Σε μια περίοδο που η κυβέρνηση παρουσιάζει διαρκώς τα σχέδια της σε σχέση με τα –εν αναμονή έκτακτης έγκρισης από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ)– εμβόλια, τα οποία παρουσιάζει σαν το σημαντικότερο βήμα για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, εντύπωση προκαλεί το γεγονός πως δεν λέει κουβέντα για τα δυο φαρμακευτικά σκευάσματα που εγκρίθηκαν (στις 9 και 21 Νοεμβρίου) στις ΗΠΑ από τον Αμερικάνικο Οργανισμό Φαρμάκων (FDA) και τα οποία φαίνεται να αντιμετωπίζουν σε σημαντικό βαθμό το πρόβλημα όταν χορηγούνται σε ασθενείς με ελαφριά και μέσα συμπτώματα της νόσου.
Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εκπομπή για το ζήτημα παρουσιάστηκε στις 5/12 στον τηλεοπτικό σταθμό Κρήτη TV και στην εκπομπή «Αντιθέσεις». (Δείτε την εκπομπή με την επίμαχη συζήτηση από το σημείο 3:14:15 εως 4:23:42 του βίντεο εδώ)
Τα εμβόλια δεν θα περιορίσουν άμεσα την πανδημία
Στην εν λόγω εκπομπή ο Δημήτρης Κούβελας, καθηγητής και Διευθυντής του Εργαστηρίου Κλινικής Φαρμακολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ανέπτυξε την επιχειρηματολογία πως το εμβόλιο που ετοιμάζεται να εισάγει η κυβέρνηση δεν μπορεί να δώσει άμεση λύση στο πρόβλημα και αν καταφέρει κάτι σημαντικό αυτό θα αφορά το επόμενο κύμα της πανδημίας.
Την ίδια στιγμή, η εισαγωγή και χορήγηση του φαρμακευτικού σκευάσματος θα μπορέσει να οδηγήσει άμεσα στην αποσυμφόρηση των νοσοκομείων και να αποτρέψει την κατάρρευση του συστήματος υγείας.
Στο ερώτημα του παρουσιαστή της εκπομπής προς τον κ. Κούβελα «ποιος είναι ο λόγος τότε που προτάσσονται τα εμβόλια;»η απάντηση του ήταν
«Αυτό δεν μπορώ να το ξέρω, πραγματικά, δεν έχω ιδέα. Εγώ ας πούμε δεν θα έπαιρνα αυτή την απόφαση. […] Ένας γιατρός ο οποίος έχει μπροστά του ένα περιστατικό δεν μπορεί να σκέφτεται τι θα συμβεί στο ίδιο περιστατικό αν επιβιώσει του χρόνου – είναι πέρα από κάθε λογική»
Στη συνέχεια στη συζήτηση παρέμβηκε ο Κωνσταντίνος Φαρσαλινός, γιατρός και ερευνητής της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, ο οποίος εξήγησε πως και τα δυο φαρμακευτικά σκευάσματα έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν σημαντικά το ποσοστό των ασθενών που χρήζει νοσηλείας.
Στο σημείο αυτό της συζήτησης κλήθηκε να σχολιάσει τα όσα ακούστηκαν ο Αχιλλέας Γκίκας, καθηγητής Εσωτερικής Παθολογίας και Μολυσματικών Ασθενειών του Πανεπιστημίου Κρήτης και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας, ο οποίος επίσης συμμετείχε στην εκπομπή ως καλεσμένος. Δήλωσε αρχικά τα εξής για το θέμα:
«Γενικά, τα μονοκλωνικά αντισώματα είναι βοηθητικά. Με την έννοια ότι το χρειάζεται κανείς, όπως έχουμε το εμβόλιο στην γρίπη και το Tamiflu ή το Relenza κλπ, έτσι; Και το οποίο το δίνουμε στην αρχική φάση τις πρώτες δυο μέρες για να μειώσει, ακόμα και την θνητότητα, αλλά τουλάχιστον να μειώσει τις ημέρες πυρετού κλπ. Και έχουμε το εμβόλιο, το οποίο, σε ένα μεγάλο ποσοστό 50-60-70%, όσο θέλετε, δημιουργεί την ανοσία απέναντι στην γρίπη. Το ίδιο μοτίβο νομίζω ότι θα παίξει και σε αυτή την περίπτωση. Θα έχουμε ένα εμβόλιο, δυο, τρία, όσα είναι, τα οποία θα είναι δραστικά. Αυτό είναι το ιδεατό, έτσι; Και κάποιο, ένα, δυο, τρία φάρμακα τα οποία θα είναι βοηθητικά και θα κάνουν, θα προσπαθήσουν να αποφύγουν την εισαγωγή στα νοσοκομεία. Δηλαδή αυτό το μονοκλωνικό το κάνεις πριν να μπει μέσα ή την πρώτη μέρα της εισαγωγής, ενδοφλέβια, και το οποίο βέβαια κάνει 1.500 ευρώ!»
Δισ. ευρώ για εμβόλια, ενώ με 10-15 εκ. σε φαρμακευτική αγωγή θα ελεγχόταν το πρόβλημα;
Σε αυτό το σημείο παρέμβηκε ο κ. Κούβελας διευκρινίζοντας πως
«[…]το μονοκλωνικό αντίσωμα είναι αδρανοποιητικό του ιού. Τα φάρμακα που αναφέρατε ως επικουρικά, πρακτικά δεν έχουν καμία σημασία, δηλαδή ποτέ κανένας δεν έχει ιαθεί με τα αντιικά γενικής χρήσης. Τώρα μιλάμε για ένα δεσμευτικό αντίσωμα. Είναι η κύρια θεραπεία και από την στιγμή που το έχουμε, πηγαίνει μέχρι και τις μέσες καταστάσεις και καμία από αυτές δεν βαραίνει. Άρα δεν είναι ένα συμπληρωματικό, είναι θεραπεία. Επίσης μπορεί να κάνει 1.000 ευρώ, αλλά έχει μια αγορά 3.000 ανθρώπων, μιλάμε ας πούμε για μερικά εκατομμύρια».
Όταν στην συνέχεια ο κ. Γκίκας τον ρώτησε «Θα σταματήσει αυτό το μονοκλωνικό την μετάδοση του ιού;»
Η απάντηση του ήταν
«Βέβαια. Είναι θεραπεία. Από την στιγμή που δεσμεύει τον ιό πως θα έχουμε φορτίο για να τον μεταδόσουμε; Το εμβόλιο, αντιθέτως, δεν είμαστε καθόλου βέβαιοι ότι θα τον σταματήσει και το είπε ο ίδιος ο Αλμπέρτ Μπουρλά που έδωσε συνέντευξη σήμερα.
»Άρα λοιπόν το φάρμακο είναι αυτό που άμεσα χρειαζόμαστε. Το εμβόλιο, (είναι χρήσιμο) εάν θα υπάρξει κύμα, γιατί αν δεν υπάρξει κύμα είναι εκατομμύρια πεταμένα. Δισεκατομμύρια για την ακρίβεια!»
Σχολιάζοντας τα παραπάνω ο κ. Γκίκας έκανε την εξής δήλωση:
«Έχετε δίκιο σε αυτό αλλά ακόμα αυτή την στιγμή βρίσκεται σε φάση πειραμ…εε.. δοκιμής»
για να τον διορθώσουν αμέσως οι κ. Κούβελας και Φαρσαλινός και να του «θυμίσουν» πως και τα δύο σκευάσματα έχουν πάρει έγκριση από τον FDA (Οργανισμός Ελέγχου Φαρμάκων και Τροφίμων των ΗΠΑ).
Ακόμη χειρότερα, στην συνέχεια ισχυρίστηκε ότι το εμβόλιο «πήρε (έγκριση) τελείωσε, ξεκινάει» για να τον διορθώσει εκ νέου ο κ. Κούβελας και να του υπενθυμίσει ότι
«28 Δεκεμβρίου θα εξεταστεί και η άδεια είναι conditional (σημ: δηλαδή ότι αυτοί που θα πάρουν το εμβόλιο θα είναι υπό συνεχή εποπτεία περίπου για 1 χρόνο). Ήμουνα πολλά χρόνια στον ΕΜΑ (Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων) και ξέρω την διαδικασία.
»Αντιθέτως, το φάρμακο έχει πάρει τελική έγκριση στον FDA, και τα δύο τα αντισώματα, που σημαίνει ότι με αμοιβαία αναγνώριση η Ευρώπη μπορεί να τα φέρει σήμερα, χτες. Όπως μπορεί να τα φέρει και η Ελλάδα με έκτακτη εισαγωγή.
»Ένα προϊόν 1.000 ευρώ για 3.000 ασθενείς είναι 3 εκατομμύρια […] Περίπου 3.000 ασθενείς αυτή την στιγμή είναι στην κατάσταση να πάρουν το φάρμακο και αυτοί σίγουρα δεν θα πεθάνουν. Ή δεν θα βαρύνουν. Άρα θα ελαφρύνουν απότομα το σύστημα υγείας με αποτέλεσμα να απαλλαχθούμε από την οξεία πίεση.
»Αν λοιπόν έχουμε παραγγείλει 10.000 έχουμε και ένα περιθώριο να αντιμετωπίσουμε πάρα πολύ καλά την επιδημία και να γλιτώσουμε από την απόλυτη κατάρρευση του συστήματος […] Δηλαδή με 10-15 εκατομμύρια αυτή τη στιγμή λύνουμε το πρόβλημα μας. Το λοκντάουν κοστίζει 5 δισεκατομμύρια το μήνα».
Στη συνέχεια ο παρουσιαστής της εκπομπής έκανε την εξής (εύλογη) ερώτηση στον κ. Κούβελα:
«Γιατί λοιπόν αυτή την στιγμή προτάσσεται η συζήτηση, όχι μόνο στην Ελλάδα, για να είμαστε δίκαιοι η Αγγλία έκανε σπριντ στην ιστορία αυτή και μάλιστα για προϊόν που εισαγάγει, ενώ έχει και την Οξφόρδη δίπλα, γιατί η συζήτηση για τα εμβόλια αυτή την στιγμή όταν εσείς λέτε, να η πρώτη λύση να αποφορτιστεί το σύστημα υγείας με τα φάρμακα;»
Ο κ. Γκίκας θυμήθηκε πως…
Την ώρα που ο κ. Κούβελας εξηγούσε πως δεν κατανοεί πως σκέφτονται οι πολιτικοί και ότι αυτός το πρώτο που θα πρόκρινε θα ήταν η άμεση εισαγωγή του φαρμάκου ο κ. Γκίκας τον διέκοψε καθώς «θυμήθηκε» ξαφνικά πως η κυβέρνηση συζητάει για το ζήτημα λέγοντας χαρακτηριστικά:
«Κύριε Κούβελα, μην κουράζεστε, έχει ήδη συζητηθεί και έχει ζητηθεί να έρθει το ένα από τα δυο φάρμακα […] πολύ σύντομα στην χώρα και θα μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε στην αρχή στα κέντρα αναφοράς, δεν ξέρω, κάποιοι οι οποίοι θα κάνουν την πρώτη εφαρμογή και ακολούθως στο υπόλοιπο της χώρας. Μην κουράζεστε λοιπόν».
Απαντώντας ο κ. Κούβελας του είπε:
«Αν μου επιτρέπετε, με ποιον συζητήθηκε; Γιατί εγώ σήμερα συζήτησα με την εταιρεία και δεν έχει γίνει συζήτηση. Το συζητήσαμε ερήμην της εταιρείας; Μεταξύ μας;»
Σε αυτό το σημείο ο κ. Γκίκας ισχυρίστηκε (σχεδόν ψελλίζοντας) πως
«Έχει γίνει επαφή απ’ ότι ξέρω εγώ με την Επιτροπή και είπαμε, ότι, μια γνωμάτευση, ότι θα θέλαμε, και μάλιστα και η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων, θα θέλαμε να έρθει εδώ πέρα και δεν είχαμε καμία αντίρρηση. Θα προχωρήσουν οι διαδικασίες να ‘ρθει. Είναι θέμα χρόνου να ‘ρθει στην χώρα. Οπότε μην κουράζεστε, θα ‘ρθει.»
Με λίγα λόγια ο κ. Γκίκας (που, θυμίζουμε, είναι μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων που η ίδια η κυβέρνηση έχει συστήσει) πρώτα δεν λέει κουβέντα για το φάρμακο, έπειτα ισχυρίζεται (ψευδώς) πως είναι σε πειραματικό στάδιο και τέλος δηλώνει (με θράσος) πως θα ‘ρθει άμεσα – παρότι οι συνομιλητές του αποδεικνύουν πως καμία συζήτηση δεν έχει γίνει με την εταιρεία που το παράγει!
Στην συνέχεια τα όσα λένε οι κ. Κούβελας και Φαρσαλινός ενισχύει και τρίτος επιστήμονας, ο κ. Παναγιώτης Βλαχογιαννόπουλος, καθηγητής Παθολογίας-Ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών που ξεκίνησε την παρέμβαση του λέγοντας πως
«τα φάρμακα τα έχουμε άμεση ανάγκη, και μάλιστα αυτά τα μονοκλωνικά αντισώματα, για να καταπολεμήσουμε τη νόσο στους βαρέως πάσχοντες αυτή τη στιγμή και αυτό είναι γεγονός. Το χρειαζόμαστε. Τα εμβόλια φαίνεται να βοηθούν, αλλά τα δεδομένα δεν έχουν ακόμη ωριμάσει. […] Νομίζω πως και αυτοί που βιάζονται να το δώσουν θα κάνουν ένα βήμα πίσω.»
Τα φάρμακα υπάρχουν, αλλά κάθε μέρα μετράμε 100 νεκρούς!
Λίγο μετά ο παρουσιαστής της εκπομπής διάβασε μήνυμα που του έστειλε «συνάδελφος από την Αθήνα» (που στην πορεία της εκπομπής αποκαλύφτηκε πως ήταν ο δημοσιογράφος Ν. Μπογιόπουλος) που έθετε το εξής ερώτημα:
«Με συγχωρείτε, τι ακριβώς έχει πει ο κ. Κούβελας; Υπάρχουν φάρμακα, έχουμε εδώ κάθε μέρα 100 νεκρούς, στις ΗΠΑ 1.000 και συζητάμε για τα εμβόλια;»
Αυτή η παρέμβαση άνοιξε ένα νέο κύκλο συζήτησης για το φάρμακο με τον κ. Φαρσαλινό να εξηγεί πως τα δυο φάρμακα που έχουν αδειοδοτηθεί έχουν οδηγήσει σε μείωση της ανάγκης εισαγωγής στο νοσοκομείο των ασθενών που τα έλαβαν κατά 70%! Επιπροσθέτως, ο κ. Βλαχογιαννόπουλος εξήγησε πως μπορεί η χορήγηση του φαρμάκου να σώσει και τη ζωή ορισμένων από όσους καταλήξουν στο νοσοκομείο!
Την ίδια στιγμή, ο κ. Φαρσαλινός εξηγεί πως δεν γνωρίζουμε σε πόσο καιρό και αν θα μπορέσει να οδηγήσει σε ανοσία αγέλης το εμβόλιο καθώς επίσης και πως δεν γνωρίζουμε αν όποιος έχει εμβολιαστεί θα μπορεί να συνεχίσει να είναι φορέας (δηλαδή θα μπορεί να συνεχίζει να μεταδίδει τον ιό σε μη εμβολιασμένους – γεγονός που επιβεβαίωσε και ο κ. Βλαχογιαννόπουλος) ενώ δεν ξέρουν καν ακόμα κατά πόσο το εμβόλιο θα μπορεί να μειώσει την βαρύτητα της νόσου. Όσον αφορά το αν θα μπορέσουν τα συγκεκριμένα εμβόλια να εξαφανίσουν το πρόβλημα ήταν κατηγορηματικός πως, παρότι θα βοηθήσουν, αυτό δεν θα συμβεί
Ο κ. Βλαχογιαννόπουλος στη συνέχεια εξήγησε πως δεν υπάρχει περίπτωση το εμβόλιο να εξαφανίσει το πρόβλημα και είναι βέβαιο πως ακόμη και αν προχωρήσουμε σε μαζικό εμβολιασμό, μέτρα περιορισμού θα εξακολουθήσουμε να χρειαζόμαστε για όλο το 2021.
Με άλλα λόγια, ενώ υπάρχει η δυνατότητα άμεσα να σωθούν ζωές με φαρμακευτική αγωγή και να αποσυμφορηθεί το σύστημα υγείας η κυβέρνηση (για την ακρίβεια οι κυβερνήσεις της ΕΕ καθώς και τα μεγάλα ΜΜΕ) περί άλλων τυρβάζουν!
Παρέμβαση Μπογιόπουλου και δηλώσεις στον Real FM
Στη συνέχεια παρέμβηκε τηλεφωνικά στην εκπομπή ο Ν. Μπογιόπουλος και αφού ανέφερε πως ούτε ο ίδιος, ούτε γενικά ο δημοσιογραφικός κόσμος γνωρίζει πως υπάρχει εγκεκριμένο φάρμακο, το οποίο μάλιστα, πριν εγκριθεί, γύρω στις 15 με 20 Οκτωβρίου χορηγήθηκε στον Ντόναλντ Τραμπ έθεσε τα εξής ερωτήματα:
«1. Οι κυβερνήσεις από πότε γνωρίζουν την ύπαρξη αυτού του φαρμάκου;
»2. Η Επιστημονική Επιτροπή στην οποία μετέχει ο κ. Γκίκας από πότε γνωρίζει την ύπαρξη αυτού του φαρμάκου;»
Απαντώντας ο κ. Φαρσαλινός ανέφερε πως στις 9 και 21 Νοεμβρίου ο FDA έβγαλε επίσημο δελτίο τύπου στο site του με το οποίο δημοσιοποιούσε την έγκριση των φαρμάκων.
Σχολιάζοντας τα όσα είπε ο Ν. Μπογιόπουλος, ο κ. Γκίκας, (διαβάζοντας απ’ ότι φάνηκε μήνυμα που του στάλθηκε την ώρα της εκπομπής) προσπάθησε να κρυφτεί πίσω από το γεγονός πως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) δεν έχει εγκρίνει ακόμη τα φάρμακα («θυμήθηκε» μάλιστα ότι υπάρχουν 2-3 ακόμη στα οποία δεν αναφέρθηκε συγκεκριμένα) και άρα δεν μπορούμε να τα εισάγουμε ακόμη. Για να λάβει όμως στην συνέχεια την απάντηση του κ. Κούβελα ότι νομικά ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ) έχει το δικαίωμα να εισάγει ένα φάρμακο σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης όπως η σημερινή χωρίς να χρειάζεται η έγκριση του ΕΜΑ από την στιγμή που αυτό έχει την έγκριση ενός αναγνωρισμένου οργανισμού όπως ο FDA!
Σχολιάζοντας στη συνέχεια τον λόγο που όλα τα φώτα της δημοσιότητας πέφτουν πάνω στα εμβόλια και όχι στα φάρμακα δήλωσε πως κατά τη γνώμη του αυτό συμβαίνει γιατί
«τα εμβόλια θα πουληθούν σε μερικά δισεκατομμύρια δόσεις ενώ τα φάρμακα θα καλύψουν μερικές χιλιάδες πληθυσμού που τα έχουν απόλυτη ανάγκη […] άρα εμπορικά τα εμβόλια προφανώς και έχουν μεγαλύτερη σημασία»
ενώ πρόσθεσε πως
«ενδέχεται τα εμβόλια, αν μας κάνει την χάρη ο ιός και εξαφανιστεί, να μην έχουν καμία απολύτως αξία από τον Σεπτέμβριο και μετά, κάτι που έχει συμβεί και σε άλλες επιδημίες πολύ-πολύ μεγαλύτερες και πολύ-πολύ βιαιότερες» – μια αναφορά που δεν διαψεύστηκε από κανέναν από τους συμμετέχοντες επιστήμονες (του κ. Γκίκα συμπεριλαμβανομένου)!
Στις 8 και 9 Δεκεμβρίου αντιστοίχως ο Ν. Μπογιόπουλος φιλοξένησε στην εκπομπή του στον ρ/σ Real FM τους κ. Κούβελα και Φαρσαλινό (ακούστε τις παρεμβάσεις τους εδώ και εδώ) με τους δυο επιστήμονες να επαναλαμβάνουν τα όσα είπαν στην εκπομπή του Kρήτη TV και τον κ. Κούβελα μάλιστα να αναφέρει πως η Ελλάδα θα μπορούσε άμεσα να προμηθευτεί 3.000 σκευάσματα, ποσότητα επαρκή για την θεραπεία των ανθρώπων που αυτή τη στιγμή νοσηλεύονται εκτός ΜΕΘ στα νοσοκομεία της χώρας, γεγονός που εκτός των άλλων θα μείωνε την πίεση που δέχεται το ΕΣΥ, αφού η θεραπεία των ασθενών με ήπια-μέτρια συμπτώματα δεν θα μεγάλωνε τις ανάγκες σε μονάδες εντατικής, οι οποίες έχουν καταληφθεί.
Συμπερασματικά
Τα όσα οι εν οι λόγω επιστήμονες υποστήριξαν δημιουργούν τεράστια ερωτηματικά.
Πως είναι δυνατόν να υπάρχουν διαθέσιμα φάρμακα που αντιμετωπίζουν σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα σε ασθενείς με μέτρια και ήπια συμπτώματα και θα μπορούσαν να σώσουν το δημόσιο σύστημα υγείας από την κατάρρευση και να μην γίνεται κουβέντα για αυτό από την κυβέρνηση και τα μεγάλα ΜΜΕ;
Πως είναι δυνατόν να γίνεται τόσο λεπτομερειακή συζήτηση για το πως θα προχωρήσει ο μαζικός εμβολιασμός και να προωθείται ως πανάκεια ένα εμβόλιο που δεν έχει πάρει καν ακόμη άδεια την στιγμή που στην καλύτερη περίπτωση αυτό θα χρειαστεί την πάροδο ενός τουλάχιστον έτους για να βοηθήσει στην εξομάλυνση της κατάστασης;
Πως είναι δυνατόν να μην προχωρά με κατεπείγον τρόπο η εισαγωγή ενός φαρμάκου που θα σώσει εκατοντάδες, ή πιο σωστά χιλιάδες, ζωές και να μαθαίνουμε για την ύπαρξη του όχι από επίσημα κυβερνητικά χείλη αλλά από έναν τοπικό τηλεοπτικό σταθμό;
Η απάντηση στα παραπάνω δεν μπορεί παρά να βρίσκεται στα τεράστια οικονομικά συμφέροντα των μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών και των κυβερνήσεων που διαπλέκονται μαζί τους των οποίων το βασικό κριτήριο είναι το κέρδος. Όσο η επιστήμη θα βρίσκεται στα χέρια των πολυεθνικών, το κέρδος θα είναι πάνω από την ανθρώπινη ζωή. Αυτό είναι το μόνο βέβαιο.
