Μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση αναπτύχθηκε ανάμεσα στους συμμετέχοντες μετά την προβολή του ντοκιμαντέρ «Βίος… ο άλλος δρόμος» που έγινε στο ΤΑΚΙΜ την Κυριακή 7 Απρίλη.
Ήταν η πρώτη προβολή του ντοκιμαντέρ μετά το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, την οποία παρακολούθησαν 40 άτομα. Το ντοκιμαντέρ αφορά το συνεταιριστικό σούπερ-μάρκετ του κοινωνικού καταναλωτικού συνεταιρισμού Θεσσαλονίκης Βίος Coop. Μετά το τέλος της προβολής ακολούθησε συζήτηση μεταξύ των παρευρισκόμενων, μελών του συνεταιρισμού και των δημιουργών Γ. Κολαξίζη και Δ. Παπαδόπουλου. Εκφράστηκαν απορίες, ενθουσιασμός και προβληματισμοί στα οποία προσπάθησαν να απαντήσουν οι δημιουργοί αλλά και μέλη του Βίος.
Η κοινωνία αναζητά διεξόδους…
Τονίστηκε σχεδόν καθολικά η ανάγκη να ακολουθήσουν κι άλλοι το παράδειγμα του Βίος που προτάσσει ένα μοντέλο οικονομικής οργάνωσης διαφορετικό από τα στενά πλαίσια της καπιταλιστικής αγοράς. Τα τελευταία χρόνια, κομμάτι της κοινωνίας αναζητά διεξόδους πέρα από τα ασφυκτικά πλαίσια λιτότητας που ορίζει το κυρίαρχο οικονομικό μοντέλο. Αυτό αντανακλάται στα συνεργατικά εγχειρήματα που ξεπηδούν συνεχώς σε όλη την ελληνική επικράτεια και αφορούν διάφορους κλάδους όπως super-market, δομές υγείας, δομές εκπαίδευσης, εστιατόρια, καφέ ακόμα και εργοστάσια όπως αυτό της ΒΙΟΜΕ που πρόσφατα έκλεισε 6 χρόνια λειτουργίας και καταλήφθηκε από τους εργαζόμενους όταν οι ιδιοκτήτες το παράτησαν κυριολεκτικά στον αέρα!
Τι συνεταιρισμούς θέλουμε…
Φυσικά, ότι είναι συνεταιριστικό δεν είναι απαραίτητα και καλό. Υπάρχουν συνεταιρισμοί που αμαυρώνουν ακόμα και σήμερα το συνεταιριστικό κίνημα. Από τους «αμαρτωλούς» αγροτικούς συνεταιρισμούς τις προηγούμενες δεκαετίες μέχρι τη πρόσφατη πτώχευση του συνεταιρισμού ΘΕΣ ΓΑΛΑ έχουμε δεκάδες παραδείγματα για το τι συνεταιρισμούς ΔΕ θέλουμε. Και υπάρχουν ακόμα πολλές επιχειρήσεις που ενώ λειτουργούν φαινομενικά σαν Κοιν.Σ.Επ. (Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις) στη πραγματικότητα πρόκειται για εργατικές γαλέρες που ανακυκλώνουν το προσωπικό, δεν καταβάλουν επιδόματα-δώρα, χρωστούν δεδουλευμένα στους εργαζόμενους και μέσα στους εργασιακούς χώρους επικρατεί κλίμα τρομοκρατίας! Άρα καταλήγουμε ότι οι συνεταιρισμοί, σήμερα, πρέπει να χαρακτηρίζονται από δημοκρατική λειτουργία στο εσωτερικό τους, να ελέγχονται από τους εργαζόμενους και κομμάτια της κοινωνίας που συμμετέχουν σ’ αυτούς, να τηρούν πλήρως τα εργασιακά δικαιώματα και τους νόμους και να παρακάμπτουν τους επιτήδειους που προσπαθούν να κερδοσκοπήσουν πάνω στη δουλειά άλλων. Έτσι, πέρα από τα οικονομικά οφέλη, το συνεταιριστικό κίνημα μπορεί να έχει θετική επίδραση και στο επίπεδο της συνείδησης. Έχει τη δυνατότητα να καλλιεργήσει τη συλλογικότητα, την αλληλεγγύη και την κοινωνική ευθύνη των συνεταιριστών και να διαπαιδαγωγήσει κομμάτι της κοινωνίας στη διοίκηση και διεύθυνση ενός τμήματος της οικονομίας.
Δε φτάνει ο συνεταιρισμός…
Σίγουρα ο συνεταιρισμός ορισμένων κομματιών της κοινωνίας δε φτάνει. Διότι, ούτε το μεγάλο κεφάλαιο, που συνεχίζει ακάθεκτο να κερδοσκοπεί πάνω στις πλάτες των εργαζομένων και της κοινωνίας, απειλεί, ούτε λύνει τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα της καπιταλιστικής κρίσης όπως η ανεργία, η φτώχεια και η καταστροφή του παραγωγικού ιστού. Η συνεταιριστική εργασία, σύμφωνα με τον Μαρξ, για να απελευθερώσει τις εργαζόμενες μάζες από την εκμετάλλευση πρέπει να αναπτυχθεί σε εθνικές διαστάσεις και να προαχθεί με εθνικά μέσα. Στην ουσία ο Μαρξ μας λέει ότι οι συνεταιρισμοί εργαζομένων ναι μεν είναι τολμηρές και θαυμάσιες κινήσεις αλλά πρέπει να πάρουν γενικευμένες διαστάσεις και να συντονιστούν. Ο Μαρξ μας μιλάει ξεκάθαρα για την σημασία να περάσουν οι βασικοί τομείς της οικονομίας στα χέρια της κοινωνίας, κάτω από εργατικό και κοινωνικό έλεγχο! Συνεπώς, οι συνεταιρισμοί πρέπει να έχουν ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά, να μπουν μπροστά στη μάχη για ευρύτερες πολιτικές ανατροπές ενάντια στο μεγάλο κερδοσκοπικό κεφάλαιο και να επιδιώξουν το μέγιστο δυνατό συντονισμό μεταξύ τους προς αυτή τη κατεύθυνση.
Για Δήμους που στηρίζουν τους συνεταιρισμούς!
Στην προσπάθεια τους αυτή οι συνεταιρισμοί θα βρουν συνοδοιπόρους, στις οργανώσεις της Αριστεράς, τα μαχητικά σωματεία και τα κοινωνικά κινήματα.
Για παράδειγμα, το νέο δημοτικό αριστερό ριζοσπαστικό σχήμα «Η Πόλη Ανάποδα» στο Δήμο Θεσσαλονίκης, περιέλαβε μια σειρά αιτημάτων που αφορούν τα συνεργατικά εγχειρήματα στις θέσεις του. Οι βασικοί άξονες των προτάσεων είναι:
- Απορρόφηση των προϊόντων των συνεταιρισμών από το Δήμο και τις δομές του.
- Παροχή κοινών πόρων -όπως κτίρια και άδειες- για παραγωγή και διάθεση των προϊόντων τους.
- Περιορισμός δημοτικών τελών και φόρων.
Με αυτούς και άλλους τρόπους παλεύουμε για την στήριξη των συνεταιρισμών με ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά στην κατεύθυνση της ανατροπής του καπιταλισμού και ενός παραγωγικού μετασχηματισμού προς το συμφέρον της κοινωνίας.
