Του Στέφανου Τυροβολά. Αναδημοσίευση από το RedNoteBook
Από την έναρξη της διαπραγμάτευσης ήταν εμφανές ότι, δεδομένου του συσχετισμού δύναμης, η ελληνική κυβέρνηση θα δυσκολευόταν στην προσπάθειά της να πετύχει μια επωφελή συμφωνία, που θα έδινε τέλος στη λιτότητα και θα ανακούφιζε την ελληνική οικονομία από τον στραγγαλισμό που μεθοδικά της επιβαλλόταν. Φτάνοντας προς το τέλος αυτού του δράματος, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πραγματικότητα. Ανεξαρτήτως των προθέσεών της, η ελληνική κυβέρνηση προσκρούει σε ένα ιδεολογικά συμπαγές και πολιτικά μονολιθικό μπλοκ, που πέρα από την βαθιά πίστη στον νεοφιλευθερισμό, έχει και μια σαφή επιδίωξη: να στείλει ένα ξεκάθαρο μήνυμα στους ευρωπαϊκούς λαούς ότι α) δεν υπάρχει εναλλακτικός δρόμος και β) η λαϊκή ετυμηγορία δεν έχει σημασία. Είναι στις συνθήκες αυτές που, είτε για λόγους διευκόλυνσης της συμφωνίας, είτε για λόγους επικοινωνίας, η κυβέρνηση έχει καταθέσει μια δέσμη προτάσεων αρκετά πίσω απο το πρόγραμμα της ΔΕΘ, το πλαίσιο δηλαδή με το οποίο κέρδισε τις εκλογές.
Αν και σαφώς λιγότερο επώδυνα από τα προβλεπόμενα στο περίφημο μέιλ Χαρδούβελη (ή, ακόμα χειρότερα, την πρόταση των “θεσμών”…), πολλά από τα μέτρα της δέσμης αυτής των 47 σελίδων είναι ενταγμένα στη λογική της παντοδυναμίας της αγοράς. Θα σταθώ σε ένα από αυτά: τη δυνατότητα διάθεσης των ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ. (μη συνταγογραφούμενα φάρμακα) από σούπερ μάρκετ, στη λογική της υλοποίησης μέρους της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ.
Το ζήτημα της διάθεσης των φαρμάκων από τα συγκεκριμένα σημεία πώλησης δεν προέκυψε τώρα. Επρόκειτο για ένα απο τα βασικά σημεία σύγκρουσης με την προηγούμενη κυβέρνηση, για πολύ συγκεκριμένους λόγους, που ισχύουν ακόμα.
Χρειάζεται αρχικά να ξεκαθαρίσουμε ότι ο διαχωρισμός των φαρμάκων με βάση το αν συνταγογραφούνται ή όχι είναι αντιεπιστημονικός, καθότι όλα τα φάρμακα έχουν παρενέργειες και αλληλεπιδράσεις με άλλες ουσίες – συνεπώς η χορήγησή τους από ελεύθερα σημεία πώλησης χωρίς οδηγία γιατρού και επιβλεψη από αρμόδιο προσωπικό (φαρμακοποιό) εγκυμονεί κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Εντελώς ενδεικτικά, στη Σουηδία αποσύρθηκαν από τα ράφια των σούπερ μάρκετ τα σκευάσματα παρακεταμόλης που χορηγούνταν ελέυθερα, καθώς είχε παρατηρηθεί σημαντική αύξηση των δηλητηριάσεων λόγω της ανεξέλεγκτης χρήσης τους.
Χρειάζεται, στη συνέχεια, να προσδιορίσουμε την έννοια του φαρμάκου. Αν θεωρούμε οτι πρόκειται για κοινωνικό αγαθό, είναι σοβαρό λάθος να αντιμετωπίζεται ως κοινό εμπόρευμα και έτσι να τίθεται στο τραπέζι σαν ένα ακόμα αντάλλαγμα με μεγάλα περιθώρια κέρδους για όσους το παράγουν. Ας μη γελιόμαστε: οι φαρμακευτικές βιομηχανίες, εγχώριες και πολυεθνικές, προσδοκούν σε νέα σημεία πώλησης με σκοπό την αύξηση των κερδών τους. Σε περίπτωση μάλιστα που ο στόχος είναι να αφεθούν ελεύθερες οι τιμές αυτών των σκευασμάτων, είναι προφανές ότι μεσοπρόθεσμα οδηγούμαστε σε κλείσιμο των φαρμακείων, αφού ο ανταγωνισμός με μαζικά σημεία πώλησης (στα οποία υπάρχει η δυνατότητα ελαχιστοποίησης του περιθώριου κέρδους, εξαιτίας της μαζικής πώλησης) θα είναι καταδικαστικός. Το ολιγοπώλειο και η δημιουργία τραστ είναι το επόμενο βήμα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους ασφαλισμένους.
Είναι προφανές: σε μια διαπραγμάτευση χρειάζεται να κάνεις και υποχωρήσεις. Τα ερωτήματα είναι λοιπόν τα εξής: Πόσο ψηλά αξιολογείς το θέμα της δημόσιας υγείας ως κυβέρνηση, πέρα από μια λογική αριθμών; Και κυρίως: τι σκοπεύεις να κερδίσεις από τις υποχωρήσεις που κάνεις;
Κρίνοντας από τις κινήσεις της άλλης πλευράς, είναι εμφανές ότι περιθώρια για έναν πράγματι έντιμο συμβιβασμό δεν υπάρχουν. Είναι λοιπόν η ώρα να αφεθούν στην άκρη τα νεοφιλελεύθερης λογικής ανακατέματα της τράπουλας και να τεθεί στην ελληνική κοινωνία το πραγματικό ενδεχόμενο της σύγκρουσης με αυτούς που δεν λογαριάζουν τίποτα μπροστά στην υλοποίηση της “θρησκευτικής” ιδεολογίας τους. Πέρα απο ζήτημα αξιοπρέπειας είναι και ζήτημα στρατηγικής.
