Θόδωρος Μαράκης
Μέλος ΛΑΕ Ν. Σμύρνης
Η συνδιάσκεψη της ΛΑΕ είναι ένα σημαντικό βήμα για το εργατικό-λαϊκό κίνημα της χώρας μας, γιατί προωθεί την ενότητα της αριστεράς (ενός σημαντικού αριθμού οργανώσεων και ανένταχτων αγωνιστών) και περιορίζει το φαινόμενο του κατακερματισμού, που αποτελεί σοβαρή αρρώστια του κινήματος.
Η ιστορία του παγκόσμιου εργατικού-λαϊκού κινήματος είναι η ιστορία της ανασύνθεσης κομμάτων, οργανώσεων, τάσεων και φραξιών – είναι ιστορία μετωπικής συμπόρευσης, στο δρόμο βέβαια για την αναγκαία συγκρότηση ενός ενιαίου μαζικού επαναστατικού κόμματος.
Η μαύρη περίοδος του σταλινισμού είναι η άρνηση αυτής της ιστορίας – όμως δεν κατάφερε να σβήσει αυτήν την παράδοση η οποία ανθεί στην εποχή μας, προοίμιο της επανίδρυσης της Αριστεράς.
Μέτωπο οργανώσεων ήταν η 1η Διεθνής, που έβαλε τις βάσεις του προγράμματος, από μέτωπο οργανώσεων συγκροτήθηκαν τα μαζικά κόμματα της 2ης Διεθνούς και από τις επαναστατικές τάσεις της 2ης γεννήθηκαν τα ΚΚ της 3ης Διεθνούς.
Είναι σημαντικό ότι καταφέραμε να συμφωνήσουμε παρά την διαφορετικότητα μας σ’ ένα κοινό προγραμματικό σχέδιο θέσεων, παρά τις αντιφάσεις του, την ασάφειά του, τις ελλείψεις και τις αδυναμίες του – αντανάκλαση των απαραίτητων συμβιβασμών ώστε να μπορέσει να συγκροτηθεί μια κατ’ αρχή συμφωνία. Ωστόσο, έστω κι έτσι, αποτελεί βάση στην οποία μπορούμε να πατήσουμε για να πάμε την συζήτηση σ’ ένα ανώτερο επίπεδο στηριγμένοι στην ενότητα των γραμμών μας.
Είναι σημαντικό και δείχνει υγεία, είναι πλούτος για την συζήτηση, η ύπαρξη διαφορετικών κειμένων, τροποποιήσεων και προτάσεων γιατί βγάζουν συγκεκριμένα τις διαφορές στην επιφάνεια και αυτό θα μας επιτρέψει μέσα από ένα δημοκρατικό και συντροφικό διάλογο, οργανωμένο και όχι αναρχοατέρμονο (όπως στα αμφιθέατρα των πανεπιστημίων) να πάμε την ενότητά μας σ’ ένα ανώτερο επίπεδο κατά τη διάρκεια και το πέρας της Συνδιάσκεψης.
Να πάμε στη συνδιάσκεψη με την ξεκάθαρη άποψη ότι δεν είναι το τέλος του διαλόγου και της συζήτησης αλλά ένας σταθμός στην πορεία της ΛΑΕ, που κατά τη γνώμη μας χρειάζεται να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο (συνδιάσκεψη σε ετήσια βάση, συνέδριο κάθε δύο χρόνια).
Η συζήτηση θα συνεχισθεί γιατί από τη μια δεν είναι δυνατό σε μία συνδιάσκεψη να λυθούν όλες οι βασικές διαφορές και από την άλλη γιατί θα βρεθούμε αντιμέτωποι στην πορεία της ταξικής πάλης με νέα προβλήματα και ζητήματα. Μέσα στο καμίνι της ταξικής πάλης θα επιβεβαιώνονται ή θα διαψεύδονται οι θέσεις και οι απόψεις και αυτό αναπόφευκτα θα τροφοδοτεί μια ζωντανή συζήτηση.
Η συνδιάσκεψη της ΛΑΕ αποτελεί ένα πολιτικό διάλογο σε επίπεδο πρωτοπορίας και όχι μαζικού κινήματος. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι πρέπει να γράφουμε και να μιλάμε σε μια γλώσσα ακαταλαβίστικη για τις μάζες· σημαίνει ότι θέλουμε σαφείς κουβέντες και θέσεις, ξεκάθαρο πρόγραμμα και να λέμε τα πράγματα με την επιστημονική μαρξιστική φρασεολογία, όχι με τους ακαταλαβίστικους νεολογισμούς.
Το πρόγραμμά μας χρειάζεται να απαντά στην αντικειμενική πραγματικότητα και όχι να αντανακλά είτε τις ψευδαισθήσεις, είτε τις αυταπάτες είτε τον «συντηρητισμό» των μαζών ανάλογα με τη φάση στην οποία βρίσκονται. Αυτό είναι αναγκαίο γιατί έργο μας πρέπει να είναι να ανασύρουμε τις μάζες από τις όποιες λαθεμένες αντιλήψεις τους και να τις βοηθήσουμε να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων (ή, αν προτιμούμε, των ιστορικών τους «καθηκόντων»). Την ίδια στιγμή, βέβαια, έχει σημασία όταν παρουσιάζουμε το πρόγραμμά μας στο μαζικό κίνημα να παίρνουμε υπ’ όψη μας τις αυταπάτες ή τη φάση της «συνείδησης» όχι για να προσαρμοστούμε σ’ αυτά αλλά για να βρούμε το δρόμο που θα κάνει καλύτερα κατανοητό το πρόγραμμά μας.
Μερικές σκέψεις πάνω στο πρόγραμμα
Στο “Κεφάλαιο τέταρτο: Για ένα μεταβατικό πρόγραμμα ρήξης και μετασχηματισμού” διαβάζουμε:
«Πρόκειται για τον οδικό χάρτη μιας μεγάλης λαϊκής ανατροπής, για την εφαρμογή ενός μεταβατικού προγράμματος φιλολαϊκής διεξόδου από την κρίση, το οποίο περιλαμβάνει αλληλένδετους και ενιαίους στόχους που αλλάζουν τους συσχετισμούς, ανακουφίζουν τους εργαζομένους και αποτελούν αφετηρία για ευρύτερες κοινωνικές αλλαγές»
Πρέπει να δούμε τη θέση αυτή στην εφαρμογή της, στη ζωντανή πραγματικότητα – κι αυτό είναι κάτι που μπορούμε να κάνουμε γιατί έχουμε, όλοι μας, αρκετή συσσωρευμένη εμπειρία από την ιστορία του κινήματος, παλιά και πρόσφατη.
Η «εφαρμογή ενός μεταβατικού προγράμματος φιλολαϊκής εξόδου από την κρίση» προϋποθέτει την μεγάλη λαϊκή ανατροπή, που σημαίνει κατάληψη της εξουσίας από μια κυβέρνηση που να φέρει σε πέρας αυτό το έργο.
Εδώ χρειάζεται σαφής και όχι αλγεβρική θέση: τι σημαίνει «αντιμνημονιακή»; Αντιμνημονιακή μπορεί να είναι ακόμη και μια κυβέρνηση ΛΑΕ-ΑΝΕΛ (στην θέση των ΑΝΕΛ μπορούμε να φανταστούμε κάποιο άλλο αστικό κόμμα ή αστικές προσωπικότητες). Θέλουμε αυτό ή μια κυβέρνησης της ριζοσπαστικής αριστεράς; Αυτό το σημείο απαιτεί καθαρή απάντηση γιατί στο κείμενο πλανώνται και οι δύο θέσεις και αυτό δεν είναι καλό.
Η θέση μας πρέπει να είναι ξεκάθαρη: Κυβέρνηση της ριζοσπαστικής αντικαπιταλιστικής αριστεράς, καμιά συνεργασία με αστικά κόμματα ή αστικές προσωπικότητες!
Γιατί, σε αντίθετη περίπτωση, το μεταβατικό πρόγραμμα δεν υφίσταται, έχουμε προσχωρήσει στη λογική των Σταδίων.
Και κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει είναι το γεγονός ότι στο πολυσέλιδο κείμενο των θέσεων δεν καταδικάζεται η συγκρότηση τον Γενάρη του 2015, της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Τι σημαίνει έξοδος από την κρίση;
Καλό επίσης είναι να δούμε, πέρα από συνθήματα, τι σημαίνει στην πράξη φιλολαϊκή έξοδος από την κρίση.
1) Έξοδος από την κρίση σημαίνει ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, σημαίνει επενδύσεις. Πως θα το πετύχουμε για να είναι φιλολαϊκή;
Για να είναι φιλολαϊκή δεν μπορεί να είναι ταξικά ουδέτερη – αυτό σημαίνει ότι η έξοδος από την κρίση πρέπει να είναι σε βάρος του κεφαλαίου.
Αυτό, πρακτικά, σημαίνει σαν άμεσο βήμα την εθνικοποίηση των τραπεζών και των επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας. Αυτό σημαίνει ότι οι ευρύτερες κοινωνικές αλλαγές δεν έπονται της ανακούφισης των εργαζομένων, όπως οι θέσεις το παρουσιάζουν, αλλά προηγούνται ή συμβαδίζουν.
2) Για να έχουμε μεγάλη λαϊκή ανατροπή και εφαρμογή μεταβατικού προγράμματος φιλολαϊκής διεξόδου από την κρίση πρέπει να έχουν ήδη αλλάξει οι συσχετισμοί.
Η αλλαγή του συσχετισμού είναι προϋπόθεση και όρος απαραίτητος για να έχουμε ευρύτερες κοινωνικές αλλαγές και αυτό σημαίνει ότι οι λαϊκές μάζες χρειάζεται από τώρα να έχουν καθαρή την εικόνα του προγράμματός μας και πολύ περισσότερο τα μέλη και τα στελέχη της ΛΑΕ.
Η κυβέρνηση της Ριζοσπαστικής Αριστεράς για να εφαρμόσει το πρόγραμμά της πρέπει να έρθει στην εξουσία πάνω σ’ ένα μαχόμενο κίνημα που έχει βάλει το γόνατο στο λαιμό του κεφαλαίου και της κρατικής μηχανής του.
Στην παράγραφο 4.2 αναφέρεται ότι:
«…από τα πρώτα μέτρα που πρέπει να επιβληθούν είναι η επαναφορά των βασικών εργατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων και η αναίρεση του βάναυσου μνημονιακού κεκτημένου».
Αυτό σημαίνει όπως παρακάτω εξηγεί παράγραφος 4.3, αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις, αντιμετώπιση της ανεργίας με πρώτο μέτρο την αύξηση του ανεργιακού επιδόματος και καταβολή του καθ’ όλη τη διάρκεια της ανεργίας, επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων κλπ. Πολύ σωστά! Αλλά, και ο Μαδούρο στη Βενεζουέλα έδωσε αυξήσεις όμως δεν άλλαξε τον συσχετισμό γιατί έχοντας το κεφάλαιο τους μηχανισμούς της οικονομίας στα χέρια του μετατρέπει τα μέτρα ανακούφισης του λαού και των εργαζομένων σε εφιάλτη. Αχαλίνωτος πληθωρισμός, άνοδος των τιμών για να εξουδετερώσει τις αυξήσεις το κεφάλαιο, απόκρυψη τροφίμων, αποεπένδυση και βάθεμα της κρίσης, κλπ χάος οικονομικό και πολιτικό.
Άρα μια κυβέρνηση της Αριστεράς άμεσα πρέπει να κινηθεί σε ευρύτερες κοινωνικές αλλαγές για να πιάσει τόπο η φιλολαϊκή πολιτική, για να μην δώσει χρόνο στο κεφάλαιο ντόπιο και ευρωπαϊκό να δημιουργήσει οικονομικό και πολιτικό χάος και αλλάξει τους συσχετισμούς. Γι’ αυτό από τα πρώτα μέτρα είναι η κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας στις μεγάλες επιχειρήσεις και η εφαρμογή του εργατικού ελέγχου στην οικονομία.
Ευρώ και ΕΕ
Φιλολαϊκή ανάπτυξη όπως προαναφέραμε σημαίνει πάνω από όλα επενδύσεις και παραγωγική ανασυγκρότηση στην κατεύθυνση της ικανοποίησης των αναγκών της κοινωνίας και όχι του καπιταλιστικού κέρδους. Αυτό σημαίνει δημόσιες επενδύσεις και όπως πολύ σωστά αναγράφεται στις θέσεις
«δημοκρατικό σχέδιο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης με ουσιαστική συμμετοχή των εργαζομένων»(4.12).
Όμως κάνοντας αυτό έχουμε θέσει τη χώρα εκτός ΕΕ.
Γι’ αυτό για να είμαστε ξεκάθαροι απέναντι κατ’ αρχή στις λαϊκές μάζες και βέβαια απέναντι στα μέλη και στελέχη της ΛΑΕ, το «Ανυπακοή, σύγκρουση και ρήξη με την ΕΕ» (4.10) πρέπει να καταργηθεί γιατί μπερδεύει.
Οι παλικαρισμοί για «ανυπακοές», για «συγκρούσεις», «ρήξεις», «δημοψηφίσματα» κλπ, συγχύζουν, θολώνουν το πολιτικό στίγμα του κατά βάση αντικαπιταλιστικού μεταβατικού προγράμματος της ΛΑΕ.
Ο λαός που θα φέρει στην εξουσία μια κυβέρνηση της ριζοσπαστικής αριστεράς θα έχει ήδη αποφασίσει την έξοδο και από το Ευρώ και από την ΕΕ – αλλιώς να μην ονειρευόμαστε την μεγάλη λαϊκή ανατροπή κλπ.
Αν χρειάζεται δημοψήφισμα για να αποφασίσει, σημαίνει ότι δεν έχει κατανοήσει την πραγματική σημασία του μεταβατικό μας προγράμματος, άρα συγκυριακά θα βρεθούμε στην κυβέρνηση σαν ψήφος διαμαρτυρίας χωρίς προοπτική.
Ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, εμείς δεν του ξεκαθαρίσαμε ότι η φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση είναι ταυτισμένη με την έξοδο από τον καπιταλισμό και την καπιταλιστική ΕΕ. Κοινώς τον παραμυθιάσαμε! Αυτά και τα ξαναλέμε έχουμε πολύ δρόμο ακόμα και πολλά να πούμε. Καλή συνέχεια!!
