Πριν λίγο καιρό δόθηκε στη δημοσιότητα το νέο νομοσχέδιο που αφορά στην ιδιωτική εκπαίδευση, το οποίο χαρακτηρίστηκε ως «το χειρότερο νομοθέτημα στην ιστορία της». Για το περιεχόμενό του και τις επιπτώσεις του στους εκπαιδευτικούς μιλήσαμε με τον σ. Δημήτρη Χατζηκώστα, δάσκαλο σε ιδιωτικό σχολείο της Θεσσαλονίκης.
- «Το ασφυκτικό και συγκεντρωτικό πλαίσιο λειτουργίας, η αδυναμία αποτελεσματικής διαχείρισης ανθρωπίνου δυναμικού, καθώς και η έλλειψη ευελιξίας στα εβδομαδιαία ωρολόγια προγράμματα, είναι κάποιες από τις παθογένειες που στοχεύει να αντιμετωπίσει το υπό διαβούλευση θεσμικό πλαίσιο για την ιδιωτική εκπαίδευση». Αυτά αναφέρει η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας. Ποια είναι η πραγματικότητα;
Όσοι εργαζόμαστε στον χώρο οργιζόμαστε και γελάμε ταυτόχρονα με την εικόνα που προσπαθεί να παρουσιάσει η Υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως και οι σχολάρχες για τα ιδιωτικά σχολεία σήμερα. Πράγματι με τον νόμο Φίλη του 2016 είχε επανέλθει κάποια προστασία στους εκπαιδευτικούς που υπήρχε και πριν το 2010, ενώ μπήκε κι ένα φρένο στην ασυδοσία των ιδιοκτητών. Αυτή τη στιγμή αν διαβάσει κανείς τις δηλώσεις των σχολαρχών και της υπουργού, έχει την εντύπωση ότι οι σχολάρχες είναι κάτι αξιολύπητοι άνθρωποι που έχουν δεμένα τα χέρια τους από το κράτος.
Μαθαίνουμε για παράδειγμα ότι στα ιδιωτικά σχολεία διδάσκουν ακατάλληλοι εκπαιδευτικοί που δεν μπαίνουν για μάθημα και ο εργοδότης τους είναι υποχρεωμένος να τους πληρώνει επειδή είναι μόνιμοι. Καλλιεργείται επίσης η ιδέα ότι με το υπάρχον καθεστώς τα ιδιωτικά σχολεία δεν μπορούσαν να προσφέρουν επιπλέον προγράμματα και δραστηριότητες στους μαθητές τους. Πρόκειται για ψέματα τα οποία μόνο στόχο έχουν να καλλιεργηθεί η εντύπωση ότι οι ιδιοκτήτες μάς κάνουν περίπου χάρη που κρατάνε τα σχολεία τους ανοιχτά υπό αυτές τις συνθήκες. Την ίδια στιγμή:
- στα περισσότερα ιδιωτικά σχολεία καταγράφεται σταθερή αύξηση των εγγραφών από το 2016 και μετά
- τα ιδιωτικά σχολεία έχουν απαλλαγή από καταβολή ΦΠΑ
- έχουν έμμεση στήριξη από το κράτος, αφού το τελευταίο τους δίνει έτοιμο ένα βασικό υλικό (βιβλία, διδακτέα ύλη) και μια βασική επιμόρφωση για το προσωπικό τους.
Όσον αφορά τις εργασιακές σχέσεις των εκπαιδευτικών, αυτό που παρουσιάζεται ως μονιμότητα είναι στη ουσία μια αυξημένη προστασία. Οι εκπαιδευτικοί υπογράφουμε σύμβαση με τον εργοδότη, αλλά ταυτόχρονα το υπουργείο παιδείας εκδίδει κι ένα διοριστήριο που πιστοποιεί ότι μπορούμε να εργαστούμε νόμιμα και ότι αμειβόμαστε τουλάχιστον με τους μισθούς που ισχύουν στο δημόσιο. Η αρχική μας σύμβαση είναι διετής και αν δεν καταγγελθεί μετατρέπεται σε αορίστου χρόνου. Δεν υπάρχει μονιμότητα. Αν ένας εργοδότης θέλει να αντικαταστήσει έναν ακατάλληλο εκπαιδευτικό μπορεί να το κάνει. Θα πρέπει όμως να αιτιολογήσει την απόλυση, να δείξει ότι υπάρχουν σοβαροί λόγοι για την καταγγελία της σύμβασης (πχ, ασυνέπεια, ανάρμοστη συμπεριφορά) και στο τέλος αποφασίζει μια ανεξάρτητη επιτροπή δικαστικών.
Υπάρχει επομένως μια αυξημένη προστασία από το διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη να απολύει όποιον θέλει όποτε θέλει, αλλά όχι μονιμότητα. Αυτή η προστασία δεν προέκυψε μόνο λόγω των αγώνων των εκπαιδευτικών. Πρωτοθεσπίστηκε το 1977 (από κυβέρνηση της ΝΔ τότε) καθώς αναγνωρίστηκε ότι και οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί αναλαμβάνουν την ευθύνη και υπογράφουν δημόσια έγγραφα (πχ απολυτήρια) και πρέπει να λειτουργούν με ασφάλεια για να προστατεύεται κάπως το δημόσιο συμφέρον. Κατά καιρούς έχουν βγει στη δημοσιότητα σκάνδαλα για παραποιήσεις απουσιολογίων, για παραχαράξεις ωρολόγιων προγραμμάτων ή για ιδιωτικά Τεχνικά Λύκεια που έδιναν απολυτήρια με 20 και οι απόφοιτοί τους διορίζονταν αμέσως στο δημόσιο.
- Ποιες είναι οι βασικές αλλαγές που εισάγει το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου και σε τι στοχεύουν;
Το νομοσχέδιο είναι ουσιαστικά γραμμένο από τους ιδιοκτήτες, αφού χωρίς κανένα πρόσχημα ενσωματώνει τα βασικά τους αιτήματα.
Οι βασικές αλλαγές αφορούν τη δυνατότητα για ελεύθερες απολύσεις με βάση το κοινό εργατικό δίκαιο, την απελευθέρωση της δυνατότητας των σχολαρχών να επιλέγουν διευθυντές και υποδιευθυντές χωρίς όριο προϋπηρεσίας, τη δυνατότητα των ιδιωτικών σχολείων να συστεγάζονται με φροντιστήρια και Κέντρα Ξένων Γλωσσών, τη δυνατότητα μείωσης του ωραρίου σε εκπαιδευτικούς χωρίς να θεωρείται βλαπτική μεταβολή και την απελευθέρωση των απογευματινών δράσεων.
Για το τελευταίο υπάρχει κι εδώ μια διαστρέβλωση από τους σχολάρχες. Και με το υπάρχον καθεστώς, τα σχολεία μπορούν να προσφέρουν επιπλέον προγράμματα και δράσεις μετά το μεσημέρι. Δεν μπορούν να λειτουργούν φροντιστηριακά τμήματα για λόγους δεοντολογίας. Ο περιορισμός που είχαν τα τελευταία χρόνια τα ιδ. σχολεία ήταν ότι έπρεπε να δηλώνουν το προσωπικό και όσοι διορισμένοι εκπαιδευτικοί απασχολούνταν σε αυτά τα προγράμματα έπρεπε να πληρώνονται τουλάχιστον με 10 ευρώ την ώρα που είναι το ελάχιστο ωρομίσθιο που ισχύει για τις υπερωρίες στο δημόσιο. Τώρα θέλουν οι αμοιβές να διαμορφώνονται ελεύθερα με αφετηρία τα 3,5 ευρώ περίπου που είναι το κατώτατο ωρομίσθιο!
- Πως επηρεάζουν οι αλλαγές τους εργαζόμενους στην ιδιωτική εκπαίδευση;
Με βάση την εμπειρία που έχουμε από την περίοδο 2010 – 2016, οπότε και πάλι είχαν περάσει παρόμοιες ρυθμίσεις, αυτό που θα γίνει αν ψηφιστεί το ν/σ είναι κάποιες στοχευμένες απολύσεις «ενοχλητικών» εκπαιδευτικών από τους σχολάρχες προκειμένου να δημιουργηθεί κλίμα τρομοκρατίας και φόβου. Στη συνέχεια, οι ιδιοκτήτες θα πιέζουν τους εκπαιδευτικούς να κάνουν όλο και περισσότερες επιπλέον δράσεις τα απογεύματα, τα Σαββατοκύριακα και στις διακοπές για ψίχουλα ή και «εθελοντικά», με τον εκβιασμό της απόλυσης.
Τα σχολεία θα μετατραπούν σε «all inclusive» επιχειρήσεις με νέες πηγές κερδοφορίας για τους εργοδότες και νέες ευκαιρίες «ξεζουμίσματος» των εργαζομένων. Σίγουρα, υπό την απειλή της απόλυσης οι εκπαιδευτικοί θα πιέζονται να βαθμολογούν και να συμπεριφέρονται στους μαθητές τους, ανάλογα με τις ορέξεις του εργοδότη τους. Ας θυμηθούμε την περίπτωση της Φ. Μπουλούτα, της καθηγήτριας που απολύθηκε επειδή έπιασε τον γιο του Σαμαρά να αντιγράφει και δικαιώθηκε μετά θάνατον.
- Σε τι κατάσταση βρίσκεται ο κλάδος και ποιες θεωρείς ότι θα πρέπει να είναι οι επόμενες κινήσεις ενάντια στα σχέδια του Υπουργείου;
Η κυβέρνηση δεν επέλεξε τυχαία το καλοκαίρι για να περάσει αυτά τα μέτρα. Ξέρει ότι ειδικά οι ιδ. Εκπαιδευτικοί είναι εξαντλημένοι από τα εξοντωτικά ωράρια τηλε-εκπαίδευσης που παρείχαν στα παιδιά την περίοδο της καραντίνας. Αυτή τη στιγμή, ο κλάδος είναι θυμωμένος, αλλά ταυτόχρονα μουδιασμένος και φοβισμένος για αυτά που θα ακολουθήσουν. Σε συνδικαλιστικό επίπεδο αντιμετωπίζει τα προβλήματα που ισχύουν γενικά σε όλο το εργατικό κίνημα: γραφειοκτικοποίηση, μικρή συμμετοχή στις συνελεύσεις και ακόμη μικρότερη στις κινητοποιήσεις. Η ηγεσία της ομοσπονδίας μας όμως, της ΟΙΕΛΕ, έχει υψηλό κύρος στους εκπαιδευτικούς κυρίως λόγω της μαχητικής στάσης του προέδρου απέναντι στους εργοδότες και των κατακτήσεων που πέτυχε ο κλάδος την προηγούμενη περίοδο.
Αυτή τη στιγμή σωστά η ΟΙΕΛΕ βάζει το ν/σ στο πλαίσιο ευρύτερων νεοφιλελεύθερων αναδιαρθρώσεων και προειδοποιεί ότι απειλείται και το δημόσιο σχολείο. Επίσης, σωστά επικοινώνησε με τις άλλες εκπαιδευτικές ομοσπονδίες, αλλά και την ΑΣΓΜΕ, τη συνομοσπονδία των συλλόγων Γονέων. Είναι σημαντικό όμως αυτή η συνεργασία να μην μείνει σε επίπεδο κορυφής και να κατέβει προς τα κάτω. Τα προηγούμενα χρόνια καλλιεργήθηκε η αυταπάτη ότι αρκεί η πίεση στις κυβερνήσεις για να διασφαλίσουμε τα δικαιώματά μας. Έτσι, η ομοσπονδία εξαντλούσε μεγάλο μέρος της δράσης της στο «lobbying», κάτι που φάνηκε να αποδίδει τα χρόνια που κυβερνούσε ο ΣΥΡΙΖΑ, τώρα όμως έχει δείξει τα όρια του.
Σε πρώτη φάση χρειάζεται να δραστηριοποιηθούν και να δημιουργηθούν νέα παραρτήματα των Συλλόγων μας, τουλάχιστον στα μεγάλα σχολεία. Εκτός από την ενημέρωση των συναδέλφων και των γονέων, τα παραρτήματα αυτά μπορούν να σπάσουν το κλίμα φόβου των σχολαρχών και να απαιτήσουν την ακύρωση του νέου νόμου στην πράξη. Την περίοδο 2010 – 2015, όπου υπήρχαν δραστήρια παραρτήματα πέτυχαν την αποτροπή απολύσεων, τον περιορισμό των μισθολογικών απωλειών από τα Μνημόνια και την κατοχύρωση του ωραρίου.
Πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας ότι όσο φοβόμαστε οι εκπαιδευτικοί μην χάσουμε τη δουλειά μας, άλλο τόσο φοβούνται και οι ιδιοκτήτες μην βγει προς τα έξω ότι το προσωπικό τους είναι δυσαρεστημένο. Ταυτόχρονα με τη ενεργοποίηση των Συλλόγων είναι σημαντικό να ενταθεί και η συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς του Δημοσίου, όπως και με τους γονείς. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να σχεδιαστούν κινητοποιήσεις που να έχουν διάρκεια και συμμετοχή. Τέλος, βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί είμαστε κομμάτι του εργατικού κινήματος. Ο ελιτισμός που υπήρχε στον κλάδο μας μια προηγούμενη περίοδο, σήμερα δεν μπορεί να έχει θέση.
