Της Ελένης Μήτσου
Όλο και περισσότερες εταιρίες το τελευταίο διάστημα, προσπαθούν να λανσάρουν ένα οικολογικό προφίλ. Από το skip και την Phillips, μέχρι τις πετρελαϊκές εταιρίες Chevron και BP, όλοι διαφημίζουν πλέον τις «προσπάθειες» που κάνουν για να προστατέψουν το περιβάλλον και μας προτρέπουν να προτιμήσουμε τα προϊόντα τους.
Πώς είναι δυνατόν επιχειρήσεις που εδώ και δεκαετίες μολύνουν το περιβάλλον, να παρουσιάζονται σήμερα ως προστάτες του; Είναι δυνατόν να συνειδητοποίησαν το μέγεθος της καταστροφής και να κάνουν μια ειλικρινή στροφή; Κάθε άλλο. Σε μια περίοδο που η οικολογική συνείδηση του κόσμου έχει οξυνθεί και όλο και περισσότεροι άνθρωποι δραστηριοποιούνται για την προστασία του περιβάλλοντος, είναι θέμα απλού μάρκετινγκ να λανσάρεις ένα «οικολογικό προφίλ». Υποκρινόμενος ότι πας με το ρεύμα, πουλάς πιο εύκολα τα προϊόντα σου και αποφεύγεις να βρεθείς στο στόχαστρο των οικολογικών οργανώσεων και του ευαισθητοποιημένου καταναλωτικού κοινού.
Η νέα «οικολογική συνείδηση» των επιχειρήσεων είναι υποκριτική. Ας δούμε μερικά παραδείγματα:
Skip & Ariel: Μολύνουμε ανεπανόρθωτα τον υδροφόρο ορίζοντα, αλλά βοηθάμε στη μείωση των εκπομπών CO2
Στις νέες τους διαφημίσεις, το «skip» και το «ariel» μας προτείνουν να πλένουμε τα ρούχα μας στους 30 βαθμούς – λανσάροντας και τα αντίστοιχα προϊόντα – για να εξοικονομήσουμε ενέργεια και κατά συνέπεια να μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Ωστόσο τα απορρυπαντικά που μας προτείνουν αυτές οι δυο εταιρίες, όπως και όλα τα συμβατικά απορρυπαντικά, περιέχουν επικίνδυνες χημικές ουσίες που μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα. Πολλοί επιστήμονες έχουν χαρακτηρίσει αυτού του είδους την μόλυνση σαν μια «σιωπηλή παγκόσμια επιδημία» που καταστρέφει την ζωή στις λίμνες, τα ποτάμια και τους ωκεανούς, αλλά και το πόσιμο νερό. Αντι λοιπόν οι εταιρίες των απορρυπαντικών να αφαιρέσουν τα επικίνδυνα χημικά από τα προϊόντα τους, κάτι που θα τους κόστιζε ακριβά, καθώς θα έπρεπε να αναδιοργανώσουν όλη τη λειτουργία της επιχείρησής τους, διαλέγουν την φτηνή, πιασάρικη και τελκά κερδοφόρα λύση: λανσάρουν ένα προϊόν πιο «φιλικό προς το περιβάλλον» και μας πετάνε το μπαλάκι, ζητώντας μας να το αγοράσουμε για να «κατεβάσουμε τη θερμοκρασία του πλανήτη».
Chevron:Ρίξαμε 18 δις γαλόνια τοξικά απόβλητα στον Αμαζόνιο αλλά «βελτιώνουμε διαρκώς διαδικασίες που μειώνουν την μόλυνση του περιβάλλοντος»
«Η προστασία των ανθρώπων και του περιβάλλοντος είναι μια από τις θεμελιώδεις αξίες της Chevron… βελτιώνουμε συνεχώς τις διαδικασίες, που μειώνουν την μόλυνση του περιβάλλοντος και τον όγκο των απορριμάτων, που προστατεύουν τους φυσικούς πόρους… πιστεύουμε… σ’ έναν κόσμο που οι πηγές ενέργειας θα αναπτύσσονται σε ένα περιβάλλον καθαρό, ασφαλές και υγιεινό.»
Το παραπάνω απόσπασμα από την ιστοσελίδα της Chevron ακούγεται σαν ανέκδοτο. Ένα ανέκδοτο που θα μπορούσε να μας κάνει να γελάσουμε με την καρδιά μας, αν οι οικολογικές καταστροφές για τις οποίες ευθύνεται η εταιρία δεν ήταν τόσο τραγικές.
Από το 1964 μέχρι το 1992 η Chevron έχει ρίξει 18 δις γαλλόνια τοξικά απόβλητα στον Αμαζόνιο, προκαλώντας το λεγόμενο «Τσέρνομπιλ του Αμαζονίου», μια από τις μεγαλύτερες οικολογικες καταστροφές στον κόσμο.
Στην Νιγηρία της Αφρικής, η Chevron όχι μόνο μόλυνε ανεπανόρθωτα το Δέλτα του Νίγηρα, αλλά χρησιμοποίησε και τον δικτάτορα Αμπάσα για να προστατεύσει τις εγκαταστάσεις της. Το 1998 ελικόπτερα της Chevron μετέφεραν αποσπάσματα του νιγηριανού στρατού, τα οποία άνοιξαν πυρ εναντίον ακτιβιστών, που διαδήλωναν μπροστά στις εγκαταστάσεις της εταιρίας, διαμαρτυρόμενοι για την οικολογική καταστροφή της περιοχής.
Και αυτά, είναι μόνο μερικά από τα παραδείγματα των τεράστιων καταστροφών που έχει προκαλέσει η Chevron…
ΒΑΕ Systems:Τα νέα οπλικά μας συστήματα εγγυούνται έναν πόλεμο φιλικό προς το περιβάλλον
Τι να πει κανείς για την BAE Systems… Η βρετανική βιομηχανία αεροναυπηγικής και παραγωγής όπλων ανακοίνωσε ευθαρσώς ότι θα αναπτύξει όπλα και πυρομαχικά φιλικά προς το περιβάλλον! Δηλαδή, ρουκέτες με χαμηλή περιεκτικότητα σε τοξικά, σφαίρες χωρίς μόλυβδο κοκ.
Εμπρός λοιπόν για τους νέους «οικολογικούς» πολέμους. Η κοροϊδία δεν έχει όρια!
Η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι διαφήμιση και ωραία λόγια
Η αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι διαφήμιση, δεν είναι ένα «νέο εξελιγμένο προϊόν», ούτε ωραία λόγια και υποσχέσεις. Η προστασία του περιβάλλοντος απαιτεί στην πραγματικότητα αναπροσανατολισμό της παραγωγής. Απαιτεί ολοκληρωτική στροφή σε νέες μεθόδους παραγωγής. Απαιτεί κεφάλαια που καμιά επιχείρηση δεν είναι διατεθειμένη να δαπανήσει γι’ αυτό το σκοπό – και καμιά από τις σημερινές κυβερνήσεις δεν είναι διατεθειμένη να τις υποχρεώσει να το κάνουν.
Η νέα «οικολογική ευαισθησία» των εταιριών δεν είναι τίποτε άλλο από μια προσπάθεια να κουκουλώσουν τα προβλήματα και τις καταστροφές που οι ίδιες δημιουργούν στο περιβάλλον. Είναι μια προσπάθεια, αποκρύπτοντας τις πραγματικές τους δραστηριότητες και ευθύνες, να αξιοποιήσουν τις ευαισθησίες του κόσμου για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους.
Γι’ αυτό, το εργατικό κίνημα και η νεολαία, στον αγώνα μας για μια κοινωνία που να βάζει ανθρώπους πάνω από τα κέρδη, κι όχι αντίστροφα, πρέπει να εντάξουμε και το ζήτημα του περιβάλλοντος. Πρέπει να αναπτύξουμε εκστρατείες και κινήματα που να ξεσκεπάζουν τις καταστροφικές για το περιβάλλον δραστηριότητες των επιχειρήσεων πολυεθνικών και ντόπιων και, σε πρώτη φάση να τις αναγκάσουμε να λάβουν ουσιαστικά μέτρα για την προστασία του, ανεξάρτητα με το πόσο κοστίζουν αυτά. Στο τέλος αυτού του δρόμου, όμως, η πάλη για το περιβάλλον είναι υποχρεωτικά δεμένη με την πάλη ενάντια στην δικτατορία των αγορών, ενάντια στο σύστημα του κέρδους, ενάντια στον καπιταλισμό.
