Οι πρόωρες βουλευτικές εκλογές στην Τουρκία στις 22 Ιούλη κάθε άλλο παρά θα αποτελέσουν το τέλος της πολιτικής κρίσης που προκαλεί η σύγκρουση μεταξύ κεμαλιστών και ισλαμιστών που ξέσπασε με αφορμή την απόπειρα του Ερντογάν να καταλάβει το προεδρικό αξίωμα είτε ο ίδιος είτε το alter ego του Α. Γκιουλ τον περασμένο Μάη.
Οι μέχρι στιγμής δημοσκοπήσεις δείχνουν άνετη επικράτηση του Ερντογάν με μοναδικό διακύβευμα το αν θα καταφέρει να κατακτήσει την απόλυτη πλειοψηφία ή όχι.
Ωστόσο ποτέ στην πολιτική ιστορία της Τουρκίας δεν υπήρξε εκλογικό αποτέλεσμα, που να μην είναι αρεστό από το στρατιωτικό κατεστημένο, και να μην συνοδεύτηκε από διαρκείς συγκρούσεις, πραξικοπήματα κτλ.
Άλλωστε το έδαφος θα παραμένει πρόσφορο για παρατεταμένη πολιτική αστάθεια. Η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να δώσει λύσεις στα τεράστια οικονομικά προβλήματα του τουρκικού λαού, να ξεκαθαρίσει το αν θα κάνει και τι είδους εισβολή στο Β. Ιράκ, τις σχέσεις με ΗΠΑ-ΕΕ και όλα αυτά σε μια περιοχή όπου ήδη συνυπάρχουν το χάος του Ιράκ, ο εμφύλιος στην Παλαιστίνη και οι επιθέσεις του Ισραήλ, οι συγκρούσεις στο Λίβανο κ.α.
Από την άλλη μεριά οι στρατιωτικοί πιέζουν για εισβολή στο Β. Ιράκ ενώ ο στρατηγός Μπουγιούκανιτ αναρωτιέται δημοσίως: “θα μπούμε μόνο για το ΡΚΚ ή θα γίνει κάτι και με τον Μπαρζανί;” (σημ. πρόκειται για τον ηγέτη των Κούρδων του Β.Ιράκ). Επισήμως ο στόχος είναι η αποτροπή δημιουργίας ανεξάρτητου κουρδικού κράτους στα σύνορα της Τουρκίας με κίνδυνο να ξεσηκωθούν και τα 15-20 εκατ. των κούρδων που ζουν στην Τουρκία.
Παράλληλα όμως με το χαρτί της εισβολής και του εθνικισμού οι στρατηγοί θέλουν να πιέσουν τον Ερντογάν και να τον εκθέσουν στα μάτια της κοινής γνώμης ώστε να μπορέσουν σταδιακά είτε να τον ελέγξουν είτε να τον ανατρέψουν.
Το σίγουρο είναι ότι ο τούρκικος λαός δεν έχει τίποτα να κερδίσει από τη διαμάχη κεμαλιστών-ισλαμιστών για την εξουσία.
Η φτώχεια και η ανεργία θα συνεχίσουν να είναι καθεστώς για εκατομμύρια ανθρώπους. Η καταπίεση των μειονοτήτων και η παντελής έλλειψη στοιχειωδών δημοκρατικών δικαιωμάτων το ίδιο.
Η κατάσταση στην τουρκική αριστερά (δες κομμάτι στην ίδια σελ.) δεν επιτρέπει αισιοδοξία. Είναι γι’ αυτό άλλωστε που ένα μεγάλο κομμάτι εργαζομένων, αγροτών και νεολαίας ψηφίζει ισλαμιστές παρότι δεν συμφωνεί με τις πολιτικές του Ερντογάν. Το ίδιο ισχύει και με τους κεμαλιστές. Ένα μεγάλο μέρος των εκατοντάδων χιλιάδων αντικυβερνητικών διαδηλωτών στις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας τον περασμένο Μάη φώναζε “ούτε μαντίλα ούτε αρβύλα”.
Η αριστερά στην Τουρκία έχει μια μεγάλη παράδοση ηρωικών αγώνων, θυσιών και ανελέητων διωγμών. Ωστόσο η λαθεμένη της πολιτική την οδήγησε στο περιθώριο και την παρακμή.
Στην πραγματικότητα χρειάζεται ανατροπή εκ βάθρων – πολιτική, ιδεολογική, οργανωτική- για να βγουν τα αναγκαία συμπεράσματα από τα τραγικά λάθη του παρελθόντος (σταλινισμός, προσωπολατρεία, υιοθέτηση μεθόδων ατομικής τρομοκρατίας κτλ) για να δημιουργηθεί μια νέα κατάσταση στην αριστερά και στα συνδικάτα.
Μια αριστερά που να παλεύει για τα άμεσα πολιτικά δικαιώματα και ελευθερίες, για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, να έχει σταθερό μέτωπο απέναντι και στους ισλαμιστές και στους κεμαλιστές, να υπερασπίζει τα εθνικά δικαιώματα των Κούρδων (συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση) και να εξηγεί την ανάγκη της ανατροπής του συστήματος και της πάλης για μια σοσιαλιστική Τουρκία που να ανοίξει το δρόμο για το σοσιαλισμό στην ευρύτερη περιοχή της Μ. Ανατολής.
Β. Ιράκ
Στην ημιαυτόνομη περιοχή του Ιράκ όπου ζουν 4-6 εκατ. Κούρδοι, με πρόεδρο τον Μπαρζανί, οι δυνάμεις ασφαλείας των Πεσμεργκά (πολιτοφυλακές) με την ανοχή των ΗΠΑ έχουν τον έλεγχο της περιοχής εξοστρακίζοντας άλλες μειονότητες Αράβων και Τούρκων. Από το 1984 συγκεντρώθηκαν εκεί Κούρδοι του ΡΚΚ και δημιουργήθηκαν βάσεις που σήμερα αριθμούν 3-4.000 αντάρτες. Η Τουρκία ξαναεισέβαλε στο Β. Ιράκ το 1997 και έχει αφήσει 1000 στρατιώτες τοποτηρητές ενώ έκανε τακτικά εκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον του ΡΚΚ.
Μετά το 2003 έχουμε αλλαγή των δεδομένων λόγω του πολέμου του Ιράκ και κρίση στις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ. Οι Κούρδοι του Ιράκ αποτελούν σημαντικό σύμμαχο για ΗΠΑ, και τους υποσχέθηκαν δημοψήφισμα για διευρυμένη αυτονομία (η Τουρκία φοβάται πως θα ισοδυναμεί με ανεξαρτησία) το φθινόπωρο.
Πρόσφατα οι ΗΠΑ παραβίασαν τον τουρκικό εναέριο χώρο, προκειμένου να αποθαρρύνουν εισβολή της Τουρκίας. Σήμερα το ιρακινό κουρδιστάν αποτελεί μια από τις πιο ήσυχες περιοχές του Ιράκ αν όχι τη μόνη σταθερή, όπου οι 7 επαρχίες του (από τις 18 στο Ιράκ) ελέγχονται από τοπικές δυνάμεις. Αν η Τουρκία εισβάλλει οι ΗΠΑ θα είναι αντιμέτωπες με τη γενίκευση του χάους στο Ιράκ.
Για την Τουρκία τυχόν ανεξαρτησία του κουρδικού Ιράκ ισοδυναμεί με κίνδυνο ξεσηκωμού περιοχών της που συνορεύουν με το Β. Ιράκ και ζουν κατά πλειοψηφία εκατομμύρια Κούρδοι . Συνολικά οι Κούρδοι της Τουρκίας ξεπερνούν τα 20 εκατ. ή το 20% πληθυσμού με επίσημα στοιχεία.
Μέχρι στιγμής ο τούρκικος στρατός παίζει κρυφτό. Το σίγουρο είναι ότι έριξαν βόμβες και μπήκε ένας αριθμός στρατιωτών σε περιοχές βάσεων του ΡΚΚ. Μέχρι στιγμής το κουκούλωσαν. Υπάρχει μαζική μετακίνηση στρατευμάτων της Τουρκίας στα σύνορα. Γενικά η διάθεση των επιτελείων σε Τουρκία και ΗΠΑ είναι για περιορισμένης κλίμακας εισβολή – όχι μαζική χερσαία – σύντομη σε χρόνο ώστε και η Τουρκία να ικανοποιηθεί και οι Αμερικανοί να μην ενοχληθούν πολύ. Αυτά βέβαια εύκολα μπορεί να αποδειχτούν, λόγω των αντιδράσεων των Κούρδων, ανεφάρμοστα στην πράξη όνειρα θερινής νυκτός, όπως άλλωστε όλα τα μέχρι σήμερα σχέδια των ΗΠΑ για την “ΝΕΑ ΜΕΣΗ
ΑΝΑΤΟΛΗ”.
Η τούρκικη οικονομία = σύγχρονος χάρτινος τίγρης
Μετά την βαθιά οικονομική κρίση του 2001 και τις αναταράξεις του Μάη του 2006 όπου η τουρκική λίρα κατέρρευσε και ο γενικός δείκτης του χρηματιστηρίου έχασε σε ένα μήνα το 43% της αξίας του, υπήρξε σχετική βελτίωση στα οικονομικά μεγέθη αλλά όχι και στο βιοτικό επίπεδο. Ο πληθωρισμός έπεσε στο 8.6% από 11.69% τον Ιούνη του 2006, το δημόσιο χρέος μειώθηκε στα 10.7 δις δολ από 23.5 δις. δολ. το 2002, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ έπεσε από +7% σε +5% πρόβλεψη για φέτος. Την ίδια ώρα και σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία υπάρχουν 20 εκατομμύρια φτωχοί που ξεπερνούν το 29% του συνολικού πληθυσμού της χώρας και είναι περισσότεροι από όσους υπήρχαν στην κρίση του 2001.
Ο τουρκικός στρατός: μια ιδιαίτερη περίπτωση
Ο τουρκικός στρατός αποτελεί τον 2ο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ μετά τις ΗΠΑ. Ωστόσο η ιδιαιτερότητά του δεν έχει να κάνει με το μέγεθος. Γιατί δεν αποτελεί μόνο τον ένοπλο μηχανισμό του κατεστημένου όπως συμβαίνει σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο αλλά είναι ταυτόχρονα και σημαντικό τμήμα του πολιτικοοικονομικού κατεστημένου της Τουρκίας. Με την δημιουργία του ΟΥΑΚ (ταμείο αλληλοβοήθειας στρατού) από το 1961 έχει επιχειρήσεις, τράπεζες, ελέγχει το 15% της τσιμεντοβιομηχανίας της χώρας, το 49% της παραγωγής της αυτοκινητοβιομηχανίας ΡΕΝΩ, κοκ. Παράλληλα διαθέτει πολυκαταστήματα, ασφαλιστικές εταιρείες, κλείνει συμφωνίες με ξένες εταιρείες, ελέγχει τα δημόσια ταμεία κτλ. Επομένως τα κίνητρα της ηγεσίας του στρατού μόνο φιλοπατριωτικά δεν είναι. Είναι κανονικά σημαντικό μέρος της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας. Ακόμα και στους τύπους ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων είναι ανώτερος στην τάξει από τον εκάστοτε υπουργό Αμυνας.
Η τουρκική αριστερά στις εκλογές
Η τουρκική αριστερά στις εκλογές – σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία – θα εκπροσωπηθεί από το ΤΚΡ (Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας), το Κόμμα Ελευθερίας και Αλληλεγγύης (ODP) που ανήκει στο Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ), το κόμμα Εργασίας (ΕΡ) και το κούρδικο DTP.
Το ΤΚΡ είναι ακραιφνώς σταλινικό και της λογικής του Πατριωτικού Μετώπου με κάθε λογής αστούς (καπιταλιστές) δημοκράτες. Συμμετέχει στις διεθνείς συσκέψεις του ΚΚΕ.
Το ΕΡ έχει σαν πρότυπο την “σοσιαλιστική” Αλβανία και το καθεστώς του Ενβέρ Χότζα.
Το ODP αποτελεί μια ομπρέλα οργανώσεων και στην αρχή της δημιουργίας του είχε δημιουργήσει προσδοκίες για μια νέα αρχή για την τουρκική αριστερά. Ωστόσο πέρασε από 2 διασπάσεις, πολιτικά κινήθηκε προς τα δεξιά, με αποτέλεσμα σήμερα να είναι εξαιρετικά αποδυναμωμένο.
Στο DTP συμμετέχουν ανεξάρτητοι Κούρδοι μιας και τα κούρδικα κόμματα είναι απαγορευμένα.
Οι Τούρκοι βιομήχανοι κράτησαν ουδέτερη στάση στην κρίση. Για δεκαετίες αύξαναν τα κέρδη τους με τους κεμαλιστές. Τώρα αυτό συμβαίνει με τον Ερντογάν και τους ισλαμιστές. Επομένως θέλουν ηρεμία στο πολιτικό επίπεδο για να συνεχίσουν απρόσκοπτα τις μπίζνες τους. Στο στρατό συνιστούν να μην επέμβει και στο ΑΚΡ να δείξει ότι στηρίζεται στα κοσμικά θεμέλια του. Σύμφωνα με δημοσκόπηση το 71% των μελών του Συνδέσμου Νέων Επιχειρηματιών της Τουρκίας θέλει ισχυρή αυτοδύναμη κυβέρνηση και ένα μόνο κόμμα στην αντιπολίτευση στη βουλή. Δηλαδή στη βουλή να είναι μόνο 2 κόμματα πιστά στο σύστημα για να υπάρχει και η επίφαση της “κοινοβουλευτικής δημοκρατίας”. Ωραία η “δημοκρατία των βιομήχανων” και ειδικά των νέων.
Τάκης Γιαννόπουλος
