Το τελευταίο διάστημα δημοσιεύτηκαν μια σειρά ανακοινώσεις της αεροπορικής εταιρείας χαμηλού κόστους Ryanair για δραστική μείωση των δρομολογίων της, καθώς και άρθρα πρώην πιλότων για τις συνθήκες εργασίας στην εταιρεία. Είναι ενδεικτική η αποκάλυψη της πρακτικής της εταιρείας-σύμβολο του ιρλανδικού καπιταλισμού, να απασχολεί εργαζόμενους με τη μέθοδο της «αυτοαπασχόλησης» (ή «μπλοκάκι» στα ελληνικά δεδομένα) και χωρίς δικαιώματα.
Ακολουθεί επιμέλεια άρθρου του Μάικλ Ο’ Μπράιεν, δημοτικού συμβούλου Δουβλίνου και μέλους του Σοσιαλιστικού Κόμματος (ιρλανδικό τμήμα της Επιτροπής για μια Διεθνή των Εργαζομένων – CWI), από τον σ. Γιάννο Νικολάου.
Tα πρωτοσέλιδα ενημερωτικών ιστοσελίδων είναι γεμάτα από ειδήσεις σχετικές με τις ακυρώσεις πτήσεων της Ryanair (400.000 επιβάτες επηρεάζονται από την ανακοίνωση της 27ης Σεπτέμβρη). Αυτό που βρίσκεται πίσω από την κρίση αυτή είναι η ντροπιαστική μεταχείριση των εργαζομένων από την εταιρεία.
Οι πιλότοι της Ryanair έχουν αρχίσει να αντιδρούν ενάντια στις πολύ χαμηλές αμοιβές και στις συνθήκες εργασίας τους. Το πρόβλημα που έχει προκαλέσει τις τελευταίες αναταράξεις, είναι η πρακτική της εταιρίας να μην απασχολεί τους εργαζόμενους της με απ’ ευθείας συμβόλαια, αλλά σαν “αυτοαπασχολούμενους”. Αυτό σημαίνει ότι οι πιλότοι και το υπόλοιπο προσωπικό της Ryanair, ενώ εκτελούν κανονικά το πρόγραμμα της εταιρίας, φοράνε τις στολές της, δεν έχουν τα δικαιώματα ενός εργαζομένου πλήρους και μόνιμης απασχόλησης.
Υποτιθέμενη αυτοαπασχόληση
Η υποτιθέμενη αυτοαπασχόληση, η οποία είναι ήδη εκτεταμένη και σε άλλους κλάδους στην Ιρλανδία (πχ κατασκευαστικός τομέας), έχει ως κίνητρο την απαλλαγή του εργοδότη από τις δαπάνες ασθένειας, επιδόματος διακοπών και τις ασφαλιστικές εισφορές. Οι απώλειες από την πρακτική αυτή για τα ασφαλιστικά ταμεία, στην Ιρλανδία και το εξωτερικό, είναι εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο. Στην περίπτωση της Ryanair, όταν ένας πιλότος αρρωστήσει ή χάσει τη δουλειά του, δεν δικαιούται κανένα σχετικό επίδομα με βάση την πρακτική αυτή.
Αυτό το καλοκαίρι, οι ελεγκτικές αρχές διοργάνωσαν έφοδο σε εργοτάξιο της περιοχής του Δουβλίνου, για την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής και καλά έκαναν. Γιατί δεν έχει γίνει κάτι τέτοιο με τη Ryanair;
Ο Μικ Μπάρι, βουλευτής του Σοσιαλιστικού Κόμματος και της «Αλληλεγγύης», προκάλεσε αυτή τη βδομάδα τον Υπουργό Μεταφορών, Σέιν Ρος, λέγοντας ότι η Ryanair έχει “ασυλία” γιατί προστατεύεται από το κατεστημένο, από τα κόμματα εξουσίας που καλούν τον Μάικλ Ο’ Λίρι (γενικό διευθυντή της Ryanair) στις συσκέψεις τους και από την κυβέρνηση, η οποία περηφανεύεται για τη Ryanair ως λαμπρό παράδειγμα του νεοφιλελεύθερου ιρλανδικού καπιταλισμού.
Μια εταιρεία ενάντια στον συνδικαλισμό
Η Ryanair δεν είναι απλά μια εταιρεία που δεν έχει συνδικάτα, είναι μια εταιρεία η οποία δεν επιτρέπει τον συνδικαλισμό. Στην ουσία πρόκειται για μια εταιρική δικτατορία. Όποιος εργαζόμενος στη Ryanair προσπάθησε να σηκώσει κεφάλι και να συνδικαλιστεί μαζί με τους συναδέλφους του, αντιμετώπισε άμεση απόλυση. Η απουσία συνδικαλισμού και σωματείου αποτελεί μέρος του προβλήματος. Αν υπήρχε αποτελεσματική συνδικαλιστική οργάνωση στη Ryanair, θα υπήρχαν καλύτεροι μισθοί και καλύτερες εργασιακές συνθήκες και, ίσως, αυτή η κρίση που επηρεάζει και τους επιβάτες να μπορούσε να είχε αποφευχθεί.
Τον Μάρτιο του 1998, χάθηκε μια ευκαιρία να αλλάξει αυτό το καθεστώς, όταν οι χειριστές αποσκευών και τα μέλη του σωματείου SIPTU έκαναν απεργία. Οι εργαζόμενοι σε ολόκληρο το αεροδρόμιο του Δουβλίνου προχώρησαν σε δράσεις αλληλεγγύης, με αποτέλεσμα ολόκληρο το αεροδρόμιο να μη λειτουργεί. Η εταιρεία αρνούνταν τη διαπραγμάτευση με τους εργαζόμενους και το σωματείο, σε μια προσπάθεια να απαξιώσει το συνδικαλισμό. Η ευκαιρία χάθηκε όταν η ηγεσία των συνδικάτων σταμάτησε τις δράσεις αλληλεγγύης και οδήγησε τον αγώνα σε μια διαδικασία συμβιβασμού και διαιτησίας με τη Ryanair. Αυτό που χρειάζεται είναι πιο αποφασιστική συνδικαλιστική δράση για να ηττηθεί αυτή η αεροπορική εταιρία.
Η Ryanair χάνει συνεχώς πιλότους οι οποίοι πηγαίνουν σε άλλες εταιρείες λόγω καλύτερων αμοιβών και συνθηκών εργασίας. Για να μειώσει τις συνέπειες της παρούσας κρίσης, η εταιρία έκανε μια προσφορά για €10.000 ανά πιλότο για να εξαγοραστεί μια εβδομάδα απ’ την ετήσια άδεια τους. Η πρόταση αυτή σωστά απορρίφθηκε από τους πιλότους, καθώς είναι μια προσπάθεια εξαγοράς του αγώνα. Οι πιλότοι σωστά χρησιμοποιούν τη διαπραγματευτική δύναμη που τους δίνει η δυνατότητα να ακυρώνουν τις πτήσεις, ώστε να πετύχουν να σταματήσει η πρακτική της υποτιθέμενης αυτοαπασχόλησης. Κάτι τέτοιο μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα και για άλλες κατηγορίες εργαζομένων της Ryanair όπως χειριστές αποσκευών, πλήρωματα καμπίνας και προσωπικό των γραφείων.
Όλοι μας πρέπει να σταθούμε στο πλευρό τους!
