Ελένη Μπέκου, πρωτοετής φοιτήτρια στο Τμήμα γλωσσικών και διαπολιτισμικών σπουδών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Τώρα που έφτασε το καλοκαίρι, εκτός από καιρός για θάλασσα και ηλιοθεραπεία, είναι και ο καλύτερος καιρός για να απολαύσουμε μια καλή ταινία –στη συγκεκριμένη περίπτωση όχι απαραίτητα οσκαρική– και να προβληματιστούμε.
Πρόκειται για το «Space Sweepers», μια ταινία που έκανε πρεμιέρα φέτος στις 5 Φεβρουαρίου στο Netflix και έγινε αρκετά δημοφιλής, κερδίζοντας τις εντυπώσεις του κοινού λόγω του πρωτότυπου σεναρίου της… ή μήπως όχι;
Εάν κάποιος παρακολουθήσει το τρέιλερ της ταινίας προτού τη δει, θα συμπεράνει ότι πρόκειται για μια ακόμη Χολυγουντιανή περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας. Σε αυτή την περίπτωση όμως ισχύει το αντίθετο. Το «Space Sweepers», μια νοτιοκορεατική παραγωγή με προϋπολογισμό 21,2 εκατομμυρίων δολαρίων κατάφερε να συνδυάσει μέσα σε 2 ώρες και 17 λεπτά ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, ο καπιταλισμός, το προσφυγικό, η αστυνομική αυθαιρεσία, η καταστολή, η τρανς ορατότητα, ακόμα και τον έλεγχο των ΜΜΕ από τους ισχυρούς.
Τζέιμς Σάλιβαν ή μήπως Elon Musk;
Βρισκόμαστε στο έτος 2092. Λόγω της κλιματικής κρίσης η γη έχει κριθεί μη κατοικήσιμη. Και ποια είναι η λύση; Μα φυσικά ο εποικισμός του διαστήματος και, πιο συγκεκριμένα, του Άρη. Μας θυμίζει κάτι;
Βέβαια, αυτός ο εποικισμός δεν αφορά όλους, αλλά μόνο μία μικρή μερίδα ανθρώπων. Πρόκειται ουσιαστικά για το 5% του συνολικού πληθυσμού των κατοίκων της γης. Ο καπιταλιστής Τζέιμς Σάλιβαν ιδρύει έναν διαστημικό «παράδεισο», τη UTS. Πίσω από αυτό τον «κήπο της Εδέμ» όμως κρύβεται η εργασιακή εκμετάλλευση, η φτώχεια και η βία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που όσοι δημοσιογράφοι προσπαθούν να αποκαλύψουν την αλήθεια, φιμώνονται.
Ο πρωταγωνιστής της ταινίας δεν είναι ο Τζέιμς Σάλιβαν, αλλά τέσσερις «απόκληροι» της κοινωνίας, όπως θα τους χαρακτήριζε. Μέσα από τις περιπέτειες λοιπόν της Κάπτεν Τζανγκ, του πρώην διαστημικού πολιτοφύλακα Τε-Χο, του πρώην εγκληματία Τάιγκερ Παρκ και της Μπαμπς, του τρανς ανδροειδούς, μαθαίνουμε τι συμβαίνει ακριβώς σε αυτό τον «Θαυμαστό Νέο Κόσμο»*. Οι ζωές των πρωταγωνιστών μας διασταυρώνονται όταν έρχονται αντιμέτωποι με την Κοτ-Νιμ, ένα παιδί όχι και τόσο «συνηθισμένο».
Πολυπολιτισμικότητα και Τρανς Ορατότητα
Κατά τη διάρκεια της ταινίας βλέπουμε τους χαρακτήρες να επικοινωνούν μεταξύ τους με μια συσκευή στο αυτί τους που κάνει αυτόματη μετάφραση. Χρησιμοποιώντας αυτό το συγκεκριμένο στοιχείο, η ταινία προωθεί την πολυπολιτισμικότητα, καθώς η βασική γλώσσα που ακούγεται δεν είναι μόνο τα Αγγλικά αλλά πάνω από δέκα διαφορετικές γλώσσες και διάλεκτοι.
Παρόλο που το «Space Sweepers» μπορεί να μοιάζει στα μάτια μας ως ένα τραβηγμένο σενάριο επιστημονικής φαντασίας, οι ανθρώπινες –και μη– ιστορίες, καθώς και τα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα είναι αρκετά επίκαιρα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της Μπαμπς, του τρανς ανδροειδούς. Το γεγονός ότι είναι ανδροειδές δεν είναι καθόλου τυχαίο ή άσχετο. Αντιθέτως, δείχνει ότι το φύλο ή, καλύτερα, το γένος δεν καθορίζεται από τα γεννητικά μας όργανα (η Μπαμπς εφόσον είναι ανδροειδές, δεν έχει γεννητικά όργανα αλλά προγραμματίστηκε ως «αρσενικό»). Η Μπαμπς προσπαθεί κατά τη διάρκεια της ταινίας να μαζέψει λεφτά για να κάνει «μεταμόσχευση δέρματος» («αλλαγή φύλου»), κάτι που κοστίζει αρκετά, εάν σκεφτεί κανείς ότι η ανθρωπότητα έχει φτάσει σε σημείο που η ντομάτα και το ρύζι θεωρούνται «πολυτέλεια».
Το μήνυμα
Αυτά είναι μόνο μερικά από τα θέματα που πραγματεύεται αυτή η αντισυμβατική ταινία. Το βασικό μήνυμα όμως που θέλει να περάσει είναι ότι υπάρχει ελπίδα για την ανθρωπότητα και τον πλανήτη μας, ελπίδα που βασίζεται πάνω στον κοινό αγώνα ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα, σε αντίθεση με αυτό που υποστηρίζει ο καπιταλιστής Σάλιβαν για να επιχειρηματολογήσει υπέρ της Αρειανής αποικίας του• ότι δηλαδή οι άνθρωποι είναι εκ γενετής άπληστοι και, επομένως, άξιοι της μοίρας τους.
Αυτοί που αγωνίζονται κατά του καθεστώτος του Σάλιβαν, παρουσιάζονται από τα ελεγχόμενα ΜΜΕ ως «τρομοκράτες», κάτι που δε μας προκαλεί εντύπωση, αλλά μας βοηθάει να συνειδητοποιήσουμε πόσες ομοιότητες υπάρχουν με τον κόσμο στον οποίο ζούμε σήμερα. Οι «τρομοκράτες» στους οποίους αναφέρεται ο Σάλιβαν μας θυμίζουν τους αγωνιστές του σήμερα που κυβερνήσεις όπως αυτές της Νέας Δημοκρατίας χαρακτηρίζουν ως «μπαχαλάκηδες».
Προς το τέλος της ταινίας, η Κάπτεν Τζανγκ, απευθύνει ένα λόγο προς τους Καθαριστές του Διαστήματος, δηλαδή την εργατική τάξη, και τους προτρέπει σε εξέγερση, κάτι που μας θυμίζει τα διάσημα λόγια του Μαρξ, «Προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε!»:
«Προς όλους τους Καθαριστές, αν θέλετε να ζήσετε, τρέξτε, αλλιώς ελάτε να πολεμήσετε […]»
