Στις 12 Νοέμβρη το κίνημα στη Χιλή έδειξε για άλλη μια φορά τη δύναμή του. Πάνω από 2 εκατομμύρια διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους, την ώρα που τα συνδικάτα του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα της χώρας είχαν κηρύξει 24ωρη γενική απεργία. Πρόκειται για τη μαζικότερη κινητοποίηση από το ξέσπασμα του κινήματος μέχρι σήμερα, δηλαδή εδώ και πάνω από ένα μήνα, διπλάσια της προηγούμενης μεγαλύτερης διαδήλωσης στις 25 Οκτώβρη, στην οποία συμμετείχε περίπου ένα εκατομμύριο.
Από την έναρξη του κινήματος μέχρι σήμερα, δεν έχει υπάρξει ούτε μία μέρα χωρίς κάποια μεγάλη ή μικρή κινητοποίηση στη χώρα. Όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση κάνει διαρκώς παραχωρήσεις προς το κίνημα (αρχικά πήρε πίσω το μέτρο της αύξησης της τιμής του εισιτηρίου του μετρό, στη συνέχεια ανακοίνωσε αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις ενώ παράλληλα προχώρησε σε εκτεταμένο ανασχηματισμό). Όλα αυτά συμβαίνουν επίσης, παρά τη σκληρή καταστολή και τη βιαιότητα που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι διαδηλωτές.
Το κίνημα πλέον μετράει 22 νεκρούς από την έναρξή του, χωρίς αυτό να έχει πτοήσει στο ελάχιστο τη νεολαία, τους ιθαγενείς, τους εργαζόμενους, αλλά και κάθε φτωχό και καταπιεσμένο στρώμα στη χώρα. Όπως έχουν εξηγήσει σε κάθε τόνο οι διαδηλωτές, η αύξηση της τιμής του εισιτηρίου ήταν απλά η αφορμή. Ο πραγματικός λόγος που τους έβγαλε στους δρόμους, ήταν η συσσωρευμένη οργή δεκαετιών που έχουν προκαλέσει οι πολιτικές λιτότητας και ο αυταρχισμός.
Δημόσιες διαμαρτυρίες από προσωπικότητες
Παράλληλα, προσωπικότητες της Χιλής διαμαρτύρονται δημόσια ενάντια στη καταστολή και τη βία, όπως η τραγουδίστρια Mon Laferte και ο αθλητής πολεμικών τεχνών Rogers Rogerio.
Η Mon Laferte που έχει καταγωγή απ’ τη Χιλή, εκμεταλλεύτηκε της παρουσία της στα 20ά Latin Grammy Awards την Πέμπτη 14/11, για να διαμαρτυρηθεί γράφοντας στο στήθος της τη φράση: «En Chile torturan violan y matan» (Στη Χιλή βασανίζουν, βιάζουν και σκοτώνουν).
Αντίστοιχα ο Rogers Rogerio, αθλητής Ζίου-ζίτσου ο οποίος κέρδισε το αργυρό μετάλλιο στο «Open Argentina» που πραγματοποιήθηκε στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, την ώρα της απονομής έγραψε στη σημαία του τη φράση: «Μας σκοτώνουν, βιάζουν, βασανίζουν, όπως ακριβώς στη δικτατορία».
Υποσχέσεις για νέο Σύνταγμα και καταστολή
Η κυβέρνηση στο μεταξύ, συνεχίζει την ίδια «διπλή» τακτική. Από τη μία δίνει νέες υποσχέσεις (ο πρόεδρος της Γερουσίας της Χιλής, Χάιμε Κιντάνα ανακοίνωσε ότι τον Απρίλη του 2020 θα διεξαχθεί δημοψήφισμα σχετικά με την αναθεώρηση του Συντάγματος) και από την άλλη εντείνει τη βία και την καταστολή ενάντια στις διαδηλώσεις.
Tο Σύνταγμα της χώρας έχει περάσει την περίοδο της δικτατορίας του Πινοσέτ. Έτσι, η αλλαγή του έγινε κεντρικό αίτημα του κινήματος, μαζί βέβαια με το στόχο να ανατραπεί η μισητή κυβέρνηση Πινιέρα. Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής ανακοινώσεις της κυβέρνησης, φαίνεται ότι η προσπάθειά της είναι να τραβήξει η διαδικασία σε μάκρος, προκειμένου να κερδίσει χρόνο και να προλάβουν να «ηρεμήσουν τα πνεύματα». Το σχέδιο είναι να ξεκινήσει η διαδικασία τον Απρίλη με δημοψήφισμα στο οποίο θα τεθεί το ερώτημα αν ο κόσμος θέλει αλλαγή του Συντάγματος ή όχι (λες και δεν έχει ήδη απαντήσει και μάλιστα με κατηγορηματικό τρόπο) αλλά και ένα ερώτημα που θα σχετίζεται με τη διαδικασία αναθεώρησης που θα ακολουθηθεί. Στη συνέχεια θα χρειαστεί ακόμη περισσότερος χρόνος για τη διοργάνωση της διαδικασίας, τη συγγραφή, τη διαβούλευση και την ψήφιση του νέου Συντάγματος.
Το σημερινό σύνταγμα της Χιλής είναι ένα ακραία νεοφιλελεύθερο σύνταγμα. Δεν προβλέπει για παράδειγμα δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα, αλλά ιδιωτικά ταμεία, δεν εξασφαλίζει δωρεάν πρόσβαση στο σύστημα υγείας ή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση κτλ. Οπότε το πρώτο ζήτημα που τίθεται είναι ουσίας: πρόκειται μια νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση όπως αυτή του Πινιέρα, και μια βουλή όπως η σημερινή, που κυριαρχείται από τα κόμματα του συστήματος, να περάσει ποτέ μια ριζοσπαστική συνταγματική μεταρρύθμιση όπως αυτή που απαιτεί η πλειοψηφία του κόσμου; Κάτι τέτοιο είναι φυσικά αδύνατο.
Υπάρχει φυσικά και το ζήτημα ποιος θα αποφασίσει. Αν η αλλαγή του Συντάγματος περάσει μέσα από τις γνωστές κοινοβουλευτικές διαδικασίες το μόνο σίγουρο είναι ότι θα σαμποτάρεται συνεχώς, και θα γίνεται μια συνεχής προσπάθεια να κρατηθούν οι αλλαγές στο ελάχιστο. Αντίθετα, ο λαός της Χιλής παλεύει για μια άλλη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος, μέσω Συντακτικής Συνέλευσης. Μια τέτοια διαδικασία που να εμπλέξει τις τοπικές κοινωνίες, τους εργαζομένους και τη νεολαία, μέσα από αποφασιστικές συνελεύσεις βάσης που να καταλήξουν σε ένα Σύνταγμα εντελώς διαφορετικό. Μια τέτοια διαδικασία θα μπορούσε να λειτουργήσει στη βάση άμεσα αιρετών, υπόλογων και ανακλητών εκπροσώπων κάθε συνέλευσης (γειτονιάς, εργασιακού χώρου ή σχολής). Και φυσικά μια τέτοια διαδικασία θα έθετε τα ουσιαστικά ζητήματα που αφορούν τον λαό της Χιλής, και με αυτή την έννοια θα πήγαινε πέρα από τα όρια του καπιταλισμού.
Το πως ακριβώς θα εξελιχθεί το κίνημα στη Χιλή θα το δούμε τις επόμενες μέρες και μήνες. Το σίγουρο πάντως είναι ότι η εξέγερση που βρίσκεται σε εξέλιξη έχει ήδη γράψει ιστορία και πως μετά από αυτό η Χιλή δε θα είναι η ίδια χώρα που ήταν ενάμιση μήνα πριν.
