Θεόδωρος Μαράκης
Δημοσιεύουμε σε τρεις συνέχειες άρθρο του συντρόφου Θ. Μαράκη σχετικά με τα επαναστατικά γεγονότα του 36 στη Θεσσαλονίκη κι όλη τη χώρα και την εγκληματική στάση της ηγεσίας του ΚΚΕ. Η ήττα αυτού του κινήματος άνοιξε το δρόμο στη δικτατορία του Μεταξά 3 μήνες αργότερα. Το άρθρο αυτό αποτελεί απάντηση σε παλιότερη μπροσούρα που είχε εκδώσει το ΚΚΕ για το ίδιο θέμα.
Δεν θα ήταν καθόλου υπερβολικό αν χαρακτηρίζαμε τα επαναστατικά γεγονότα του Μάη του 1936 σαν την κορυφαία δράση του εργατικού και λαϊκού κινήματος στην ιστορία του μετά από αυτή του έπους της αντίστασης. Ο Μάης της Θεσσαλονίκης ήρθε πάνω σ’ ένα επαναστατικό κύμα που στα μέσα της δεκαετίας του ’30 διαπέρασε και την Ισπανία (εμφύλιος πόλεμος) και τη Γαλλία (άνοδος του Λαϊκού Μετώπου που συνοδεύτηκε από μεγαλειώδεις αγώνες με καταλήψεις εργοστασίων όπου οι εργάτες πραγματοποίησαν κατακτήσεις πρωτοποριακές για την εποχή τους όπως το 40ωρο,το πενθήμερο, τη μηνιάτικη μετ’ αποδοχών άδεια κλπ) επιβεβαιώνοντας, για μια ακόμη φορά, την διεθνιστική εξάπλωση όλων των μεγάλων αγώνων στην εποχή του κεφαλαίου και του ιμπεριαλισμού. Είναι πολύ σημαντικό ακόμα να σημειώσουμε ότι το επαναστατικό αυτό κύμα ξέσπασε τρία χρόνια μετά την συντριπτική ήττα του Γερμανικού προλεταριάτου και το προσωρινό τέλος της βαθιάς κρίσης του συστήματος (1929-1933) που γονάτισε από την ανεργία το εργατικό κίνημα.
Θα χρησιμοποιήσουμε σαν πηγή για την περιγραφή και σχολιασμό των επαναστατικών γεγονότων και της ηρωικής απεργίας διαρκείας των εργατών της Θεσσαλονίκης τη μπροσούρα: «Ηρωικός Μάης της Θεσσαλονίκης του 36 – Χρονικό» εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή». (Η σύνταξη έγινε από την κομματική οργάνωση της Θεσσαλονίκης. Επιμέλεια ύλης Σπύρος Κουζινόπουλος, έκδοση 1976). Ο λόγος γι’ αυτό είναι προφανής: Η βασική ευθύνη για την ήττα του Μάη του 36 ανήκει στην ηγεσία του ΚΚΕ. Για να μην μπούμε σε μια αντιπαράθεση, λοιπόν, για το ποια ήταν η πραγματικότητα και ποιο το ψέμα και η διαστρέβλωση (κάτι πολύ συνηθισμένο στις αντιπαραθέσεις με το ΚΚΕ) χρησιμοποιούμε σαν βάση την ίδια την περιγραφή των γεγονότων την οποία κάνει το ΚΚΕ. Εξάλλου σ’ αυτή την ίδια μπροσούρα η ηγεσία του ΚΚΕ αναγνωρίζει τα «λάθη» της ηγεσίας του ΚΚΕ στα γεγονότα του ’36.
Η αντικειμενική κατάσταση
Τα γεγονότα του Μάη 1936 της Θεσσαλονίκης ήταν το αποκορύφωμα μια γενικής ανάτασης των αγώνων του εργατικού κινήματος και της αγροτιάς σε πανελλαδικό επίπεδο, που ξεκίνησαν την δυναμική τους εμφάνιση το 1935. Σύμφωνα με την προαναφερθείσα πηγή:
«Το 1935 παρουσιάζεται επίσης σοβαρή ανάπτυξη του απεργιακού κινήματος που συνοδεύεται από παλλαϊκά συλλαλητήρια. Σε 200.000 φτάνουν οι απεργοί εργάτες μέχρι τον Οκτώβρη του χρόνου εκείνου, χωρίς να υπολογίζονται οι μήνες Μάρτης-Απρίλης.
»Χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτών των αγώνων, που αγκαλιάζουν όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, είναι η αποφασιστικότητα και το πείσμα των εργαζομένων μαζών, που φτάνουν ακόμη και σε ανοιχτή σύγκρουση με τους εργοδότες και την αστυνομία. Το 1935 σημαδεύεται επίσης με το αιματοκύλισμα δεκάδων εργατών και αγροτών». (Οι υπογραμμίσεις δικές μας).
Επίσης:
«Στο Ηράκλειο της Κρήτης ξεσπούν τις πρώτες μέρες του Αυγούστου σοβαρές απεργιακές εκδηλώσεις που φτάνουν μέχρι την κήρυξη απεργίας διαρκείας με αίτημα την αύξηση αποδοχών κ.α.
»Οι απεργοί πραγματοποιούν πορεία προς την Νομαρχία για να επιδώσουν τα αιτήματά τους και ο νομάρχης Σπ. Θεοτόκης διατάζει την αστυνομία να πυροβολήσει με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 7 απεργοί και να τραυματιστούν πολλοί άλλοι. Αμέσως ο λαός κατεβαίνει σε παλλαϊκά συλλαλητήρια, η Ενωτική (Εκτός της επίσημης ΓΣΕΕ υπήρχε και η Ενωτική ΓΣΕΕ στην οποία κυριαρχούσαν τα στελέχη και οι συμπαθούντες του ΚΚΕ) και η Γενική Συνομοσπονδία (η επίσημη δεξιά ρεφορμιστική ΓΣΕΕ, όργανο του κράτους) κηρύχνουν 24ωρη απεργία σ’ ολόκληρη τη χώρα, ενώ πολλοί απεργοί του Ηρακλείου οπλίζονται με τουφέκια, μαχαίρια, ξύλα κ.ά.
»Έντρομη η κυβέρνηση στέλνει στην πόλη μια μεραρχία στρατού 3 πολεμικά πλοία κι ένα σμήνος βομβαρδιστικών και η εξέγερση του αδικοχτυπημένου λαού πνίγεται στο αίμα.»
»Στην Πελοπόννησο επίσης, στα τέλη Αυγούστου, ξεσπούν αγώνες ενάντια στην καταλήστευση τους από τον ΑΣΟ (κρατικός οργανισμός που συγκέντρωνε την σταφίδα). Γίνονται συλλαλητήρια (…) οι αγρότες καταλαμβάνουν τα τηλεγραφεία για να στείλουν τηλεγραφήματα διαμαρτυρίας στην κυβέρνηση και καίνε τα γραφεία του ΑΣΟ.
»Η κυβέρνηση στέλνει δύο μεραρχίες στρατού κι ένα αντιτορπιλικό στην περιοχή και οι ξεσηκωμένοι αγρότες πληρώνουν με αίμα και βασανιστήρια τον αγώνα για το δίκιο που τους έπνιγε.» (Οι υπογραμμίσεις δικές μας).
Είναι σκόπιμο να δώσουμε την περιγραφή της αντικειμενικής κατάστασης μέσα από εκτενή αποσπάσματα από την εν λόγω μπροσούρα του ΚΚΕ, ώστε να γίνουν φανερά σε κάθε καλοπροαίρετο αναγνώστη τα παρακάτω συμπεράσματα.
Η όλη περιγραφή αποκαλύπτει ότι η κατάσταση στην Ελλάδα ήταν προεπαναστατική με βάση τους όρους που είχε θέσει ο Λένιν. Οι εργαζόμενες μάζες δεν μπορούσαν να ζήσουν μέσα στα πλαίσια του παλιού καθεστώτος. Τα μεσαία στρώματα κινούνταν προς τα αριστερά, πράγμα που δείχνουν οι μαχητικοί αγώνες της αγροτιάς με τα ένοπλα συλλαλητήρια όπως θα δούμε στη συνέχεια. Η άρχουσα τάξη δεν μπορεί να κυβερνήσει όπως παλιά και είναι διασπασμένη. Πράγματι το χαρακτηριστικό στοιχείο της περιόδου που εξετάζουμε, ήταν η κυβερνητική αστάθεια, το ανεβοκατέβασμα βραχύβιων κυβερνήσεων! Αυτό που κυριαρχεί την περίοδο 1934-1936 είναι οι έντονες συγκρούσεις των Βενιζελικών (το κόμμα των Φιλελευθέρων) με τη συνασπισμένη δεξιά του Λαϊκού Κόμματος και τις αντιδραστικές, φιλοδικτατορικές ομάδες του Μεταξά και Κονδύλη. Επίσης σημειώνονται κινήσεις του στρατού (το αποτυχημένο κίνημα Πλαστήρα) και έχουμε τελικά την επάνοδο της μοναρχίας στη χώρα με τις ευλογίες πλέον και του Βενιζέλου.
Εξαιρετικά σημαντικό στοιχείο της περιόδου είναι η φθορά του Βενιζελισμού, εξ αιτίας των αντιλαϊκών αντιδημοκρατικών μέτρων που εφάρμοσε κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του 1928-1932. Αυτό έχει σημασία γιατί απελευθέρωνε λαϊκές δυνάμεις, που μέχρι τότε ήταν υπό την επιρροή του Βενιζελισμού, προς τα αριστερά. Πράγματι η απήχηση και η επιρροή του ΚΚΕ βρίσκεται σε ανοδική πορεία μέχρι το 1936, γεγονός που εκφράζεται από τις επιτυχίες του στα συνδικάτα, στην τοπική αυτοδιοίκηση και στο κοινοβούλιο.
Ανεξάρτητα από τα αιτήματα τους οι απεργίες και τα συλλαλητήρια είχανε τα στοιχεία της εξέγερσης, με χαρακτηριστικά εμφυλίου πολέμου! Στην ατζέντα της ταξικής πάλης είχε μπει κοφτά το ζήτημα της επανάστασης η της αντεπανάστασης!
Η αντικειμενική κατάσταση έβαζε άμεσα στο ΚΚΕ το καθήκον της ανατροπής και της κατάληψης της εξουσίας επικεφαλής των εξεγερμένων μαζών, για σοσιαλιστική διέξοδο από τα αδιέξοδα της μεγάλης καπιταλιστικής κρίσης του 1929-1933 που είχε χτυπήσει έντονα τον ελληνικό καπιταλισμό, ο οποίος αναγκάστηκε (κυβέρνηση Βενιζέλου) να κηρύξει στάση πληρωμών. Σε περίπτωση που το ΚΚΕ αρνιόταν να αναλάβει αυτό το καθήκον θα είχαμε ήττα και συντριβή του κινήματος.
Αυτό ήταν που δυστυχώς έγινε τελικά. Η ηγεσία του ΚΚΕ κινούνταν στη βάση της απόφασης της 6ης Ολομέλειας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, που θεωρούσε ότι η επερχόμενη επανάσταση στην Ελλάδα θα ήταν «αστικοδημοκρατική» (και όχι εργατική-σοσιαλιστική)! Με βάση αυτή τη θεώρηση η κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη και ο σοσιαλιστικός μετασχηματισμός ήταν εκτός προγράμματος.
Το καθήκον του ΚΚΕ ήταν, σύμφωνα με τις αποφάσεις της 6ης ολομέλειας, η επιδίωξη συμμαχίας με την, υποτιθέμενη, «φιλελεύθερη» (δηλαδή «δημοκρατική», «προοδευτική» κοκ) αστική τάξη – η οποία στην πραγματικότητα ήταν ανύπαρκτη.
Σε ότι αφορά τον χαρακτήρα της άρχουσας τάξης στη χώρα μας δεν πρέπει να υπάρχει καμιά αμφιβολία. Η κυριαρχία της στηρίζονταν στη λογική της βίαιης και άγριας καταστολής των κοινωνικών διεκδικήσεων και των αγώνων του εργατικού – λαϊκού κινήματος. Προτιμούσε να σκοτώσει παρά να δώσει έστω και μικρές αυξήσεις, για να σώσει τα κέρδη της! Πολύ δε περισσότερο να σώσει το σύστημα της! Όποτε χρειαστεί, εννοείται και στη σημερινή εποχή, δεν θα διστάσει ούτε στιγμή να «αναστήσει» τις παραδόσεις της αν διαισθανθεί ότι κινδυνεύει η οικονομική και πολιτική της εξουσία!
Η άρχουσα τάξη είχε σαφώς καλύτερη εκτίμηση της κατάστασης από την ηγεσία του ΚΚΕ γι’ αυτό και άρχισε να παίρνει τα μέτρα της. Όπως αναφέρει η μπροσούρα του ΚΚΕ,
«Με τον ερχομό του.… 1936…. δυναμώνουν οι φιλοδικτατορικές κινήσεις μέσα στο στρατό, ενώ οι υποψήφιοι αρχιπραξικοπηματίες Κονδύλης και Μεταξάς ανοιχτά διακηρύχνουν πως προετοιμάζουν την επιβολή αντιλαϊκών λύσεων. Τα δύο μεγάλα αστικά κόμματα Λαϊκοί και Φιλελεύθεροι, αδιαφορούν».
Στην ουσία τα δύο αστικά κόμματα, οι Λαϊκοί και οι Φιλελεύθεροι, σιγοντάρουν αυτές τις κινήσεις γιατί αυτό υπαγορεύουν τα συμφέροντα της τάξης τους! Αλλά,
«Το ΚΚΕ επισημαίνει τους κινδύνους που απειλούν το λαό και καλεί σε συνεργασία όλα τα κόμματα και τις οργανώσεις που αποκρούουν το φασισμό και τη δικτατορία. Το 6ο Συνέδριο… Δεκέμβρη 1935 ρίχνει το σύνθημα για ένα Παλλαϊκό Ενιαίο Μέτωπο Πάλης, ώστε να γίνει δυνατή η κατάκτηση μιας λεύτερης δημοκρατικής ζωής»!! (Οι υπογραμμίσεις είναι δικές μας).
Μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού που σαπίζει και που δεν διστάζει να δολοφονεί απροκάλυπτα εργάτες και αγρότες που παλεύουν για το δίκιο τους, που τα δύο μεγάλα αστικά κόμματα προσβλέπουν και επιθυμούν την ανοιχτή δικτατορία και στην καλύτερη περίπτωση όπως επισημαίνει το κείμενο «αδιαφορούν», γιατί καταλαβαίνουν ότι δεν μπορούν να αναχαιτίσουν το κίνημα με την κουτσουρεμένη τους δημοκρατία, δεν μπορεί «να γίνει δυνατή η κατάκτηση μιας λεύτερης δημοκρατικής ζωή» και αυτό είναι το πρώτο λάθος.
Το δεύτερο είναι ότι το ΚΚΕ αντί να καταγγέλλει και να αποκαλύπτει στα μάτια των λαϊκών μαζών, τον αντιδραστικό ρόλο των αστικών κομμάτων τα «καλεί σε συνεργασία» και στη μια και στην άλλη περίπτωση αποπροσανατολίζει το κίνημα και σπέρνει σύγχυση.
Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες το ΚΚΕ όφειλε από τη μια να ασκεί πολεμική στα κόμματα του κεφαλαίου και από την άλλη να εξηγεί την ανάγκη της κατάληψης της εξουσίας, της προλεταριακής δημοκρατίας του σοσιαλισμού, στα πρότυπα του Οκτώβρη του 1917.
Γιατί τότε μόνο μπορεί για το λαό «να γίνει δυνατή η κατάκτηση μιας λεύτερης δημοκρατικής ζωής». Αλλά όπως έχουμε ήδη αναφέρει πιο πάνω αυτό τον στόχο τον είχε εγκαταλείψει στο όνομα της «αστικοδημοκρατικής επανάστασης» και της συνεργασίας με την ανύπαρκτη δημοκρατική και φιλελεύθερη αστική τάξη, με βάσης τις αποφάσεις της 6ης Ολομέλειας.
Το απεργιακό κίνημα, εντωμεταξύ, ανεβαίνει:
«…πολλαπλασιάζονται οι απεργιακοί αγώνες των εργαζομένων. Οι απεργίες ξεσπούν η μία πίσω από την άλλη. Και παρά το γεγονός ότι αντιμετωπίζονται με ξυλοδαρμό από την αστυνομία και απολύσεις από την εργοδοσία οι εργαζόμενοι δεν κάμπτονται».
Μέσα σ’ αυτό το κλίμα,
«…η χώρα οδηγείται σε νέες εκλογές που γίνονται στις 26 του Γενάρη».
Έτσι, έχουμε συνεχή εναλλαγή κυβερνήσεων εξ αιτίας της δυναμικής του κινήματος των λαϊκών μαζών και της αδυναμίας της άρχουσας τάξης να το σταματήσει.
Ωστόσο το σύστημα επιβιώνει και η μια αστική κυβέρνηση διαδέχεται την άλλη επειδή το ΚΚΕ αρνείται να θέσει θέμα κατάληψης της εξουσίας. Το έχει στην κυριολεξία τυφλώσει η λαθεμένη απόφαση της 6ης Ολομέλειας για τον «αστικοδημοκρατικό χαρακτήρα» της επανάστασης στην Ελλάδα. Κι αυτό, όταν τα βασικά κόμματα του κεφαλαίου Λαϊκοί και Βενιζελικοί υποστηρίζουν την μοναρχία και έχουν φέρει τον Βασιλιά το 1935 με νόθο δημοψήφισμα!!
Σαν αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής το ΚΚΕ έγινε ουρά του Βενιζελισμού με το περίφημο σύμφωνο Σκλάβαινα – Σοφούλη, παρότι έβλεπε τις δυνάμεις του να ενισχύονται.
Όπως αναφέρει η μπροσούρα του ΚΚΕ,
«… το Παλλαϊκό Μέτωπο (σ.σ.: ο πολιτικός μετωπικός σχηματισμός που είχε συγκροτήσει το ΚΚΕ το Γενάρη του 1936 για να κατέλθει στις εκλογές) σημειώνει νέα επιτυχία συγκεντρώνοντας 73.441 ψήφους και εκλέγοντας 15 βουλευτές. Επειδή κανένα κόμμα δεν συγκέντρωνε την απόλυτη πλειοψηφία, η κοινοβουλευτική ομάδα του Παλλαϊκού Μετώπου με ανακοίνωσή της στις 30 Γενάρη προτείνει να δώσει ψήφο ανοχής σε κυβέρνηση Φιλελευθέρων, Δημοκρατικού Συνασπισμού και Αγροτικού κόμματος. Ο Σοφούλης αρνείται…». (Οι υπογραμμίσεις δικές μας).
Με άλλα λόγια η ηγεσία του ΚΚΕ αυτοπροτείνεται για να γίνει δεκανίκι των Φιλελεύθερων αλλά ο Σοφούλης αρνείται γιατί είχε άλλα σχέδια… Σ’ αυτά θα αναφερθούμε παρακάτω. Να σημειώσουμε μόνο ότι πρόκειται για κατάντια για «κομμουνιστές» να δίνουν ψήφο σε κόμματα του κεφαλαίου, ιδιαίτερα σε συνθήκες προεπαναστατικής κρίσης, πολύ περισσότερο όταν αυτά μόλις έχουν ψηφίσει το «Ιδιώνυμο» (σ.σ.: Νόμος του 1929, της κυβέρνησης Βενιζέλου, με την οποία ποινικοποιούνται οι κομμουνιστικές ιδέες και η συνδικαλιστική δράση) και που είχε στείλει στις φυλακές και τα ξερονήσια εκατοντάδες κομμουνιστές!
«Τελικά… στις 14 του Μάρτη σχηματίζεται κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Κ. Δερμιτζή[[1]] και αντιπρόεδρο τον Ι. Μεταξά (σ.σ.: τον κατοπινό δικτάτορα) την παρουσία του οποίου θεωρεί το κόμμα των Φιλελευθέρων ως εγγύηση».
Τελικά μετά ένα μήνα και αφού πέθανε ο Δερμιτζής, αναλαμβάνει πρωθυπουργός ο Μεταξάς (μετά από απόφαση, πάλι, του Βασιλιά).
Συνεχίζει το κείμενο του ΚΚΕ:
«Το Κομμουνιστικό Κόμμα προειδοποιεί το λαό για τα δεσμά που του ετοιμάζουν οι αντιδραστικοί κύκλοι ενώ τα άλλα κόμματα κοιμούνται τον ύπνο της μακαριότητας».
Όλη την προηγούμενη περίοδο η ηγεσία του ΚΚΕ έσπερνε αυταπάτες στα κόμματα του κατεστημένου – τώρα «ανακαλύπτει» πως οι αντιδραστικοί προετοιμάζουν «δεσμά» και πως οι φιλελεύθεροι αστοί «κοιμούνται». Η πραγματικότητα είναι ότι τα αστικά κόμματα έχουν χάσει τον ύπνο τους από την μαχητική και ακούραστη δράση του εργατικού και λαϊκού κινήματος – όμως καθόλου δεν «κοιμούνται τον ύπνο της μακαριότητας»… περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά.
Αναγκαίος ο συντονισμός των αγώνων
Ο μόνος τρόπος για να ανατραπούν τα αντεπαναστατικά σχέδια του κατεστημένου και της άρχουσας τάξης θα ήτανε να συντονιστούν και να κλιμακωθούν οι αγώνες του εργατικού-λαϊκού κινήματος και, ταυτόχρονα, να τους δοθεί σοσιαλιστική προοπτική μέσω ενός Μεταβατικού Προγράμματος (αντί του μίνιμουμ προγράμματος της «αστικοδημοκρατικής επανάστασης» το οποίο είχε υιοθετήσει το ΚΚΕ). Το ΚΚΕ όφειλε να πάει πολύ πιο πέρα από τις… «προειδοποιήσεις» και να δώσει επαναστατική ηγεσία σ’ αυτό το κίνημα.
Το πρώτο που όφειλε να κάνει ήταν να παλέψει για το συντονισμό των απεργιών σε τοπικό και πανελλαδικό επίπεδο γιατί, παρά την συχνότητα τους και την μαχητικότητα τους, ο κατακερματισμός των αγώνων ήταν ένα βασικό χαρακτηριστικό της περιόδου.
Παραθέτουμε μερικά ενδεικτικά παραδείγματα της απουσίας συντονισμού από την προαναφερθείσα μπροσούρα του ΚΚΕ:
«Στις 2 του Μάρτη οι αρτεργάτες της Θεσσαλονίκης κατεβαίνουν σε απεργία διαρκείας ζητώντας εφαρμογή του αρτόσημου, συντάξεις στους φυματικούς, ιατρική περίθαλψη, επίδομα ανεργίας κ.α.
»… Στις 19 του Μάρτη απεργούν οι μυλεργάτες των αλευρόμυλων Μπαλτά…
»… Στις 22 του Μάρτη οι καπνεργάτες υποβάλλουν στους εργοδότες κατάλογο με τα αιτήματα τους. Αντί για απάντηση, 5 καπναποθήκες κηρύχνουν λοκ-άουτ, πετώντας στο δρόμο 1.200 εργάτες
»…Στις 23 του Μάρτη κατεβαίνουν σε απεργία οι χαρτεργάτες του χαρτοποιείου “Άντζελι”
»…Την επομένη μέρα απεργούν στην Αθήνα 1.500 καπνεργάτες των αποθηκών ”Αφοί Παπαστράτου”
»… Στις 31 του Μάρτη κατεβαίνουν σε απεργία 1500 εργάτες δέρματος Θεσσαλονίκης, (…) Την ίδια μέρα κηρύχνεται γενική πανεργατική στο νομό Μεσσηνίας σ’ ένδειξη διαμαρτυρίας για το κλείσιμο του εργοστασίου Οίνων Οινοπνευμάτων».
Το δεύτερο που όφειλε να κάνει το ΚΚΕ ήταν να προετοιμάσει τους όρους για γενική πολιτική απεργία ενάντια στα σχέδια της αντίδρασης για την επιβολή δικτατορίας.
Όφειλε να βάλει δυνατά το ζήτημα της Γενικής Απεργίας καλώντας σ’ ενότητα στη δράση την επίσημη ρεφορμιστική ΓΣΕΕ, προτείνοντας το συντονισμό των αγώνων και την παραπέρα κλιμάκωση τους.
Το κλίμα για ενότητα στις γραμμές των εργαζομένων δυνάμωνε ολοένα και περισσότερο κάτω από τις επιθέσεις της κυβέρνησης και των εργοδοτών. Το ΚΚΕ όφειλε να καλέσει σε συντονισμό το σύνολο του κινήματος. Αν η δεξιά-ρεφορμιστική ΓΣΕΕ αποδεχόταν το κάλεσμα, αυτό θα έδινε μεγαλύτερη μαζικότητα στις εργατικές κινητοποιήσεις και θα σφυρηλατούσε τις σχέσεις των Κομμουνιστών με την υπόλοιπη εργατική τάξη (που για οποιαδήποτε λόγο δεν ήταν ακόμη έτοιμη να ακολουθήσει το ΚΚΕ). Αυτό θα επέτρεπε στο ΚΚΕ να κερδίσει μαζικά στρώματα στις γραμμές του σε επόμενη φάση του κινήματος, όταν η «επίσημη» ΓΣΕΕ θα ξεπουλούσε, πράγμα αναπόφευκτο, τους ταξικούς αγώνες. Αν από την άλλη η ηγεσία της ΓΣΕΕ έλεγε από την αρχή «όχι» στο κάλεσμα της «Ενωτικής» αυτό θα την ξεγύμνωνε από την αρχή, πράγμα που επίσης θα άφηνε πολύ μεγάλα περιθώρια στην «Ενωτική» να κερδίσει εργάτες στις δικές της γραμμές.
Αυτό ήταν κάτι που ως να βαθμό συνέβαινε ήδη σύμφωνα με την μαρτυρία του Κ. Θέου, μέλους του ΠΓ του ΚΚΕ. Στη μπροσούρα του «Εργατικά Συνδικάτα» ο Θέος αναφέρει:
«… στις αρχές του 1936 (…) οι εργάτες που ανήκουν στα συνδικάτα της ΓΣΕΕ του Καλομοίρη στις συνελεύσεις τους παίρνουν αποφάσεις να ενωθούν με τα ενωτικά συνδικάτα (σ.σ.: την Ενωτική ΓΣΕΕ που ελέγχεται από το ΚΚΕ) και να διακόψουν τις σχέσεις τους με τη ΓΣΕΕ μέχρις ότου συγκληθεί ενωτικό συνέδριο για να ιδρύσει μια ενιαία και ανεξάρτητη από κάθε κρατική επιρροή ΓΣΕΕ».[2]
Με βάση το στόχο του συντονισμού των αγώνων και τη Γενική Απεργία η «Ενωτική» και τα στελέχη και μέλη του ΚΚΕ θα μπορούσαν να προχωρήσουν στη συγκρότηση Ενιαιομετωπικών Επιτροπών Δράσης στη βάση των εργοστασιακών και απεργιακών επιτροπών κατά κλάδο, βιομηχανική περιοχή και νομό, για την επιτυχή οργάνωση και περιφρούρηση της Γενικής Απεργίας.
Μετά έμενε να προσδιοριστεί η κατάλληλη, ανάλογα με τις εξελίξεις και τη συγκυρία, χρονική στιγμή για μια γενικευμένη ανατροπή που να θέτει θέμα εξουσίας για τα εργατικά και λαϊκά στρώματα.
Η πιο κατάλληλη στιγμή ήταν την περίοδο της γενικής απεργίας διαρκείας των καπνεργατών της Θεσσαλονίκης, η οποία είχε δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια γενικευμένη, παρότι χωρίς συντονισμό, απεργιακή δραστηριότητα σε όλη την Ελλάδα και σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας. Η βάση γι’ αυτό το γενικό ξεσηκωμό ήταν οι απεργίες συμπαράστασης προς τον ηρωικό αγώνα των εργατών/ριων της Θεσσαλονίκης, απεργίες που εκτός της συμπαράστασης, βέβαια, έθεταν και δικά τους αιτήματα.
Όπως θα δείξουμε στη συνέχεια, μέσα από την παράθεση των γεγονότων, γύρω από τον αγώνα των καπνεργατών είχαμε στην ουσία την ανάπτυξη μιας εθνικής Γενικής Απεργίας χωρίς να την έχουν εξαγγείλει ούτε η «Ενωτική», ούτε η «επίσημη» ΓΣΕΕ!!
Αύριο το β’ μέρος
