Συνέντευξη με τον Μοράντ Σιρίν, από την Ιρανική Επαναστατική Μαρξιστική Τάση (IRMT) που δημοσιεύτηκε αρχικά στο Internationalist Standpoint.
- Ποια είναι η κατάσταση αυτή τη στιγμή με την εξέγερση στο Ιράν; Ορισμένα μέσα ενημέρωσης προσπαθούν να δώσουν την εικόνα ότι το κίνημα υποχωρεί. Τι συμβαίνει στην πραγματικότητα;
Μετά από περισσότερες από δύο εβδομάδες διαρκούς καταστολής, με περισσότερους από 200 νεκρούς και πολλές χιλιάδες συλλήψεις, η ιρανική κοινωνία εξακολουθεί να πραγματοποιεί μαζικές διαμαρτυρίες σε όλη τη χώρα. Υπάρχουν συγκρούσεις με τα ΜΑΤ και άλλες κατασταλτικές δυνάμεις του καπιταλιστικού κράτους κάθε βράδυ, ιδιαίτερα στις μεγαλύτερες πόλεις και στις περιοχές όπου κυριαρχούν οι εθνικές μειονότητες – ιδιαίτερα οι Κούρδοι, οι Μπαλούχοι και οι Άραβες.
Αρκετές πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Instagram και το WhatsApp, έχουν μπλοκαριστεί και σε πολλά μέρη του Ιράν το διαδίκτυο είτε έχει κλείσει είτε η ταχύτητά του έχει μειωθεί σημαντικά. Αυτό προφανώς μειώνει τον όγκο των πληροφοριών, ιδίως των φωτογραφιών και των βίντεο που μπορούν να σταλούν στο εξωτερικό.
Τα συστημικά μέσα ενημέρωσης στην Ευρώπη παίζουν επίσης ένα διπλό παιχνίδι: ισχυρίζονται ότι υποστηρίζουν το μαζικό κίνημα σε γενικές γραμμές, ιδιαίτερα σε σχέση με τη διεκδίκηση των βασικών δικαιωμάτων των γυναικών, αλλά ενισχύουν τα πιο δεξιά στοιχεία της αντιπολίτευσης, κυρίως τους υποστηρικτές της μοναρχίας. Αυτό αποτελεί μέρος της μακροπρόθεσμης πολιτικής τους να διατηρήσουν αυτή την πιο αντιδραστική μορφή καπιταλιστικής δικτατορίας ανέπαφη –ιδιαίτερα με τη διασφάλιση της σταθερότητας της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης στο Ιράν– αλλά και να αποσπάσουν παραχωρήσεις από το καθεστώς.
- Το κίνημα πυροδοτήθηκε από τη δολοφονία της Μαχσά Αμινί και ξεκίνησε ως διαμαρτυρία ενάντια στην υποχρεωτική χρήση του χιτζάμπ. Τώρα έχει διευρυνθεί σε επίπεδο συμμετοχής και στα αιτήματά του. Πώς συνδέεται η καταπίεση των δικαιωμάτων των γυναικών και η γενικότερη πολιτική του ισλαμικού καθεστώτος στο μυαλό των ανθρώπων που βγαίνουν στους δρόμους;
Συμμετέχουν πολλές γυναίκες – και όχι μόνο νέες. Υπάρχει επίσης ευρεία συμμετοχή της νεολαίας και άλλων ανθρώπων που έχουν βαρεθεί να υπομένουν πάνω από τέσσερις δεκαετίες καθημερινής καταπίεσης, οικονομικής δυσπραγίας, διαφθοράς και τυραννίας. Οι διαμαρτυρίες ήταν πιο βίαιες σε περιοχές με κυρίως κουρδικούς, μπαλούτσι και αραβικούς πληθυσμούς. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών, το καθεστώς έχει οργανώσει επιθέσεις ενάντια σε κουρδικές οργανώσεις με έδρα το ιρακινό Κουρδιστάν, κατηγορώντας τις ότι υποκινούν τις διαμαρτυρίες στις κουρδικές επαρχίες του Ιράν. Αυτές οι επιθέσεις έχουν προκαλέσει πολλούς θανάτους και τραυματισμούς.
Οι περισσότεροι διαδηλωτές πλέον βλέπουν τη σύνδεση μεταξύ της πολιτικής του καθεστώτος για την καταπίεση των βασικών δικαιωμάτων των γυναικών και του γενικότερου καταπιεστικού χαρακτήρα του, που καταπιέζει κάθε τάξη και στρώμα της κοινωνίας: είτε στους δρόμους, είτε στο σχολείο και το πανεπιστήμιο, είτε στα εργοστάσια και τους χώρους εργασίας και κυρίως, σε κάθε συνδιαλλαγή με το καπιταλιστικό κράτος ή οποιαδήποτε από τις καταπιεστικές δομές του.
- Ποιος είναι ο χαρακτήρας της εξέγερσης; Ποια στρώματα βγαίνουν στους δρόμους, ποια είναι η μορφή του αγώνα;
Συμμετέχουν πολλά στρώματα και το κίνημα εξελίσσεται συνεχώς. Τις τελευταίες μέρες οι φοιτητές σε πάνω από 100 πανεπιστήμια προχώρησαν σε γενική απεργία.
Ελπίζουμε ότι αυτό θα ενισχύσει την αυτοπεποίθηση των υπόλοιπων στρωμάτων να προχωρήσουν σε γενική απεργία, ιδιαίτερα των εργαζομένων σε βασικές βιομηχανίες όπως το πετρέλαιο και τα πετροχημικά που αποτελούν πηγή ζωής για το καθεστώς.
- Υπάρχουν κάποια σημάδια ότι τμήματα της εργατικής τάξης αρχίζουν να συμμετέχουν στον αγώνα. Ποιο είναι το κλίμα στους χώρους εργασίας και στα εργοστάσια σχετικά με την εξέγερση;
Οι δάσκαλοι έχουν οργανώσει δύο πανεθνικές διαδηλώσεις, όπως έκαναν πολλές φορές κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, αλλά άλλοι εργαζόμενοι –κυρίως οι εργαζόμενοι στην πετρελαιοβιομηχανία– προς το παρόν έχουν αρκεστεί σε προειδοποιητικές δηλώσεις. Υπάρχει μεγάλη δυσαρέσκεια ανάμεσα στους εργαζόμενους για την καταστολή και την οικονομική κρίση, αλλά δεν υπάρχει ακόμα η απαραίτητη αυτοπεποίθηση και η επαναστατική προοπτική για να παρέμβουν ώστε να αλλάξουν τον συσχετισμό των ταξικών δυνάμεων.
- Υπάρχει κάποιου είδους «ηγεσία» σε αυτόν τον αγώνα, υπάρχουν στοιχεία συντονισμού; Αν ναι, ποιες δυνάμεις παίζουν τον βασικό ρόλο;
Υπάρχει ένα περιορισμένο επίπεδο ηγεσίας και συντονισμού σε αυτές τις διαμαρτυρίες, αρκετό για να συνεχιστούν και σε ορισμένες περιπτώσεις να κλιμακωθούν. Αλλά αυτές οι δράσεις και πρωτοβουλίες της νεολαίας, δυστυχώς, δεν μπορούν από μόνες τους να δημιουργήσουν την αποφασιστική τομή που είναι απαραίτητη για την ανατροπή του καθεστώτος. Μόνο η εργατική τάξη, οργανωμένη ως τάξη, μπορεί να το κάνει αυτό.
- Ποιος είναι ο ρόλος της Αριστεράς σε αυτή τη συγκυρία;
Η Αριστερά, όπως και να την ορίσουμε, δεν παίζει σχεδόν κανένα ρόλο σε αυτές τις διαδηλώσεις. Η τεράστια πλειοψηφία των αριστερών κομμάτων και οργανώσεων δεν έχει δυνάμεις στο εσωτερικό της χώρας, ζει στην εξορία μετά την ήττα της επανάστασης του 1979. Οι διασπάσεις, ο σεχταρισμός, τα ρεφορμιστικά χαρακτηριστικά και, κυρίως, η έλλειψη σύνδεσης με την πρωτοπορία των εργαζομένων, έχουν σαν αποτέλεσμα η Αριστερά να περιορίζεται στη δημοσιοποίηση του αγώνα των Ιρανών στο εξωτερικό. Κυρίως οργανώνουν διαμαρτυρίες μπροστά από τις πρεσβείες του καθεστώτος σε διάφορες χώρες, πράγμα απαραίτητο αλλά όχι αρκετό.
- Η Δύση φαίνεται να προσπαθεί να χρησιμοποιήσει την εξέγερση για να τοποθετήσει στο Ιράν μια φιλοδυτική κυβέρνηση. Αυτή η στάση της, τί ανταπόκριση βρίσκει στον εξεγερμένο λαό;
Θα ήταν λάθος να σκεφτεί κανείς ότι ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός επιδιώκει να ανατρέψει αυτό το καθεστώς υπέρ οποιασδήποτε άλλης κυβέρνησης που θα θεωρούνταν πιο φιλοδυτική! Στην πραγματικότητα αυτό ισχυρίζεται η προπαγάνδα του καθεστώτος: ως εκ τούτου, κάθε διαμαρτυρία από εργαζόμενους, γυναίκες, εθνικές μειονότητες κ.ο.κ., λέγεται ότι απειλεί την «εθνική ασφάλεια» και αντιμετωπίζεται πολύ σκληρά. Ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός, αν και έχει τις αντιπαλότητές του με το ιρανικό καθεστώς, εκτιμά το γεγονός ότι το καθεστώς καταφέρνει και περιορίζει τα κινήματα με σκληρή καταστολή και να στέκεται εμπόδιο στους εργαζόμενους, τις γυναίκες και τη νεολαία από το να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Οι δυτικοί ιμπεριαλιστές θα διακινδύνευαν μια αλλαγή του καθεστώτος μόνο αν είχαν μια βιώσιμη εναλλακτική λύση απέναντι σε αυτό, κάτι που αυτή τη στιγμή δεν ισχύει.
Αυτό που ουσιαστικά θέλει να κάνει ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός στην παρούσα συγκυρία είναι να αποσπάσει περισσότερες παραχωρήσεις από το καθεστώς, περισσότερες από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του 2015. Το παρών καθεστώς είναι σήμερα ο καλύτερος εγγυητής των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής στο Ιράν και αποτελεί σημαντική βάση για τη διατήρηση των αντεργατικών μέτρων σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.
- Ποιες πιστεύεις ότι είναι οι προοπτικές αυτής της μεγάλης εξέγερσης;
Η έκβαση αυτής της εξέγερσης, όπως και εκείνων ενάντια στις αυξήσεις των τιμών των καυσίμων το 2019-20 ή των προηγούμενων διαδηλώσεων για τον πληθωρισμό το 2017-18, εξαρτάται από το τι θα κάνει η εργατική τάξη ως τάξη. Σε αυτές τις διαμαρτυρίες, όπως και σε όλες τις προηγούμενες ή μεταγενέστερες, αν η εργατική τάξη δεν συμμετέχει, ή αν οι εργαζόμενοι συμμετέχουν ως άτομα και όχι ως οργανωμένη δύναμη με τα δικά τους συνθήματα, τη δική τους προοπτική και οργανωτική πρωτοβουλία, τότε το κίνημα θα ηττηθεί. Οι εργαζόμενοι πρέπει να παρέμβουν ως τάξη για τη δική τους νίκη και να αποτελέσουν μια επαναστατική ηγεσία για όλες τις άλλες τάξεις που βιώνουν την εκμετάλλευση, για όλα τα καταπιεσμένα στρώματα. Υπάρχουν μόνο δύο εναλλακτικές ηγεσίες: η εργατική τάξη και η αστική τάξη.
Μέχρι στιγμής, οι εργαζόμενοι όπως για παράδειγμα αυτοί στην πετρελαϊκή βιομηχανία, έχουν προχωρήσει σε ανακοινώσεις με τις οποίες απειλούν να κατέβουν σε απεργία αν το καθεστώς δεν σταματήσει την καταστολή. Αυτό που χρειάζεται είναι μια Γενική Απεργία που θα συνδέει τους αγώνες των εργαζομένων σε όλες τις μεγάλες βιομηχανίες με τις μαζικές διαμαρτυρίες των γυναικών, της νεολαίας και των εθνικών μειονοτήτων. Χρειάζεται περισσότερες εργατικές οργανώσεις να πάρουν αντίστοιχη θέση με αυτήν που πήρε ο Πρωτοπόρος Σοσιαλιστικός Εργατικός Πυρήνας του Κουζεστάν (Khuzestan Vanguard Socialist Workers’ Cell), που κάλεσε τους εργαζόμενους να οργανώσουν Γενική Απεργία στο Ιράν και να αρχίσουν να οργανώνονται μέσω των μυστικών τους πυρήνων για να κάνουν τη Γενική Απεργία πραγματικότητα.
Πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν ήταν οι διαμαρτυρίες στους δρόμους –παρόλο που αφορούσαν το ένα τέταρτο του πληθυσμού– που ανέτρεψαν τον Σάχη το 1979. Ήταν η Γενική Απεργία, ιδιαίτερα η απεργία των πετρελαιοπαραγωγών που έθεσε μια σειρά από πολιτικά αιτήματα, αυτή που αποτελείωσε την ισχυρότερη βάση του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στη Μέση Ανατολή.
- Τι προτείνει η IRMT στο μαζικό κίνημα, πώς προσπαθεί να αναπτύξει περαιτέρω το κίνημα;
Δεδομένου του περιορισμένου αριθμού μας μέσα στο Ιράν, που δουλεύουμε κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες παρανομίας, η κύρια έμφαση που δίνουμε είναι η πρωτοπορία της εργατικής τάξης. Καλούμε τους εργαζόμενους που πρωτοστάτησαν στην οργάνωση απεργιών τα τελευταία χρόνια να συντονίσουν και να συνδέσουν τους αγώνες τους σε μια Γενική Απεργία. Με αυτόν τον τρόπο οι εργαζόμενοι μπορούν να ενωθούν και να κερδίσουν σημαντικές νίκες στην ταξική πάλη, να ηγηθούν όλων των άλλων εκμεταλλευόμενων και καταπιεσμένων στρωμάτων, καθώς και να θέσουν το ζήτημα της κρατικής εξουσίας. Για να νικήσει το κίνημα, βασική προϋπόθεση είναι ο συντονισμός των απεργιών με τις μαζικές διαμαρτυρίες. Αν συνεχίσουν να λειτουργούν χωριστά, δεν θα μπορέσουμε να αποφύγουμε την ήττα.
Η ηγεσία της εργατικής τάξης είναι και θα είναι το κλειδί σε κάθε μαζικό κίνημα στο Ιράν. Αν δεν υπάρχει, τότε παρ’ όλο τον ηρωισμό και την αυτοθυσία των γυναικών, της νεολαίας και των εθνικών μειονοτήτων –και οποιουδήποτε μεμονωμένου εργάτη που θα συμμετέχει στον αγώνα– το κίνημα δεν θα μπορέσει να νικήσει.
