Την Κυριακή 7 Γενάρη διεξήχθησαν εκλογές για τη Βουλή των Τουρκοκυπρίων στην κατεχόμενη από τα Τουρκικά στρατεύματα βόρεια Κύπρο. Για τα αποτελέσματα των εκλογών μιλήσαμε με τη συντρόφισσα Ντιρέν Ντενίζ, μέλος της Yeni Enternationalyst Sol (Νέα Διεθνιστική Αριστερά) αδελφή οργάνωση του «Ξ» στην Κύπρο.
- Ντενίζ, πώς είδε η YESol το αποτέλεσμα των εκλογών στο Βορρά;
Δυστυχώς το αποτέλεσμα είναι αρνητικό. Κερδισμένοι βγήκαν η Δεξιά και η Ακροδεξιά. Μεγάλος χαμένος η Αριστερά η οποία έχασε σχεδόν το 50% των δυνάμεών της. Για μια ακόμη φορά αποδεικνύεται πως όταν η Αριστερά κινείται προς τα δεξιά, όταν εγκαταλείπει το δικό της πρόγραμμα και κυβερνά σε συνεργασία με κόμματα του κατεστημένου, αυτός που χάνει είναι η Αριστερά και αυτός που κερδίζει είναι το κατεστημένο, τα κόμματα της Δεξιάς και ακόμα χειρότερα της Ακροδεξιάς.
Κι όλα αυτά σε συνθήκες βαθέματος της οικονομικής κρίσης και έντασης της λιτότητας, με χαρακτηριστικό το γεγονός ότι μέσα στα τελευταία δύο χρόνια η τουρκική λίρα (το βασικό νόμισμα που χρησιμοποιείται στο Βορρά) έχει χάσει το 50% της αξίας, με σοβαρό βέβαια αντίκτυπο στο βιοτικό επίπεδο των λαϊκών στρωμάτων.
- Πιο αναλυτικά, πώς ήταν τα αποτελέσματα;
Πρώτο κόμμα βγήκε το UBP, το Κόμμα Εθνικής Ενότητας, το κόμμα του πρώην προέδρου της Τουρκοκυπριακής κυβέρνησης, Έρογλου. Το UBP πήρε το 35,8%
Δεύτερο το «αριστερό» CTP, Ρεμπουπλικανικό Τουρκικό Κόμμα, το οποίο έπεσε από το 38% στο 20% περίπου! Στις προηγούμενες εκλογές το CTP ήταν πρώτο κόμμα και είχε αναλάβει τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Τρίτο, με 17.8% ένα εντελώς καινούργιο κόμμα, αλλά δεξιό και νεοφιλελεύθερο, ένα κόμμα της άρχουσας τάξης δηλαδή, το Λαϊκό Κόμμα (HP) με επικεφαλής τον πρώην βασικό διαπραγματευτή στις διακοινοτικές συνομιλίες, τον Κ. Οζερσάι. Αυτό το κόμμα κατέβηκε για πρώτη φορά σε εκλογές.
Το Κόμμα Κοινοτικής Δημοκρατίας, ΤDP, κόμμα του τωρινού προέδρου, Ακιντζί, αύξησε οριακά τις δυνάμεις του, στο 8,5% από 7,5% στις εκλογές του 2013.
Μεγάλος χαμένος των εκλογών είναι επίσης το Δημοκρατικό Κόμμα (DP) του Σ. Ντεντκάς, το οποίο είχε παρόμοια κατάρρευση της εκλογικής του απήχησης με το CTP – από 23% και 12 έδρες το 2013 έπεσε στο 7,8% και στις 3 έδρες.
Τέλος, εντυπωσιακή άνοδο είχε η Ακροδεξιά, το Κόμμα της Αναγέννησης, YDP, το οποίο αποτέλεσε έκπληξη γιατί οι δημοσκοπήσεις δεν το συμπεριέλαβαν κάν , όμως τελικά πήρε 7%!
- Πόσες έδρες έχει η Τουρκοκυπριακή Βουλή;
Η Τουρκοκυπριακή βουλή έχει συνολικά 50 μέλη.
Η κατανομή είναι ως εξής:
-
- Κόμμα Εθνικής Ενότητας (Δεξιά) – 21 έδρες
- Ρεμπουπλικανικό Τουρκικό Κόμμα («αριστερό») – 12 έδρες,
- Λαϊκό Κόμμα (καινούργιος νεοφιλελεύθερος σχηματισμός) – 9,
- Δημοκρατικό Κόμμα (κεντροδεξιά) – 3,
- Κόμμα Κοινοτικής Δημοκρατίας (Σοσιαλδημοκρατικό/κεντροαριστερά) – 3
- Αναγέννηση (Ακροδεξιά) – 2
- Η εξωκοινοβουλευτική Αριστερά τι έκανε και σε τι ποσοστά κυμάνθηκε η αποχή;
Η τουρκοκυπριακή εξωκοινοβουλευτική Αριστερά δεν κατέβηκε στις εκλογές σε κάποιου είδους κοινή κάθοδο, δεν μπόρεσε να προσφέρει μια σοβαρή αριστερή εναλλακτική πρόταση στο CTP. Υπάρχουν διάφορες οργανώσεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς που βρίσκονται εκτός κοινοβουλίου: ο «Δρόμος Ανεξαρτησίας», το «Κόμμα της Ενωμένης Κύπρου» (κατέβηκε με μια διάσπαση του Κόμματος Κοινοτικής Δημοκρατίας, πήραν 2,68% και μετά τις εκλογές διαλύθηκαν) το «Σοσιαλιστικό Κόμμα» (Μαοϊκό) η «Επαναστατική Λίγκα» το «Κόμμα Νέα Κύπρος» (που προτείνει συστηματικά το μποικοτάρισμα των εκλογών) κλπ…
Το 2013 κάποιες από αυτές τις οργανώσεις (Κόμμα Ενωμένη Κύπρος, Δρόμος της Ανεξαρτησίας –με την τότε ονομασία του, «Μπάρακα»– και η Επαναστατική Λίγκα) κατέβηκαν σε κοινό ψηφοδέλτιο, και τα πήγαν πολύ καλά, παίρνοντας 3.12%.
Φέτος, μάλιστα, υπήρχαν ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες για μια επιτυχημένη συνεργασία. Το «αριστερό» CTP πέρασε από μια σειρά αποχωρήσεων και διασπάσεων τα τελευταία χρόνια, χάνοντας και την παλιά αριστερή βάση του, λόγων των δεξιών του επιλογών, αλλά και ένα μεγάλο κομμάτι της νεολαίας του. Μέρος αυτής της νεολαίας δοκίμασε να δημιουργήσει μια καινούργια κίνηση η οποία όμως δεν κατέληξε πουθενά και σήμερα έχουν διαλυθεί.
Αν υπήρχε ένας πόλος που να λειτουργήσει συσπειρωτικά για όλες αυτές τις δυνάμεις, θα μπορούσαν σίγουρα να ελκύσουν μεγάλα τμήματα της βάσης του CTP, τα οποία μη έχοντας διέξοδο, στράφηκαν στο «Λαϊκό Κόμμα» και την αποχή, η οποία κατέγραψε το ποσοστό του 33% το οποίο είναι μεγαλύτερο από προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις.
- Πως εξηγείς την κατάρρευση της ψήφου του CTP;
Η πολιτική του CTP δεν είχε καμία σχέση με μια αριστερή πολιτική. Ανάλαβε την κυβέρνηση, έχοντας κερδίσει το 38% στις εκλογές του 2013 και προχώρησε σε συνεργασία με το κεντροδεξιό Δημοκρατικό Κόμμα του Σερντάρ Ντεντκάς (γιου του για δεκαετίες επικεφαλής των Τ/Κ, ακραίου εθνικιστή και υποστηρικτή της διχοτόμησης της Κύπρου, Ραούφ Ντενκτάς).
Η συγκυβέρνηση με το Δημοκρατικό Κόμμα κατάρρευσε σύντομα μετά καθώς το Δημοκρατικό Κόμμα βρέθηκε μπλεγμένο σε σκάνδαλα και τότε το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CTP) προχώρησε σε συγκυβέρνηση με το δεξιό Κόμμα Εθνικής Ενότητας (UBP)! Και αυτή η κυβέρνηση όμως, φυσικά, μπήκε σύντομα σε κρίση λόγω της διαφωνίας των δύο κομμάτων πάνω στο θέμα της εισαγωγής τρεχούμενου πόσιμου νερού από την Τουρκία. Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα κράτησε μια κριτική στάση προς την Τουρκία, σχετικά με τους όρους της παροχής νερού από την Τουρκία στη Β. Κύπρο και ήρθε σε σύγκρουση με το UBP που είναι εθνικιστικό και θεωρεί τους στενούς δεσμούς με την Τουρκία σαν κάτι το αδιαπραγμάτευτο. Η κυβέρνηση έπεσε και στη συνέχεια το CTP αρνήθηκε να αναλάβει ξανά την ευθύνη της διακυβέρνησης μη έχοντας άλλους συμμάχους στους οποίους να απευθυνθεί – έτσι παραχώρησε την κυβέρνηση στο δεξιό UBP το οποίο συνεργάστηκε με το Δημοκρατικό Κόμμα.
Μετά από όλα αυτά δεν είναι καθόλου παράξενο που ο κόσμος γύρισε την πλάτη στο κόμμα της παραδοσιακής «Αριστεράς».
Η ήττα του CTP είναι τεράστια. Ακόμη και οι δικοί του αναλυτές λένε ότι το λάθος του ήταν να συνεργαστεί με το UBP. Η στροφή του προς τα δεξιά όμως δεν έχει επιστροφή. Ενδεικτικά, ένας από τους υποψήφιους του ήταν ο πρώην πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Β. Κύπρου – ένας άνθρωπος του μεγάλου κεφαλαίου. Το CTP άρα χάνει σταθερά τη φυσιογνωμία του, καθώς αλλάζει και η σύνθεσή των υποστηρικτών του – τα αριστερά κομμάτια του έχουν αποχωρήσει και τη θέση τους παίρνουν καριερίστες, άτομα που κοιτάνε το συμφέρον τους και πολιτικά ανήκουν στην κεντροαριστερά.
- Πώς εξηγείται το άλμα που σημείωσε το «Λαϊκό Κόμμα»;
Το Λαϊκό Κόμμα, λειτούργησε ελκυστικά για πολύ κόσμο που απογοητεύτηκε από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα αλλά και από το Δημοκρατικό Κόμμα.
Καταρχήν πάτησε στην διαφθορά όλων των άλλων. Παρουσιάστηκε σαν ένα αδιάφθορο κόμμα τεχνοκρατών που δεν ανήκουν ούτε στην Αριστερά ούτε στη Δεξιά. Σαν κόμμα όμως οι πολιτικές που προτείνουν είναι αστικές-νεοφιλελεύθερες.
Έτσι παρουσιάστηκε σαν κάτι «καινούριο» κι αυτό τράβηξε κάποιον απογοητευμένο κόσμο.
Από την άλλη διαφορά έκανε η στάση που κρατά προς την Τουρκία. Η βασική φυσιογνωμία που προσπαθεί να προβάλει είναι αυτή της «αυτοδιοίκησης», της ανεξάρτητης δηλαδή οργάνωσης του κράτους και της διοίκησης των Τουρκοκυπρίων από την Τουρκία. Αρνείται να αποδεχθεί το ρόλο της Β. Κύπρου σαν «επαρχία» της Τουρκίας, ζητά ισότιμη σχέση, Συντακτική Συνέλευση που να επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις με την Τουρκία, αλλαγή της νομοθεσίας ώστε να συνάδει με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία και αλλαγή της ονομασίας «Τουρκική Δημοκρατία της Β. Κύπρου».
- Αυτό το «αντιτουρκικό» στοιχείο φαίνεται και αντιφατικό και παράδοξο…
Η κριτική στάση ενάντια στην Τουρκία και το τουρκικό καθεστώς είναι πολύ έντονη μέσα στην πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων που είναι υπέρ μιας λύσης που να ενοποιεί το νησί και να το συνδέει με την Ευρωπαϊκή Ένωση την οποία βλέπουν σαν αντίβαρο στο αυταρχικό, αντιδημοκρατικό και συντηρητικό (θρησκευτικά) καθεστώς της «Μητέρας Πατρίδας» Τουρκίας.
Αυτή η αντι-εθνική συνείδηση των Τουρκοκυπρίων είναι δυστυχώς κάτι που δεν έχει γίνει καθόλου κατανοητό από την Αριστερά! Ούτε στο CTP, ούτε μέσα στους Ελληνοκύπριους, το ΑΚΕΛ δηλαδή, το οποίο επιμένει σε μια πολιτική που το καθιστά ουρά του εθνικισμού των Ελληνοκυπριακών κομμάτων της άρχουσας τάξης κι έτσι αδυνατεί να προσεγγίσει με οποιοδήποτε τρόπο τις μάζες των Τουρκοκυπρίων και να συμβάλει στην εξεύρεση λύσης στο Κυπριακό πρόβλημα.
Στον αντίποδα αυτής της προσέγγισης είναι το Κόμμα Εθνικής Ενότητας που δηλώνει πίστη στη «Μητέρα Πατρίδα» και συσπειρώνει τα πιο συντηρητικά στοιχεία των Τουρκοκυπρίων καθώς και μεγάλο αριθμό εποίκων που έχουν έρθει από την Τουρκία.
- Πόσο επικίνδυνη είναι η άνοδος της ακροδεξιάς;
Το 7% του κόμματος της Αναγέννησης, YDP, είναι πολύ ανησυχητικό. Πρόκειται για ένα ισλαμικό εθνικιστικό κόμμα, πολύ θρησκευτικό και συντηρητικό, με φασιστικές νοοτροπίες και μεθόδους. Η άνοδος του οφείλεται στην οικονομική κρίση από τη μια και, από την άλλη, στη διαφθορά και τα σκάνδαλα που μαστίζουν τα παραδοσιακά κόμματα.
Το YDP επιτέθηκε πρόσφατα στα γραφεία της εφημερίδας «Αφρίκα», επειδή αυτή είχε ένα ειρωνικό σκίτσο του Ερντογάν, λέγοντας ότι έτσι βρίζουν το Ισλάμ! Επιτέθηκαν στην Ντογούς Ντέρια, μια βουλευτή της Αριστεράς, επειδή, είπε, ανάμεσα σε άλλα, ότι Τουρκοκύπριοι και Τούρκοι βίασαν γυναίκες Ελληνοκυπρίων στον πόλεμο του 1974! Επιτίθενται σε αριστερούς Τουρκοκύπριους και σε προοδευτικούς Τούρκους και σε Κούρδους. Λένε ότι στηρίζουν το μεγάλο Τουρκικό έθνος και τις αξίες του μεγάλου μουσουλμανικού έθνους – εννοούν φυσικά την Τουρκία. Θεωρούν την Κύπρο κομμάτι του μεγάλου αυτού τουρκικού έθνους. Σε κάποιες φωτογραφίες τους χρησιμοποιούν το σήμα των Γκρίζων Λύκων – της γνωστής φασιστικής οργάνωσης στην Τουρκία, αλλά λένε πως δεν έχουν άμεσες σχέσεις.
Η εκλογική τους επιτυχία και η ανοχή που δείχνει το κατεστημένο απέναντί τους (τους αντιμετωπίζει σαν «μια ακόμη άποψη») είναι πολύ επικίνδυνη και γι’ αυτό η Αριστερά πρέπει να επαγρυπνεί και να μπει στη μάχη ενάντιά τους, με μαζική προπαγάνδα στην κοινωνία. Αυτό βέβαια αφορά και την Αριστερά στο Νότο.
- Δηλαδή οι δυο βασικοί νικητές των εκλογών είναι ένα κόμμα που έχει σαν σημαία του την ανεξαρτησία από την Τουρκία κι ένα άλλο που είναι ακραία εθνικιστικό;
Ακριβώς! Οι εκλογές της Κυριακής 7 Γενάρη έστειλαν αυτό το μήνυμα: της πολύ μεγάλης πόλωσης ανάμεσα, από τη μια, των τάσεων για απεξάρτηση από την Τουρκία και από την άλλη της ενσωμάτωσης στην Τουρκία!
Είναι δείγμα της κρίσης που περνά την κοινωνία στη Βόρεια Κύπρο, όπου ενισχύονται τα άκρα. Η συνείδηση βέβαια είναι πολύ μπερδεμένη, δεν έχει δηλαδή καθαρά ταξικά χαρακτηριστικά, δεν είναι πόλωση ανάμεσα στη ριζοσπαστική Αριστερά και την ακραία Δεξιά, κι ο λόγος είναι η ύπαρξη του «εθνικού προβλήματος» το οποίο στρεβλώνει την πραγματικότητα όπως την βλέπουν οι λαϊκές μάζες και της θλιβερής εικόνας που παρουσιάζει η παραδοσιακή Αριστερά, σε συνδυασμό με την αδυναμία της ριζοσπαστικής Αριστεράς να ανταποκριθεί στα καθήκοντα και τις ανάγκες της εποχής.
- Τι βλέπεις σαν άμεσες προοπτικές;
Όλα δείχνουν πως θα έχουμε μια ασταθή κυβέρνηση.
Μια επιλογή θα είναι να έχουμε κυβέρνηση του κόμματος της Εθνικής Ενότητας (21 έδρες) του Δημοκρατικού Κόμματος (3 έδρες) και Ακροδεξιάς (2 έδρες) – δηλαδή 26 έδρες, μια πολύ οριακή πλειοψηφία στο σύνολο των 50 βουλευτών.
Μια δεύτερη πιθανότητα είναι κυβέρνηση Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (12 έδρες) Λαϊκού Κόμματος (9) Δημοκρατικού Κόμματος (3) και Κοινοτικής Δημοκρατίας (3) – σύνολο 27.
Και οι δύο αυτές συνεργασίες σε κυβερνητικό επίπεδο είναι πολύ ανομοιογενής και μ’ αυτή την έννοια μπορεί να αποδειχθούν πολύ ασταθείς. Γι’ αυτό εξάλλου έχει ξεκινήσει από τώρα η συζήτηση για νέες εκλογές μέσα στους επόμενους μήνες.
- Πως βλέπει η Νέα Διεθνιστική Αριστερά την επόμενη μέρα για την Αριστερά;
Κάτι έχει αρχίσει να κινείται. Έχει ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση για το τι Αριστερά θέλουμε. Ακτιβιστές του Ρεμπουμπλικανικού κόμματος κατηγορούν την υπόλοιπη Αριστερά ότι δεν το ψήφισε, η υπόλοιπη Αριστερά κατηγορεί το CTP ότι δεν ενδιαφέρεται για δημοκρατική σχέση με την υπόλοιπη Αριστερά αλλά λειτουργεί καπελωτικά, αντιδημοκρατικά και εκβιαστικά.
Εμείς σαν ΝΕΔΑ παρεμβαίνουμε σ’ αυτή τη συζήτηση εξηγώντας ότι η δημοκρατία είναι μια πολύ σημαντική πτυχή αλλά μόνο μια πτυχή του προβλήματος. Η άλλη είναι το πρόγραμμα. Η «Αριστερά» δεν είναι νοητό να συγκυβερνά με κόμματα της άρχουσας τάξης! Χρειάζεται ένα πρόγραμμα ριζικών ανατροπών που να στηρίζεται στη σοσιαλιστική προοπτική και στο διεθνισμό. Διαφορετικά είναι καταδικασμένη σε ήττες και πάλι ήττες. Σαν Τουρκοκύπριοι εργαζόμενοι και σαν Ελληνοκύπριοι εργαζόμενοι είχαμε πολλές τέτοιες στο παρελθόν. Είναι καιρός πια να βγάλουμε τα απαραίτητα συμπεράσματα.
