του Νίκου Κοκκάλη
Περίπου πεντακόσιοι συνδικαλιστές, ανθρακωρύχοι, αγωνιστές του εργατικού και φοιτητικού κινήματος, από πολλές διαφορετικές περιοχές συναντήθηκαν στην ιδρυτική συνέλευση του «Κόμματος Εργαζόμενων και Σοσιαλιστών» (WASP: Workers’ and Socialists’ Party) στην πρωτεύουσα της Ν. Αφρικής, Πρετόρια, το μήνα που πέρασε (Μάρτη).
Η ίδρυση του νέου κόμματος, που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κινήματος (DSM – αδερφή οργάνωση του «Ξ» στη Ν. Αφρική) σε συνεργασία με αγωνιστές συνδικαλιστές κι εργάτες των ορυχείων της Ν. Αφρικής, συνδέεται άμεσα με το εκρηκτικό κλίμα που επικρατεί στην κοινωνία της χώρας.
Ήδη, ρεπορτάζ του αστικού τύπου της χώρας μιλάνε, αναφερόμενα στο WASP για το «Κόμμα της Μαρικάνα» – η περιοχή που το περασμένο καλοκαίρι συγκλονίστηκε από την ηρωική απεργία και τη σφαγή των μεταλλωρύχων από την αστυνομία1. Είναι δε φανερή και η ανησυχία του κατεστημένου της χώρας, που εκφράζεται τόσο από στελέχη του κυβερνώντος ANC (Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο) όσο και από ηγετικά στελέχη της εργατικής ομοσπονδίας COSATU, που έχει παίξει έναν ανοιχτά προδοτικό, απεργοσπαστικό ρόλο στις μεγαλειώδεις απεργίες των προηγούμενων μηνών. Από αυτό και μόνο φαίνεται ότι το WASP, έχει όλα τα «προσόντα» για να αποτελέσει ένα μόνιμο αγκάθι στα πλευρά της Νοτιοαφρικάνικης αστικής τάξης.
Η «τιμωρία» των απεργών
Μετά τις παραχωρήσεις που αναγκάστηκαν να κάνουν οι ιδιοκτήτες των ορυχείων, σα συνέπεια της σκληρής απεργίας των μεταλλωρύχων του περασμένου καλοκαιριού, σήμερα ψάχνουν επίμονα τρόπους να «τιμωρήσουν» τους απεργούς. Πολλοί από αυτούς αντιμετωπίζουν σήμερα κατασκευασμένες κατηγορίες για επιθέσεις, απόπειρες φόνου, κλπ.
Μάλιστα, η κυβέρνηση του ANC, έχει φτάσει στο σημείο να κατηγορεί κάποιους από τους εργαζόμενους σαν υπεύθυνους για τη σφαγή της Μαρικάνα του περασμένου Αυγούστου, όπου σκοτώθηκαν 34 μεταλλωρύχοι από την αστυνομία. Η «λογική» της, είναι ότι οι εργαζόμενοι, απεργώντας και συμμετέχοντας στις διαδηλώσεις, «προκάλεσαν» την αστυνομία να επιτεθεί και να σκοτώσει τους συναδέλφους τους! Αυτό είναι το επίπεδο της δημοκρατίας στη Νότια Αφρική!
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση, (υπακούοντας επί της ουσίας στις απαιτήσεις των ιδιοκτητών των ορυχείων) προσπαθεί να επιβάλει μέτρα που θυμίζουν έντονα το παλιό ρατσιστικό καθεστώς του Απαρτχάιντ. Οι εργαζόμενοι των ορυχείων απαγορεύεται, ανάμεσα σ΄ άλλα, να μιλάνε μεταξύ τους, είναι υποχρεωμένοι να επιστρέφουν κατευθείαν στο σπίτι τους μετά τη λήξη της βάρδιας τους, κλπ, και σε περίπτωση που παραβούν αυτούς τους κανόνες απειλούνται με απόλυση!
Μάλιστα, η διοίκηση ενός συγκεκριμένου ορυχείου προσπάθησε να επιβάλει 18 νέους κανόνες λειτουργίας, σε μια κίνηση «απελπισίας», που είχε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα, εξοργίζοντας ακόμη περισσότερο τους εργάτες. Ένας από αυτούς είπε χαρακτηριστικά:
«Τι έχουμε πλέον να χάσουμε; Δεν μπορεί κάποιος να με χτυπάει και στη συνέχεια να μου επιβάλλει και πως θα αντιδράσω στα χτυπήματά του».
«Πλατινένια» αφεντικά
Ωστόσο, η χειρότερη τιμωρία που επιφυλάσσεται στους εργαζόμενους για τη μεγαλειώδη, νικηφόρα απεργία του καλοκαιριού, είναι η απειλή μαζικών μετατάξεων. Ήδη στο ορυχείο πλατίνας Amplats, 14.000 εργαζόμενοι έχουν απειληθεί ότι θα μεταταχθούν.
Η Νότια Αφρική εξορύσσει το 80% της πλατίνας διεθνώς, ενώ οι εξαγωγές της χώρας βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στο συγκεκριμένο προϊόν. Τα ορυχεία πλατίνας της χώρας απασχολούν συνολικά 200.000 εργάτες, ενώ άλλοι 150.000 δουλεύουν σε ορυχεία χρυσού. Ωστόσο, η παγκόσμια οικονομική κρίση, έχει μειώσει αισθητά τη ζήτηση πλατίνας, και οι εργοδότες «αξιοποιούν» αυτή την κατάσταση για να επιτεθούν στα δικαιώματα των εργαζομένων.
Η Νότια Αφρική έχει την ισχυρότερη οικονομία σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο, πράγμα που έχει σαν αποτέλεσμα μια εξίσου ισχυρή βιομηχανική εργατική τάξη, η οποία όλες τις τελευταίες δεκαετίες βλέπει τους καρπούς της δουλειάς της να εξαφανίζονται μέσα στις τσέπες των εργοδοτών. Η σκληρή καθημερινότητα των Νοτιοαφρικανών εργαζομένων, έχει μετατρέψει την κοινωνία σε καζάνι που βράζει, με την απεργία των μεταλλωρύχων να αποτελεί το πιο πρόσφατο και σημαντικό παράδειγμα. Ταυτόχρονα όμως, μια σειρά από άλλους κλάδους εργαζομένων βρίσκονται σε στάδιο προετοιμασίας απεργιακών κινητοποιήσεων, ανάμεσά τους οι εργαζόμενοι στην Υγεία, την Παιδεία, τη βιομηχανία αυτοκινήτων, κλπ.
Ο ρόλος του WASP
Προκειμένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της κοινωνίας, το νέο κόμμα, στην ιδρυτική του συνέλευση, πήρε μια σειρά από αποφάσεις σε σχέση με το πρόγραμμά του, το σχέδιο δράσης, αλλά και την εσωτερική του λειτουργία.
Ενδεικτικά, το πρόγραμμα του WASP μιλά για εθνικοποίηση των ορυχείων, των μεγάλων αγροτικών εκτάσεων και των τραπεζών με εργατικό έλεγχο και διαχείριση, μαζικών δημόσιων επενδύσεων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθιέρωση βασικού μισθού στα 12.500 rand (1035 ευρώ) το σταμάτημα των εξώσεων και της διακοπής παροχής υπηρεσιών όσων αδυνατούν να πληρώσουν, μαζικές δημόσιες επενδύσεις για την δημιουργία κατοικιών και υποδομών για τον λαό, δημόσια δωρεάν Παιδεία (από το νηπιαγωγείο έως το πανεπιστήμιο) και υγειονομική περίθαλψη για όλους.
Σημαντική είναι η απόφαση του κόμματος, ότι σε περίπτωση που εκλέξει βουλευτές, οι αντιπρόσωποι του θα είναι άμεσα ανακλητοί και θα αμείβονται με τον μέσο μισθό ενός ειδικευμένου εργάτη, ενώ όλα τα υπόλοιπα χρήματα από τις όποιες αποζημιώσεις τους, θα πηγαίνουν απ’ ευθείας στο κόμμα.
Το αμέσως επόμενο διάστημα, θα πραγματοποιηθεί το συνέδριο του WASP, προκειμένου να ψηφιστεί καταστατικό, έτσι ώστε οι δημοκρατικές διαδικασίες στο εσωτερικό του να πάρουν και επίσημη μορφή, να εκλεγεί η ηγεσία του, να επεξεργαστεί ένα λεπτομερές πρόγραμμα, αλλά και να καθοριστεί το σχέδιο δράσης μέσα από το οποίο το νέο κόμμα θα βαθύνει τη σχέση του με τη νοτιοαφρικανική κοινωνία.
Ανάμεσα στα πρώτα βήματα του επόμενου διαστήματος, αναμένεται να είναι δύο μεγάλες εκστρατείες: η πρώτη θα αφορά στη μάχη ενάντια στη διαφθορά κρατικών αξιωματούχων, που θα συνδεθεί με το αίτημα να απομακρυνθούν από τις θέσεις τους, ενώ η δεύτερη έχει να κάνει με την προετοιμασία γενικής απεργίας, σε περίπτωση που οι εργοδότες στα ορυχεία προχωρήσουν σε μαζικές εκδικητικές μετατάξεις των απεργών, όπως σχεδιάζουν.
