Η κινητοποίηση των εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων σε όλη τη χώρα στις 26/1 μετά τη δημοσίευση των ηχητικών από το έγκλημα των Τεμπών, έδωσε νέα ώθηση στα γεγονότα, αναγκάζοντας από τη μια μεριά τη δικαιοσύνη να κινηθεί με πιο αποφασιστικά βήματα ως προς τη διερεύνηση της υπόθεσης και από την άλλη την πολιτική ηγεσία να «αναγνωρίσει» κάποιες ευθύνες. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός που μετά τη σύγκρουση απέκλειε κάθε πιθανότητα να μετέφερε η εμπορική αμαξοστοιχία παράνομο, εύφλεκτο φορτίο και αρνούνταν κατηγορηματικά το ενδεχόμενο να υπήρξε συγκάλυψη, που μιλούσε για θεωρίες συνωμοσίας, τερατουργίες, κα, αναγκάστηκε να αναγνωρίσει ότι πλέον δεν έχει καμία βεβαιότητα για το τι μετέφερε το τρένο.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι έκανε λάθος ο ίδιος. Απλά… αυτά ήταν τα στοιχεία που είχε στη διάθεσή του όταν εξομοίωνε όποιον έκανε ερωτήσεις για την υπόθεση με τον Βελόπουλο. Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, μπορεί η Hellenic Train να έχει τελικά ευθύνες για την παράνομη μεταφορά εύφλεκτων υλικών, αλλά ο ίδιος και η κυβέρνησή του δεν είχαν ούτε γνώση, ούτε ευθύνη, ούτε συμμετείχαν στην προσπάθεια να κουκουλωθεί το έγκλημα. Κάθε μέρα που περνάει, η κυβέρνηση χάνει όλο και περισσότερο την όποια αξιοπιστία της είχε απομείνει.
Από την ώρα ωστόσο που έγινε καθαρό ότι πλατιά κοινωνικά στρώματα είναι εξοργισμένα και απαιτούν να αποδοθούν ευθύνες, άρχισε να ξετυλίγεται το κουβάρι της υπόθεσης, με νέα στοιχεία να βγαίνουν διαρκώς στο φως, ενώ ταυτόχρονα η αλαζονεία με την οποία αντιμετώπιζε η κυβέρνηση τους συγγενείς των θυμάτων, αλλά και όποιον τολμούσε να αμφισβητήσει τη θεωρία του «ανθρώπινου λάθους», έχει αρχίσει να εμφανίζει ρωγμές. Αυτή είναι η δύναμη των μαζικών κινητοποιήσεων, της διεκδίκησης, της μαχητικής στάσης απέναντι στις εγκληματικές πολιτικές τους.
Την ίδια ώρα βέβαια, το γεγονός ότι άρχισαν να αποκαλύπτονται σημαντικά στοιχεία γύρω από το έγκλημα και τη συγκάλυψη, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η υπόθεση θα διαλευκανθεί, ιδιαίτερα καθώς όλα δείχνουν ότι κυβέρνηση και δικαιοσύνη προσπαθούν να προστατέψουν με κάθε τρόπο κάποιους από τους εμπλεκόμενους. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η προσπάθεια αντιστροφής της εικόνας με τα περίφημα βίντεο που ανακαλύφθηκαν ξαφνικά δύο χρόνια μετά και αποδεικνύουν υποτίθεται ότι δεν υπήρχε παράνομο φορτίο στην εμπορική αμαξοστοιχία. Όσο πιο έντονη γίνεται η προσπάθεια να κουκουλωθεί το έγκλημα, τόσο πιο ασφυκτική πρέπει να γίνει η κοινωνική πίεση. Οι απεργιακές δράσεις και οι συγκεντρώσεις της 28ης Φλεβάρη πρέπει να στείλουν ξανά ένα ηχηρό μήνυμα που να μην αφήνει περιθώριο να συνεχιστεί η συγκάλυψη.
Πόσο πληρώνεται η Hellenic Train για τις υπηρεσίες της;
Μπορεί μια εταιρεία που σύμφωνα με δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων ενδέχεται να φέρει ευθύνες για το έγκλημα στα Τέμπη, να συνεχίζει να πληρώνεται κανονικά για τις υπηρεσίες της; Όπως φαίνεται δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Τις ίδιες μέρες που εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έβγαιναν στους δρόμους καταγγέλλοντας τη συγκάλυψη, που ο πρωθυπουργός αναγκαζόταν να παραδεχτεί ότι μπορεί Hellenic Train να εμπλέκεται στη μεταφορά παράνομου φορτίου, το Υπουργείο Μεταφορών υπέγραφε την πληρωμή αποζημίωσης «…για την εκτέλεση των υπηρεσιών της Σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της «ΤΡΑΙΝΟΣΕ ΑΕ» για την ανάθεση Υποχρεώσεων Δημόσιας Υπηρεσίας επιβατικών σιδηροδρομικών μεταφορών…».
Η εταιρεία πήρε από το Υπουργείο για τις υπηρεσίες της το 2023 (τη χρονιά του δυστυχήματος) 60,9 εκατομμύρια ευρώ. Όλα αυτά την ώρα που ερευνάται το αν εμπλέκεται στη φόρτωση τρένου με λαθραίο, επικίνδυνο φορτίο και βέβαια την ώρα που όλος ο κόσμος ξέρει ότι έχει για χρόνια επιτρέψει να δημιουργηθούν ατελείωτα κενά ασφάλειας στους σιδηροδρόμους. Η σύμβαση την οποία έχει υπογράψει με την κυβέρνηση (και με βάση την οποία πληρώθηκε τα σχεδόν 61 εκατομμύρια) προβλέπει επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ στο σιδηροδρομικό δίκτυο (ανάμεσα στα οποία η τηλεδιοίκηση). Το 2022 η σύμβαση αυτή ανανεώθηκε, παρά το γεγονός ότι η εταιρεία δεν είχε εκπληρώσει της υποχρεώσεις της. Όλα αυτά, ενώ εκμεταλλεύεται τους σιδηροδρόμους που της παραχωρήθηκαν το 2017 με το αστείο αντίτιμο των 45 εκατομμυρίων ευρώ! Όσο για την κυβέρνηση, συνεχίζει να πληρώνει την εταιρεία λέγοντας ότι θα καταγγείλει τη σύμβαση μόνο αφού αποδειχθεί ότι η Hellenic Train έχει ευθύνες για το δυστύχημα!
Πρόκειται για ένα ακόμη φιλικό χτύπημα στην πλάτη από την κυβέρνηση στα ιδιωτικά συμφέροντα, που προκαλεί οργή αλλά όχι έκπληξη. Εν μέσω πανδημίας, την ώρα που η ελληνική κοινωνία πλήρωνε τις συνέπειες των lock down, η κυβέρνηση επιδοτούσε με τεράστια ποσά τις ιδιωτικές κλινικές προκειμένου να αποφορτίσουν υποτίθεται το ΕΣΥ. Είχε φτάσει στο σημείο να δίνει ως και 1.600 ευρώ την ημέρα για κλίνες ΜΕΘ στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος όμως δέχτηκε να αναλάβει μόνο ήπια περιστατικά, θησαυρίζοντας την ώρα που τα δημόσια νοσοκομεία κατέρρεαν κάτω από την πίεση της πανδημίας. Αντίστοιχα επιδότησε επιχειρήσεις όπως η Aegean ή η «ΜΟΡΕΑΣ ΑΕ» (μια από τις εταιρείες που εκμεταλλεύονται τα διόδια) εξαιτίας της μειωμένης επιβατικής κίνησης.
Ο ιδιωτικός τομέας ταΐζεται συστηματικά από το δημόσιο, είτε εμπλέκεται σε εγκλήματα, είτε παρέχει προκλητικά κακές υπηρεσίες, είτε παρασιτεί εκμεταλλευόμενος έκτακτες ανάγκες. Ο ρόλος της κυβέρνησης (και της κάθε κυβέρνησης σε αυτό το σύστημα) είναι να συνεχίσει να τους ταΐζει και να τους καλύπτει.
Συγκάλυψη δίχως τέλος
Μετά τα πορίσματα των εμπειρογνωμόνων που μιλάνε για τουλάχιστον 3,5 τόνους παράνομου, εύφλεκτου φορτίου στην εμπορική αμαξοστοιχία που συγκρούστηκε με την επιβατική στις 28 Φλεβάρη του 2023 σκοτώνοντας 57 ανθρώπους, κυβέρνηση, Hellenic Train και ΜΜΕ, προσπαθούν να πάρουν τη ρεβάνς. Δύο χρόνια μετά, ξαφνικά εμφανίστηκαν τουλάχιστον τρία βίντεο που δείχνουν τα πρώτα «ανοιχτά» βαγόνια του τρένου να μην μεταφέρουν τίποτα. Μάλιστα η ιστοσελίδα «ελληνικά hoaxes» αμέσως μόλις κυκλοφόρησαν τα βίντεο κατέληξε στο «τελικό συμπέρασμα» ότι δεν υπήρχε «ΤΙΠΟΤΑ πάνω στα βαγόνια».
Λίγες μέρες μετά τις μεγάλες κινητοποιήσεις της 26ης Γενάρη, ο πρωθυπουργός είχε εκφράσει την ελπίδα του να εμφανιστεί κάποιο βίντεο που να μας δείχνει τι μετέφερε το τρένο. Σχεδόν με μαγικό τρόπο, εμφανίστηκαν λίγες μέρες αργότερα από το πουθενά (για την ακρίβεια από την εταιρεία security) τα σχετικά βίντεο, των οποίων η γνησιότητα αμφισβητείται από συγγενείς θυμάτων της σύγκρουσης. Έτσι με παραγγελία του αρμόδιου εφέτη – ανακριτή, δόθηκαν σε εμπειρογνώμονες προκειμένου να εξεταστεί αυτή η γνησιότητα. Στους ίδιους εμπειρογνώμονες που είχαν αποφανθεί ότι η έκρηξη προήλθε από τα έλαια σιλικόνης του τρένου, και οι οποίοι έχουν μηνυθεί από συγγενείς για τον ρόλο τους στην υπόθεση.
Την ίδια ώρα έχουν προκύψει μια σειρά στοιχεία που κάνουν ακόμη πιο ύποπτη την ξαφνική εμφάνιση των βίντεο, όπως π.χ. το γεγονός ότι οι κάμερες που βρίσκονταν στα σημεία από τα οποία έγινε η λήψη δεν λειτουργούσαν (σύμφωνα με αυτοψία του ΣΚΑΙ αλλά και της Πυροσβεστικής) ενώ οι πιο σύγχρονες κάμερες τοποθετήθηκαν στα σημεία αυτά το 2024. Ακόμη ωστόσο κι αν τα βίντεο είναι γνήσια, δεν απαντάνε στο ερώτημα «από τι προκλήθηκε μια τόσο ισχυρή έκρηξη». Φωτογραφία από το εσωτερικό του επιβατικού τρένου που δείχνει τον μετασχηματιστή που περιέχει τα έλαια σιλικόνης ανέπαφο, στην ουσία καταρρίπτει τη θεωρία ότι αυτά ευθύνονται για το μέγεθος της καταστροφής.
Κάθε πτυχή αυτής της υπόθεσης φωνάζει συγκάλυψη. Το μόνο σίγουρο είναι πως αν τους δινόταν η δυνατότητα, αν οι οικογένειες των νεκρών της σύγκρουσης δεν είχαν επιμείνει σε έναν μακρόχρονο δυναμικό αγώνα, αν ο κόσμος δεν έβγαινε μαζικά στους δρόμους στις κινητοποιήσεις που οργανώθηκαν μετά το έγκλημα, αλλά και στις πρόσφατες μεγάλες διαδηλώσεις, η υπόθεση θα είχε ήδη κλείσει και ξεχαστεί. Η δικαιοσύνη δεν είναι μια ουδέτερη μηχανή που κάνει τη δουλειά της ανεξάρτητα από συμφέροντα και πολιτικές πιέσεις. Η μόνη περίπτωση να πάρει κάποιες αποφάσεις ενάντια στα μεγάλα συμφέροντα είναι να την αναγκάσει η κοινωνία.
Τα «σαπάκια» της Hellenic Train και η ανύπαρκτη διαπραγμάτευση
Μετά τη φονική σύγκρουση στα Τέμπη, ο πρωθυπουργός διαβεβαίωνε σε συνέντευξή του ότι θα γίνει άμεσα διαπραγμάτευση με την Hellenic Train, ώστε να μας δίνουν όπως είπε «τα καλύτερα τρένα τους» και όχι τα «σαπάκια». Στα τέλη Γενάρη, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Π. Μαρινάκης σε συνέντευξή του, μετά από ερώτηση του δημοσιογράφου Χ. Αβραμίδη σχετικά με το που βρίσκεται αυτή η διαπραγμάτευση και για ποιο λόγο δυο χρόνια μετά το δυστύχημα το επιβατικό κοινό εξακολουθεί να μετακινείται με τα ίδια τρένα, δεν κατάφερε να απαντήσει τίποτα.
Στο μεταξύ η εικόνα των σιδηροδρόμων δεν έχει αλλάξει στο ελάχιστο και οι προειδοποιήσεις των σιδηροδρομικών υπαλλήλων εξακολουθούν να πέφτουν στο κενό. Τον Νοέμβρη του 2024, οι μηχανοδηγοί της Hellenic Train προειδοποιούσαν ότι τα τρένα ETR-470 που έχουν αποσυρθεί από την κυκλοφορία, ενδεχομένως αντιμετώπιζαν σοβαρά τεχνικά προβλήματα. Απηύθυναν μάλιστα μια σειρά ερωτήματα στην εταιρεία, τόσο σε σχέση με τα τρένα του συγκεκριμένου μοντέλου, όσο και με άλλα σοβαρά θέματα στα κενά ασφάλειας στους σιδηροδρόμους. Θυμίζουμε ότι τα συγκεκριμένα τρένα παρουσιάστηκαν σαν η τελευταία λέξη της τεχνολογίας, που θα συντόμευε σημαντικά τη διάρκεια του ταξιδιού Αθήνα – Θεσσαλονίκη όταν αποκτήθηκαν από την Hellenic Train.
Δεν είναι όμως μόνο οι μηχανοδηγοί που θεωρούν αυτά τα επικίνδυνα. Σε άρθρο του «Investigate Europe» το 2022, ειδικοί των ελβετικών σιδηροδρόμων από όπου ήρθαν μεταχειρισμένα τα ETR-470, προειδοποιούσαν ότι βγάζουν διαρκώς βλάβες και σχολίαζαν επικριτικά το γεγονός ότι η εταιρεία τα αγόρασε για να τα χρησιμοποιήσει στον ελληνικό σιδηρόδρομο. Η συμβουλή τους μάλιστα ήταν «μείνετε μακριά από αυτά τα τρένα». Αντί γι αυτό η εταιρεία τα αγόρασε και τα διαφήμισε λίγο πολύ σαν υπερσύγχρονα θαύματα. Το τελευταίο από αυτά τα «θαύματα» τέθηκε εκτός λειτουργίας την περασμένο Νοέμβρη. Απ ότι φαίνεται, η διαπραγμάτευση που υποσχόταν ο πρωθυπουργός δεν πήγε πολύ καλά… ή δεν έγινε ποτέ.
