρεί ικανά να τεκνοθετήσουν; Γιατί ενώ η κυβέρνηση μιλάει για ίσα δικαιώματα τα στερεί από ένα τμήμα του πληθυσμού; Σε πολλές περιπτώσεις οι ανάδοχοι γονείς καταλήγουν τελικά να υιοθετήσουν τα παιδιά, τα οποία γίνονται έτσι πλήρη μέλη της οικογένειας τους. Γιατί να μην μπορούν λοιπόν και τα ομόφυλα ζευγάρια να κάνουν το ίδιο; Και γιατί να μην δίνεται η δυνατότητα σε αυτά τα παιδιά να γίνουν πλήρη μέλη μιας οικογένειας στην οποία βρίσκουν φροντίδα, αγάπη και ασφάλεια;
Ο αγώνας για ίσα δικαιώματα λοιπόν συνεχίζεται. Η κοινωνία προχωράει – παρά τις επιθέσεις των συντηρητικών δυνάμεων. Έτσι πρέπει να συνεχίσουμε – για μια κοινωνία απαλλαγμένη από ομοφοβία και οποιοδήποτε άλλο είδους ρατσισμού.
