Την ώρα που η κρίση στη Σρι Λάνκα συνεχίζεται και βαθαίνει, οι μεγαλειώδεις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν το Σάββατο 9 Ιούλη στην πρωτεύουσα Κολόμπο, με αποκορύφωμα την εισβολή στην προεδρική κατοικία του Γκοταμπάγια Ρατζαπάκσα, αποτελούν έμπνευση για τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα σε όλο τον πλανήτη.
Ο πρόεδρος Ρατζαπάκσα, είχε προνοήσει να αποχωριστεί την υπερπολυτελή του κατοικία ενόψει των προγραμματισμένων διαδηλώσεων του Σαββάτου 9 Ιούλη. Το ίδιο βράδυ ανακοίνωσε την πρόθεσή του να παραιτηθεί, ακολουθώντας τον δρόμο του πρωθυπουργού Ρανίλ Βικρεμεσίνγκε, ο οποίος είχε δηλώσει κι αυτός ότι πρόκειται να παραιτηθεί εφόσον σχηματιστεί μια προσωρινή κυβέρνηση.
Την Τετάρτη 13 Ιούλη, ο Ρατζαπάκσα εγκατέλειψε τη χώρα με στρατιωτικό αεροπλάνο με προορισμό τις Μαλδίβες σύμφωνα με την πολεμική αεροπορία της Σρι Λάνκα. Παράλληλα όρισε προσωρινό πρόεδρο τον πρωθυπουργό Βικρεμεσίνγκε, ενώ στην πρωτεύουσα Κολόμπο έχει επιβληθεί απαγόρευση κυκλοφορίας και η κυβέρνηση κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Από την Πέμπτη 14 Ιούλη ο Ρατζαπάκσα βρίσκεται στην Σιγκαπούρη, απ’ όπου έστειλε μήνυμα ότι παραιτείται επίσημα, γεγονός που προκάλεσε πανηγυρισμούς από το κίνημα στη Σρι Λάνκα.
Ένα καζάνι που βράζει
Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών αποτελούν την κορύφωση των διαδηλώσεων που έχουν εξαπλωθεί σε όλη τη Σρι Λάνκα από τον περασμένο Απρίλη, καθώς η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με την χειρότερη οικονομική ύφεση μετά την ανεξαρτησία της από το Ηνωμένο Βασίλειο το 1948.
Είναι το αποτέλεσμα της αυξανόμενης οργής που επικρατεί στα πλατιά λαϊκά στρώματα λόγω της έλλειψης καυσίμων, του αυξανόμενου πληθωρισμού αλλά και των προτάσεων του ΔΝΤ, σε συνεννόηση με την κυβέρνηση, για περαιτέρω μέτρα λιτότητας προκειμένου να διασφαλιστεί η συμφωνία δανεισμού 3 δισ. δολαρίων.
Τον περασμένο μήνα, ο ετήσιος πληθωρισμός έφτασε στο 54,6% ενώ ο (επίσημος) πληθωρισμός των τροφίμων έφτασε το 80%. Με άλλα λόγια οι τιμές για όλα τα βασικά προϊόντα να έχουν εκτοξευτεί. Το σύστημα Υγείας καταρρέει εν μέσω ελλείψεων σε φάρμακα και ιατρικό υλικό. Οι μισθοί των εργαζομένων έχουν μειωθεί, σε πραγματικούς όρους, κατά 50%. Περισσότερο από το 70% του πληθυσμού αναγκάζεται να παραλείπει γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας, λόγω της έλλειψης τροφίμων!
Το γεγονός ότι τα συναλλαγματικά αποθέματα έχουν σχεδόν εξαντληθεί, κάνει πρακτικά αδύνατο να μπορέσει η χώρα να πληρώσει για τις εισαγωγές τροφίμων και καυσίμων. Οι τεράστιες ουρές για είδη πρώτης ανάγκης, όπως γάλα, αλεύρι και ζάχαρη, καθώς και οι ουρές που σχημάτιζαν τα οχήματα περιμένοντας να πάρουν λίγα λίτρα βενζίνης δείχνουν το μέγεθος της κρίσης. Οι συνεχείς διακοπές ρεύματος, η ακινητοποίηση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς και η παράλυση των δημόσιων υπηρεσιών, οδήγησε την κυβέρνηση στο κλείσιμο των σχολείων και επέβαλε αναγκαστική τηλεργασία.
Η «κυβέρνηση ενότητας»…
Αυτές οι εξελίξεις έχουν δημιουργήσει τρόμο στο κατεστημένο της χώρας. Έτσι, μέσα από απεγνωσμένες κινήσεις προσπαθεί να εγκαταστήσει μια προσωρινή κυβέρνηση συνεργασίας όλων των κομμάτων («κυβέρνηση ενότητας» όπως την αποκαλούν) προκειμένου να διατηρήσει την κυριαρχία του.
Ενδεικτικό αυτής της ανησυχίας που επικρατεί είναι η ανακοίνωση που εξέδωσε το Εμπορικό Επιμελητήριο της χώρας την Παρασκευή 8 Ιούλη, καλώντας τον πρόεδρο να παραιτηθεί και τους ηγέτες των κομμάτων να εξασφαλίσουν την ομαλή μετάβαση της εξουσίας, δηλώνοντας συγκεκριμένα:
«Ελπίζουμε ότι οι ηγέτες των κομμάτων θα αφήσουν στην άκρη τις ιδεολογικές διαφορές τους και θα ενωθούν ως Σριλανκέζοι σε αυτή την ιστορική στιγμή για να σώσουν τη χώρα από την αναρχία».
Την Κυριακή 10 Ιούλη, ηγέτες των κομμάτων της αντιπολίτευσης συναντήθηκαν για να συζητήσουν για τη δημιουργία μιας κυβέρνησης συνεργασίας όλων των κομμάτων, συμπεριλαμβανομένου και του Sri Lanka Podujana Party (SLPP) που ελέγχεται από την οικογένεια Ρατζαπάκσα.
Το πιο πιθανό βέβαια είναι πως όποια κυβέρνηση κι αν σχηματιστεί από τα κόμματα του κατεστημένου, θα βρεθεί αντιμέτωπη με τις κινητοποιήσεις του λαού της Σρι Λάνκα. Άλλωστε όλα αυτά τα κόμματα έχουν δεσμευτεί να εφαρμόσουν την ατζέντα με τις απαιτήσεις του ΔΝΤ προκειμένου να «σωθεί» η χώρα από την χρεοκοπία.
Η «διάσωση» της χώρας από το ΔΝΤ, βέβαια, δεν θα σημαίνει τίποτε άλλο από νέες επιθέσεις στο βιοτικό επίπεδο και τα δικαιώματα των εργαζομένων. Ήδη το ΔΝΤ έχει έτοιμο ένα πρόγραμμα λιτότητας που περιλαμβάνει
- αύξηση του φόρου εισοδήματος και του ΦΠΑ,
- αύξηση των τιμών των καυσίμων και των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας,
- ιδιωτικοποίηση κρατικών επιχειρήσεων.
Τη συνταγή δηλαδή που έχει εφαρμοστεί σε δεκάδες χώρες διεθνώς που βρέθηκαν σε ανάλογη οικονομική κατάσταση, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, με τα γνωστά καταστροφικά αποτελέσματα για τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων.
Οι εξελίξεις αυτές έχουν ταρακουνήσει όχι μόνο το κατεστημένο της Σρι Λάνκα, αλλά προκαλούν ανησυχία στα επιτελεία των καπιταλιστών διεθνώς. Η διαφαινόμενη επερχόμενη κρίση στην παγκόσμια οικονομία μαζί με την ενεργειακή και επισιτιστική κρίση που είναι ήδη εδώ, θα προκαλέσουν σε μια σειρά χώρες πολιτική αστάθεια και κοινωνικές εκρήξεις, ειδικά στον «αναπτυσσόμενο κόσμο».
…και η ενότητα των εργαζομένων
Οι εργαζόμενοι και η νεολαία της Σρι Λάνκα δεν έχουν να κερδίσουν τίποτα από μια τέτοια «κυβέρνηση ενότητας». Η μοναδική ενότητα που μπορεί να αλλάξει πραγματικά το σκηνικό είναι η ενότητα των ίδιων των εργαζομένων, της νεολαίας και όλων των καταπιεσμένων στρωμάτων πάνω σε μια ταξική βάση. Η ενότητα αυτή προφανώς πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις εθνότητες που ζουν στο νησί, και ιδίως την καταπιεσμένη μειονότητα των Ταμίλ.
Η παραίτηση του Ρατζαπάκσα είναι μια πρώτη μεγάλη νίκη για το κίνημα στη Σρι Λάνκα, αλλά η μάχη κάθε άλλο παρά έχει τελειώσει. Είναι γεγονός ότι οι διεργασίες στη χώρα είναι ιστορικές και εμπεριέχουν επαναστατικά στοιχεία.
Σε σχέση με τις ρωγμές που προκαλεί στο καθεστώς η εξέγερση, είναι χαρακτηριστικές οι πληροφορίες ότι ο πρώην αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων, ο καθόλου προοδευτικός Σάραθ Φονσέκα κάλεσε τους στρατιώτες να μην πυροβολήσουν κατά των διαδηλωτών, αλλά να στρέψουν τα όπλα τους κατά των διεφθαρμένων πολιτικών.
Για να μπορέσει το κίνημα των εργαζομένων, της νεολαίας και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων της Σρι Λάνκα να φέρει σε πέρας τους στόχους του, για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και για την αντιμετώπιση των τεράστιων οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων, χρειάζεται, από τη μια, να απορρίψει οποιαδήποτε πιθανότητα δημιουργίας κυβέρνησης που θα αποτελείται από τα ίδια σάπια κόμματα του κατεστημένου με τον μανδύα της «ενότητας» και, από την άλλη, να καταφέρει να επιβάλει:
- την άρνηση αποπληρωμής του δημοσίου χρέους και κάθε συμφωνίας με το ΔΝΤ
- τη διαγραφή των χρεών των φτωχών νοικοκυριών
- τη διατίμηση των βασικών αγαθών (τροφίμων, καυσίμων, κτλ) και αυτόματες αυξήσεις μισθών και εισοδημάτων που να καλύπτουν τον πληθωρισμό
- τη δήμευση της περιουσίας της οικογένειας Ραζαπάκσα που καταδυναστεύουν επί δεκαετίες τη χώρα, καθώς επίσης και όλης της διεφθαρμένης ελίτ, περιλαμβανομένων και των τεράστιων ποσών που έχουν φυγαδεύσει σε φορολογικούς παραδείσους (όπως αποκαλύφθηκε και μέσω των Pandora Papers)
Για να γίνουν όλα αυτά δυνατά και να μπορέσει η οικονομία να αντέξει την επίθεση των «αγορών», δηλαδή του ντόπιου και διεθνούς κεφαλαίου, είναι απαραίτητο τα πιο πάνω μέτρα να συνδυαστούν με την εθνικοποίηση των στρατηγικών τομέων της οικονομίας (κάτω από εργατικό-κοινωνικό έλεγχο και διαχείριση έτσι ώστε να λειτουργούν δημοκρατικά). Μόνο έτσι μπορούν να αξιοποιηθούν οι πόροι και να λειτουργήσει η οικονομία με τρόπο που να υπηρετεί τις κοινωνικές ανάγκες και όχι τα κέρδη του κεφαλαίου.
Στο βαθμό στον οποίο θα μπορέσει το κίνημα στη Σρι Λάνκα να προχωρήσει και να κλιμακώσει τον αγώνα του, θα βρει συμπαράσταση από εκατομμύρια εργαζομένων σε όλο τον πλανήτη. Γιατί είναι σίγουρο πως πάρα πολλοί εργαζόμενοι διεθνώς παρακολουθούν τις εξελίξεις και ελπίζουν σε νικηφόρους αγώνες. Μαζί με τους αγώνες προκύπτουν πάντα, βέβαια, και συμπεράσματα/διδάγματα. Αυτά, και πάλι, δεν αφορούν μόνο το κίνημα στη Σρι Λάνκα, αλλά και τα αντίστοιχα κινήματα σε όλα τον κόσμο, σημερινά και μελλοντικά.
