Νίκος Αναστασιάδης
Ηλέκτρα Κλείτσα
Η επανεκλογή Τραμπ είναι ίσως το πιο σημαντικό πολιτικό γεγονός του 2024. Ένας πρόεδρος που έφυγε κακήν κακώς από την προεδρία των ΗΠΑ το 2020, κατάφερε όχι μόνο να επιστρέψει, αλλά να είναι κυρίαρχος του αμερικάνικου πολιτικού συστήματος. Όχι μόνο κέρδισε τις εκλογές, αλλά βγήκε και πρώτος σε αριθμό ψήφων (για το αμερικανικό εκλογικό σύστημα αυτό δεν είναι ταυτόσημο), έχει πλειοψηφία στην Γερουσία και στην Βουλή, ενώ ελέγχει και το Ανώτατο Δικαστήριο.
Σε προηγούμενο άρθρο μας αναλύσαμε πως κατάφερε ο Τραμπ να βγει νικητής (δείτε στο www.xekinima.org 6/11/2024 «ΗΠΑ: Ο Τραμπ νίκησε – τη νίκη του την δώσανε οι Δημοκρατικοί»).
Εν συντομία να πούμε εδώ πως ο βασικός λόγος που βγήκε ο Τραμπ δεν ήταν η δυναμική που ανέπτυξε η εκστρατεία του, αλλά η αποτυχία των Δημοκρατικών να προβάλουν οποιαδήποτε διαφορετική προοπτική για τα λαϊκά στρώματα. Ο Μπάιντεν έκανε μεγάλες υποσχέσεις τις οποίες δεν έκανε πράξη, ενώ πληθωρισμός, πόλεμοι, ρατσισμός, κτλ, συνέχιζαν να χτυπάνε τους εργαζόμενους. Αυτό το αποδεικνύει και μια προσεκτική ανάγνωση των αποτελεσμάτων(δες κουτί).
Τραμπ 2.0
Ας δούμε όμως τα πρώτα δείγματα γραφής για το πως μπορεί να μοιάζει η νέα διοίκηση Τραμπ. Ο Τραμπ φυσικά έχει πει πολλά μεγάλα λόγια για το τι θα κάνει ως πρόεδρος. Όπως και στην προηγούμενη θητεία του, δεν σημαίνει ότι όλα αυτά θα γίνουν πραγματικότητα. Και μετά το 2016 υπήρχαν μέτρα του Τραμπ που σταμάτησαν λόγω μαζικών αντιδράσεων ή/και νομικών κωλυμάτων.
Ας δούμε τα στελέχη που θα στελεχώσουν την νέα κυβέρνηση, για να πάρουμε μια εικόνα.
Ο νέος Υπ. Εξ. Μάρκο Ρούμπιο είναι γνωστός για την εχθρότητα του απέναντι στην Κίνα και αποτελεί φιλοπόλεμο «γεράκι». Ο νέος υπουργός δικαιοσύνης Ματ Γκετζ είναι ένας γερουσιαστής που έχει βρεθεί κατηγορούμενος για σεξουαλική κακοποίηση, ναρκωτικά, βιασμό ανηλίκου, κα. Υπουργός Υγείας ανακοινώθηκε ο Ρόμπερτ Κένεντι, που έχει κάνει τραγικές δηλώσεις όσον αφορά φάρμακα, εμβόλια, κτλ (όπως όταν δήλωσε ότι ο covid είναι «σχεδιασμένος» να μην προσβάλλει Εβραίους και Κινέζους…). Ο Μάικ Χάκαμπι, ο νέος πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Ισραήλ, είχε δηλώσει ότι «δεν υπάρχουν Παλαιστίνιοι» και ότι η Παλαιστινιακή ταυτότητα είναι ένα «εργαλείο για να πάρουν γη από το Ισραήλ».
Μια από τις πιο διαφημισμένες κινήσεις του Τραμπ είναι η ίδρυση της «Επιτροπής για την αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης» με επικεφαλής τον δισεκατομμυριούχο Έλον Μασκ και τον επιχειρηματία Βιβέκ Ραμασουάμι. Ο στόχος υποτίθεται των πλουσίων φίλων του Τραμπ είναι να κάνουν περικοπές στις κρατικές δαπάνες. Ο Μασκ δήλωσε ότι σκοπεύει να κόψει το ⅓ του κρατικού προϋπολογισμού, ενώ ο Ραμασουάμιότι θέλει να απολύσει το 75% των δημοσίων υπαλλήλων.
Τι συμπέρασμα μπορεί να βγει;
Ποιό είναι το συμπέρασμα που μπορεί να βγει από αυτό το συνονθύλευμα ασυνάρτητων και ακροδεξιών πλούσιων περσόνων;
Η απάντηση είναι πως το πόσο μακριά θα πάει η ατζέντα του Τραμπ θα κριθεί από τους συσχετισμούς στην κοινωνία.
Τα εκλογικά στοιχεία δεν επιβεβαιώνουν το αφήγημα ότι υπάρχει «δεξιά στροφή» ή «εκφασισμός» στην βάση της κοινωνίας. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν σημαντικά στρώματα εργαζομένων και μεσαίων στρωμάτων που επηρεάζονται από την αντιδραστική προπαγάνδα του Τραμπ και των ομοίων του. Σημαίνει όμως ότι η εικόνα είναι αρκετά πιο σύνθετη και ότι υπάρχουν αντίρροπες δυνάμεις.
Για παράδειγμα, ο Τραμπ έχει ανακοινώσει το μεγαλύτερο πρόγραμμα απελάσεων στην ιστορία της χώρας (μιλάει για πάνω από 10 εκατομμύρια απελάσεις). Πως θα αντιδράσουν οι κοινότητες των μεταναστών σε αυτό; Την προηγούμενη φορά που ο Τραμπ δοκίμασε κάτι τέτοιο είχε σημαντικές αντιδράσεις. Επιπλέον, όλοι οι σοβαροί οικονομολόγοι συμφωνούν ότι μια τέτοια αφαίρεση εργατικού δυναμικού θα είχε καταστροφικές επιπτώσεις στην οικονομία, ιδιαίτερα σε μια περίοδο έλλειψης εργατικών χεριών.
Η κορωνίδα υποτίθεται της οικονομικής πολιτικής του Τραμπ είναι η επιβολή δασμών (φόρων δηλαδή στις εισαγωγές). Αν προχωρήσει σε επιβολή μεγάλων δασμών αυτό θα σημαίνει αύξηση του πληθωρισμού. Πως θα αντιδράσουν οι ψηφοφόροι του Τραμπ σε κάτι τέτοιο; Και ακόμα, πως θα αντιδράσουν οι χώρες σύμμαχοι των ΗΠΑ σε μια τέτοια εξέλιξη;
Στην Ουκρανία επίσης, η θέση του Τραμπ είναι πολύ δύσκολη. Από τη μια δηλώνει πώς θα σταματήσει τον πόλεμο αμέσως, από την άλλη όμως δεν μπορεί απλά να παραδώσει την νίκη στον Πούτιν, γιατί αυτό θα έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στο κύρος του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού ιδιαίτερα στα πλαίσια της Δυτικής Συμμαχίας, του ΝΑΤΟ κλπ.
Ο ρόλος της Αριστεράς
Σε αυτές τις συνθήκες, κρίσιμο ρόλο έχει να παίξει η Αριστερά στις ΗΠΑ, που πρέπει να βγει μπροστά και να οργανώσει τον αγώνα ενάντια στις πολιτικές του Τραμπ, χωρίς όμως να καλλιεργεί αυταπάτες για τους Δημοκρατικούς.
Δυστυχώς, ένα κομμάτι αυτού που θεωρείται Αριστερά στις ΗΠΑ έχει μια παράδοση στήριξης του Δημοκρατικού Κόμματος. Ο Μπέρνι Σάντερς, η Αλεξάντρια Οκκάσιο-Κορτές και άλλοι, στήριξαν Χάρις. Ο Σάντερς μπορεί να βγήκε με ανακοίνωση μετά τις εκλογές ότι «οι Δημοκρατικοί έχουν εγκαταλείψει την εργατική τάξη», αλλά με τι πρόσωπο μπορεί να παίξει ρόλο στα κινήματα όταν συνδέθηκε με μια τόσο αντεργατική και φιλοπόλεμη κυβέρνηση;
Οι 750.000 ψήφους που πήρε η ανεξάρτητη υποψήφια των Πρασίνων Τζιλ Στάιν μπορούν να αποτελέσουν μια βάση για να χτίσει η Αριστερά.
Παρόλο που ο αριθμός των ψήφων είναι μικρός, και οι Πράσινοι έχουν πάρει σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις και μεγαλύτερους αριθμούς (από 1,5 μέχρι και 3 εκατομμύρια ψήφους), η Στάιν έκανε μια δυναμική καμπάνια που σε κάποιες περιοχές μπόρεσε να πλησιάσει τους δύο υποψηφίους του κατεστημένου.
Σε αυτά τα πλαίσια, είναι σημαντική η συνάντηση που οργανώνει η κίνηση Workers Strike Back με πρωτοβουλία της πρώην Συμβούλου του Σιάλτ Σάμα Σαγουάντ, για να συζητηθούν τα επόμενα βήματα στην κατεύθυνση της οργάνωσης της αντίστασης.
Μια σημαντική εξέλιξη είναι πως σε αυτές τις εκλογές, η επίσημη θέση του DSA (Δημοκρατικοί Σοσιαλιστές της Αμερικής – η μεγαλύτερη αριστερή οργάνωση στις ΗΠΑ, που εκδίδει το περιοδικό Jacobin) ήταν να μην στηρίξει Χάρις. Το ίδιο έκανε και η βουλευτής των Δημοκρατικών Ρασίντα Τλαϊμπ. Αυτές οι κινήσεις αντανακλούν τις διεργασίες μέσα στα λαϊκά στρώματα και την Αριστερά λόγω της δεξιάς στροφής των Δημοκρατικών.
Από την άλλη, δυστυχώς ένα κομμάτι της Αριστεράς, παρόλο που επίσημα δεν είχε θέση υποστήριξης της Χάρις, στην πραγματικότητα δεν έκανε καμία εκστρατεία στις εκλογές, ενώ στα λεγόμενα swing ή battleground states (δηλαδή στις πολιτείες που παιζόταν αν θα κερδίσουν οι Δημοκρατικοί ή οι Ρεπουμπλικάνοι), στην ουσία υποστήριζαν τη θέση ψήφο στην Χάρις για να μην βγει ο Τραμπ. Αυτή η θέση πρακτικά μεταφράζεται στο «καταψηφίζουμε Δημοκρατικούς εκεί που δεν παίζει ρόλο, τους υπερψηφίζουμε εκεί που πραγματικά παίζει ρόλο», το οποίο τελικά είναι μια έμμεση αλλά καθαρή πολιτική στήριξης. Το κομμάτι της Αριστεράς που ταυτίζεται με το κατεστημένο των Δημοκρατικών αναπόφευκτα θα απαξιωθεί στα μάτια σημαντικών στρωμάτων της εργατικής τάξης.
Σε κάθε περίπτωση, ανοίγει μια νέα περίοδος για τις ΗΠΑ και τον κόσμο με σοβαρούς κινδύνους αλλά και σημαντικές ευκαιρίες για τα κινήματα και την Αριστερά, αν κινηθούν με ένα πραγματικά ριζοσπαστικό τρόπο.
Μερικά στοιχεία για το εκλογικό αποτέλεσμα
Τραμπ 76.702.365 ψήφοι – το 2020 πήρε 74.223.975, δηλ κερδισε 2 εκ. περισσότερες ψήφους.
Χάρις 74.150.783 ψήφοι – το 2020 ο Μπάιντεν πήρε 81.283.501, δηλ έχασε 7 εκ. ψήφους.
Ψήφισαν 150 από 245 εκατομμύρια που είχαν δικαίωμα ψήφου. Δηλαδή περίπου 100 εκατομμύρια δεν πήγαν να ψηφίσουν. Άρα, ο Τραμπ εκλέχτηκε με λιγότερο από το 30% των ψηφοφόρων.
Η μόνη κατηγορία ψηφοφόρων που η Χάρις τα πήγε καλύτερα από τον Μπάιντεν ήταν στους ψηφοφόρους με εισόδημα πάνω από 100.000$, δηλαδή στα ανώτερα εισοδηματικά στρώματα.
Ο Τραμπ κέρδισε πλειοψηφία στα χαμηλότερα εισοδήματα (που παραδοσιακά ψήφιζαν Δημοκρατικούς), ενώ μείωσε πολύ την διαφορά σε κατηγορίες όπως οι Λατίνοι και οι γυναίκες.
Χαρακτηριστικό ήταν ότι στα exit poll, 87% όσων απάντησαν ότι η κατάσταση της οικονομίας είναι κακή ψήφισαν Τραμπ. Από την άλλη, 89% όσων πιστεύουν ότι η κατάσταση της οικονομίας είναι «εξαιρετική» ψήφισαν Χάρις.
Πολύ ενδιαφέρον έχουν τα αποτελέσματα των τοπικών δημοψηφισμάτων που έγιναν μαζί με τις προεδρικές εκλογές. Για παράδειγμα, ο Τραμπ πήρε την πολιτεία του Μιζούριμε 58%, ενώ η Χάρις περιορίστηκε στο 40%. Την ίδια στιγμή όμως, στο τοπικό δημοψήφισμα πάνω από 50% ψήφισαν υπέρ του δικαιώματος στην έκτρωση και 57,6% ψήφισαν για την αύξηση του βασικού μισθού και για να καθιερωθεί άδεια ασθενείας επί πληρωμή. Δηλαδή, η Χάρις πήρε πολύ χαμηλότερα ποσοστά από όσους/ες ψήφισαν για προοδευτικές μεταρρυθμίσεις.
Παρομοίως στην Μοντάνα, ο Τραμπ πήρε 58% και η Χάρις 38%, ενώ το δημοψήφισμα που ζητούσε να καθιερωθεί για κάθε άτομο «το δικαίωμα λήψης και εκτέλεσης αποφάσεων σχετικά με την εγκυμοσύνη, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην άμβλωση” πήρε 58%.
Ποιοι περιμένουν με ενθουσιασμό την 20η Γενάρη;
Αυτοί που δεν μπορούν να κρύψουν τη χαρά και τον ενθουσιασμό τους για την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ και δε βλέπουν την ώρα να αναλάβει τη διακυβέρνησης (τον Γενάρη του 2025) δεν είναι λίγοι. Από την Α. Λατινοπούλου που υποδέχτηκε τα νέα της εκλογής του Τραμπ χορεύοντας σε τηλεοπτική εκπομπή, μέχρι τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Β. Όρμπαν που δήλωσε ότι έχουν «μεγάλα σχέδια για το μέλλον» (εννοώντας τον εαυτό του και τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ) οι απανταχού ακροδεξιοί πανηγυρίζουν.
Στο εσωτερικό των ΗΠΑ ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι που έχουν ακόμη περισσότερους λόγους να χαίρονται και να ανυπομονούν. Είναι αυτοί που τον Γενάρη του 2021 εισέβαλαν στο Καπιτώλιο προσπαθώντας να ανατρέψουν το εκλογικό αποτέλεσμα (με βάση το οποίο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Τζο Μπάιντεν) και να επαναφέρουν τον αγαπημένο τους Ντ. Τραμπ στην εξουσία. Αυτή η αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος οδήγησε σε συλλήψεις και φυλακίσεις, με κάποιους από τους ακροδεξιούς οπαδούς του Τραμπ να βρίσκονται ακόμη στη φυλακή.
Αυτοί οι «αγνοί πατριώτες», κατά τον Τραμπ, περιμένουν την απελευθέρωσή τους από τον νέο πρόεδρο, που έχει ανακοινώσει εδώ και μήνες ότι ένα από τα πρώτα πράγματα που θα κάνει όταν αναλάβει καθήκοντα, θα είναι να «απελευθερώσει τους ομήρους της 6ης Γενάρη που κρατούνται άδικα». Παρά το γεγονός ότι παραδέχεται ότι ενδεχομένως κάποιοι από τους υποστηρικτές του «βγήκαν εκτός ελέγχου» κατά τη διάρκεια της εισβολής στο Καπιτώλιο και ότι ίσως να μην αξίζουν όλοι να απελευθερωθούν, έχει δεσμευτεί ότι αν εκλεγεί θα δώσει χάρη στους περισσότερους από αυτούς, τους οποίους μάλιστα αποκαλεί «πολιτικούς κρατούμενους».
Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: ο Τραμπ δίνει πλήρη κάλυψη στους ακροδεξιούς οπαδούς του που προσπάθησαν να ανατρέψουν το εκλογικό αποτέλεσμα, κάτι που θα τους οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι μπορούν να «βγαίνουν εκτός ελέγχου» όποτε θέλουν, χωρίς ουσιαστικές συνέπειες, αρκεί να βρίσκεται στην εξουσία ο … σωστός πρόεδρος. Κι ο ίδιος εξάλλου, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας δήλωσε με το γνωστό ύφος ότι … ήταν λάθος του που έφυγε από τον Λευκό Οίκο μετά την ήττα του στις εκλογές του 2020…
Κρις Ραιτ: εξορύξεις δίχως όριο
«Μέσα σε 12 μήνες οι τιμές στην αγορά ενέργειας θα είναι ακριβώς στο μισό σε σχέση με σήμερα».
Αυτή ήταν μια από τις πολλές προεκλογικές υποσχέσεις του Ντ. Τραμπ, την οποία σκοπεύει να κρατήσει χαλαρώνοντας δραστικά τους περιβαλλοντικούς περιορισμούς στις εξορύξεις υδρογονανθράκων (πετρελαίου, άνθρακα και φυσικού αερίου). Ο άνθρωπος τον οποίο έχει επιλέξει για να φέρει σε πέρας αυτό το καθήκον, είναι o διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας «Liberty Energy» και φανατικός αρνητής της κλιματικής αλλαγής, Κρις Ράιτ.
Ανάμεσα σε άλλα, στο παρελθόν έχει δηλώσει ότι:
«Δεν υπάρχει κλιματική κρίση. Ούτε και βρισκόμαστε στη διαδικασία ενεργειακής μετάβασης. Οι άνθρωποι, όπως και κάθε σύνθετη μορφή ζωής στη γη δεν μπορούν να υπάρξουν χωρίς διοξείδιο του άνθρακα. Επομένως το να μιλάμε για ρύπανση από διοξείδιο είναι εξοργιστικό».
Ο Ραιτ βασικά ξεχειλώνει ένα επιστημονικό δεδομένο (ότι ο άνθρακας είναι στοιχείο της φύσης, εκπέμπεται από ζωντανούς οργανισμούς και απορροφάται από άλλους) για να δικαιολογήσει το τρελό πάρτι εξορύξεων και καύσης υδρογονανθράκων που ετοιμάζεται και που δεν έχει καμία σχέση σε έκταση και ένταση με φυσικές διαδικασίες όπως π.χ. η αναπνοή για τα ζώα, ή η φωτοσύνθεση για τα φυτά.
Ο Ραιτ, σύμφωνα με τον ίδιο τον Τραμπ:
«…υπήρξε κορυφαίος τεχνολόγος και επιχειρηματίας στην ενέργεια. Έχει εργαστεί στον τομέα της πυρηνικής, της ηλιακής, της γεωθερμικής ενέργειας, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι ο Κρις ήταν ένας από τους πρωτοπόρους που βοήθησαν στην έναρξη της αμερικανικής επανάστασης εξόρυξης φυσικού αερίου που τροφοδότησε την αμερικανική ενεργειακή ανεξαρτησία και μεταμόρφωσε την παγκόσμια αγορά ενέργειας και τη γεωπολιτική».
Η «αμερικανική επανάσταση» στην εξόρυξη φυσικού αερίου βασίστηκε στη μέθοδο του Fracking, η οποία έχει αποδειχτεί καταστροφική για το περιβάλλον, τόσο από την άποψη των τοπικών επιπτώσεων στις περιοχές όπου πραγματοποιείται, όσο και ως προς τη συμβολή της στην κλιματική αλλαγή, καθώς από τις εγκαταστάσεις της υπάρχουν πάντα διαρροές φυσικού αερίου στην ατμόσφαιρα. Το φυσικό αέριο δεν χρειάζεται καν να καεί για να επιβαρύνει σημαντικά το περιβάλλον, καθώς αποτελείται στο μεγαλύτερο μέρος του από μεθάνιο, ένα αέριο που υπολογίζεται ως και 35 φορές πιο επιβαρυντικό για το κλίμα από το διοξείδιο του άνθρακα.
Αλλά αυτά είναι λεπτομέρειες μπροστά στην «ενεργειακή ανεξαρτησία» των ΗΠΑ και στα τεράστια κέρδη που έχουν αποκομίσει εταιρείες όπως αυτή του Ραιτ πουλώντας πανάκριβα το φυσικό αέριο, ιδιαίτερα μετά την ενεργειακή κρίση που εντάθηκε με τον πόλεμο στην Ουκρανία…
