Μεγάλη αναταραχή έχει προκαλέσει η νέα διαρροή εγγράφων με τον κωδικό τίτλο Paradise Papers. Εκατομμύρια έγγραφα, με δεκάδες χιλιάδες πρόσωπα και πολυεθνικές να εμπλέκονται σε οικονομικές δραστηριότητες υπεράκτιων (offshore) εταιρειών. Όλα αυτά με σκοπό την απόκρυψη των κερδών τους και την φορο-αποφυγή, με… «νόμιμες» διαδικασίες!
Πως γλυτώνουν λεφτά οι εταιρίες
Υποτίθεται πως σε κάθε κράτος υπάρχει ένα σύστημα φορολογίας, που μοιράζει το κόστος των δημόσιων έργων και υπηρεσιών σε όλους. Τα τελευταία χρόνια τα κράτη διαγκωνίζονται μεταξύ τους για το ποιο θα έχει την χαμηλότερη εταιρική φορολογία, προκειμένου να προσελκύσει επενδύσεις. Οι εταιρίες αντί να «συμμορφώνονται», αντίθετα αποθρασύνονται ακόμα περισσότερο από αυτές τις πολιτικές. Έτσι, αναζητούν κράτη στα οποία το επίπεδο φορολογίας είναι όλο και πιο χαμηλό. Αυτό με τη σειρά του έχει δημιουργήσει τους λεγόμενους «φορολογικούς παραδείσους». Πως λειτουργούν; Δικηγορικά γραφεία φτιάχνουν εκεί εταιρίες «φαντάσματα», στις οποίες καταλήγουν τα κέρδη των πολυεθνικών, με συνέπεια να φορολογούνται ελάχιστα.
Με αυτόν τον τρόπο ενώ ο μέσος εργαζόμενος πληρώνει ένα τεράστιο ποσοστό του εισοδήματος του σε φόρους, άμεσους και έμμεσους, «όσοι έχουνε πολλά λεφτά» δεν πληρώνουν σχεδόν τίποτα!
Τα στοιχεία των Paradise Papers
Την υπόθεση ερευνούν 380 δημοσιογράφοι από 96 ΜΜΕ σε 67 χώρες.
Πρόκειται για 13,4 εκατομμύρια έγγραφα συνολικού «όγκου» 1,4 TB, στα οποία εμπλέκονται περίπου 90.000 άτομα από 180 χώρες, ανάμεσά τους και απ’ την Ελλάδα. Εμφανίζονται 127 πολιτικοί από 47 χώρες συμπεριλαμβανομένων 14 πρώην ή νυν ηγετών κρατών.
Μερικοί εκ των «ονομάτων» είναι οι Γουίλμπορ Ρος (Υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ), η Βασίλισσα Ελισάβετ της Μεγάλης Βρετανίας, η Μαντόνα, ο Μπόνο των U2 κ.α. Και βέβαια κορυφαίες πολυεθνικές, όπως οι Apple, η Nike κ.α.
Οι διαρροές είχαν ως παραλήπτη την εφημερίδα Süddeutsche Zeitung, η διαχείρισή τους έγινε από τη Διεθνή Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) και στην Ελλάδα τα στοιχεία δημοσιεύονται από την 24MEDIA και το «Έθνος», που είχαν πρόσβαση στα στοιχεία.
Στα Paradise Papers υπάρχουν και 130 ονόματα με ελληνικό ενδιαφέρον. 6.000 έγγραφα από 13 φορολογικούς παραδείσους αναφέρονται στην Ελλάδα ενώ υπάρχουν περίπου 250 ελληνικές διευθύνσεις επικοινωνίας. Μέχρι τη στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο δεν έχουν δημοσιευθεί αναλυτικά στοιχεία με εξαίρεση βέβαια τη γυναίκα του Κυριάκου Μητσοτάκη, Μιρέβα.
Ότι είναι «νόμιμο» είναι και ηθικό;
Στα –μέχρι στιγμής– δημοσιευμένα δεδομένα των Paradise Papers, μπορούν να βρεθούν:
- αναλυτικά στοιχεία για την εκμετάλλευση φτωχών αφρικανικών χωρών από υπεράκτιες εταιρείες,
- για τη χρηματοδότηση των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικάνων στις ΗΠΑ
- για τον ρόλο των offshore στην καταστροφή των ασιατικών δασών
- για το υπεράκτιο «κόλπο» της Apple μετά τις περσινές αποκαλύψεις για τη δραστηριότητά της στην Ιρλανδία
και πολλές ακόμα αποκαλύψεις και χρηματικές διαδρομές.
Επί της ουσίας, από την ανάλυση των Paradise Papers προκύπτουν οι διασυνδέσεις και «ελιγμοί» πολυεθνικών εταιρειών με πρόσωπα και άλλες εταιρείες αλλά και πλουσίων, διάσημων και ισχυρών προσωπικοτήτων με έναν διπλό σκοπό: την φορο-αποφυγή και τις μυστικές συναλλαγές.
Δεν είναι η πρώτη φορά που έχουμε μια μαζική διαρροή στοιχείων και ονομάτων που αφορούν οικονομικές δραστηριότητες. Τα τελευταία χρόνια είχαμε τα Swissleaks, τα Luxleaks, τα Bahamas Leaks, τις λίστες Λαγκάρντ και Μπόργιανς και βέβαια την πιο πρόσφατη μαζική διαρροή, τα Panama Papers.
Η διαφορά των Paradise Papers από τα Panama Papers είναι ότι τα τελευταία αφορούσαν σε έγγραφα που αποκάλυπταν ξέπλυμα μαύρου χρήματος από παράνομη δραστηριότητα.
Θυμίζουμε ότι τότε είχε αναγκαστεί σε παραίτηση ο πρωθυπουργός της Ισλανδίας. Τώρα έχουμε μια «παραδεισένια» διαδικασία, νόμιμα εταιρικά σχήματα, τα οποία οργανώνονται από εξειδικευμένες εταιρείες συμβούλων, νομικών, λογιστών κλπ, όπου μέσω διαδοχικών συναλλαγών και κινήσεων διαφεύγουν της φορολόγησης. Στην ερώτηση, δηλαδή, εάν «είναι όλα αυτά παράνομα;» η απάντηση στην πλειοψηφία τουλάχιστον των περιπτώσεων θα είναι, κατά πάσα πιθανότητα, «όχι»!
Μας κοροϊδεύουν μπροστά στα μάτια μας
Το ζήτημα όμως δεν βρίσκεται στη «νομιμότητα». Βρίσκεται στο γεγονός ότι τόσο η ελληνική, η ευρωπαϊκή και η διεθνής ελίτ, προσπαθούν να μας πείσουν ότι «όλοι μαζί τα φάγαμε» και φταίμε για την οικονομική κρίση, συνεπώς πρέπει «να πληρώσουμε». Αυτό όμως που συμβαίνει στην πράξη είναι σκληρή λιτότητα, φόροι, μειώσεις μισθών, απολύσεις, περικοπή δικαιωμάτων για τους εργαζόμενους και την πλειοψηφία της κοινωνίας, ενώ για τους πλούσιους και τους καπιταλιστές –τους πραγματικούς υπεύθυνους της κρίσης δηλαδή– έχουμε νόμιμη φοροδιαφυγή, νόμιμα κόλπα και απάτες (πέρα από τα παράνομα που σπάνια μαθαίνουμε) «παραδεισένιες» συναλλαγές κοκ…
Είναι ενδεικτικό ένα γράφημα που δείχνει ότι οι 5 μεγαλύτερες συνεταιριστικές επιχειρήσεις στη Βρετανία πληρώνουν ετησίως περισσότερη φορολογία απ’ ότι αθροιστικά η Amazon, το Facebook, η Apple, το eBay και τα Starbucks μαζί (82 έναντι 52 εκ. λίρες όλων των προαναφερόμενων πολυεθνικών).
Και σαν να μην είναι αρκετά όσα κάνουν, έχουν το θράσος να τα παραδέχονται, σαν να μην συμβαίνει τίποτα! Ο αστικός τύπος διεθνώς σπεύδει να δικαιολογήσει την κατάσταση. Για παράδειγμα υπάρχουν δημοσιεύματα που τιτλοφορούνται «ένα εντελώς νόμιμο σκάνδαλο» (Der Tagesspiegel) ή
«Τα Paradise Papers αφορούν τους πάντες. Διαχείριση των φορολογικών και απάτη δεν είναι το ίδιο πράγμα» (Die Welt).
Είναι σαν να μας λένε με άλλα λόγια:
«μη φωνάζετε, αυτός είναι ο καπιταλισμός».
Αυτός είναι ο καπιταλισμός, λοιπόν!
Αυτό έσπευσε να το διαπιστώσει και ο Τσίπρας, σαν να βρίσκεται στην αντιπολίτευση, αναφέροντας πως
«Πρόκειται για έναν απάνθρωπο μηχανισμό που χαρακτηρίζει τον καπιταλισμό της εποχής μας και που αναπαράγει και διευρύνει συνεχώς τις παγκόσμιες ανισότητες».
Ο Τσίπρας, που τον Μάιο του 2016 στο πολυνομοσχέδιο για τα προαπαιτούμενα προσπάθησε να περάσει ρύθμιση που επέτρεπε σε υπουργούς και βουλευτές να διατηρούν offshore υπό προϋποθέσεις – την οποία βέβαια «έτρεξαν να μαζέψουν» τον επόμενο μήνα, ύστερα από δημόσια κατακραυγή…
Ο Τσίπρας, που λες και δεν έχει καμία ευθύνη η κυβέρνησή του και ο ίδιος για τη διεύρυνση των ανισοτήτων, για το γεγονός ότι συνεχίζει το έργο των προηγούμενων κυβερνήσεων, εφαρμόζοντας μνημόνια λιτότητας και αναλαμβάνοντας να διαχειριστεί και να διασώσει το καπιταλιστικό σύστημα.
Η ΝΔ από την άλλη, την ίδια στιγμή που μιλάει για «νομιμότητα» στην περίπτωση της Μαρέβα Γκραμπόφσκι Μητσοτάκη, έχει εφαρμόσει, συνεχίζει να ζητάει και «υπόσχεται» περισσότερη λιτότητα για τα λαϊκά στρώματα.
Αντίστοιχα υποκριτική είναι και η στάση της ΕΕ, με την Κομισιόν να ανακοινώνει πως ετοιμάζει την «μαύρη λίστα» των φορολογικών παραδείσων, χωρών δηλαδή όπως τα Νησιά Κέιμαν κλπ. Όμως, υπάρχουν μια σειρά ευρωπαϊκοί φορολογικοί παράδεισοι για το διεθνές κεφάλαιο, όπως η Ιρλανδία, η Κύπρος, το Μονακό, το Λουξεμβούργο, η Ολλανδία, η Φινλανδία, η Μάλτα αλλά και βαλκανικές χώρες όπως η Βουλγαρία για το ελληνικό κεφάλαιο.
Το κατεστημένο διεθνώς προσπαθεί να μας πείσει ότι η φορο-αποφυγή μέσω offshore είναι μια φυσιολογική πρακτική. Όμως, το 80% του πλούτου που διακινείται μέσω offshore ανήκει μόλις στο 0,1% του πληθυσμού! Αμύθητα κέρδη που βγάζουνε από τη δουλειά και την εκμετάλλευση των εργαζομένων και τα οποία «κρύβουνε» σε φορολογικούς παραδείσους.
Κάθε μέρα που περνάει, είναι όλο και πιο εμφανής η «αρρώστια» αυτού του συστήματος. Το παιχνίδι είναι στημένο να το κερδίζουν μόνο οι πλούσιοι. Γι’ αυτό και πρέπει να αλλάξουμε τους κανόνες.
