Σχόλιο από το «Ξ»
Την Τετάρτη που πέρασε (15/10) κρύος ιδρώτας έλουσε τις αγορές. Ο δείκτης S&P-500 στις ΗΠΑ υποχωρούσε παρασύροντας μαζί του τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια. Αυτό που φόβιζε και φοβίζει τους «επενδυτές» είναι ο κίνδυνος μιας διόρθωσης στην αγορά – μιας υποχώρησης, δηλαδή, πάνω από 10% στις χρηματιστηριακές αξίες. Η τελευταία φορά που συνέβηκε κάτι τέτοιο ήταν πριν από 38 μήνες.
Οι «ανησυχίες» των «επενδυτών» δεν είναι αβάσιμες. Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) σχεδιάζει να διακόψει την εκτύπωση δολαρίων στα τέλη του μήνα Οκτώβρη.
Μέχρι σήμερα τα χρηματιστήρια στις ΗΠΑ και διεθνώς ζουν και ακμάζουν γιατί οι βασικές κυβερνήσεις του πλανήτη τυπώνουν βουνά από χρήμα, το οποίο δεν καταλήγει (στον κύριο όγκο του) στις πραγματικές οικονομίες αλλά στην κερδοσκοπία. Ο λόγος που το χρήμα καταλήγει στην κερδοσκοπία είναι απλός: το χρηματιστηριακό κεφάλαιο δεν ενδιαφέρεται για πραγματικές επενδύσεις αφού δεν υπάρχουν αγορές για να απορροφήσουν τη νέα παραγωγή. Πράγμα όμως που δεν οφείλεται πουθενά αλλού παρά στις πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζει… το ίδιο το χρηματιστηριακό κεφάλαιο. Ένας φαύλος κύκλος που δείχνει την έκταση της σαπίλας που διαπερνά το καπιταλιστικό σύστημα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Στοιχείο του φαύλου αυτού κύκλου, που επιδεινώνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση, είναι ότι πέρα από την ευρωπαϊκή οικονομία σε φάση εξασθένισης της ανάκαμψης βρίσκονται και οι «αναπτυγμένες» ασιατικές οικονομίες καθώς και οι αναδυόμενες. Στην Ιαπωνία η εκτύπωση πρωτοφανούς στα ιστορικά δεδομένα ποσότητας χρήματος δεν κατάφερε παρά να δώσει (αποδυναμώνοντας το γεν) μια πολύ προσωρινή ώθηση στην οικονομία η οποία πλέον σβήνει.
Οι ελπίδες για τη συνέχιση της εκτύπωσης χρήματος στρέφονται έτσι στην Ευρωζώνη. Εδώ τα διλήμματα είναι μεγάλα, καθώς οι οικονομίες της Ευρωζώνης διολισθαίνουν η μία μετά την άλλη στην παγίδα του αποπληθωρισμού. Ήδη οι τιμές έχουν σταματήσει να αυξάνονται το τελευταίο διάστημα σε 9 από τις 18 οικονομίες της Ευρωζώνης και στις περισσότερες μειώνονται.
«Πρωταθλήτρια» της Ευρώπης είναι η Βουλγαρία, όπου οι τιμές μειώθηκαν κατά 1,4% το τελευταίο 12μηνο. Αυτό για την Ελλάδα σημαίνει ότι η Βουλγαρία «φτηναίνει» πιο γρήγορα απ’ ότι η Ελλάδα, παρόλη την απίστευτη λιτότητα – εδώ οι τιμές μειώθηκαν «μόνο» 1,1%!
Εδώ έχουμε ξανά το παράδειγμα του Σίσυφου: Η Ευρωζώνη μειώνει τις τιμές για να γίνει, υποτίθεται, πιο ανταγωνιστική αλλά την ίδια στιγμή ο πληθωρισμός υποχωρεί όλο και χαμηλότερα και στις ασιατικές οικονομίες. Στη Ν. Κορέα η κεντρική τράπεζα μείωσε τα επιτόκια στο 2%, καθώς για φέτος προβλέπει πληθωρισμό μόλις 1,4%. Στην Κίνα ο πληθωρισμός υποχώρησε τον Σεπτέμβριο στο 1,6%.
Όλα δείχνουν ότι η Ευρωζώνη βρίσκεται στην παγίδα στην οποία βρέθηκε η Ιαπωνία για πάνω από δύο δεκαετίες. Πέρα από το θέμα της «πιστωτικής ασφυξίας» οι κυβερνήσεις υποχρεώνονται να προχωρήσουν στη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων με πολιτικές λιτότητας και να προωθήσουν νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, που πλήττουν το εισόδημα των εργαζομένων και άρα την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών.
Στην πραγματικότητα, κι από καθαρά καπιταλιστική σκοπιά θα χρειαζόντουσαν οι εντελώς αντίθετες πολιτικές: δηλαδή δημοσιονομικά ελλείμματα για να δοθεί ανάπτυξη διαμέσου των δημόσιων δαπανών. Όμως η ΕΕ και η γερμανική άρχουσα τάξη δεν επιτρέπουν τέτοιου είδους «πειραματισμούς».
Το μείγμα είναι εκρηκτικό και ήδη οι σχέσεις της Γερμανίας με την Ιταλία και τη Γαλλία περνούν κρίση. Οι τελευταίες κατέθεσαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προϋπολογισμούς για το 2015 που δεν τηρούν τις δεσμεύσεις τους περί δημοσιονομικής προσαρμογής. Υποστηρίζουν ότι οι Βρυξέλλες δεν έχουν την εξουσία να τους αλλάξουν τους προϋπολογισμούς αλλά η Μέρκελ τους «εξήγησε» ότι:
«όλοι, και τονίζω, όλοι, θα πρέπει να σέβονται πλήρως τους ενισχυμένους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης».
Το καπιταλιστικό σύστημα, σε διεθνές επίπεδο, αντιμέτωπο με ύφεση, εξασθένιση της ανάπτυξης, αποπληθωρισμό, δημοσιονομικά προβλήματα και χρέη, μόνο σε ένα μέτρο μπορεί να καταφύγει: την εκτύπωση και την ακόμα περισσότερη εκτύπωση περισσότερου χρήματος. Μόνο που αυτή η λύση είναι η ίδια ένα αδιέξοδο.
Όσοι δε νόμιζαν ή νομίζουν ότι η κρίση της ΕΕ και του Ευρώ έχει τελειώσει, καλά θα κάνουν να επανεξετάσουν τις απόψεις τους.
