Το τελευταίο διάστημα μια σειρά πρωτοβουλίες κατοίκων έχουν κάνει την εμφάνιση τους σε γειτονιές της Θεσσαλονίκης. Μετά την Αλυσίδα στην Χαριλάου, όπου ο αγώνας των κατοίκων σημείωσε μια σημαντική επιτυχία, είχαμε τα Τροχιοδρομικά, επίσης στην Χαριλάου και το Κρυονέρι στην Άνω Τούμπα.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε με αγώνες ενάντια στην περαιτέρω επιβάρυνση της πόλης με τσιμέντο και με διεκδικήσεις για ελεύθερους χώρους πρασίνου, εκπαίδευσης και αθλητισμού. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, επίσης, έχουμε πολύ σημαντική εμπλοκή των ανθρώπων της γειτονιάς, πολλοί και πολλές από τους οποίους έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με κινηματικές διαδικασίες.
Ακόμα, πολύ σημαντική είναι η προσπάθεια σύνδεσης και συντονισμού αυτών των αγώνων μεταξύ τους. Το δημοτικό σχήμα «Η Πόλη Ανάποδα» έχει παίξει καταλυτικό ρόλο σε αυτές τις εξελίξεις και αναβαθμίζει σε σημαντικό βαθμό την μαχητική ως τώρα παρουσία του εντός και εκτός δημοτικού συμβουλίου.
Στη συνέχεια παραθέτουμε κάποια σημεία που προκύπτουν από τις πρόσφατες εμπειρίες και που μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση αυτών των αγώνων.
Συμπεράσματα και διδάγματα για το μέλλον
Ένα πρώτο σημείο, που αξίζει να σημειωθεί, είναι ότι το ερώτημα ποιος ελέγχει τον δημόσιο χώρο, οι μεγαλοεργολάβοι που αποζητούν απλά και μόνο το γρήγορο κέρδος ή οι κάτοικοι στις γειτονιές που θέλουν καθαρό αέρα, χώρους πρασίνου και αναψυχής, είναι ένα κατεξοχήν πολιτικό ερώτημα και ως τέτοιο είναι λογικό να κινητοποιεί σημαντικούς αριθμούς ανθρώπων.
Δεύτερο, δεν πρέπει να υποτιμούμε τις «μικρές» αλλά εξαιρετικά σημαντικές νίκες. Ο αγώνας στην Αλυσίδα που μετά από μήνες κινητοποιήσεων, υπογραφών και πολύμορφων δράσεων έφερε θετικό αποτέλεσμα λειτούργησε ως καταλύτης, δίνοντας την ώθηση και σε κατοίκους άλλων γειτονιών με αντίστοιχα προβλήματα να δράσουν. Σε εκείνη την περίπτωση είχαμε τον επίμονο αγώνα των κατοίκων ενάντια στην επιστροφή ενός οικοπέδου στους αρχικούς ιδιοκτήτες τους, μέσα από τον οποίο ανατράπηκε απόφαση του Δήμου και τελικά θα απαλλοτριωθεί για να γίνει χώρος εκπαίδευσης και πρασίνου (δείτε αναλυτικό άρθρο εδώ).
Η επένδυση, λοιπόν, σε αυτόν τον αγώνα πέρα από το προφανές, την βελτίωση της ποιότητας ζωής στην γειτονιά μέσα από την δημιουργία νηπιαγωγείου, λειτούργησε και ως παράδειγμα προς μίμηση σε άλλες περιοχές της πόλης.
Τρίτο, είναι κρίσιμο οι κάτοικοι των περιοχών να οργανώνονται συλλογικά μέσα από «Πρωτοβουλίες Κατοίκων», όπου θα συζητάνε δημοκρατικά και σε τακτική βάση για την πορεία των διεκδικήσεων, τα επόμενα βήματα των κινητοποιήσεων κλπ. Μόνο έτσι μπορεί ο αγώνας να γίνει κτήμα της γειτονιάς, να «μπει» σε κάθε σπίτι και έτσι να εμπλακεί μαζικά ο κόσμος.
Τέταρτο, η ίδια η διαδικασία του αγώνα μπορεί να μεταμορφώσει μια γειτονιά. Οι κάτοικοι έρχονται κοντά, γνωρίζονται, μοιράζονται έναν κοινό στόχο, αρχίζουν να σκέφτονται συλλογικά. Ο ατομισμός σπάει, το ίδιο και η καχυποψία και εμφανίζονται στοιχεία αλληλεγγύης, που τόσο ανάγκη έχουμε στους καιρούς μας.
Αυτό είναι σημαντικό τόσο για τις ανάγκες του κάθε αγώνα αλλά μπορεί να συμβάλλει και ευρύτερα στην συνειδητοποίηση της δυνατότητας που έχουμε να αλλάζουμε τις ζωές μας όταν παλεύουμε από κοινού.
Πέμπτο, η παρέμβαση στην γειτονιά μπορεί να εκπαιδεύσει και την Αριστερά. Οι μαχητικές δυνάμεις, σε αυτοδιοικητικό και σε κεντρικό επίπεδο, έχουν χρέος να εμπλέκονται σ’ αυτούς τους αγώνες.
Από την μία για να τους βοηθάνε να προχωρήσουν μέσα από προτάσεις τόσο στο πολιτικό όσο και στο οργανωτικό σκέλος. Προτάσεις, δηλαδή, που να αφορούν τις διεκδικήσεις, τα αιτήματα, τις μορφές πάλης, κτλ., πάντα με σεβασμό στις δημοκρατικές διαδικασίες των πρωτοβουλιών κατοίκων, χωρίς «βιασύνη» και προπάντων χωρίς «καπελώματα».
Από την άλλη, γιατί η επαφή με την «βάση» της κοινωνίας είναι η πεμπτουσία της αριστερής, ριζοσπαστικής πολιτικής και ταυτόχρονα ο χώρος όπου δοκιμάζονται οι αριστερές ιδέες. Επιπλέον, αυτή η εμπλοκή είναι απαραίτητη για να «σπάσει» η ξύλινη γλώσσα που πολλές φορές ταλανίζει τις αριστερές οργανώσεις, να μάθει δηλαδή η Αριστερά να μιλάει την γλώσσα των καθημερινών ανθρώπων, να μάθει να ακούει, να έχει υπομονή.
Μόνο έτσι, μέσα από υπομονετική δράση, συνέπεια και δημοκρατική αντίληψη υπάρχει η δυνατότητα να ξαναχτιστεί η εμπιστοσύνη ανάμεσα στην Αριστερά (αναφερόμαστε στις πραγματικές-ανατρεπτικές δυνάμεις) και τις τοπικές κοινωνίες, τους/τις εργαζόμενους/ες, τη νεολαία.
Έκτο, οι καλά σχεδιασμένοι αγώνες μπορούν να προσφέρουν προοπτική και να εμπνεύσουν, να βγάλουν την κοινωνία στον δρόμο της συλλογικής διεκδίκησης και έτσι να οδηγηθούν πλατιά κομμάτια των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων σε πολιτικά συμπεράσματα. Αυτά τα πολιτικά συμπεράσματα ενίοτε μπορεί να εξαχθούν ραγδαία.
Ένα παράδειγμα: Σε κάθε πρωτοβουλία γειτονιάς η πρώτη αντίδραση των κατοίκων είναι η αναζήτηση νομικών/θεσμικών λύσεων, πράγμα εντελώς λογικό. Προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ενστάσεις προς την δημοτική αρχή και άλλους εμπλεκόμενους φορείς, νομικές ενέργειες, κ.α. Όλες αυτές οι ενέργειες είναι προφανώς απαραίτητες, αλλά βρίσκουν σε τοίχο, γιατί απέναντι μας έχουμε μια δημοτική αρχή και μια κυβέρνηση που δουλεύουν στην υπηρεσία των ισχυρών του χρήματος. Το ελπιδοφόρο είναι ότι οι πρωτοβουλίες στις οποίες αναφερόμαστε καταλήγουν στη συνέχεια στο συμπέρασμα ότι αυτό που απαιτείται είναι η πολιτική δράση, η πολιτική πίεση και η κινητοποίηση, πράγμα που σημαίνει αγώνα στην γειτονιά. Σε αυτό το συμπέρασμα βοηθάει καταλυτικά η παρουσία οργανωμένων δυνάμεων του κινήματος.
Έβδομο, οι αγώνες για να έχουν δυνατότητες επιτυχίας χρειάζονται σχέδιο και διάρκεια. Σχέδιο που να έχει τη λογική της κλιμάκωσης και των πολύμορφων δράσεων: Υπογραφές, αφίσες, πανό στην γειτονιά, τακτικές συγκεντρώσεις με στόχο την ολοένα και μεγαλύτερη πίεση προς την δημοτική αρχή κλπ. Διάρκεια, καθώς κανένας αγώνας δεν μπορεί να κερδηθεί με μία κίνηση. Σε αυτήν την κατεύθυνση, απλά συμβολικές ή σποραδικές/σκόρπιες δράσεις δεν μπορούν να προσφέρουν πολλά αν δεν συνδυάζονται με άλλες, δυναμικές και συστηματικές μορφές αγώνα.
Τελικός στόχος: το σύστημα
Τέλος, αγώνες σε τοπικό ή σε ευρύτερο επίπεδο θα προκύπτουν συχνά. Την αιτία σ’ αυτό πρέπει να την αναζητήσουμε στο σύστημα, που δεν διστάζει να καταστρέψει ολόκληρες περιοχές και να εξαθλιώσει μαζικά ανθρώπους για να εξασφαλίσει τα κέρδη μιας απειροελάχιστης παρασιτικής μειοψηφίας. Ακόμα, όσο τα κινήματα και οι αγώνες βλέπουν πολιτική προοπτική, τόσο θα πολλαπλασιάζονται και θα μαζικοποιούνται – αυτά τα δύο στοιχεία είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους.
Το κρίσιμο είναι να βρίσκεται η Αριστερά εκεί όταν αυτοί προκύπτουν, με προτάσεις, με σχέδιο, με διάρκεια, με συνέπεια και επιχειρώντας να συνδέσει τους τοπικούς αγώνες, τόσο μεταξύ τους όσο και απέναντι σε δημοτικές αρχές και τις κυβερνήσεις. Γι’ αυτό είναι σημαντικό οι αριστερές δυνάμεις που είναι συνεπείς σ’ αυτά τα καθήκοντα να ενισχυθούν τόσο σε δημοτικό όσο και σε κεντρικό επίπεδο για να αποτελέσουν το εργαλείο στα χέρια της κοινωνίας στον αγώνα για αναβάθμιση της ποιότητας της ζωή μας.
Ως «Ξεκίνημα» είμαστε στο πλευρό των κατοίκων, προσπαθώντας να συμβάλλουμε με όλες μας τις δυνάμεις και καταθέτοντας προτάσεις με βάση το πιο πάνω σκεπτικό.
