Όπως έχουμε ήδη αναφέρει το άρθρο του σ/φου Δημήτρη Κατσορίδα προκάλεσε διάλογο όταν αναρτήθηκε στο fb. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να σταθούμε στην παρέμβαση του σ. Δημήτρη Μπελαντή, ο οποίος παρότι είχε για χρόνια μια σημαντική συμβολή στην προσπάθεια της Αριστεράς να βρει το δρόμο της, όντας ενεργό και σημαντικό στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ στην αρχή και της ΛΑΕ στη συνέχεια, σήμερα καταλήγει σε εντελώς απαισιόδοξα συμπεράσματα που δεν προσφέρουν καμία προοπτική, συμπεράσματα που δυστυχώς στηρίζονται σε λαθεμένες αντιλήψεις και αμφισβητούν, τελικά, σημαντικές αλήθειες του επαναστατικού μαρξισμού. Ο σχετικός διάλογος υπάρχει στο ιστολόγιο του σ\φου Δημήτρη Κατσορίδα.
Ο σ/φος Μπελαντής γράφει συγκεκριμένα σχολιάζοντας το άρθρο του σ. Δ. Κατσορίδα (οι υπογραμμίσεις δικές μας):
«Όμως εδώ και πολύ καιρό πιστεύω με πολύ διάβασμα και με βάση και την πολιτική μου εμπειρία ότι ο τροτσκισμός όχι μόνο δεν πέτυχε να καθοδηγήσει ποτέ καμία επανάσταση –αυτό νομίζω ότι είναι ιστορικά μη αμφισβητήσιμο, πέρα από την αιτιολογία– αλλά παρά τα θύματα του και τον ηρωισμό τους, παρά τις σταλινικές άθλιες διώξεις, δεν υπήρξε πάρα μια δημοκρατικότερη εσωτερική αντιπολίτευση του σταλινισμού.
Το πρόβλημα είναι βαθύτερο από τον Στάλιν και την ομάδα του και αφορά την ιστορική αποτυχία του ίδιου του μπολσεβικισμού και στην Ρωσία αλλά και παντού. Αν ο μαρξισμός έχει κάποια ελπίδα, από εκεί πρέπει να ξεκινήσει κανείς.
Ξέρω ότι διαφωνείς αλλά χωρίς διαφωνία δεν μπορεί να υπάρξει και γόνιμος διάλογος. Κατά την γνώμη μου, οι μόνοι γόνιμοι τροτσκιστές ήταν αυτοί που αποχώρησαν από τον τροτσκισμό όπως ο Καστοριάδης, εν μέρει ο Κλιφ, ο Σερζ, ο Σιλιγκα και αρκετοί άλλοι.
Άλλωστε και ο ίδιος ο Τρότσκι το 1940 έγραφε ότι αν ο πόλεμος δεν έφερνε την επανάσταση, όλα έπρεπε να επανεξετασθούν. Ο πόλεμος στη Δύση δεν έφερε την επανάσταση. Ποιος ασχολήθηκε από τους τροτσκιστές με τις συνέπειες αυτού του πράγματος; Δυστυχώς κανείς».
Ο σ/φος Μπελαντής ισοπεδώνει εδώ τον Τροτσκισμό και τον Μπολσεβικισμό και τους εξισώνει με τον Σταλινισμό! Εξισώνει το θύτη με τα θύματά του, με την απλή αναφορά «ο Τροτσκισμός ήταν απλά μια δημοκρατικότερη εσωτερική αντιπολίτευση του σταλινισμού». Μα όλη η ουσία του Σταλινισμού δεν ξεκινούσε ακριβώς από αυτό, την εξάλειψη της δημοκρατίας μέσα στο κόμμα και μέσα στο εργατικό κράτος; Η δημιουργία μιας προνομιούχας Γραφειοκρατίας, αντί της εργατικής δημοκρατίας, ήταν αυτό το οποίο τελικά καθόριζε την πολιτική, εσωτερική και εξωτερική, της Γραφειοκρατίας αυτής, με βάση τα δικά της συμφέροντά αντί των συμφερόντων του εργατικού κράτους!
Ας δούμε κάποια πράγματα από την αρχή.
Η «Διαρκής» ερμηνεύει κάθε νικηφόρα επανάσταση
Αυτό που είναι κατ’ αρχήν «ιστορικά μη αμφισβητήσιμο» είναι ότι η νικηφόρα επανάσταση του Οκτώβρη του 1917 καθοδηγήθηκε, όχι μόνο πολιτικά (μαζί με τον Λένιν, με τον οποίο υπήρχε απόλυτη σύμπλευση) αλλά και πρακτικά από τον ίδιο τον Τρότσκι, όντας πρόεδρος του Σοβιέτ της Πετρούπολης. Αυτό φαίνεται να διαφεύγει της προσοχής του σ. Μπελαντή.
Αλλά και μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο όσες νικηφόρες επαναστάσεις υπήρξαν, επιβεβαίωσαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τη θεωρία της Διαρκούς Επανάστασης, έναν από τους βασικούς πυλώνες του «Τροτσκισμού»! Και φυσικά δεν είναι τυχαίο ότι όλες αυτές οι επαναστάσεις που κατάφεραν να ανατρέψουν την εξουσία των καπιταλιστών στις χώρες τους έγιναν παρά και ενάντια στις συμβουλές, την καθοδήγηση και την θεωρία των Σταλινικών (δίνουμε στη συνέχεια συγκεκριμένα παραδείγματα για αυτό).
Αντίθετα όλες οι επαναστάσεις μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο που απέτυχαν, ήταν αυτές που η ηγεσία τους αρνήθηκε την θεωρία της Διαρκούς του Τρότσκι και υιοθέτησε τη σταλινική Θεωρία των Σταδίων, που οδήγησε στα «λαϊκά μέτωπα», σε «κυβερνήσεις εθνικής ενότητας», κλπ! Η Βάρκιζα δεν είναι, από μόνη της, διδακτική;
Πίσω από τη διαμάχη του Στάλιν με τον Τρότσκι δεν είναι «απλά» το θέμα της δημοκρατίας, όσο κολοσσιαίο κι αν είναι αυτό από μόνο του. Πίσω από την σύγκρουση της θεωρίας της Διαρκούς Επανάστασης του Τρότσκι με τη θεωρία των Σταδίων του Στάλιν βρίσκονται κεφαλαιώδη θεωρητικά ζητήματα που καθορίζουν τη νίκη ή την ήττα επαναστάσεων!
Η Διαρκής το 1917
Ο Λένιν με τις θέσεις του Απρίλη, που συνοψίζονται στο σύνθημα «Όλη η εξουσία στα Σοβιέτ» υιοθέτησε την θεωρία της Διαρκούς Επανάστασης που είχε από πριν αναπτύξει ο Τρότσκι, απόρριψε την αστικοδημοκρατική προσέγγιση, σε σύγκρουση με τις απόψεις της πλειοψηφίας των ηγετικών στελεχών του Μπολσεβίκικου κόμματος – οι οποίοι, καθόλου τυχαία, τον κατηγόρησαν για… Τροτσκισμό. Αυτό, είναι «ιστορικά μη αμφισβητήσιμο».
Είναι, επίσης, «ιστορικά μη αμφισβητήσιμο» για όσους θέλουν να δουν την πραγματικότητα όπως είναι, ότι χωρίς τη θεωρία της Διαρκούς, που είχε σαν προοπτική και στόχο την εργατική εξουσία, δεν θα είχαμε τον νικηφόρο Οκτώβρη!
Σ’ αυτό ασφαλώς χρειάζεται να συμπληρώσουμε πως μια σωστή θεωρία, από μόνη της, δεν φτάνει: χωρίς το Μπολσεβίκικο κόμμα και το κύρος του Λένιν μέσα σ’ αυτό, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα είχαμε νικηφόρο Οκτώβρη!
Ακόμα, είναι «ιστορικά μη αμφισβητήσιμο» ότι ο Τρότσκι σαν πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής καθοδήγησε την κατάληψη των χειμερινών ανακτόρων! Καθώς και ότι κάτω από τη δική του καθοδήγηση οι αγροτικές και εργατικές ρωσικές μάζες δημιούργησαν τον πανίσχυρο και νικητή του εμφυλίου πολέμου Κόκκινο Στρατό!
Η αποικιακή επανάσταση
Μετά τον β’ παγκόσμιο πόλεμο, πέρα από την επέλαση του Κόκκινου Στρατού στην πρώην «Ανατολική Ευρώπη» είχαμε μια σειρά από νικηφόρες επαναστάσεις και την επέκταση του «σοβιετικού μοντέλου» σε μια σειρά χώρες και περιοχές του πλανήτη. Κορυφαία παραδείγματα η Κίνα και η Κούβα, αλλά πολύ γνωστά είναι επίσης το Βιετνάμ και η Βόρεια Κορέα στην Ασία, η Αγκόλα και η Μοζαμβίκη στην Αφρική, η Συρία, η Λιβύη, κλπ, που «πλησίασαν» το σοβιετικό μοντέλο στη Μέση Ανατολή κοκ. Ας δούμε μερικά παραδείγματα.
Κινέζικη επανάσταση. Στρατηγικός στόχος του Μάο, με βάση όλα όσα δηλώνει, δεν είναι ο σοσιαλισμός, είναι η «Νέα Δημοκρατία» – δηλαδή η αστική δημοκρατία, ο καπιταλισμός. Όμως αναγκάστηκε να προχωρήσει παραπέρα, να συντρίψει την αστική τάξη και να εθνικοποιήσει την οικονομία και στο τέλος να μιλήσει και για… διαρκή επανάσταση! Δημιούργησε ένα κράτος κατ’ εικόνα και ομοίωση της ΕΣΣΔ όχι γιατί το επεδίωκε από την αρχή αλλά γιατί η δυναμική της επανάστασης που ξεκίνησε με τον αγροτικό αντάρτικο στρατό του δεν μπορούσε να σταματήσει στον καπιταλισμό, ούτε μπορούσε να υπάρξει συμφιλίωση με την καπιταλιστική τάξη της Κίνας! Αυτή, όμως, είναι η θεωρία της Διαρκούς Επανάστασης, που στην πράξη εφαρμόστηκε με ένα «παραμορφωμένο» τρόπο, όχι δηλαδή συνειδητά όπως από τον Λένιν και τον Τρότσκι, αλλά εμπειρικά, κάτω από την πίεση της πραγματικότητας, από τον Μάο.
Κουβανέζικη επανάσταση. Ο Κάστρο ξεκίνησε σαν αστοφιλελεύθερος πολιτικός και ποτέ δεν σκέφτηκε να συντρίψει τον καπιταλισμό στην Κούβα, όμως η λογική του εμφυλίου και η ανάγκη της νίκης τον οδήγησαν στην κατάληψη της εξουσίας και στην εθνικοποίηση της οικονομίας. Δεν υπήρχε τρόπος να συμβιβάσει την πορεία της επανάστασης με την καπιταλιστική τάξη της Κούβας και τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Και πάλι η θεωρία της Διαρκούς Επανάστασης, επιβάλλει με ένα έμμεσο τρόπο, τους νόμους που την διέπουν.
Παρόμοιες εξελίξεις στο Βιετνάμ, τη Β. Κορέα, την Αγκόλα τη Συρία κλπ, κλπ, χώρες που μέσα από τη σύγκρουσή τους με τον δυτικό Ιμπεριαλισμό, την πάλη για εθνική ανεξαρτησία, κλπ, αναγκάζονται να προχωρήσουν στην κατάργηση του καπιταλισμού και στην αντιγραφή των μοντέλων της Σοβιετικής Ένωσης και της Κίνας, καθώς ανακαλύπτουν πως μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού και του ιμπεριαλισμού οι επιδιώξεις τους είναι ανέφικτες.
Πρόκειται όμως για μια «παραμορφωμένη» έκφραση της Διαρκούς Επανάστασης για τον απλό λόγο ότι τον αγώνα για το μετασχηματισμό αυτών των χωρών δεν τον έδωσε ένα Μπολσεβίκικο κόμμα, επικεφαλής των εργατικών μαζών, αλλά αντάρτικοι στρατοί, ή στην περίπτωση της Μέσης Ανατολής ριζοσπαστικά στρώματα του στρατού. Σαν αποτέλεσμα δεν ήταν δυνατό να υπάρξει εργατική δημοκρατία και σοσιαλισμός αλλά απλή αντιγραφή του σοβιετικού ή μαοϊκού μοντέλου. Το σταλινικό καθεστώς της Σοβιετικής Ένωσης είχε τότε αναγκαστεί να υποστηρίξει αυτά τα κινήματα, αφού ήταν αδύνατο να τα περιορίσει ή να τα ελέγξει.
Προδομένες επαναστάσεις – συντριπτικές ήττες
Όπου όμως η σταλινική Γραφειοκρατία κατάφερε να ελέγξει και να κατευθύνει τα κινήματα είχαμε συντριπτικές ήττες της εργατικής τάξης. Ήττα το 1925-1927 της κινέζικης επανάστασης. Ήττα στη Γερμανία και άνοδο του φασισμού στη δεκαετία του 1930 γιατί οι Σταλινικοί απέρριψαν τις θέσεις του Τρότσκι και τις παραδόσεις του Μπολσεβίκικου κόμματος για την αναγκαιότητα του Ενιαίου Μετώπου. Ήττα στην Ισπανία εξ αιτίας της συμμαχίας με την «αντιφασιστική», προοδευτική δήθεν, άρχουσα τάξη! Ήττα της γαλλικής κοινωνικής έκρηξης του 1936 λόγω της πολιτικής του Λαϊκού Μετώπου (της κυβερνητικής συμμαχίας δηλαδή με την «προοδευτική», δήθεν, άρχουσα τάξη).
Δεν είχαμε επαναστάσεις στη Δύση μετά τον β’ παγκόσμιο πόλεμο, λέει ο σ/φος Μπελαντής! Τι ήταν το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ; Τι ήταν η κατάληξη της εξουσίας από το κίνημα του Τίτο στη Γιουγκοσλαβία ενάντια στις απόψεις του Στάλιν; Τι ήταν, αν δεν ήταν επαναστατικές, οι εξελίξεις στη Γαλλία, το Βέλγιο την Ιταλία και αλλού;
Δυστυχώς για τα επιχειρήματα του σ/φου Μπελαντή είχαμε επαναστάσεις και επαναστατικές καταστάσεις στη Δύση με την λήξη του 2ου παγκόσμιου πολέμου, όμως φρόντισαν οι Σταλινικοί με την βοήθεια και της Σοσιαλδημοκρατίας να τις πνίξουν: Χαρακτηριστικά παράδειγμα, η ήττα της ελληνικής επανάστασης και η σωτηρία του Γαλλικού, Ιταλικού και Βελγικού καπιταλισμού, μέσα από τις κυβερνήσεις Εθνικής Ενότητας με συμμετοχή των ΚΚ σε όλες αυτές τις χώρες! Ο Τίτο πήρε την εξουσία μόνο και μόνο γιατί αρνήθηκε να ακολουθήσει τις οδηγίες του Στάλιν!
Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης
Κορυφαίο γεγονός στην πρόσφατη ιστορία, η κατάρρευση της ΕΣΣΔ και του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού».
Ποιο ρεύμα ήταν αυτό που πρόβλεψε την κατάρρευση της ΕΣΣΔ; Το Τροτσκιστικό ρεύμα, στηριγμένο στην μαρξιστική μέθοδο ανάλυσης – γι’ αυτό λέμε ότι ο Τροτσκισμός δεν είναι τίποτε άλλο από τη σύγχρονη μορφή του Μαρξισμού.
Τι άλλο πρόβλεψε ο Τρότσκι; Ότι οι μελλοντικοί καπιταλιστές στον παλινορθωμένο καπιταλισμό στην ΕΣΣΔ θα ήταν τα στελέχη του λεγόμενου Κομμουνιστικού Κόμματος! Υπάρχει κάποιο άλλο ρεύμα σκέψης, είτε στην Αριστερά είτε στην αστική σκέψη που έκανε τέτοιου είδους πρόβλεψη; Κανένα!
Όμως ο σ/φος Μπελαντής, μετά από «πολύ διάβασμα και με βάση και την πολιτική του εμπειρία», δεν πρόσεξε αυτά τα δεδομένα και εμμένει σε μια υπεραπλουστευτική προσέγγιση των διαφορών.
Ο Μπολσεβικισμός δεν απέτυχε, δυστυχώς όμως ηττήθηκε
Ο σ/φος Μπελαντής συνεχίζοντας την επίθεσή του ενάντια στον επαναστατικό Μαρξισμό τολμάει να μιλήσει για: «ιστορική αποτυχία του ίδιου του μπολσεβικισμού και στην Ρωσία αλλά και παντού». Με την τοποθέτησή του αυτή αποκαλύπτει ότι ανήκει εξ ολοκλήρου στην μικροαστική διανόηση που μασκαρεμένη με το μανδύα του «αποσταλινοποιημένου αριστερού» προσφέρει απλόχερα υπηρεσίες στην αστική τάξη στην προπαγάνδα της ενάντια στο Μαρξισμό και τα επαναστατικά σύμβολα της εργατικής τάξης.
Ο Μπολσεβικισμός δεν απέτυχε ιστορικά, ηττήθηκε πολιτικά. Εξοντώθηκε φυσικά, στο πρόσωπο του Τρότσκι και των χιλιάδων αγωνιστών της Αριστερής Αντιπολίτευσης και στη Ρωσία και διεθνώς.
Ο Μπολσεβικισμός δεν έχει καμία ευθύνη για την γέννηση του Σταλινισμού, όπως η προπαγάνδα της άρχουσας τάξης θέλει να το παρουσιάσει. Ο Σταλινισμός είναι η άρνηση του Μπολσεβικισμού. Ο Μπολσεβικισμός εκφράζει την δυνατότητα της νικηφόρας επανάστασης και ο Σταλινισμός την μορφή μιας αποκρουστικής αντεπανάστασης. Πάνω σ’ αυτό, τα κείμενα του Τρότσκι «Μπολσεβικισμός και Σταλινισμός» και «Γιατί ηττήθηκε η Αριστερή Αντιπολίτευση» προσφέρουν πολύτιμες γνώσεις, ειδικά στη νέα γενιά, που δεν μεγαλώνει με τις παρωπίδες του Σταλινισμού.
Ο Μπολσεβικισμός πέτυχε να συνενώσει την εργατική τάξη της Ρωσίας και τους αγρότες και να τους οδηγήσει στην κατάληψη της εξουσίας. Ηττήθηκε από δυνάμεις γιγαντιαίες όμως, όπως η ήττα της Ευρωπαϊκής Επανάστασης, που έφερε, την καπιταλιστική περικύκλωση και απομόνωση του πρώτου εργατικού κράτους, πράγμα που γέννησε την σταλινική αντεπανάσταση. Ο Μπολσεβικισμός παραμένει για την εργατική τάξη και την πρωτοπορία της το κόμμα πρότυπο που χρειάζεται να χτίσει, για την κατάληψη της εξουσίας, για το σοσιαλισμό.
