Όλοι και όλες μεγαλώνουμε σε έναν κόσμο που τα πρότυπα ομορφιάς και «αποδεκτού» σωματότυπου είναι συγκεκριμένα και συχνά άπιαστα. Πολλά κορίτσια και γυναίκες έχουν βρεθεί σε κατάστημα ρούχων και έχουν σοκαριστεί με το νούμερο ενός φορέματος ή ενός παντελονιού, έχουν μονολογήσει «Δεν είναι δυνατόν αυτό να είναι το medium! Ποια χωράει σε αυτό;», πολλές έχουν ευχηθεί να είχαν μεγαλύτερο ή μικρότερο στήθος ή έχουν διαβάσει άρθρα για το πώς μία «μεγάλη μύτη» ή τα «λεπτά χείλη», η «μεγάλη περιφέρεια» κοκ μπορούν από «ψεγάδι» να μετατραπούν σε «κομμάτι της γοητείας τους», το «δυνατό τους σημείο» ή έχουν αναζητήσει τρόπους ώστε να αλλάξουν μέσω πλαστικής εγχείρησης, σκληρής δίαιτας, κατάλληλου μακιγιάζ κάποια χαρακτηριστικά τους.
Και πόσες δεν έχουν ονειρευτεί έναν άλλο κόσμο, ένα παράλληλο σύμπαν όπου οι παχουλές γυναίκες, ή τέλος πάντων οι γυναίκες με οποιοδήποτε «αταίριαστο» – σύμφωνα με τα σημερινά πρότυπα ομορφιάς – χαρακτηριστικό θα θεωρούνται το νέο πρότυπο, θα χαίρουν αποδοχής και θα απολαμβάνουν την ζωή μιας «αψεγάδιαστης» γυναίκας;
Εκεί που το πάχος θεωρείται «ευλογία»…
Τί συμβαίνει λοιπόν όταν ανακαλύπτουμε πως υπάρχει μία χώρα όπου οι παχύσαρκες γυναίκες θεωρούνται όμορφες, η μεγάλη κοιλιά και οι ραγάδες στα χέρια αποτελούν στοιχεία γοητείας, ενώ οι αδύνατες γυναίκες θεωρούνται κατώτερες; Ας μη βιαστούμε να κλείσουμε εισιτήρια για να βρεθούμε σε αυτόν τον φαινομενικά επίγειο παράδεισο… Η εν λόγω χώρα είναι η Μαυριτανία, αλλά τα κορίτσια που ζουν εκεί, σίγουρα θα εύχονται να ζούσαν σε ένα παράλληλο σύμπαν, όπου τα κιλά τους δεν θα τις καθόριζαν, δεν θα αποτελούσαν κριτήριο για την ζωή τους.
Από την ηλικία των 7 ετών, γονείς στέλνουν τα κορίτσια τους σε ειδικές «κατασκηνώσεις» όπου τα υποχρεώνουν να καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες κουσκούς και κατσικίσιου γάλακτος, ώστε να παχύνουν. Καθημερινά προσλαμβάνουν 16.000 θερμίδες, δηλαδή τέσσερεις φορές περισσότερες θερμίδες από όσες προσλαμβάνει ένας bodybuilder! Και δυστυχώς τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα, αφού για να επιτευχθεί η αναγκαστική σίτιση, τα κορίτσια βασανίζονται σωματικά και ψυχικά. Συχνά τα δάχτυλά τους πιάνονται ανάμεσα σε δύο ραβδιά και εάν ένα κορίτσι αρνηθεί να συνεχίσει να τρώει, τα ραβδιά σφίγγουν τα δάχτυλα και προκαλούν πόνο. Παράλληλα, οι υπεύθυνες φωνάζουν και χτυπούν τα κορίτσια, ενώ αν κάποια κάνει εμετό, υπάρχει η απειλή ότι θα τη βάλουν να τον φάει!
Η αναγκαστική σίτιση, πέρα από το να παχαίνει τα κορίτσια, έχει ακόμα ένα επιθυμητό για τις οικογένειες αποτέλεσμα: τα φαγητά υψηλής διατροφικής αξίας ενεργοποιούν νωρίτερα την εφηβεία κι έτσι, τα κορίτσια είναι νωρίτερα «έτοιμα» για γάμο.
Βέβαια, οι επιπτώσεις στα κορίτσια είναι τεράστιες. Ο βασανισμός τους στις κατασκηνώσεις αυτές αλλά και ένας πρόωρος γάμος προφανώς τα τραυματίζει ψυχικά, αλλά και σωματικά: τα στομάχια τεντώνονται οριακά προκαλώντας τεράστιο πόνο και εμετό, ενώ πολλά κορίτσια στο μέλλον θα νοσήσουν από διαβήτη, καρδιακά προβλήματα, πέτρες στη χολή, αρθρίτιδα κα.
Αλλά και μεγαλύτερες κοπέλες, εκτός κατασκηνώσεων, νιώθοντας την ανάγκη να ανταπεξέλθουν στα πρότυπα ομορφιάς, υποβάλλουν τα σώματά τους σε σκληρές δοκιμασίες, παίρνοντας πολλά φάρμακα από στεροειδή, μέχρι και ορμόνες για άλογα!
Και εκεί που θεωρείται «κατάρα»…
Την ίδια ώρα, στον δυτικό κόσμο, νέα κορίτσια όσο και να κοιτάζονται στον καθρέπτη τους, δε μπορούν να δουν πόσο έχουν αδυνατίσει, δε μπορούν να νιώσουν ικανοποιημένα από το βάρος τους και ωθούν τους οργανισμούς τους στα άκρα, υποσιτίζοντάς τους. Η ψυχογενής ανορεξία, «χτυπάει» κυρίως νέες γυναίκες 15-24 ετών και είναι μία από τις πιο επικίνδυνες ψυχιατρικές καταστάσεις, αφού το 5-20% περίπου των ασθενών θα πεθάνει, λόγω επιπλοκών της ασθένειας. Και ενώ για την Ελλάδα δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στατιστικά στοιχεία, στις ΗΠΑ η ψυχογενής ανορεξία αποτελεί την 3η συχνότερη νόσο στις έφηβες, ενώ σε ποσοστό 80% οι Αμερικανίδες γυναίκες είναι δυσαρεστημένες με την εξωτερική τους εμφάνιση.
Βλέπουμε τελικά, ότι το αν μία γυναίκα θα νιώθει άνετα με το κορμί της και την εξωτερική της εμφάνιση, δεν έχει να κάνει με το αν είναι «παχουλή» ή «αδύνατη». Τα πρότυπα ομορφιάς μπορεί να αλλάζουν, η καταπίεση και η ψυχική και η σωματική ταλαιπωρία όμως παραμένουν. Αυτό λοιπόν που πρέπει να αναζητήσουμε, είναι ποιοι αναπαράγουν και ποιους εξυπηρετούν τα συγκεκριμένα πρότυπα. Γιατί τις γυναίκες, σίγουρα όχι.
Όπως και να έχει οι γυναίκες βγαίνουν χαμένες…
Το 2003 η κυβέρνηση της Μαυριτανίας αποφάσισε να δώσει ένα τέλος στη κακοποίηση των νέων κοριτσιών, αλλά το 2008 η νέα κυβέρνηση επέτρεψε και πάλι την διαδικασία αναγκαστικής σίτισης. Και μπορεί τα νέα κορίτσια να μην ενθουσιάστηκαν καθόλου με τις εξελίξεις, η Elhacen όμως, που εργάζεται στις κατασκηνώσεις και ταΐζει τα κορίτσια, ήταν πολύ χαρούμενη που η «παράδοση» συνεχίζεται. Ο μισθός της είναι 155 δολάρια για κάθε κορίτσι. Και φυσικά, ιδιαίτερα ωφελημένη βγαίνει και η ίδια η Κυβέρνηση της Μαυριτανίας που επανέφερε το βασανιστήριο των κοριτσιών, όπως και κάθε αυταρχική κυβέρνηση όταν επιβάλλει σκληρές πολιτικές σε αδύναμες κοινωνικές ομάδες. Η διατήρηση των «παραδόσεων» και των αναχρονιστικών αντιλήψεων, είναι μία από τις μεθόδους ώστε να διατηρεί συνολικά συντηρητικές απόψεις στην κοινωνία, να την κρατάει τρομαγμένη και με την αίσθηση ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα άλλο παρά να μείνει υποταγμένη. Δεν είναι τυχαίο ότι όλα τα αυταρχικά καθεστώτα διατηρούν ή εισάγουν σκληρά μέτρα ενάντια σε γυναίκες, ΛΟΑΤ άτομα κλπ, ότι βάζουν την σεξουαλικότητα και την ελεύθερη έκφρασή της στο στόχαστρο, με σκοπό οι λαοί να νιώθουν πως δεν τους ανήκουν καν τα ίδια τους τα σώματα. Πώς λοιπόν να παλέψουν ενάντια σε κάτι τόσο μεγάλο όσο μία σκληρή εξουσία;
Στις χώρες της Δύσης τώρα, στον ανεπτυγμένο καπιταλισμό, που οι έννοιες της ελευθερίας και δημοκρατίας έχουν γίνει «ψωμοτύρι» στα χέρια της άρχουσας τάξης, τα οφέλη των καταπιεστικών προτύπων ομορφιάς περνάνε σε άλλα χέρια. Το κέρδος δεν πηγαίνει στα χέρια μίας γυναίκας που έχει το δικαίωμα να βασανίσει τα κορίτσια αν σταματήσουν να τρώνε αλλά σε μεγάλες επιχειρήσεις που παράγουν προϊόντα για καθετί που θα μπορούσε να θεωρηθεί άσχημο σε ένα γυναικείο σώμα. Παραπανίσια κιλά, κυτταρίτιδα, ρυτίδες, στήθος, πρόσωπο, κοιλιά, μαλλιά, τίποτα δεν ξεφεύγει από τις εταιρείες που αρχικά μέσω διαφημίσεων θα μας κάνουν να νιώσουμε άσχημες και στη συνέχεια θα μας παρουσιάσουν τη νέα κρέμα, το νέο τζελ, το νέο αφρόλουτρο, σαπούνι, σφουγγάρι και ό,τι άλλο φανταστούν να μας πουλήσουν, για να νιώσουμε και πάλι όμορφες! Μέχρι βέβαια την επόμενη φορά, το νέο ψεγάδι που θα ανακαλύψουν, το νέο προϊόν που θα μας πουλήσουν.
Και, τελικά θα πληρωθούν καλά για την δουλειά τους! Μόνο για τις ΗΠΑ το 2015 ο τζίρος στην βιομηχανία ομορφιάς υπολογίζεται σε 56,2 δις δολάρια, ενώ η βιομηχανία καλλυντικών και προσωπικής φροντίδας αποδίδει τουλάχιστον 29 δις ευρώ σε προστιθέμενη αξία για την Ευρωπαϊκή οικονομία σε ετήσια βάση.
Τα κέρδη τους – τα κορμιά μας
Έτσι, η απόρριψη των ασφυκτικών προτύπων ομορφιάς, η ανάγκη να αγαπούμε τα κορμιά μας και να τα φροντίζουμε ώστε να είναι υγιή και όχι απλά χοντρά ή αδύνατα, με καμπύλες ή «στεγνά», δεν είναι εύκολη δουλειά. Αυτά τα πρότυπα τα συναντάμε παντού τριγύρω μας, από μικρές ηλικίες, ζούμε και μεγαλώνουμε με αυτά, κάτι για το οποίο έχουν φροντίσει οι εταιρείες «ομορφιάς», οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν θα εγκαταλείψουν τα κέρδη τους για να νιώθουμε εμείς καλύτερα με τα σώματά μας, για να μην καταπιεζόμαστε.
Τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται γυναικεία κινήματα σε πολλές χώρες, με διαφορετικές αφορμές και αιτήματα, όλα όμως έχουν ένα κοινό παρονομαστή: τη προσπάθεια οι γυναίκες να επανοικειοποιηθούν τα κορμιά, τις επιλογές, τις ζωές τους. Ήδη σημειώνονται μικρές ή μεγάλες νίκες και βλέπουμε κυρίως νέες γυναίκες να νιώθουν αυτοπεποίθηση να αγωνιστούν για τα δικαιώματά τους. Ο δρόμος των αγώνων των γυναικών, δε μπορεί παρά να καταλήγει στο οικονομικό σύστημα και την αμφισβήτησή του, αφού όσο η καταπίεση και ο σεξισμός -όπως και κάθε άλλου είδους διάκριση- αποφέρει κέρδη για το σύστημα, δεν θα μπορούν να εξαλειφθούν πλήρως.
