«… να στείλουμε ξεκάθαρα το μήνυμα ότι είμαστε, φυσικά, μια πυρηνική συμμαχία».
Στην παραπάνω δήλωση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, συνοψίζονται τα σχέδια της συμμαχίας να επενδύσει ακόμη περισσότερο στην ανάπτυξη πυρηνικών όπλων, σε ένα σκηνικό έντασης των ανταγωνισμών και της αστάθειας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ανάμεσα σε άλλα ο Στόλτενμπεργκ ανακοίνωσε αλλαγές ως προς την αναλογία των πυρηνικών όπλων που θα βρίσκονται σε ετοιμότητα σε σχέση με αυτά που θα παραμείνουν στις νατοϊκές αποθήκες, λέγοντας:
«Δεν θα μπω σε επιχειρησιακές λεπτομέρειες σχετικά με το πόσες πυρηνικές κεφαλές θα πρέπει να είναι επιχειρησιακές και πόσες αποθηκευμένες, αλλά πρέπει να προχωρήσουμε σε διαβουλεύσεις για αυτά τα θέματα…».
Ο Πούτιν στη Β. Κορέα
Ο ίδιος αρνείται ότι οι δηλώσεις του αποτελούν κλιμάκωση της έντασης ανάμεσα στη δύση και τη Ρωσία. Σε συνέντευξή του στο BBC λίγες μέρες αργότερα, στις 18/6 επέμενε ότι η βασική ευθύνη για αυτή την κλιμάκωση ανήκει στη ρωσική πλευρά, η οποία «ευθυγραμμίζεται όλο και περισσότερο με αυταρχικούς ηγέτες, όπως αυτούς του Ιράν, του Πεκίνου, αλλά και της Β. Κορέας». Κατηγόρησε την τελευταία ότι ενισχύει τον εξοπλισμό της Ρωσίας στον πόλεμο ενάντια στην Ουκρανία και ότι σε αντάλλαγμα παίρνει από τη Ρωσία τεχνογνωσία γύρω από το πυρηνικό και το πυραυλικό της πρόγραμμα.
Οι παραπάνω δηλώσεις ακολούθησαν την επίσκεψη του Ρώσου προέδρου Β. Πούτιν στη Β. Κορέα και τη συμφωνία που υπογράφηκε μεταξύ των δύο χωρών. Αν και το περιεχόμενο της δεν είναι πλήρως γνωστό (τουλάχιστον δεν έχει δημοσιευτεί μέχρι τις 23/6) αυτή η προσέγγιση έχει σίγουρα ανησυχήσει τη δύση και το ΝΑΤΟ. Έτσι, ο Γ.Γ. του δεν άργησε να απειλήσει τους ανταγωνιστές των συμφερόντων του μπλοκ ΗΠΑ – Ευρώπης, θυμίζοντας ότι «είμαστε, φυσικά, μια πυρηνική συμμαχία». Την ίδια ώρα βέβαια, απευθυνόμενος στον δυτικό κόσμο, προσπαθεί να φανεί καθησυχαστικός λέγοντας ότι το «ισχυρό μήνυμα» στο οποίο αναφέρεται, δεν είναι ένα μήνυμα πολέμου, αλλά ένα μήνυμα αποτροπής του. Εξάλλου, αυτός είναι ο σκοπός του ΝΑΤΟ κατά τον Στόλτενμπεργκ: να αποτρέπει τους πολέμους… Εδώ θα γελούσαμε αν δεν ήταν τόσο σοβαρά τα πράγματα.
Αυξημένες δαπάνες
Στα μέσα Ιούνη, τις ίδιες μέρες που ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ εξηγούσε στον διεθνή τύπο ότι η συμμαχία πρέπει να βγάλει από τις αποθήκες της και άλλα πυρηνικά όπλα για να «διασφαλίσει την ειρήνη», κυκλοφορούσε η είδηση ότι οι παγκόσμιες δαπάνες στον συγκεκριμένο τομέα έχουν αυξηθεί κατά 13% μέσα στο 2023, φτάνοντας στο συνολικό ποσό – ρεκόρ των 91,4 δισ. δολαρίων. Από αυτά, 51,5 δισ. δολάρια δαπάνησαν οι ΗΠΑ, 11,9 δισ. η Κίνα, 8,3 δισ. η Ρωσία, 8,1 δισ. το Ηνωμένο Βασίλειο, 6,1 δισ. η Γαλλία, 2,7 δισ. η Ινδία, και ακολουθούν το Πακιστάν, το Ισραήλ και η Β. Κορέα που δαπάνησαν από 0,9 ως 1,1 δισ. δολάρια για πυρηνικά όπλα το 2023.
Όσο για το σύνολο των πυρηνικών κεφαλών που υπάρχουν παγκόσμια, υπολογίζεται ότι έφτασαν στις αρχές του 2024 τις 9.585, με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία να έχουν στην κατοχή τους κοντά στο 90% του συνόλου. Ακολουθούν με μερικές εκατοντάδες πυρηνικές κεφαλές η Κίνα, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο και με μικρότερους αριθμούς οι υπόλοιπες πυρηνικές δυνάμεις.
Την ίδια ώρα ωστόσο που όλα τα κράτη με πυρηνικό οπλοστάσιο επενδύουν μεγάλα ποσά στην ενίσχυσή του, αυτή που φαίνεται να αναπτύσσεται με ταχύτερους ρυθμούς (παρότι βρίσκεται ακόμη μακριά από τους δύο πρώτους) είναι η Κίνα. Ανησυχώντας για τη γρήγορη αυτή ανάπτυξη, οι δυτικές δυνάμεις με πρώτες τις ΗΠΑ ξοδεύουν ακόμη περισσότερα για εξοπλιστικά προγράμματα (ανάμεσα στα οποία και σε πυρηνικά όπλα). Όσο ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο βασικών μπλοκ που μάχονται για την κυριαρχία στον πλανήτη εντείνεται, τόσο σπρώχνουν το ένα το άλλο σε ακόμη περισσότερους εξοπλισμούς.
Τι θα γινόταν αν…
Το ενδεχόμενο ενός πυρηνικού πολέμου, έστω και περιορισμένου, θα ήταν καταστροφικό. Αυτό στα λόγια το αποδέχονται όλοι οι ηγέτες όλων των πυρηνικών δυνάμεων. Παρόλα αυτά συνεχίζουν να συσσωρεύουν πυρηνικά όπλα λέγοντας ότι είναι απλά «αποτρεπτικά» και δεν πρόκειται να τα χρησιμοποιήσουν. Δεδομένου ωστόσο ότι ο καπιταλισμός είναι -ανάμεσα σε άλλα- ένα σύστημα ακραίου παραλογισμού, δεν μπορεί να μην αναρωτηθεί κανείς τι θα γινόταν αν κάποια στιγμή χανόταν ο έλεγχος. Η όξυνση των ανταγωνισμών σε πρωτοφανή επίπεδα, που είχαμε να δούμε από την εποχή του ψυχρού πολέμου, και η άνοδος απασφαλισμένων ακροδεξιών στην εξουσία σε πολλές χώρες, δίνουν μια εικόνα για την ανύπαρκτη «σταθερότητα» του συστήματος.
Η Διεθνής Καμπάνια για την Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων (ICAN) προειδοποιεί για μια σειρά άμεσες και μακροπρόθεσμες συνέπειες, αρχικά περιγράφοντας πως θα έμοιαζε μια και μόνο πυρηνική έκρηξη σε μια μεγάλη πόλη:
Σε ακτίνα περίπου δύο χιλιομέτρων από το σημείο της έκρηξης, κάθε μορφή ζωής, αλλά και κτίρια, αυτοκίνητα, κα, εξαϋλώνονται. Σε ακτίνα δεκατριών χιλιομέτρων, το θερμικό κύμα καίει οτιδήποτε μπορεί να καεί, από πλαστικά, ξύλινα και υφασμάτινα αντικείμενα, μέχρι μαλλιά και δέρμα. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα το ωστικό κύμα επεκτείνεται σε ακόμη μεγαλύτερες αποστάσεις, ισοπεδώνοντας κτίρια και σκοτώνοντας εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, ενώ παράλληλα συνεχίζει να μεταφέρει θερμότητα και ραδιενέργεια. Μέσα στις επόμενες ώρες και μέρες, χιλιάδες ακόμη άνθρωποι πεθαίνουν εξαιτίας των τραυμάτων και των εγκαυμάτων τους, ή της μεγάλης δόσης ραδιενέργειας που έχουν δεχτεί. Η πόλη έχει ισοπεδωθεί σε βαθμό που δεν υπάρχει η δυνατότητα να παρασχεθεί καμία βοήθεια στους τραυματίες και τους εγκλωβισμένους. Μέσα στα επόμενα χρόνια πολλοί/ες ακόμη θα πεθάνουν εξαιτίας ασθενειών που σχετίζονται με τη ραδιενέργεια, ενώ όσοι/ες επιβιώσουν θα κληροδοτήσουν τις επιπτώσεις της στα παιδιά τους.
Συνολικά, μια πυρηνική έκρηξη σε μια μεγάλη πόλη μπορεί να σκοτώσει τους περισσότερους κατοίκους της, ενώ μια μεγάλης κλίμακας πυρηνική σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε εκατοντάδες εκατομμύρια νεκρούς. Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, η ραδιενέργεια οδηγεί σε διάφορες μορφές καρκίνου και γενετικές μεταλλάξεις, ενώ εκτιμάται ότι σε παγκόσμιο επίπεδο θα πεθάνουν συνολικά 2,4 εκατομμύρια άνθρωποι από καρκίνους που προκάλεσαν οι πυρηνικές δοκιμές που έγιναν μεταξύ 1945 και 1980. Υπολογίζεται επίσης ότι ενδεχόμενη χρήση του 1% των πυρηνικών όπλων που υπάρχουν σήμερα στον κόσμο, μπορεί να έχει κλιματικές επιπτώσεις που θα οδηγήσουν στον θάνατο από υποσιτισμό δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους.
Αυτές είναι λίγες μόνο από τις εκτιμήσεις για το που θα μπορούσε να οδηγήσει ένας ενδεχόμενος εκτροχιασμός των επικίνδυνων παιχνιδιών που παίζουν οι υπερδυνάμεις του πλανήτη. Η εικόνα αυτή είναι παραπάνω από αρκετή, για να απαιτεί κάθε λογικός άνθρωπος την οριστική καταστροφή και τη διά παντός απαγόρευση των πυρηνικών όπλων. Το εργατικό κίνημα και η Αριστερά πρέπει να σηκώσουν ψηλά το θέμα των εξοπλισμών και του μιλιταρισμού που έχουν επιστρέψει σε όλες τις χώρες και απειλούν να μας επιστρέψουν στις εποχές που ολόκληρη η ανθρωπότητα ζούσε με το φόβο ενός πυρηνικού πολέμου. Είναι οι μόνες δυνάμεις που μπορούν να βάλουν φρένο σε τέτοια εφιαλτικά σενάρια.
