Το παράδειγμα των αρχιτεκτόνων μηχανικών. Συνέντευξη με την αρχιτέκτονα Μαρία Καπαράκη.
Από το Ξεκίνημα που κυκλοφορεί. Την συνέντευξη πήρε ο Κυριάκος Χάλαρης
Ποια είναι η κατάσταση στην αγορά εργασίας αυτή τη στιγμή για τους αρχιτέκτονες μηχανικούς;
Εδώ και πολλές δεκαετίες οι αρχιτέκτονες, και οι μηχανικοί γενικώς, θεωρούνταν στην Ελλάδα από τα πιο ακριβοπληρωμένα επαγγέλματα, τα γνωστά “ρετιρέ”. Αυτό πλέον είναι ένας μεγάλος μύθος, και οι νέοι μηχανικοί μπορούν να το επιβεβαιώσουν καθημερινά. Αυτή τη στιγμή οι συνθήκες στην αγορά εργασίας είναι για εμάς πιο δύσκολες από ποτέ. Είναι γνωστό ότι λόγω της οικονομικής κρίσης ένας από τους πρώτους κλάδους που χτυπήθηκε ήταν οι κατασκευές, τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και στην Ελλάδα. Τα τελευταία χρόνια – ήδη πριν μπούμε στο ΔΝΤ – οι κατασκευές στην Ελλάδα σημειώνουν συνεχή πτώση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα όχι μόνο να μην ανοίγουν νέες θέσεις εργασίας για μας, αλλά αντίθετα να γίνονται συνεχώς απολύσεις στον κλάδο. Σύμφωνα με μια έρευνα που είχε γίνει περίπου πριν ένα χρόνο οι μηχανικοί, συνολικά σαν κλάδος, αντιμετωπίζουν στην Ελλάδα τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας από το 1997 και μετά.
Ακόμη όμως κι όταν βρίσκουμε δουλειά τα πράγματα δεν είναι ρόδινα. Η συντριπτική πλειοψηφία από εμάς δουλεύει με “μπλοκάκι”, δηλαδή με απόδειξη παροχής υπηρεσιών. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουμε κανένα δικαίωμα από αυτά που έχουν – τυπικά τουλάχιστον – οι υπόλοιποι εργαζόμενοι. Δε δικαιούμαστε αποζημίωση, επιδόματα, δώρα κι άδειες μετ’ αποδοχών (ακόμα κι αν είναι για λόγους ασθενείας) ακόμη κι αν δουλεύουμε κανονικά για κάποιον εργοδότη – 5νθήμερο κι 8ωρο. Επίσης σημαίνει ότι καλούμαστε εμείς να πληρώσουμε τις ασφαλιστικές μας εισφορές από την τσέπη μας, δηλαδή με έναν μισθό που για τους νέους συχνά κυμαίνεται στα 700-800 ευρώ να δίνουμε μηνιαίως στο ταμείο μας 150-200 ευρώ. Όσο για το σενάριο να κάνεις μια δική σου δουλειά, αυτό ακούγεται πια σαν αστείο, όταν οι δουλειές έχουν πέσει τόσο πολύ.
Κι αν μείνουμε άνεργοι, τότε αρχίζουν τα δύσκολα. Γιατί ακόμη κι άνεργοι οφείλουμε να συνεχίσουμε να πληρώνουμε τον ασφαλιστικό μας φορέα (για έναν νέο μηχανικό αυτό σημαίνει 1000 ευρώ το εξάμηνο) ενώ την ίδια στιγμή δε δικαιούμαστε ταμείο ανεργίας. Με λίγα λόγια στον κλάδο μας “απαγορεύεται” να είσαι άνεργος…
Τι σημαίνει για εσάς το “άνοιγμα” του επαγγέλματος;
Καταρχάς πρέπει να διευκρινίσουμε ότι το επάγγελμά μας δεν ήταν ποτέ “κλειστό”. Η πρόσβαση στο επάγγελμα είναι ανοιχτή και ελεύθερη σε όποιον έχει το αντίστοιχο δίπλωμα και έχει περάσει επιτυχώς τις εξετάσεις για απόκτηση άδειας ασκήσεως επαγγέλματος. Αυτή τη στιγμή ο αριθμός των αδειών επαγγέλματος για τους μηχανικούς αυξάνεται κάθε χρόνο κατά 4.000 με 4.500.
Σύμφωνα μέχρι τις μέχρι τώρα εξαγγελίες της κυβέρνησης “άνοιγμα” του επαγγέλματος για εμάς θα σημαίνει κατάργηση του συστήματος των ελάχιστων αμοιβών. Μέχρι τώρα για τη μελέτη κι επίβλεψη ενός έργου (είτε μικρού είτε μεγάλου) οριζόταν από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος μια ελάχιστη αμοιβή για τον μηχανικό, η πληρωμή της οποίας ήταν απαραίτητη για να προχωρήσει το έργο. Αυτό ήταν ένας τρόπος “εξασφάλισης” για εμάς. Κάτι σαν τον κατώτατο μισθό για κάποιον μισθωτό εργαζόμενο.
Πως σας επηρεάζει αυτό;
Αυτό σημαίνει ότι δε θα είναι με κάποιον τρόπο διασφαλισμένη μια ελάχιστη αμοιβή για εμάς. Σημαίνει ότι θα δημιουργηθεί ένας ανελέητος ανταγωνισμός μεταξύ των μηχανικών, και των νέων ειδικά, οι οποίοι για να καταφέρουν να κλείσουν μια δουλειά (από τις λίγες που υπάρχουν) θα ρίχνουν όσο πιο πολύ μπορούνε τις τιμές. Και σε αυτή τη “μάχη” μια μεγάλη εταιρία ή ένα τεχνικό γραφείο θα είναι σε θέση ισχύος σε σχέση με έναν νέο μηχανικό που παλεύει μόνος του, γιατί αν διαθέτεις περισσότερα μέσα στη διάθεσή σου κι με έναν πιο οργανωμένο τρόπο μπορείς να κάνεις και “καλύτερη τιμή”. Και είμαι σίγουρη ότι αυτό θα επηρεάσει με τον χειρότερο τρόπο τους μισθούς των εργαζόμενων μηχανικών σε αυτές τις εταιρίες, ειδικά τα νέα παιδιά των 700 και 800 ευρώ που ανέφερα παραπάνω.
Η ειρωνεία είναι ότι στο συνολικό προϋπολογισμό ενός έργου μόλις το 3,5 %-4,5% είναι το κόστος για τη μελέτη και την επίβλεψη, κι αυτό πάνε να καταργήσουν. Αντίθετα, το κόστος για τα δομικά υλικά αντιστοιχεί στο 55%-60% του προϋπολογισμού. Και σε μια τέτοια περίοδο κρίσης για τις κατασκευές οι επιχειρήσεις με οικοδομικά υλικά προχωρούν σε αυξήσεις τιμών 3-3,5%! Ο πρόεδρος του ΣΕΒ ζητά να καταργηθούν οι δικές μας ελάχιστες αμοιβές, αλλά δε λέει τίποτα για αυτές τις ανατιμήσεις.
Πέρα από τα εισοδήματά σας, τι άλλες επιπτώσεις θα έχει το “άνοιγμα” του επαγγέλματος;
Καταρχάς να διευκρινίσουμε ότι δε θα επηρεαστούν μόνο τα δικά μας εισοδήματα, αλλά και αυτά του ασφαλιστικού μας ταμείου, αφού λόγω ανεργίας ή πολύ μειωμένων εσόδων οι ασφαλισμένοι δε θα μπορούν να πληρώσουν τις εισφορές τους. Ήδη στο ΤΣΜΕΔΕ, το ταμείο μας, βρίσκεις καθημερινά ουρές κόσμου που προσπαθεί να κάνει διακανονισμό για να πληρώσει τα χρέη του. Φανταζόμαστε τι έχει να γίνει στο μέλλον.
Επίσης θα υπάρχει τελικά και μείωση των εσόδων και για το ίδιο το κράτος. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, υπολογίζεται ότι οι απώλειες στα κρατικά έσοδα από την προωθούμενη κατάργηση των κατώτατων αμοιβών των μηχανικών θα φτάνει τα 200 εκατ. ευρώ το χρόνο.
Πέρα από αυτά όμως, η μείωση της αμοιβής των μηχανικών θέτει σε κίνδυνο και την ίδια την ποιότητα του έργου. Λόγου χάρη την ασφάλεια και την ποιότητα των κτιρίων. Γιατί η κατάργηση των αμοιβών μας θα οδηγήσει αναγκαστικά και στη μείωση του χρόνου που διατίθεται για τη μελέτη ενός έργου. Όχι γιατί “δε θα μας νοιάζει”, αλλά γιατί ένας μηχανικός θα είναι αναγκασμένος αντί για ένα να κυνηγάει 2 και 3 έργα παράλληλα για να καλύψει ένα στοιχειώδες εισόδημα.
