Την Κυριακή 18 Οκτώβρη, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους του Σαντιάγο και άλλων μεγάλων πόλεων της Χιλής, θυμίζοντας σε όλο τον κόσμο πως ένα χρόνο μετά τη μαζική κοινωνική έκρηξη του περασμένου φθινοπώρου, ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει στη ζωή και την καθημερινότητά τους, ότι έχουν κάθε λόγο να συνεχίσουν να αγωνίζονται. Πολύ περισσότερο μάλιστα ενόψει του δημοψηφίσματος της ερχόμενης Κυριακής 25 Οκτώβρη, στο οποίο καλούνται να απαντήσουν αν θέλουν ή όχι, την αναθεώρηση του Συντάγματος της χώρας, το οποίο κρατάει από την εποχή της δικτατορίας Πινοσέτ.
Για πλατιά στρώματα της κοινωνίας της χώρας, για τη συντριπτική πλειοψηφία των φτωχών, των εργαζομένων, των ανέργων, της νεολαίας, η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι καταφατική.
Οι οργισμένοι διαδηλωτές απαιτούν όχι μόνο ένα νέο, πραγματικά δημοκρατικό Σύνταγμα, αλλά και την παραίτηση της κυβέρνησης Πινιέρα και τον τερματισμό της βίας που δέχεται το κίνημα από τις αστυνομικές δυνάμεις.
Μάλιστα η οργή απέναντι στους μηχανισμούς καταστολής έφτασε σε νέα επίπεδα, με τον κόσμο να βάζει φωτιά σε δύο εκκλησίες, μία εκ των οποίων ανήκε στη στρατιωτική αστυνομία.
Ένα μεγαλειώδες κίνημα
Στην πραγματικότητα πρόκειται για την εξέλιξη ενός κινήματος που κρατάει εδώ και ένα χρόνο. Από τον περασμένο Οκτώβρη μέχρι και την άνοιξη του 2020 –αλλά και με σποραδικές διαδηλώσεις στο διάστημα που ακολούθησε– με αφορμή την αύξηση των τιμών των εισιτηρίων στις συγκοινωνίες, αρχικά φοιτητές και νεολαία και στη συνέχεια πλατιά στρώματα της εργατικής τάξης και των φτωχών, με αιχμή του δόρατος τις νέες γυναίκες, βγήκαν μαζικά στους δρόμους της πρωτεύουσας και άλλων μεγάλων πόλεων.
Αρχικά απαίτησαν να παρθεί πίσω η αύξηση των 30 πέσος στα εισιτήρια. Πολύ σύντομα όμως, το αγαπημένο σύνθημα του κινήματος έγινε το «Δεν είναι για τα 30 πέσος, είναι για τα τελευταία 30 χρόνια».
Τελικά το κίνημα απαιτούσε με γενικές απεργίες και διαδηλώσεις που έφτασαν μέχρι και τα δύο εκατομμύρια να μπει φρένο στην ακραία ανισότητα, τους μισθούς και τις συντάξεις της πείνας, τη διάλυση των δημόσιων υπηρεσιών, να ανατραπεί το ακραία νεοφιλελεύθερο σύστημα που επέβαλε ο δικτάτορας Πινοσέτ και πάνω στο οποίο «έχτισαν» οι κυβερνήσεις που ακολούθησαν, με την κυβέρνηση Πινιέρα να μην αποτελεί φυσικά εξαίρεση.
Απαιτούσε επίσης τον τερματισμό της αστυνομικής βίας, που στράφηκε από την πρώτη στιγμή ενάντια στον κόσμο που διεκδικούσε, αλλά και με ιδιαίτερη μανία ενάντια στις γυναίκες του κινήματος, πολλές από τις οποίες δεν δίστασαν να κακοποιήσουν σεξουαλικά, ακόμη και να δολοφονήσουν οι δυνάμεις καταστολής.
Συνολικά, κατά τη διάρκεια της εξέγερσης που κράτησε μέχρι τις αρχές του 2020, υπολογίζεται ότι τουλάχιστον τριάντα άνθρωποι σκοτώθηκαν από την αστυνομία και το στρατό, ενώ χιλιάδες ήταν οι τραυματίες και οι συλληφθέντες. Ταυτόχρονα, οι καταγγελίες για βασανιστήρια και σεξουαλική κακοποίηση στα αστυνομικά τμήματα, αποτέλεσαν τμήμα της καθημερινότητας για μεγάλο διάστημα.
Κορονοϊός
Το κίνημα κατάφερε να κερδίσει σημαντικές αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις, όπως και τη δέσμευση της κυβέρνησης ότι θα προχωρήσει σε δημοψήφισμα για την αναθεώρηση του Συντάγματος, αλλά δεν πρόλαβε και να την ανατρέψει.
Οι μεγάλες απεργίες και διαδηλώσεις διακόπηκαν σε σημαντικό βαθμό από το άγριο χτύπημα που δέχτηκε η Χιλή από την πανδημία. Σύντομα όμως, καθώς η υγειονομική κρίση επεκτεινόταν και το βιοτικό επίπεδο κατρακυλούσε μέρα με τη μέρα, οι φτωχογειτονιές ξαναβγήκαν στους δρόμους διεκδικώντας να μην οδηγήσουν τα μέτρα κατά της πανδημίας σε μαζική πείνα.
Οι νέες διαδηλώσεις κατήγγειλαν την κυβέρνηση ότι ενώ υποσχέθηκε άμεση στήριξη στα πιο φτωχά στρώματα της κοινωνίας που αναγκάστηκαν να στερηθούν τα λιγοστά τους έσοδα, στην πραγματικότητα άφησε τον κόσμο να πεινάσει στέλνοντας ελάχιστη επισιτιστική βοήθεια, με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς.
Δημοψήφισμα
Σήμερα, η χώρα οδηγείται με καθυστέρηση σε ένα δημοψήφισμα το οποίο είναι η αρχή μιας μακράς διαδικασίας για την αναθεώρηση του μισητού Συντάγματος Πινοσέτ.
Όλος ο τελευταίος χρόνος όμως, και ιδιαίτερα οι μαζικές διαδηλώσεις των τελευταίων ημερών, δείχνουν καθαρά ότι η κοινωνία της Χιλής δεν έχει καμία εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση που θα διοργανώσει το δημοψήφισμα και στη συνέχεια θα ξεκινήσει τη διαδικασία συγγραφής και ψήφισης νέου Συντάγματος.
Οι μαζικές κινητοποιήσεις, οι απεργίες, η ασφυκτική πίεση από την πλευρά των εργαζομένων και των φτωχών, είναι η μόνη εγγύηση, όχι μόνο για τη θέσπιση ενός Συντάγματος που να εξασφαλίζει ελευθερίες, εργατικά, κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα, αλλά και για την εφαρμογή του το επόμενο διάστημα. Αν το κίνημα καταφέρει να φτάσει μέχρι αυτό το στόχο, θα έχει πετύχει μια τεράστια νίκη απέναντι σε μια εξαιρετικά βίαιη και επίμονη κυβέρνηση, που έκανε ότι περνούσε από το χέρι της για να το διαλύσει. Όσες παραχωρήσεις όμως κι αν κάνει το καπιταλιστικό σύστημα απέναντι στην οργή της κοινωνίας, η διατήρησή και η εφαρμογή τους θα πρέπει να αποτελεί καθημερινή μάχη, μέχρι τη συνολική του ανατροπή.
