Τέσσερα άρθρα για τις πρόσφατες εξελίξεις στο μέτωπο του ωραρίου και της ανατροπής των εργασιακών σχέσεών. Του Ανδρέα Παγιάτσου.
Στα μέσα του Ιούλη η κυβέρνηση αποφάσισε την κατάθεση του νομοσχεδίου για τα "εργασιακά" το οποίο θα ψηφιστεί στη βουλή τα τέλη του μήνα. Το νομοσχέδιο φέρει τον προκλητικό τίτλο "Ρυθμίσεις για την προώθηση της απασχόλησης, την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και άλλες διατάξεις". Στην πραγματικότητα είναι ένα νομοσχέδιο που δεν αφήνει τίποτα ‘‘όρθιο’’. Ιδιαίτερα την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή τις διαλύει. Η ουσία του νομοσχεδίου αυτού είναι η κατάργηση της 8ωρης ημερήσιας και 40ωρης εβδομαδιαίας εργασίας, οδηγώντας στην εξοντωτική εκμετάλλευση των εργαζομένων και στη δραστική μείωση του βιοτικού επιπέδου εκατοντάδων χιλιάδων εργατικών οικογενειών.
Βασικά σημεία
Με βάση τις κύριες πρόνοιες αυτού του νομοσχεδίου:
– Ο εργαζόμενος θα μπορεί να δουλεύει νόμιμα μέχρι και 12 ώρες την ημέρα, τις οποίες δεν θα αμείβεται σαν υπερωρία, αλλά θα θεωρούνται "υπερεργασία".
– Αν πάρουμε για παράδειγμα ένα εργαζόμενο ο οποίος παίρνει 30 € για το οκτάωρο, με το προηγούμενο καθεστώς, στο οποίο πληρώνονταν υπερωρίες στο 50% της κανονικής αμοιβής του, θα έπαιρνε για το 12ωρο που δούλεψε, 30 + 15 + 7,5, σύνολο δηλαδή 52,5 €.
– Με το νέο καθεστώς, το 4ωρο του θα θεωρείται υπερεργασία, γι’ αυτό δεν θα πληρώνεται, αλλά ο εργοδότης θα του χρωστάει ώρες, η δε επιπλέον αμοιβή του θα είναι στο 25% της κανονικής.
– Αυτό σημαίνει πως ο ίδιος εργαζόμενος αντί να πληρωθεί 52,5 €, θα πληρωθεί 33,7 €. Ο εργοδότης θα του χρωστά 4 ώρες εργασίας τις οποίες να του δώσει σε ρεπό, η μειωμένο ωράριο εργασίας σε μια άλλη περίοδο που δεν θα έχει πολλή δουλειά.
– Το χειρότερο για τον εργαζόμενο είναι πως δεν έχει δικαίωμα να αρνηθεί. Μέχρι 48 ώρες την βδομάδα είναι υποχρεωμένος να υπακούει στα ωράρια που επιβάλλει ο εργοδότης και αν αρνηθεί (χωρίς να έχει ικανοποιητικό λόγο) απολύεται χωρίς αποζημίωση!
– Από τις 48 ώρες και πάνω ο εργοδότης είναι "υποχρεωμένος" να έχει την έγκριση του σωματείου των εργαζομένων. Πόσοι όμως εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα έχουν σωματείο για να τους καλύψει; Τι γίνεται με τις εκατοντάδες χιλιάδες των νέων εργαζομένων με τα σπαστά ωράρια, τη μερική απασχόληση, τα συμβόλαια του ενός, δύο ή έξι μηνών οι οποίοι δεν είναι συνδικαλισμένοι;
– Ακόμα όμως και αν υπάρχει σωματείο, αν το σωματείο διαφωνήσει τότε η διαφωνία παραπέμπεται σε "ειδική επιτροπή" που ορίζεται σε επίπεδο νομού και την οποία θα αποτελούν δύο εκπρόσωποι των εργοδοτών, δύο συνδικαλιστές και ένας εκπρόσωπος της κυβέρνησης. Αμφιβάλλει κανείς το τι απόφαση θα πάρει αυτή η "διαιτητική επιτροπή";
Τι σημαίνει για τους εργαζόμενους;
Πρόκειται για την ωμή και κυνική κατάργηση του 8ωρου και το 40ωρου, για το οποίο οι εργαζόμενοι παλεύουν από το 1886 όταν η αιματοβαμμένη 1η του Μάη στο Σικάγο έμενε στην ιστορία γι’ αυτό το αίτημα. Και το χειρότερο, με απλήρωτες τις επιπλέον ώρες εργασίας!
Οι πρώτες εκτιμήσεις από τη ΓΣΕΕ μιλούν για μείωση του εισοδήματος των εργαζομένων, μέσο όρο, κατά 10%! Και μεταφορά του αντίστοιχου ποσού στις τσέπες των εργοδοτών! Πρόκειται, πιθανά για την πιο μαζική μεταφορά πλούτου από τους εργαζόμενους στους καπιταλιστές, από τους φτωχούς στους πλούσιους, με μια κίνηση.
Και βέβαια, επειδή ο μισθός είναι άρρηκτα δεμένος με τα ένσημα, και τα ένσημα με τη σύνταξη, είναι φανερό, ότι το νέο νομοσχέδιο υποσκάπτει τα ασφαλιστικά ταμεία και μειώνει τις συντάξεις.
Ο εργοδότης από τη στιγμή που θα έχει μετατρέψει τον εργαζόμενο σε λάστιχο, θα μπορεί να τον υποχρεώνει να δουλεύει ατέλειωτες ώρες στην διάρκεια του χρόνου, θα μπορεί να τον προσαρμόζει απόλυτα στις ανάγκες της επιχείρησής του, και χωρίς αυτό να του κοστίζει καθόλου πολλά λεφτά, δεν θα έχει ασφαλώς κανένα κίνητρο να προχωρεί σε προσλήψεις. Όχι μόνο δεν θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της ανεργίας, αλλά αντίθετα, θα ενταθεί.
Ο εργαζόμενος, με το νέο νομοσχέδιο, "διαλύεται", χωρίς υπερβολή. Το εισόδημά του μειώνεται δραστικά, γίνεται πιο δύσκολο το να ασκήσει δεύτερο επάγγελμα αφού τα ωράρια του είναι χαοτικά, η προσωπική και οικογενειακή του ζωή καταστρέφονται, η εντατικοποίηση στη δουλειά γίνεται εξοντωτική, οδηγείται στην εξαθλίωση.
Προκλητικός εμπαιγμός
«Ανατέλλει μία νέα εποχή για την απασχόληση» δήλωσε ο υπουργός Oικονομίας Γ. Aλογοσκούφης αμέσως μετά την απόφαση της κυβέρνησης. «με τις νέες ρυθμίσεις δίδεται η δυνατότητα στις επιχειρήσεις να γίνουν πιο ανταγωνιστικές, να αντιμετωπίσουν την ανεργία, να προσελκύσουν ξένες επενδύσεις» . «H κυβέρνηση», συμπλήρωσε «κινείται με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και το συμφέρον των πολιτών που θέλουν περισσότερες δουλειές»…
Ο δε υπουργός ανάπτυξης Δ. Σιούφας «με το νομοσχέδιο αντιμετωπίζονται με τρόπο αποτελεσματικό θέματα που αφορούν την ενίσχυση της απασχόλησης, και την προστασία των εργαζομένων από την εκμετάλλευση που υφίστανται». (Καθημερινή, 16/7/2005).
Είναι αδύνατο να βρει κανείς λέξεις για να σχολιάσει τέτοιου είδους τοποθετήσεις! Αυτοί οι κύριοι φαίνεται πως υποτιμούν πραγματικά τη νοημοσύνη τον εργαζόμενων! Όταν λένε πως με τέτοια μέτρα θα "αντιμετωπίσουν την ανεργία" δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας, ότι "υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον" και "προστατεύουν τους εργαζομένους από την εκμετάλλευση", τότε οι λέξεις χάνουν το νόημά τους! Στην πραγματικότητα αυτό που λένε στους εργαζόμενους είναι: θα πεθάνετε στη δουλειά, θα πεθάνετε στην πείνα, αλλά μην ανησυχείτε, είναι για το καλό σας!
Έβερτ και Πουπάκης
Όταν ο πρώην πρόεδρος της Ν.Δ. Μιλτιάδης Έβερτ έφτασε στο σημείο να ζητήσει δημόσια αλλά και στη διάρκεια συνάντησης του δεν Υπουργό Εργασίας Παναγιωτόπουλο (18/7/2005) «αυτά που θα κερδίσουν οι εργοδότες από τις αλλαγές το κόστος των υπερωριών να τα δώσουν σε αυξήσεις» τότε γίνεται ξεκάθαρο πως: οι μισθοί που παίρνουν οι εργαζόμενοι είναι τόσο χαμηλοί και τα κέρδη των καπιταλιστικών τόσο προκλητικά που ακόμα και παραδοσιακοί εκπρόσωποι του κεφαλαίου και της δεξιάς αγανακτούν όταν μεταφέρεται το εισόδημα των εργαζομένων στις τσέπες των καπιταλιστών.
Χαρακτηριστικές επίσης είναι οι δηλώσεις του Κ. Πουπάκη, ηγετικού συνδικαλιστή της ΝΔ (προέδρου της ΔΑΚΕ και γενικού γραμματέα της ΓΣΕΕ) ο οποίος μιλώντας για την ρύθμιση της κυβέρνησης είπε πως:
«… θα πλήξει καίρια τα συμφέροντα των απλών εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα…
…Όταν ήδη στην αγορά εργασίας επικρατεί ζούγκλα και οι αρμόδιοι ελεγκτικοί μηχανισμοί φυτοζωούν, το πρώτο πράγμα που θα χρειαζόταν, είναι ρυθμίσεις για όλα όσα σήμερα αφήνουν περιθώρια για μαύρη και ανασφάλιστη εργασία, υπερωρίες που πραγματοποιούνται και δεν πληρώνονται…» (Καθημερινή 12/7).
«…το νομοσχέδιο παρέχει μεγαλύτερο δικαίωμα αυθαιρεσίας στους εργοδότες και οδηγεί σε αύξηση των κερδών τους, με μείωση του εισοδήματος των εργαζομένων. …οδηγεί σε δραματική μείωση του κόστους υπερεργασίας, δικαίωμα στους εργοδότες να κάνουν ανεξέλεγκτα όσες παράνομες υπερωρίες θέλουν» (Ελευθεροτυπία 16.7.05)
Σαν αποτέλεσμα, η ΔΑΚΕ, που εκπροσωπεί την Ν.Δ. στο συνδικαλιστικό κίνημα , για πρώτη φορά από την άνοδο της Ν.Δ. στην κυβέρνηση, συντάσσεται με την ΠΑΣΚΕ (του ΠΑ.ΣΟ.Κ.) και από κοινού καλούν σε απεργιακές κινητοποιήσεις ενάντια στην κυβέρνηση!
Η ΓΣΕΕ
Η ηγεσία του συνδικαλιστικού κινήματος "αντέκρουσε" την επιθετικότητα της κυβέρνησης με το ακόλουθο επιχείρημα:
«…η οργάνωση του χρόνου εργασίας να μην αφεθεί αποκλειστικά στους εργοδότες αλλά να ρυθμίζεται με διαπραγματεύσεις από τους κοινωνικούς εταίρους, ώστε στις συλλογικές συμβάσεις να περιλαμβάνονται και "αντισταθμιστικά οφέλη" για τους εργαζόμενους – πχ μείωση του συμβατικού ωραρίου». (Ελευθεροτυπία 19/7/05)
Με άλλα λόγια, η ηγεσία της ΓΣΕΕ , δεν διαφωνεί με την ελαστικοποίηση της εργασίας, δεν διαφωνεί με την κατάργηση του οκταώρου, αντίθετα, τα αποδέχεται, προφανώς σαν αναγκαιότητα και απλά ζητά " αντισταθμιστικά οφέλη"!!
Πώς είναι δυνατόν να πάει μπροστά το κίνημα όταν οι ηγεσίες του έχουν τέτοιες αντιλήψεις;
Γιατί να κατεβούν οι εργαζόμενοι σε δυναμικούς αγώνες, όταν οι ίδιες ηγεσίες τους είναι διατεθειμένες να παζαρέψουν το οκτάωρο (που νομοθετήθηκε το 1919, εδώ και ένα ολόκληρο σχεδόν αιώνα) την πιο σημαντική, πιθανά, κατάκτηση των εργαζομένων διεθνώς, έναντι κάποιων πενιχρών "αντισταθμιστικών οφελών";
Δεν θα μπορούσε βέβαια κανείς να περιμένει διαφορετική στάση από την ηγεσία της ΓΣΕΕ. Το οκτάωρο το κατάργησε πρώτο το ΠΑ.ΣΟ.Κ., η κυβέρνηση Σημίτη, με σχετικούς νόμους το 1998 και το 2000. Ο νόμος Γιαννίτση του 2000 προνοούσε "υπερεργασία" 3 ωρών την εβδομάδα. Στην πράξη βέβαια, στον ιδιωτικό τομέα όπου δεν υπάρχουν δυνατά σωματεία, οι εργοδότες μετατρέπανε τις 3 ώρες σε 13 η ακόμα και 23 την εβδομάδα, χωρίς να τις πληρώνουνε και χωρίς βέβαια να τους ελέγχει κανένας. Η ελεγχόμενη από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. ηγεσία του συνδικαλιστικού κινήματος δεν ανέπτυξε ποτέ σοβαρή δράση ενάντια στην " μαύρη εργασία" και τις απλήρωτες υπερωρίες.
Τώρα, η κυβέρνηση της Ν.Δ., συνεχίζει το έργο του ΠΑ.ΣΟ.Κ…
Για να αντιμετωπίσει τις κυβερνητικές πιέσεις, τι έκανε η ΓΣΕΕ;
Ζήτησε συνάντηση με τον Σύνδεσμο Ελλήνων Βιομηχάνων (ΣΕΒ) στις 14 Ιουλίου! Προσπάθησε να έρθει σε συμφωνία με τον ΣΕΒ, δηλαδή, για να την χρησιμοποιήσει ενάντια στην κυβέρνηση! Ούτε πέρασε από το μυαλό της ηγεσίας της ΓΣΕΕ ότι η κυβέρνηση της Ν.Δ. απλά εφαρμόζει την πολιτική που θέλει ο ΣΕΒ!
Ο ΣΕΒ βέβαια δεν ήταν διατεθειμένος να παραχωρήσει το "διευθυντικό δικαίωμα" (το δικαίωμα των εργοδοτών να αποφασίζουν για το ωράριο εργασίας χωρίς οι εργαζόμενοι να μπορούν να αρνηθούν) και οι διαπραγματεύσεις οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο. Μετά τη συνάντηση ο πρόεδρος του ΣΕΒ, Ο. Κυριακόπουλος, δήλωσε:
«οι κοινωνικοί εταίροι συναντήθηκαν για να συμφωνήσουν ότι διαφωνούν και έδωσαν ραντεβού για το φθινόπωρο»
και έκανε ξεκάθαρο ότι
«στο πλαίσιο της διευθέτησης μπορεί να υπάρχει και 12ωρο ως ημερήσιος χρόνος εργασίας » (Ελευθεροτυπία 15/7).
Μετά απ’ όλα αυτά η ΓΣΕΕ κάλεσε γενική απεργία για τις 27 Ιουλίου – την τέταρτη μέσα σε ένα εξάμηνο…
Και βέβαια, για μια ακόμη φορά, κάλεσε γενική απεργία χωρίς προετοιμασία, χωρίς να το πιστεύει πραγματικά, χωρίς να πιστεύει στην επιτυχία της, αλλά απλά και μόνο για να μπορεί να πει ότι "αντιστάθηκε".
Η κυβέρνηση, αντιμέτωπη με την γενική απεργία της ΓΣΕΕ, σηκώνει αδιάφορα τους ώμους της. Ξέρει πως η ΓΣΕΕ δεν είναι διατεθειμένη, δεν θέλει, και γι’ αυτό δεν πρόκειται να ανατρέψει την πολιτική της…
Όλα τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου για τα εργασιακά
– Επαναφέρεται (ίσχυε μέχρι το 1976) ο θεσμός της υπερεργασίας που σημαίνει πως ο εργαζόμενος δουλεύει περισσότερες ώρες τις οποίες όμως δεν πληρώνεται αλλά παίρνει πίσω σε άλλη περίοδο, με τη μορφή είτε ρεπό, είτε μειωμένων ωρών (πχ 6ωρη απασχόληση).
– Σε επιχειρήσεις με 5μερη βδομάδα εργασίας ο εργαζόμενος υποχρεώνεται σε υπερεργασία πέντε ωρών. Για όσους εργαζόμενους ισχύει σύστημα έξι εργάσιμων ημερών την εβδομάδα, η υπερεργασία ανέρχεται στις 8 ώρες την εβδομάδα.
– Η απόφαση για την υπερεργασία ανήκει στον εργοδότη (το λεγόμενο ‘‘διευθυντικό δικαίωμα’’) ο οποίος δεν έχει καμία υποχρέωση να ‘‘συμβουλευτεί’’ κανένα φορέα. Αν ο εργαζόμενος αρνηθεί, χωρίς εύλογη δικαιολογία (αδυναμία, ‘καλή τη πίστη’) απολύεται χωρίς αποζημίωση.
– Η υπερεργασία αμοίβεται με 25% του ημερομησθίου. (Μέχρι σήμερα αμοιβόταν με 50% συν το ωρομίσθιο, δηλαδή 150%).
– Από την 45η ή 48η ώρα εβδομαδιαίας εργασίας και μετά η εργασία θεωρείται υπερωρία και αμείβεται με το 50% (από 100%) μέχρι και τη συμπλήρωση 120 ωρών ετησίως και με το 75% (από 150%) για πέραν των 120 ωρών.
– Για τη διευθέτηση των υπερωριών, δηλαδή των ωρών πέραν της υπερεργασίας, χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη ενός αντιπροσωπευτικού οργάνου των εργαζομένων. Αν αυτό (πχ το σωματείο, αν υπάρχει) διαφωνήσει, η απόφαση λαμβάνεται από Eπιτροπές που θα υπάρχουν για αυτό το σκοπό σε κάθε νομό.
– Αυτές οι επιτροπές θα αποτελούνται από δύο εκπροσώπους της εργοδοσίας, δύο εκπροσώπους του τοπικού Εργατικού Κέντρου και έναν εκπρόσωπο του υπουργείου.
– Στη διάρκεια ενός χρόνου θα μπορούν να διευθετηθούν μέχρι 256 ώρες (έναντι των 138 που ίσχυαν μέχρι σήμερα) και έως 32 εβδομάδες. Αυτό σημαίνει πως για τους 8 μήνες του χρόνου ο εργαζόμενος θα μπορεί να δουλεύει 48 ώρες τη βδομάδα και για τους υπόλοιπους 4 μήνες, να δουλεύει 4, ή 6, μαζί με κάποια ρεπό.
– Αν όμως για κάποιο ειδικό λόγο η επιχείρηση χρειάζεται την εργασία των εργαζομένων της (αν πχ είναι ‘εντάσεως εργασίας’- όπως είναι η πλειοψηφία στην Ελλάδα) τότε ο εργοδότης θα μπορεί να την επιβάλει, ακόμα και πέραν των 256 ωρών και των 32 βδομάδων, την περίοδο δηλαδή που ο εργαζόμενος θα δούλευε λιγότερο, πληρώνοντας για τις υπερωρίες 30%.
Τα μέτρα για το ωράριο των καταστημάτων
Μερικές μόνο μέρες προτού περάσει από τη βουλή το νομοσχέδιο για τα εργασιακά, η κυβέρνηση πέρασε ακόμα ένα νομοσχέδιο, για την επέκταση του ωραρίου των καταστημάτων, κατά 1 ώρα κάθε μέρα και κατά 2 ώρες το Σάββατο.
Και αυτό το μέτρο το έκανε, λέει, για το καλό της κοινωνίας για το όφελος των καταναλωτών. Όταν, λέει, τα καταστήματα είναι περισσότερες ώρες ανοικτά, τότε ο κόσμος θα ψωνίζει περισσότερο και θα γίνουν νέες προσλήψεις για να αντιμετωπιστεί η επιπλέον ζήτηση, κι έτσι θα καταπολεμηθεί η ανεργία. Η κοινωνία θέλει τις μεταρρυθμίσεις, γι’ αυτό μας ψήφισε, κι αυτό θα κάνουμε λέει η ΝΔ.
Όμως λιγάκι αν ενδιαφερόταν για την κοινωνία, η κυβέρνηση της ΝΔ, θα πρόσεχε πως οι δημοσκοπήσεις (οι καταναλωτές δηλαδή) δίνουνε 52% ενάντια στην επέκταση του ωραρίου των καταστημάτων. Το ποσοστό όσων υποστηρίζουν την κατάργηση της μονιμότητας στις ΔΕΚΟ έχει μειωθεί δραστικά σε σχέση με πριν μερικούς μόνο μήνες, και σήμερα είναι στο 49%. Ακόμα πιο σημαντικό, σε ποσοστά που κυμαίνονται στο 65 – 75 % η κοινωνία λέει όχι στην ιδιωτικοποίηση των δημόσιων επιχειρήσεων και όχι στις απολύσεις στις ΔΕΚΟ! Ενώ, την πολιτική της κυβέρνησης στο θέμα των τραπεζών την υποστηρίζει μόνο το 32%.
Το παραμύθι λοιπόν ότι η ΝΔ έχει τη συμπαράσταση της κοινής γνώμης έχει φάει τα ψωμιά του.
Τώρα, για να βρει κανείς πώς τα μέτρα για το ωράριο των καταστημάτων θα λύσουν το πρόβλημα της ανεργίας κλπ χρειάζεται μια γερή δόση όχι φαντασίας τόσο, όσο προσβολής της κοινής λογικής.
Κατ αρχήν αν η κυβέρνηση νομίζει πως ο λόγος που ο κόσμος δεν ψωνίζει είναι γιατί την ώρα που αυτός θέλει να ψωνίσει τα καταστήματα είναι… κλειστά, τότε σημαίνει πως ζουν σε άλλο πλανήτη. Ο κόσμος δεν ψωνίζει γιατί δεν έχει λεφτά. Και με τα μέτρα που παίρνει η κυβέρνηση που κτυπάνε το εργατικό εισόδημα, ο κόσμος θα ψωνίζει ακόμα λιγότερο ακόμα κι αν τα καταστήματα δεν κλείνουν ποτέ.
Κατά δεύτερον, υπάρχουν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις του ενός ατόμου, στην καλύτερη περίπτωση με κάποια βοήθεια απ’ την οικογένεια, που είναι ανθρωπίνως αδύνατον να κρατάνε ανοικτό ένα μαγαζί για 12 συνεχόμενες ώρες (από τις 9.00 το πρωί μέχρι τις 9.00 το βράδυ) χωρίς διακοπή. Αυτές θα κλείσουν στην πλειοψηφία τους. Πώς, τώρα, όταν όλος αυτός ο κόσμος χάνει τη δουλειά του η ανεργία… μειώνεται, χρειάζεται πολλή φαντασία για να το πιάσει κανείς.
Μόνο ο Στ. Μάνος ήταν ειλικρινής. Εκλέχτηκε σαν συνεργαζόμενος με το ΠΑΣΟΚ, ο κύριος, αλλά πάνω απ’ όλα έχει τις επιχειρήσεις του. «24 ώρες το 24ωρο 7 μέρες τη βδομάδα, έτσι πρέπει να δουλεύει η αγορά», λέει ο κ. Μάνος. Και συμπληρώνει: «Μα και βέβαια θα κλείσουν τα μικρά μαγαζάκια. Γιατί λέτε ψέματα στον κόσμο ότι δήθεν με τέτοια μέτρα θα μειωθεί η ανεργία»;
Τάδε έφη Στέφανος Μάνος – και αυτοί που τον βάλανε στις λίστες του ΠΑΣΟΚ ψάχνανε να βρούνε το λάθος… Μόνο που αυτός έλεγε την αλήθεια, γιατί δεν είχε πολιτικά συμφέροντα να την κρύψει.
Ξανά για το ρόλο της αριστεράς
Η επίθεση που δέχεται το ελληνικό εργατικό κίνημα στη διάρκεια των τελευταίων μηνών θέτει μια σειρά από καίρια ερωτήματα.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αφαίρεση κατακτήσεων που έχει γίνει σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα εδώ και είκοσι πέντε τουλάχιστον χρόνια. Μέσα σε μερικούς μόνο μήνες η κυβέρνηση:
– άνοιξε τον δρόμο για την κατάργηση της μονιμότητας των εργαζομένων στο δημόσιο (με πιλότο τον Ο.Τ.Ε.)
– πετσόκοψε τα ασφαλιστικά δικαιώματα των τραπεζοϋπαλλήλων,
– μείωσε τα εισοδήματα των εργαζομένων (με εισοδηματική πολιτική κάτω από τον πληθωρισμό)
– αύξησε τους φόρους που πληρώνουν βασικά οι εργαζόμενοι (πχ άνοδος ΦΠΑ σε 19%)
– μειώνει σταδιακά τη φορολογία που πληρώνουν οι επιχειρήσεις (από 35 % σε 25%)
– καταργεί το οκτάωρο και υποχρεώνει τους εργαζόμενους να δουλεύουν ατελείωτες ώρες χωρίς να πληρώνονται (παρά μόνο με μηδαμινά ποσά και μόνο όπου υπάρχουν δυνατά σωματεία) οι υπερωρίες.
Σε προηγούμενες ιστορικές εποχές το ελληνικό εργατικό κίνημα θα απαντούσε σε μια τέτοια επίθεση με μαζικότατες κινητοποιήσεις, που θα είχαν όλα τα στοιχεία μιας κοινωνικής έκρηξης.
Σήμερα αυτό δεν συμβαίνει.
Το εργατικό κίνημα εμφανίζεται "παραλυμένο".
Η συμμετοχή στις κινητοποιήσεις που καλούν τα συνδικάτα είναι περιορισμένη και το ηθικό είναι χαμηλό. Η Ν.Δ. χρησιμοποιεί αυτό το γεγονός για να πει πως έχει την υποστήριξη της κοινωνίας. Αυτό όμως είναι αστείο! Μόνο αν είχαν τρελαθεί εντελώς οι εργαζόμενοι θα υποστήριζαν τη μείωση του βιοτικού τους επιπέδου, τη χειροτέρευση των συνθηκών εργασίας τους, την αφαίρεση δικαιωμάτων που χρειάστηκαν δεκαετίες για να κατακτήσουν στο παρελθόν!
Προετοιμάζουν κοινωνικές εκρήξεις
Η Ν.Δ. μπορεί να είναι σίγουρη πως οι εργαζόμενοι δεν έχουν χάσει τα λογικά τους!
Αυτό που συμβαίνει, απλά, είναι πως οι εργαζόμενοι δεν βλέπουν πώς μπορούν να αντισταθούν, πώς να ανατρέψουν αυτές τις πολιτικές.
Η Ν.Δ. μπορεί επίσης να είναι σίγουρη πως οι πολιτικές της οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια, αργά ή γρήγορα, σε κοινωνική έκρηξη…
Η ευθύνη για την αδυναμία του κινήματος να ανατρέψει τις πολιτικές της Ν.Δ. βαραίνει αποκλειστικά τις ηγεσίες του κινήματος, των συνδικαλιστών από τη μια, που ελέγχονται από το ΠΑ.ΣΟ.Κ., και της αριστεράς ( Κ.Κ.Ε., ΣΥΝ) από την άλλη.
Φταίει το σύστημα
Πρώτον γιατί οι ηγεσίες του κινήματος δεν έχουν πολιτική απάντηση και αντιπρόταση στις πολιτικές της Ν.Δ.
Η επίθεση αυτή, όπως έχουμε γράψει και αλλού, είναι πανευρωπαϊκή και διεθνής. Εφαρμόζεται από όλα τα κόμματα, είτε είναι "δεξιά", είτε είναι "σοσιαλιστικά", είτε είναι "πράσινα" κ.λπ., εφόσον βρίσκονται στην κυβέρνηση. Αυτό δείχνει πως αυτές οι πολιτικές αποτελούν οργανικό στοιχείο του καπιταλισμού στη σημερινή εποχή. Η έλλειψη "κοινωνικής ευαισθησίας" δεν αποτελεί τυχαίο χαρακτηριστικό των κυβερνώντων, αλλά αναγκαιότητα του καπιταλιστικού συστήματος. Από τη στιγμή που αποδέχεται κάποιος στο καπιταλιστικό σύστημα είναι υποχρεωμένος να αποδεχτεί τους νόμους λειτουργίας του. Στη σημερινή εποχή η ανταγωνιστικότητα των καπιταλιστικών δυνάμεων είναι οξυμένη σε υπέρτατο βαθμό. Αυτό ισχύει σε επίπεδο περιφερειακών μπλοκ, κυρία δηλαδή ανάμεσα στην βόρεια Αμερική την νοτιανατολική Ασία και την Ε.Ε., αλλά και ανάμεσα στα κράτη. Καμία καπιταλιστική χώρα δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτό τον κανόνα, είτε ανήκει σε μπλοκ (όπως η Ελλάδα στην Ε.Ε.) είτε δεν ανήκει (όπως χώρες της Αφρικής, της λατινικής Αμερικής, η των Βαλκανίων).
Η επιβίωση στα πλαίσια του καπιταλιστικού κόσμου μεταφράζεται σε ανταγωνιστικότητα. Και η ανταγωνιστικότητα μεταφράζεται σε μια διαρκή συμπίεση του εργατικού εισοδήματος και μια διαρκή ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Αυτός είναι ο "νόμος της εξαθλίωσης" των εργαζομένων μέσα στον καπιταλισμό τον οποίο είχε περιγράψει με ακρίβεια ο Μαρξ εδώ και πάνω από 150 χρόνια. Οι αντίπαλοι του, οι καπιταλιστές και οι κονδυλοφόροι τους, επιμένουν ότι ο Μαρξ έλεγε ανοησίες. Αυτοί όμως είναι εξ επαγγέλματος ψεύτες. Δεν θα ήταν ποτέ δυνατό αυτοί να αναγνωρίσουν την πραγματικότητα.
Χρεοκοπία συνδικαλιστικής ηγεσίας
Επομένως για να μπορέσει να αντισταθεί κανείς αποτελεσματικά στην επίθεση των καπιταλιστών πρέπει να είναι έτοιμος να παλέψει για την ανατροπή της εξουσίας τους, για την ανατροπή του καπιταλισμού. Αν όχι, τότε είναι υποχρεωμένος να αποδεχτεί την λογική τους.
Η ηγεσία του συνδικαλιστικού κινήματος, όντας μη διατεθειμένη να συγκρουστεί με το σύστημα, αποδέχεται τη λογική της "ανταγωνιστικότητας" και απλά προσπαθεί να περιορίσει την έκταση της επίθεσης. Αυτό όμως είναι αδύνατον. Κι έτσι καταλήγουν να μην έχουν θέσεις, να μην έχουν αντιπροτάσεις στην κυβέρνηση και προτάσεις αντίστασης και δράσης στην κοινωνία.
Έτσι ο Πολυζωγόπουλος κατάληξε να παζαρεύει το οκτάωρο για "30 αργύρια" τα οποία ονομάζει "αντισταθμιστικά οφέλη" και άλλα κουραφέξαλα… Όμως οι καπιταλιστές και η κυβέρνησή τους ούτε αυτά δεν του δώσανε…
Αποτυχία της αριστεράς
Σ’ αυτές τις συνθήκες η Αριστερά έχει ιστορική ευθύνη να προσφέρει διέξοδο. Σ’ αυτό το ρόλο και ο Συνασπισμός και το Κ.Κ.Ε. αποτυγχάνουν οικτρά.
Ο Συνασπισμός πιστεύει πως μπορεί να υπάρξει κοινωνική ευαισθησία μέσα στον καπιταλισμό! Αρνείται έτσι να συνδέσει την αντίσταση στις συγκεκριμένες πολιτικές λιτότητας με την πάλη για την ανατροπή του συστήματος. Οι προτάσεις πάλης που κάνει είναι περιορισμένης εμβέλειας. Έτσι, περιορίζεται απλά στο να υιοθετεί προτάσεις οι οποίες είναι κοινές με την ΠΑΣΚΕ. Το πιο χτυπητό χαρακτηριστικό στην πολιτική του Συνασπισμού είναι η άρνηση του να καταγγείλει την ηγεσία της ΓΣΕΕ και την ΠΑΣΚΕ σαν υπεύθυνους για τη σημερινή κατάσταση, σαν δούρειους ίππους μέσα στις γραμμές του εργατικού κινήματος. Οι συνδικαλιστές το Συνασπισμού είναι ευτυχείς να συμπλέουν τους συνδικαλιστές της ΠΑΣΚΕ, τώρα από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. είναι στην αντιπολίτευση.
Αυτό βέβαια το εκμεταλλεύεται το Κ.Κ.Ε. στο έπακρο. Για να παρουσιάζεται σαν η μόνη αριστερή δύναμη που παλεύει ενάντια στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. και ενάντια στον καπιταλισμό.
Και πάνω σε αυτή τη βάση στηρίζει την εγκληματική τακτική του απομονωτισμού. Στο όνομα της "καθαρότητας", οργανώνει τις δικές του συγκεντρώσεις πορείες και κινητοποιήσεις με μοναδικό ενδιαφέρον τα μικροκομματικά του συμφέροντα.
Όταν οι εργαζόμενοι στις τράπεζες είναι σε απεργία για ένα ολόκληρο μήνα αλλά το Κ.Κ.Ε. αρνείται να συμμετέχει στις συγκεντρώσεις τους, καλεί σε ανταγωνιστικές πορείες, σε διαφορετική ώρα και χώρο, τότε η στάση του συνιστά πλήγμα στην ενότητα του κινήματος και στη δυνατότητά του να αναπτύξει δυναμική. Λειτουργεί δηλαδή υπέρ των συμφερόντων των τραπεζικών και της κυβέρνησης. Όταν η κυβέρνηση καταργεί το οκτάωρο, με το τελευταίο νομοσχέδιο της κυβέρνησης, και το Κ.Κ.Ε. / ΠΑΜΕ καλούν δική τους συγκέντρωση χωρίς καθόλου να ενδιαφέρονται για συνολική κινητοποίηση ολόκληρου του εργατικού κινήματος, τότε υποσκάπτουν τις πιθανότητες να αναπτυχθεί ένα μαζικό κίνημα που να φρενάρει την επίθεση της ΝΔ.
Η δικαιολογία που συχνά προβάλει η ηγεσία του Κ.Κ.Ε. είναι ότι η ΓΣΕΕ δεν υιοθετεί τις προτάσεις της για κινητοποιήσεις. Έτσι το Κ.Κ.Ε. υποστηρίζει απεργία σε μια ημερομηνία και η ΓΣΕΕ σε άλλη ημερομηνία! Έχει όμως, το ΚΚΕ, αναγάγει σε τόσο καθοριστικής σημασίας ζήτημα το να μην συνυπάρχει με "τους προδότες" στην ίδια συγκέντρωση και πορεία που ακόμα και αν η ΓΣΕΕ υιοθετούσε την πρόταση του Κ.Κ.Ε., το Κ.Κ.Ε. θα καλούσε κατά πάσα πιθανότητα ξεχωριστή συγκέντρωση!!
Την ίδια στιγμή αυτή του η ‘‘αρχή’’ είναι και υποκριτική. Το Κ.Κ.Ε. δεν έχει πρόβλημα να συμμετέχει στις απεργιακές κινητοποιήσεις που καλεί η ΓΣΕΕ, έχει όμως πρόβλημα να συμμετέχει στις πορείες και τις κοινές συγκεντρώσεις. Αν αυτό δεν είναι υποκρισία τι είναι;
Η διάσπαση της αριστεράς, η αδυναμία των κομμάτων της να συνεννοηθούν ακόμα και για τα πιο απλά ζητήματα, οι ξεχωριστές πορείες και συγκεντρώσεις, απογοητεύουν τον κόσμο, στρέφουν τους εργαζόμενους την αδιαφορία. Οι ευθύνες γι’ αυτό βαρύνουν και τα δύο κόμματα της αριστεράς. Το Κ.Κ.Ε. είναι υπεύθυνο με άμεσο τρόπο επειδή επιδιώκει συνειδητά την διάσπαση. Ο Συνασπισμός είναι υπεύθυνος γιατί αρνείται να στραφεί προς τα αριστερά (στο βαθμό που χρειάζεται – τα μερικά κλικ προς τα αριστερά του Αλαβάνου δεν επαρκούν) και να καλέσει το Κ.Κ.Ε. σε συνεργασία πάνω σε μια ταξική βάση ώστε να αφαιρέσει από το Κ.Κ.Ε. τα άλλοθι για την διασπαστική τακτική που εφαρμόζει.
Η αριστερά πρέπει να κτιστεί ξανά!
Είναι λάθος να περιμένει κανείς από τα σημερινά κόμματα της αριστεράς να μεταμορφωθούν! Είναι μάταιο! Ο σταλινισμός που εκπροσωπεί το Κ.Κ.Ε. έχει δοκιμαστεί ιστορικά και έχει καταρρεύσει έχοντας προηγουμένως οδηγήσει σε προδοσίες (Βάρκιζα – εμφύλιος). Ο ρεφορμισμός που εκπροσωπεί ο ΣΥΝ έχει επίσης δοκιμαστεί και αποτύχει οδηγώντας σε ξεπουλήματα. Ας μην ξεχνάμε πως όταν ξεκίνησε το ΠΑ.ΣΟ.Κ. ήταν πολύ πιο αριστερό απ’ ό,τι είναι σήμερα ο ΣΥΝ και πως η σημερινή του κατάληξη δεν είναι τυχαία.
Η Αριστερά πρέπει να χτιστεί ξανά. Από άλλους ανθρώπους με άλλες ιδέες.
Ο μαρξισμός είναι επίκαιρος όσο ποτέ. Ο διεθνισμός επίσης. Οι ιδέες της κοινωνικής επανάστασης για την ανατροπή του σάπιου, βαρβάρου, απάνθρωπου, καπιταλιστικού συστήματος αποτελούν αναγκαιότητα, σήμερα πια κραυγαλέα.
Χρειαζόμαστε μια νέα μαζική Αριστερά που να συνδυάζει αυτές τις ιδέες με την καθημερινή πάλη για τα καθημερινά προβλήματα ενάντια στη διαρκή επίθεση που δέχεται η κοινωνία από το κεφάλαιο.
Χρειαζόμαστε μια νέα Αριστερά πραγματικά δημοκρατική στο εσωτερικό της. Που οραματίζεται μια κοινωνία σοσιαλιστική, στηριγμένη στην εργατική δημοκρατία, δηλαδή την ελευθερία έκφρασης διαφωνίας και οργάνωσης. Αυτή η αριστερά είναι απαραίτητη για να μπορέσουμε να μεταμορφώσουμε και να αναγεννήσουμε το συνδικαλιστικό κίνημα.
Αυτή η Αριστερά θα χτιστεί γιατί την έχει ανάγκη η κοινωνία. Τα χάλια της σημερινής αριστεράς απογοητεύουν τον κόσμο και τον οδηγούν στην απάθεια. Την ίδια στιγμή όμως θέτουν τις προϋποθέσεις για να αναπτυχθεί μια εναλλακτική, μαζική, επαναστατική αριστερά. Πάνω σ’ αυτό πρέπει να επενδύσουν οι μαρξιστές. Πάνω σ΄ αυτό κτίζει το Ξεκίνημα και οι οργανώσεις και τα κόμματα που μαζί αποτελούν την Επιτροπή για μια Εργατική Διεθνή, τη CWI, σε 41 χώρες σήμερα και στις 5 ηπείρους.
