Του Ανδρέα Παγιάτσου
Πριν 60 χρόνια, Μάρτιο μήνα, στην Ρώμη, μπήκαν οι βάσεις (με τη Συνθήκη της Ρώμης) για την εικόνα της σημερινής Ευρώπης. Αυτό το Μάρτη, στις 25 του μήνα, στη Ρώμη, ετοιμάζονται να «γιορτάσουν» τα 60χρονα του «μεγάλου γεγονότος». Μόνο που όσο και να προσπαθήσουν δεν θα μπορέσουν να κρύψουν την απελπισία τους για τα αδιέξοδα με τα οποία είναι αντιμέτωπη η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και η Ευρωζώνη (ΕΖ).
Τα 5 σενάρια του Γιούνγκερ
Στις αρχές του μήνα (Μάρτη) ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνγκερ κατάθεσε στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο μία «Λευκή Βίβλο» με τις σκέψεις της Επιτροπής για το μέλλον της ΕΕ.
Ο Γιούνγκερ είναι γνωστός σαν «φανατικός Ευρωπαϊστής» – δηλαδή δηλώνει με κάθε τρόπο και κάθε ευκαιρία ότι η Ευρώπη μπορεί να ακολουθήσει μόνο ένα δρόμο, κι αυτός είναι όλο μπροστά και μόνο μπροστά: όλο και πιο μεγάλη οικονομική, νομισματική, κοινωνική, πολιτική, κοκ ενοποίηση.
Όμως στη Λευκή του Βίβλο ο Γιούνγκερ δεν μίλησε για τον «μονόδρομο» στον οποίο μας είχε συνηθίσει να αναφέρεται. Μίλησε για τα πιθανά σενάρια με τα οποία ήταν αντιμέτωπη η ΕΕ και η ΕΖ. Και ανέφερε 5 διαφορετικά πιθανά σενάρια (δείτε ενδεικτικά, Huffingtonpost 05-03-2017, Ελεύθερος Τύπος 01/03/2017 κλπ):
- Να συνεχίσουμε όπως πάμε χωρίς καμία προσπάθεια για αλλαγές. Με την κρίση όμως που μαστίζει την ΕΕ κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σίγουρα σε διαλυτικές τάσεις, κι αυτό οι επικεφαλής της ΕΕ το ξέρουν πολύ καλά.
- Μόνο Κοινή Αγορά. Αυτό σημαίνει εγκατάλειψη της νομισματικής ένωσης για όλους, της κοινής άμυνας και εξωτερικής πολιτικής καθώς και της πολιτικής ενοποίησης. Θα αποτελούσε ένα τεράστιο (και διαλυτικό) βήμα προς τα πίσω.
- Ευρώπη πολλαπλών ταχυτήτων. Εδώ τα πράγματα γίνονται συγκεκριμένα: «όσοι μπορούν» προχωρούν, οι υπόλοιποι ακολουθούν, αν μπορούν, σε δεύτερη ή τρίτη ταχύτητα – ή απλά φεύγουν όπως αποφάσισε να κάνει η Βρετανία.
- Λιγότερη Ευρώπη με έμφαση σε επιλεγμένους τομείς – εκεί όπου μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική. Είναι μια διαφορετική διατύπωση για την Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων.
- Πολύ περισσότερη Ευρώπη, με στόχο το 2025 η Ευρώπη να μιλάει ως μία οντότητα. Αυτή είναι η μόνη πρόταση με «θετική προοπτική» για την ΕΕ και την ΕΖ σαν σύνολο. Το ζήτημα είναι αν σ’ αυτή την πρόταση περιέχεται οποιοδήποτε ρεαλισμός.
Στην πραγματικότητα το σενάριο είναι ένα
Πίσω από αυτά τα 5 πιθανά σενάρια στην πραγματικότητα υπάρχει μόνο ένα: είναι η Ευρώπη των πολλαπλών ταχυτήτων.
Κι αυτό γιατί το 5ο σενάριο, το μόνο που μιλά για «πολύ περισσότερη Ευρώπη για το σύνολο των χωρών μελών» εκ των πραγμάτων αποκλείεται, ενώ τα υπόλοιπα 4 βασικά κατεβάζουν τον πήχη και τις προσδοκίες. Αλλά όταν ο πήχης για το σύνολο της ΕΕ και τη ΕΖ κατεβαίνει, είναι αφέλεια να πιστεύει κανείς ότι όσες από τις χώρες «μπορούν να φύγουν μπροστά», γιατί έχουν πιο ψηλή παραγωγικότητα, ανταγωνιστικότητα και ισχύ, θα δεχτούν να αφήσουν τις υπόλοιπες να λειτουργούν σαν φρένο στη δική τους πορεία. Έτσι πίσω από τα 5 διαφορετικά σενάρια, αυτό που πρακτικά προκύπτει για την ΕΕ είναι η Ευρώπη των πολλαπλών ταχυτήτων.
Αν κανείς αμφιβάλλει, ας προσέξει τα λόγια της Μέρκελ, (η οποία σε αντίθεση με τον Σόιμπλε και τον Ντάιζελμπλουμ, προσέχει τα λόγια της) στις 3 Φεβρουαρίου, στη Μάλτα (Καθημερινή, 06/03/2017):
«Θα υπάρξει μια ΕΕ διαφορετικών ταχυτήτων, δεν θα συμμετέχουν όλοι κάθε φορά σε όλα τα στάδια της ενσωμάτωσης».
Η Μέρκελ δεν είπε «ίσως υπάρξει», είπε «θα υπάρξει».
Που θα είναι η Ελλάδα;
Σε ποια ταχύτητα θα είναι η Ελλάδα;
Και ο τελευταίος Έλληνας εργαζόμενος έχει την απάντηση στο ερώτημα αυτό. Οι μόνοι που φαίνεται πως ακόμα θεωρούν πως είναι και θα παραμείνουν στον σκληρό πυρήνα της ΕΕ είναι η κυβέρνηση και τα υπόλοιπα κόμματα του κατεστημένου. Γι’ αυτούς, όποιος λέει το αντίθετο είναι… ανθέλληνας!
Όπως ο Economist, για παράδειγμα:
«Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι αργά ή γρήγορα η Ελλάδα θα αναγκαστεί να αποχωρήσει από την ευρωζώνη. Τοποθετούμε το ρίσκο του να συμβεί αυτό μέσα σε πέντε χρόνια στο 60%».
(Economist Intelligence Unit: Η Ελλάδα θα βγει από το ευρώ, αργά ή γρήγορα, http://www.star.gr)
Ή όπως ο υπουργός Οικονομικών της Βαυαρίας, Μάρκους Ζέντερ σε συνέντευξη στην γερμανική οικονομική εφημερίδα Handelsblatt όπου είπε:
«Σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς και να συζητήσουμε ένα σχέδιο Β΄. Κάποτε θα μας προκύψει (το θέμα). Η Ελλάδα δεν θα αντέξει κατά πάσα πιθανότητα να παραμείνει στην ευρωζώνη».
(21/03/2017, dikaiologitika.gr)
Το όραμα τελείωσε
Στην πραγματικότητα το όραμα της «Ενωμένης Ευρώπης» –σε καπιταλιστική, εννοείται, βάση– κείται στο έδαφος καταρρακωμένο.
Μετά τον κίνδυνο του Grexit, κι εκεί που οι άρχοντες της ΕΕ είχαν χαλαρώσει, ήρθε το Brexit. Μετά ήρθε ο Τραμπ ο οποίος πήρε ξεκάθαρα θέση υπέρ της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ, κλείνοντας το μάτι στη Βρετανίδα πρωθυπουργό, Μέι, για μια ειδική σχέση ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Βρετανία.
Στη συνέχεια έχουμε την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, στηριγμένης στους φράκτες που έστησε η «ενωμένη» (κατά τα άλλα…) Ευρώπη για να εμποδίσει τους πρόσφυγες του πολέμου της Συρίας να πατήσουν σε ασφαλές έδαφος. Η Ακροδεξιά απειλεί με δημοψηφίσματα υπέρ ή κατά της ΕΕ – κάτι που μπορεί να επιβάλει χωρίς κατ’ ανάγκη να αναλάβει και τη διακυβέρνηση. Όπως δείχνει δε η πρόσφατη εμπειρία όλων των δημοψηφισμάτων στην Ευρώπη, ο κόσμος ψηφίζει ακριβώς το αντίθετο από αυτό που του προτείνουν οι παραδοσιακές δυνάμεις του κατεστημένου: δείτε τα δημοψηφίσματα στην Ελλάδα το 2015 και στη Βρετανία και Ιταλία το 2016.
Και τέλος έχουμε τον Γιούνγκερ ο οποίος από τον «αδιαπραγμάτευτο μονόδρομο» κατέληξε στα 5 σενάρια και «ο Θεός βοηθός»… Με άλλα λόγια αναγκάστηκε, απλά, να αναγνωρίσει την πραγματικότητα.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και μια σειρά σοβαροί αναλυτές και διεθνή οικονομικά επιτελεία.
Financial Times
Εκτός από τον Economist που αναφέραμε πιο πάνω και η εφημερίδα Financial Times (κορυφαία στο είδος της, διεθνώς) κινείται σε παρόμοια κατεύθυνση. Στο φύλο της 3ης Μαρτίου δημοσιεύει άρθρο του Τόνι Μπάρμπερ με τίτλο
«Η Ευρώπη αρχίζει να σκέφτεται το αδιανόητο: τη διάσπασή της».
Σ’ αυτό, ανάμεσα σε άλλα παραθέτει την έκθεση του Ιταλικού «think tank» MacroGeo η οποία αναφέρει
«Μέχρι τον εκλογικό κύκλο του 2021-22 η ΕΕ μπορεί να έχει εισέλθει στα τελευταία 5 χρόνια της ”πραγματικής” ύπαρξής της»
Παραθέτει επίσης και έκθεση (του περασμένου Γενάρη) της ιταλικής επενδυτικής τράπεζας, Mediobanca, σύμφωνα με την οποία η Ιταλία δεν θα είχε ιδιαίτερο κόστος αν φύγει από την ΕΖ.
Πισσαρίδης
Για να μην πηγαίνουμε τόσο μακριά όμως ας δούμε τι είπε και ο «δικός μας», νομπελίστας οικονομολόγος, Χριστόφορος Πισσαρίδης, στο «Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών» στις αρχές του μήνα (Καθημερινή, 04.03.2017):
«Η Ευρωζώνη δεν είναι καλή για την Ευρώπη»
είπε ο Πισσαρίδης, εκφράζοντας ταυτόχρονα την πεποίθηση πως
«… η ΕΕ δεν θα αντέξει μία νέα κρίση σαν αυτήν των προηγούμενων ετών».
Με άλλα λόγια ο κίνδυνος διάλυσης είναι παρών. Δεν παρέλειψε όμως, παρόλα αυτά, να συμπληρώσει ότι:
«…η Ελλάδα πρέπει να μείνει στο ευρώ. Είναι σαν ένας αποτυχημένος γάμος με δεκάχρονα παιδιά… Δεν θα συμβούλευα ένα δεκάχρονο παιδί να φύγει από την οικογένεια και να κυκλοφορεί μόνο του στους δρόμους…».
Η ΕΖ είναι μια κακή ιδέα… η ΕΕ δεν θα αντέξει μια επόμενη κρίση… αλλά η Ελλάδα πρέπει να μείνει στην ΕΖ γιατί ένα δεκάχρονο παιδί δεν πρέπει να φεύγει από την οικογένειά του…Φοβερό σκεπτικό…
Αν όμως οι γονείς «δέρνονται» και «βρίζονται» σε μόνιμη βάση τι πρέπει να γίνει με το παιδί (κύριε Πισσαρίδη); Εδώ, βλέπουμε το νομπελίστα οικονομολόγο να «κλείνει το μάτι» στην ελληνική άρχουσα τάξη που δεν θέλει να φύγει από το ευρώ, περνώντας, όμως, από το πεδίο της οικονομίας σ’ αυτό της ψυχανάλυσης…
Συμπεράσματα
Το σχέδιο της ευρωπαϊκής ενοποίησης σε καπιταλιστική βάση είναι έωλο. Αυτό το αναγνωρίζουν όλα τα σοβαρά επιτελεία της άρχουσας τάξης στην Ευρώπη και διεθνώς.
Στην Ελλάδα όμως αυτή η συζήτηση είναι απαγορευμένη. Διεξάγεται, αλλά «κεκλεισμένων των θυρών» – τα λαϊκά στρώματα δεν πρέπει να υποψιαστούν ότι οι θυσίες που τους επιβάλλονται, στο όνομα της ΕΕ και του ευρώ κινδυνεύουν να αποδειχθούν μάταιες.
Το «Ξ» έχει εξηγήσει σε άπειρα άρθρα, ότι η σύγκλιση των ευρωπαϊκών οικονομιών και η πλήρης ενοποίηση (νομισματική, πολιτική κοκ) σε καπιταλιστική βάση είναι αδύνατη! Ότι η ΕΕ και η ΕΖ δεν δημιουργήθηκε για να προάγει τις «ευρωπαϊκές αξίες» και τις άλλες ανοησίες που δεν κουράζονται να ξεστομίζουν οι Δραγασάκηδες και οι Τσίπρες, αλλά για να βοηθηθούν τα ευρωπαϊκά πολυεθνικά μεγαθήρια να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό των αμερικανικών και ασιατικών κεφαλαίων! Κι ότι η μόνη αρχή με βάση την οποία κινούνται είναι το κέρδος και η εκμετάλλευση!
Ο Λένιν εξήγησε πριν από ένα αιώνα περίπου ότι η ενοποίηση της Ευρώπης σε καπιταλιστική βάση είτε δεν θα υπάρξει ποτέ είτε αν υπάρξει θα αποτελεί ένα αντιδραστικό κατασκεύασμα που θα ξεζουμίζει τους λαούς.
Είναι ξεκάθαρο ότι τα αναλυτικά εργαλεία του Λένιν, δηλαδή ο Μαρξισμός, αποδεικνύονται πολύ πιο αποτελεσματικά στο να προβλέψουν την ιστορική εξέλιξη, σε σχέση με τα αναλυτικά εργαλεία της άρχουσας τάξης η οποία από τις αυταπάτες για την ενοποίηση της Ευρώπης οδηγείται από το ένα σοκ στο άλλο.
Με βάση τη Μαρξιστική τους κατανόηση όμως οι Μπολσεβίκοι δεν υιοθέτησαν την άποψη κάθε χώρα να περιοριστεί στα δικά της εθνικά σύνορα – όπως κάνει, δυστυχώς ο κύριος όγκος της ελληνικής Αριστεράς. Υιοθέτησαν την θέση των ενωμένων σοσιαλιστικών πολιτειών της Ευρώπης. Πρόβαλαν δηλαδή τη διεθνιστική πάλη, σαν απάντηση στα αδιέξοδα του καπιταλισμού, και το στόχο μια σοσιαλιστικής ομοσπονδίας των χωρών της Ευρώπης.
Δεν είναι καιρός η ελληνική Αριστερά να ανακαλύψει και να υιοθετήσει τις αναλύσεις του Λένιν, του Τρότσκι και των υπόλοιπων Μπολσεβίκων; Να παλέψει για την ενότητα των ευρωπαϊκών εργατικών και κοινωνικών κινημάτων με στόχο την ανατροπή του καπιταλισμού, μέσα από μια αλυσιδωτή αντίδραση διαρκείας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο; Και με στόχο την Ενωμένη Σοσιαλιστική Ευρώπη σαν απάντηση στην Ευρώπη των πολυεθνικών και του κεφαλαίου;
Είναι! Γιατί η έξοδος από την ΕΕ από μόνη της, με στόχο τη δραχμή, δεν πρόκειται να λύσει κανένα από τα μεγάλα προβλήματα του συστήματος και της καπιταλιστικής κρίσης.
Για το εργατικό κίνημα και τα κοινωνικά κινήματα, επομένως υπάρχει μόνο ένας δρόμος ανοικτός: η πάλη για την ανατροπή σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και η πάλη για τη δημιουργία της Αριστεράς εκείνης που θα μπορεί να κάνει αυτό το στόχο πραγματικότητα – μιας μαζικής επαναστατικής σοσιαλιστικής Αριστεράς.
Σχετικά άρθρα
